Παραβολή του Σπορέως - Νηπτική λύση στην κατανόηση και μετάφραση των λειτουργικών κειμένων | Αέναη επΑνάσταση

Η κατανόηση των λειτουργικών κειμένων περνά μέσα από τη γη της καρδιάς – 

Εικόνα σχεδιασμένη από την Αέναη επΑνάσταση με βάση την Παραβολή του Σπορέως.

Η Παραβολή του Σπορέως ως ερμηνευτικό κλειδί για τη λειτουργική γλώσσα - Πώς η Ορθόδοξη νηπτική θεώρηση προσφέρει βιωματική κατανόηση χωρίς την ανάγκη εκκοσμικευμένων μεταφράσεων.

Η Παραβολή του Σπορέως φωτίζει το πρόβλημα
της κατανόησης των λειτουργικών κειμένων.

Η Παραβολή του Σπορέως δεν αφορά μόνο τη σπορά του λόγου του Θεού, αλλά και τη βαθιά ανάγκη για κατανόηση των λειτουργικών κειμένων μέσα στη ζωή της Εκκλησίας. Σε αυτή την ομιλία του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, παρουσιάζεται μια νηπτική λύση στο πρόβλημα της κατανόησης και της μετάφρασης των λειτουργικών κειμένων, η οποία δεν στηρίζεται σε απλοποιημένες μεταφράσεις, αλλά στη βιωματική πρόσληψη της λειτουργικής γλώσσας με βάση τη θεραπευτική πορεία της Ορθόδοξης νηπτικής παράδοσης.

Η θεολογική προσέγγιση του κειμένου του κατά Λουκάν Ευαγγελίου (8:5–15) δείχνει ότι η αδυναμία κατανόησης δεν οφείλεται στη γλώσσα, αλλά στην απροετοίμαστη καρδιά και νου.

Με τρία στάδια: αποφυγή των λογισμών, καλλιέργεια βάθους και απελευθέρωση από τα δεσμά του κόσμου, η Εκκλησία προτείνει μια ασκητική λύση με πνευματική καθαρότητα αντί της επιφανειακής μεταφραστικής ευκολίας.

Η Παραβολή του Σπορέως... Η τόσο γνωστή και η τόσο άγνωστη...

Τόσο μυστήριο και τόσο φανερούμενο... Όλα εξαρτώνται από μας.

ΝΗΠΤΙΚΗ ΛΥΣΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΩΣ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Ακούστε και διαβάστε την απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου Δρ. Θεολογίας και Οικονομικών, πάνω στο χωρίο του κατά Λουκά Ευαγγελίου, κεφάλαιο 8ο, στίχοι 5 έως 15, στα πλαίσια τής ερμηνείας του κηρύγματος τής Κυριακής, πού έγινε την Κυριακή στις 17-10-2010. 

Αέναη επΑνάσταση διαχώρισε το απομαγνητοφωνημένο κείμενο σε Δομή και Ενότητες. ώστε να περιέχει πλήρη θεματική περιγραφή για περισσότερη εμβάθυνση νοήματος.

Ὑπάρχει λύση στό λεγόμενον πρόβλημα τῆς μεταφράσεως καί

κατανοήσεως τῶν λειτουργικῶν κειμένων τῆς Ἐκκλησίας μας;

Μπορεῖ μία μετάφραση νά λύσει τά ἀκατανόητα σημεῖα; Ποιά εἶναι ἡ

πρότασις πού ἔρχεται ἀπ᾽ εὐθείας ἀπ᾽ τόν Κύριό μας καί ἐρμηνεύεται

ἀπ᾽ τούς Ἁγίους Θεοφόρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας;

✍️ Σοφία Ντρέκου (Sophia Drekou)

Εισαγωγή: Η Παραβολή του Σπορέως ως

αφορμή στο πρόβλημα της κατανόησης

(Ο π. Κωσταντίνος Στρατηγόπουλος, θέτει εδώ το πλαίσιο του
προβληματισμού και της εμπειρικής δυσκολίας κατανόησης.)

