Άγιος Θαλάσσιος ο Λίβυος ή Αφρικανός

Όσιος Θαλάσσιος ο Λίβυος ή Αφρικανός († 20 Μαΐου 648 μ.Χ.), ο φίλος του αγίου Μαξίμου του Ομολογητή εορτάζει 20 Μαΐου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Θαλάσσιος και Θαλασσία.

Έγινε Πρεσβύτερος και έπειτα ηγούμενος. Καταγόταν από τη Λιβύη της Αφρικής και έζησε στα χρόνια του βασιλιά Κωνσταντίνου Δ' του Πωγωνάτου (668 - 685 μ.Χ.).

Υπήρξε ασκητικός συγγραφέας (έργα του υπάρχουν στη Φιλοκαλία, σύγχρονος του Άγιου Μαξίμου του Ομολογητή. Συνέγραψε 400 κεφάλαια περί Αγάπης και Εγκράτειας και της κατά Νουν πολιτείας. Απεβίωσε ειρηνικά το 648 μ.Χ.

► Διαβάστε τον Βίο του και τα 400 κεφάλαια περί Αγάπης, 

Εγκράτειας και της κατά Νουν  πολιτείας από το βιβλίο 

Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών: Osios-Thalasios-o-Livios

Εὐχή τοῦ Ὁσίου Θαλασσίου

91. Κύριε τῶν πάντων Χριστέ, ἐλευθέρωσέ μας ἀπό ὅλα αὐτά, ἀπό τά ὀλέθρια πάθη καί ἀπό τούς λογισμούς πού προέρχονται ἀπό αὐτά.

Πλασθήκαμε ἀπό Σένα, γιά νά ἀπολαύσουμε τόν Παράδεισο πού ἐφύτευσες Ἐσύ.

Τήν τωρινή μας ἀτιμία μόνοι τήν προκαλέσαμε, μέ τό νά προτιμήσουμε τήν ὀλέθρια ἀπό τήν εὐλογημένη ἀπόλαυση.

Ἐπήραμε τήν ἀμοιβή μας γι’ αὐτό, ἀνταλλάσσοντας τήν αἰώνια ζωή μέ τό θάνατο.

Τώρα λοιπόν, Κύριε, καθώς ἐστράφηκες μέ εύμένεια πρός ἐμᾶς, κάνε τό ἴδιο ὥς τό τέλος. Καθώς ἔγινες ἄνθρωπος γιά μᾶς, σῶσε μας ὅλους.

Γιατί ἦλθες νά σώσεις ἐμᾶς τούς χαμένους. Μή μᾶς χωρίσεις ἀπό τήν μερίδα ὅσων σώζονται.

Ἀνάστησε τίς ψυχές καί σῶσε τά σώματά μας. Καθάρισέ μας ἀπό κάθε μολυσμό.

Σπάσε τά δεσμά τῶν παθῶν πού μᾶς κατέχουν. Ἐσύ, πού συνέτριψες τίς φάλαγγες τῶν ἀκάθαρτων δαιμόνων.

Καί ἀπάλλαξέ μας ἀπό τήν τυραννία τους, γιά νά λατρεύσουμε Ἐσένα μόνο, τό αἰώνιο Φῶς.

Ἀφοῦ ἀναστηθοῦμε ἐκ νεκρῶν, συγκροτώντας μαζί μέ τούς Ἀγγέλους μία εὐλογημένη καί ἀκατάλυτη χορεία.

Ἀμήν.

Βιογραφία και εισαγωγικά σχόλια

Σύντομη βιογραφία: Ο όσιος πατέρας μας Θαλάσσιος, ο οποίος και πρεσβύτερος έγινε και ηγούμενος, έζησε επί της βασιλείας του Κωνσταντίνου Πωγωνάτου, κατά το έτος 660 μΧ. Ήταν σύγχρονος του αγίου Μαξίμου, ο οποίος και του αφιέρωσε μία έκθεση με απορίες σε θέματα της Γραφής και τις λύσεις τους.

Οι τέσσερις εκατοντάδες κεφαλαίων που φιλοπόνησε ο ίδιος, βλ. εδώ), πήραν θέση εδώ κοντά στ' άλλα, γιατί προξενούν μεγάλη πνευματική ωφέλεια σ' όσους τις μελετούν.

Εισαγωγικά σχόλια: Ο όσιος Θαλάσσιος ο αφρικανός έγινε πολύ γνωστός από τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, ο οποίος απαντούσε σε θεολογικές απορίες του πρώτου. Ο ίδιος πρεσβύτερος, εξελέγη ηγούμενος και φαίνεται πως είχε θεολογικά και πνευματικά ενδιαφέροντα, αλλά ήταν και αξιόλογος ιερομόναχος στην εποχή του, αφού ο άγιος Μάξιμος γράφει ειδικώς γι' αυτόν θεολογικές πραγματείες, που διασώθηκαν σε χειρόγραφους κώδικες, απ' όπου τις ενσωμάτωσαν στη Φιλοκαλία οι συλλέκτες των κειμένων της, άγιοι Μακάριος και Νικόδημος.