Η παραβολή του σπορέως που ακούσαμε στο σημερινό Ευαγγέλιο, η τόσο γνωστή είναι, σε ένα πρώτο κοίταγμα πολύ εύληπτη και πολύ κατανοητή. Τόσο κατανοητή και γνωστή στο πλήρωμα του λαού της Εκκλησίας μας, που θα ερωτούσε κανείς: «τι άλλες ερμηνευτικές προσεγγίσεις θα μπορούσε να κάνει κάποιος, παρά να μιλήσει για τα γνωστά;».

Κι όμως με το ίδιο αυτό κείμενο, με αυτά τα λόγια του Χριστού μας ανοίγεται ένα πολύ μεγάλο θέμα, το οποίο αφορά τον κάθε Χριστιανό και είναι το πώς κατανοούνται μέσα στην Εκκλησία τα λειτουργικά κείμενα. Πώς μπορούμε να ζήσουμε τα κείμενα; Πολλοί λένε, «δεν καταλαβαίνουμε τι γίνεται στα τελούμενα μέσα στην Εκκλησία».

Η δυσκολία στην κατανόηση των λειτουργικών κειμένων

Η πρόκληση: Γιατί να μη βλέπουν ενώ βλέπουν;

(Εδώ φωτίζεται το παράδοξο της «δυσκολίας
κατανόησης» και τίθεται το θεολογικό ερώτημα.)

Το κείμενο αυτό του σημερινού Ευαγγελίου με απλό και θεολογικό τρόπο δίνει απάντηση στο πως θα μπορούμε να κατανοούμε τα κείμενα αυτά. Η απάντηση που δίνει εδώ ο Χριστός όταν Του λένε οι μαθητές Του «τι σημαίνει αυτή η παραβολή;» είναι στο πρώτο άκουσμά της προβληματική. Τους λέει: «Εσείς είστε εδώ για να ακούτε τα μυστήρια του Θεού. Οι άλλοι θα τα ακούνε σε παραβολές». Δηλαδή, το μυστήριο είναι τόσο εύκολο να κατανοηθεί; Ενώ η παραβολή που είναι μια απλή διήγηση είναι δύσκολη; Μάλιστα, όπως φαίνεται μέσα στο κείμενο ο Χριστός προβάλλει και μια πρόσθετη δυσκολία όταν λέγει ότι: «σε αυτούς μιλώ με παραβολές για να φαίνεται ότι βλέπουν, ενώ δεν βλέπουν και για να φαίνεται ότι ακούν, ενώ δεν ακούν». Αλλά, γιατί να υπάρχει αυτή η δυσκολία;

Πέρα απ' όλη αυτή την δυσκολία όμως αυτή η παραβολή του σπορέως με τα ίδια τα λόγια του Χριστού ανοίγει ένα πολύ μεγάλο θέμα. Το θέμα της κατανοήσεως των λόγων της Εκκλησίας. Δίνει όμως και το κλειδί του ξεκλειδώματος αυτού του «γρίφου», θα έλεγα, που αφορά πολλές φορές τον λαό μας και που έχει ταλαιπωρήσει την Εκκλησία με τις προσπάθειες μεταφράσεως των λειτουργικών κειμένων, των ακολουθιών κ.λ.π., οι οποίες έχουν δημιουργήσει πολυποίκιλες μορφές διαταράξεως της ισορροπίας της Εκκλησίας.

Η ρίζα του προβλήματος - Πνευματική τύφλωση
(Εδώ περιγράφεται το γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί
να κατανοήσει, ακόμη κι αν βλέπει και ακούει.)

Ας δούμε όμως τι κρύβεται στην ρίζα, στον πυρήνα αυτού του κειμένου του σημερινού ευαγγελίου και ας ψάξουμε να δούμε πού είναι οι λύσεις του προβλήματος αυτού. Ας ξεκινήσουμε με αυτό που λέει ο Χριστός: «ίνα βλέποντες μη βλέπωσι και ακούοντες μη ακούωσι». Τι θα πει αυτό; Ότι μπορώ να βλέπω κάτι και ταυτόχρονα να μην το βλέπω; Βεβαίως. Άμα δεν έχω βαθύ κοίταγμα, άμα δεν έχω καθαρές αισθήσεις μπορεί να βλέπω κάτι και αν έχω κάποια μορφή ειδικής μυωπίας να μην το βλέπω.

Μπορεί να νομίζω ότι το βλέπω, αλλά στην πραγματικότητα να μην το βλέπω. Ή αν έχω κάποια πάθηση στον εγκέφαλό μου οι άλλοι μπορεί να νομίζουν ότι ακούω τους ήχους και πως βλέπω τα διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα και όμως εγώ να μην τα καταλαβαίνω. Άρα πολλές φορές μπορεί να υπάρχει μια βαθιά εσωτερική έλλειψη μέσα μας που δεν μας αφήνει να κατανοήσουμε αυτό που βλέπουμε και ακούμε.

Η Νηπτική Πρόταση του Χριστού

(Η στροφή προς την νηπτική λύση – το κλειδί του Χριστού.)

Και εδώ ακριβώς ο Χριστός ανοίγει με έναν μοναδικά απλό τρόπο τον δρόμο στην νηπτική και ασκητική θεωρία της Εκκλησίας μας. Η πρότασή Του, που θα την δούμε αμέσως τώρα είναι ακριβώς το να μπούμε στην νηπτική διαδικασία της Εκκλησίας μας και στην κάθαρση των παθών όπου τότε όλα θα γίνονται κατανοητά.

Έξω απ' αυτήν και τα απλά πράγματα θα είναι ακατανόητα και το απλό «Κύριε ελέησον» θα είναι ακατανόητο και το «Παράσχου Κύριε» θα είναι ακατανόητο και το «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» θα είναι ακατανόητο, όλα και τα κατανοητά και τα ακατανόητα και τα μυστήρια και τα μη μυστήρια θα είναι ακατανόητα για τον νου του ανθρώπου αν δεν μπει στην πρόταση του Χριστού που κρύβει μέσα της ακριβώς αυτή τη νηπτική θεωρία.

Πιο συγκεκριμένα ποια είναι αυτή η πρότασή Του;

Ο Χριστός σπέρνει τον Λόγο Του, μα η κατανόηση εξαρτάται από την καρδιά μας

– εικόνα που συνοδεύει το θεολογικό σχόλιο για την νηπτική προσέγγιση.

Πρώτο στάδιο: Η αποφυγή του διαλογισμού με τον πειρασμό

(Η πρώτη βαθμίδα της νηπτικής πορείας.)

Η πρότασή Του ανοίγει τον δρόμο σε τρεις φάσεις: Τις αποκαλύπτει ο ίδιος ο Χριστός πολύ απλά στα τρία επίπεδα της διηγήσεως της παραβολής του σπορέως. Αυτά ήταν ο σπόρος που πέφτει στον δρόμο, ο σπόρος που πέφτει στην πέτρα και ο σπόρος που πέφτει μέσα στα αγκάθια. Στην ερμηνεία της περιπτώσεως του σπόρου που πέφτει στον δρόμο λέγει: «Κοιτάξτε έρχεται ο διάβολος και παίρνει αυτό που έχετε στον νου σας». Έτσι ανοίγει την πρώτη φάση της νηπτικής θεωρίας που είναι η πρόσληψη, ο «συνδυασμός» των λογισμών, των πειρασμών και των οποιωνδήποτε διαλογισμών.