Ο όσιος Θαλάσσιος, που ευρίσκετο υπό την πνευματική επίδραση του Ομολογητού Μαξίμου, έγραψε με τη σειρά του, ύστερα από τον δάσκαλό του, σε κάποιο πρεσβύτερο Παύλο, τέσσερις εκατοντάδες κεφαλαίων «περί αγάπης και εγκρατείας και της κατά νουν πολιτείας», όταν ακόμα ήταν ησυχαστής, όπως προκύπτει από την ταπεινόφρονα διατύπωσή του: «κατά το φαινόμενο ησυχαστής, κατά δε την αλήθεια πραγματευτής κενοδοξίας».

Δεν είναι τυχαίο ότι γράφει τέσσερις εκατοντάδες κεφαλαίων. Όπως το περιεχόμενό τους αποτελεί απηχήματα της σοφίας του αγίου Μαξίμου, έτσι μιμείται και τις τέσσερις εκατοντάδες περί αγάπης του ιδίου. Η ιδιοτυπία του οσίου τούτου ηγουμένου στη Λιβύη, συνίσταται στο ότι τα κεφάλαιά του δεν ακολουθούν την έκταση των κεφαλαίων του διδασκάλου του, αλλά είναι βραχύτατα, συνοπτικότατα, αυτοτελή και κυρίως σε αποφθεγματική μορφή.

Επίσης χαρακτηριστικό των κεφαλαίων είναι η ακροστιχίδα τους σε κάθε εκατοντάδα, γεγονός που υποχρεώνει τον συγγραφέα σε ένα περιορισμό της εμπνεύσεώς του, όσο και αν η μέθοδος αυτή εξασφαλίζει την ακεραιότητα του έργου από ενδεχόμενες νοθεύσεις.

Κέντρο των κεφαλαίων είναι η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, που συνεχώς διαφαίνεται η σκέψη του αγίου Μαξίμου. Ο συγγραφεύς δεν μιμείται δουλικώς, αλλά ενώ ο ίδιος είναι μέτοχος εμπειρικώς των κεφαλαίων, όμως τελεί υπό την επίδραση του Ομολογητού και διαμορφώνει τα νοήματα και τις διατυπώσεις του κατά την προσωπική ιδιοτυπία του. Μονάχα αγιασμένη ψυχή από την άσκηση και τις ελλάμψεις του Παρακλήτου θα μπορούσε να παραγάγει τα θεόσοφα κεφάλαια, που βρίσκονται σε τέλεια αρμονία με τη διδασκαλία όλων των νηπτικών Πατέρων.

Τα κεφάλαια ξυπνάνε ψυχές που είναι σε πνευματικό θάνατο ή ανασταίνουν ψυχές που νεκρώθηκαν από την αμαρτία. Το πλεονέκτημά τους είναι η εμπειρική μέθοδος που, με την πρακτική αγωγή που υποδεικνύουν, οδηγούν με ασφάλεια στη μεταστοιχείωση των ψεκτών παθών σε πάθη άγια και στην κτήση των θείων αρετών, απ' όπου αρχίζει η άνθιση των καρπών του Αγίου Πνεύματος, αποκορύφωμα των οποίων είναι η θεομίμητη ταπείνωση και η αγία αγάπη.

Ο όσιος Θαλάσσιος ο αφρικανός, χάρη και στον φιλικό σύνδεσμο με τον μεγαλώνυμο Μάξιμο, έγινε ένας απλανής δάσκαλος της πνευματικής ζωής και των νηπτικώς βιούντων μοναχών, αλλά και στοργικός πατέρας όλων των χριστιανών, προς τους οποίους, σαν δούλος ευγνώμων, μεταδίδει το χάρισμα που έλαβε, θεραπεύοντας, σαν ιατρός ψυχών, αληθινός ψυχίατρος, τις αρρωστημένες ψυχές και οδηγώντας τες στον αρχικό προορισμό τους, που είναι η ομοίωσή τους, κατά χάρη, με τον δημιουργό τους, την Αγία Τριάδα, στην Οποία αφιερώνει τα δεκαπέντε τελευταία κεφάλαια της δ' εκατοντάδος του, φανερώνοντας την ορθόδοξη θεολογική γνώση του.

πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ.
Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, β΄τόμος, σελ. 270-272. religious.gr

by Αέναη επΑνάσταση | Sophia Drekou