Βασικό μέγεθος για μια επικείμενη πτώση μας ή για τα περαιτέρω πάθη μας είναι η κουβέντα που κάνουμε με τον διάβολο, ο «συνδυασμός» λένε οι Πατέρες που κάνουμε με τον διάβολο. «Συνδυασμός» σημαίνει αποδοχή του πειρασμού. Είναι το πρώτο μέγεθος. Το λέει ο Χριστός: «Έρχεται ο διάβολος και παίρνει [τον λόγο του Θεού που έχει σπείρει ο Θεός στην ψυχή του ανθρώπου]».

Βάζει λοιπόν τον ακροατή της παραβολής στο πρώτο στάδιο της νηπτικής θεωρίας που είναι ότι δεν πρέπει ο άνθρωπος να κουβεντιάζει με τον πειρασμό. Δεν πρέπει να προσλαμβάνει τον λόγο του πειρασμού. Ο διάβολος μπορεί να έρχεται και να μου λέει οτιδήποτε αλλά εγώ δεν πρέπει να τον δέχομαι, να προσλαμβάνω εκείνα που μου λέει.

Η εμμονή

Δεύτερο στάδιο: Καλλιέργεια βάθους και επιμονής

(Η σημασία της επιμονής, της προσευχής και της ρουτίνας της Εκκλησίας.)

Στο δεύτερο επίπεδο που είναι ο σπόρος που πέφτει επάνω στην πέτρα, κατά το οποίο μπορεί να δεχθείς τον λόγο του Θεού με χαρά αλλά να μη καρποφορήσει, η αποτυχία οφείλετε στο ότι αυτό το μέγεθος δεν το καλλιέργησες σε βάθος και σε χρόνο. Ό,τι κάνει η Εκκλησία το κάνει σε βάθος και σε χρόνο.

Κάθε τι στην Εκκλησία θέλει μια εμμονή, μια επιμονή, με προσευχή, με ταπείνωση, με πολλή άσκηση και με πολύ πόνο. Γι' αυτό βλέπετε σε αυτήν την περίπτωση προσλαμβάνει ο άνθρωπος τον λόγο του Θεού με πολλή χαρά αλλά επειδή δεν έχει ριζώσει σε βάθος μέσα στην ψυχή του, δεν γίνεται τίποτα. Εδώ ο Χριστός μας ζητά πέρα από τον μη συνδυασμό με τον πειρασμό να αποκτήσουμε ένα βάθος. Το βάθος αποκτάται με πολυχρόνια δουλειά. Βλέπετε ένας εργάτης για να ανοίξει έναν βαθύ λάκκο, πόσες ημέρες, ίσως και μήνες, πρέπει να εργασθεί και να δουλέψει.

Χρειάζεται λοιπόν, μια επιμονή στα ίδια τα μεγέθη. Βλέπετε η Εκκλησία κάθε μέρα κάνει Όρθρο, Θεία Λειτουργία και Εσπερινό. Κάνει τα ίδια και τα ίδια. Φαίνονται τα ίδια αλλά καλλιεργούν το βάθος. Η Εκκλησία μας καλεί κάθε μέρα να προσευχόμαστε, κάθε τόσο να νηστεύουμε, να είμαστε και να μένουμε στις ίδιες αρετές μόνιμα. Κι είναι αυτό το βάθος που προσπαθεί η Εκκλησία να καλλιεργήσει, που το ξεχνάμε γιατί είμαστε πρόχειροι. Αυτό είναι το δεύτερο στοιχείο αυτής της νηπτικής θεωρίας το οποίο μετά αξιοποιήθηκε από όλους τους νηπτικούς Πατέρες της Εκκλησίας.

Δείτε: π. Κων. Στρατηγόπουλος: Το Νόημα της Ζωής. Ανάλυση στην Παραβολή του Σπορέως (Βίντεο)

Ο πλούτος, οι ηδονές και η απόσπαση από τον Θεό

Τρίτο στάδιο: Η προσκόλληση στον κόσμο και η διασπορά

(Τα αγκάθια του πλούτου και των ηδονών που πνίγουν τον σπόρο.)

Και το τρίτο στοιχείο αυτής της νηπτικής θεωρίας είναι εκεί όπου πέφτει ο σπόρος στα αγκάθια και δεν προσλαμβάνεται. Και λέει ο Χριστός το γιατί. Μιλάει για τις ηδονές και τον πλούτο. Μιλάει για πράγματα τα οποία μας δένουν με τον κόσμο και δεν μπορούμε να προσληφθούμε από τον Θεό, ούτε να προσλάβουμε τα του Θεού. Εγκαταλείπουμε όλη την στροφή προς τον Θεό που κάναμε κάποια στιγμή δια της μετανοίας, που είναι η μεγαλύτερη αρετή και στρεφόμαστε στα πράγματα του κόσμου με τα οποία πρέπει μόνο περιστασιακά να εμπλακούμε απλά και μόνο για να κάνουμε χρήση. Και εκεί δενόμαστε.

Η αποκάλυψη του μυστηρίου: η χάρις μέσω της κάθαρσης

Η Νηπτική Θεωρία ως Ορθόδοξη θεραπευτική

(Σύνοψη των τριών αξόνων - η θεραπευτική προοπτική της Εκκλησίας.)

Και τα τρία αυτά επίπεδα, δηλαδή η μη πρόσληψη των πειρασμών, το να μην ασχολείται κάποιος με τα πράγματα του κόσμου, πέρα από εκείνο που είναι αναγκαίο για να το χρησιμοποιεί και η τέλεση της δουλειάς, της νηπτικής εργασίας δηλαδή, σε βάθος είναι τα βασικά μεγέθη -άξονες της Ορθοδόξου Νηπτικής Θεωρίας. Έτσι θα την λέγαμε. Αν διαβάζατε όλη την φιλοκαλία και όλο τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη στην ρίζα τους αυτά θα βρίσκατε. Αυτά αξιοποιήθηκαν και από τους Πατέρες της Εκκλησίας.

Λοιπόν έτσι γίνεται η αποκάλυψη του μυστηρίου [του να αρχίσεις να ακούς πραγματικά και να καταλαβαίνεις αυτά που ακούς μέσα στην Εκκλησία]. Ο Θεός παραμένει μυστήριο αλλά αποκαλύπτεται στις ανθρώπινες αισθήσεις, αν όμως προηγουμένως οι ανθρώπινες αισθήσεις καθαρισθούν και καλλιεργηθούν. Και θα καλλιεργηθούν με αυτά τα μεγέθη επάνω σε αυτούς τους άξονες της νηπτικής θεωρίας.

Η Εκκλησία δεν χρειάζεται μετάφραση αλλά εσωτερική αλλαγή

Το πραγματικό πρόβλημα: όχι η γλώσσα, αλλά η ψυχή

(Καθαρή απόρριψη της «εύκολης λύσης» της μετάφρασης χωρίς πνευματική εργασία.)

Αν οι αισθήσεις δεν καλλιεργηθούν και τα μυστήρια του Θεού, που είναι δυνατόν να κατανοηθούν, θα παραμένουν ακατανόητα. Αλλά ακατανόητο είναι επίσης και το ότι γινόμαστε οι ίδιοι ακατανόητοι όταν μπαίνουμε μέσα στην Εκκλησία και λέμε: «δεν καταλαβαίνουμε τίποτα» και διαμαρτυρόμαστε. Και ζητάμε εξωτερικές αλλαγές [μεταφράσεις των κειμένων κ.λ.π.]. Αλλά αυτά τα πράγματα δεν διορθώνονται έτσι. Η αλλαγή πρέπει να γίνει μέσα μας. Και η αλλαγή θα γίνει μέσα μας όταν συμβούν τα παραπάνω. Και τότε επειδή ανοίξαμε τον δρόμο στην Χάρη του Θεού, η χάρις του Θεού θα μας φωτίσει και τότε όλα θα γίνονται κατανοητά. 

Η νηπτική θεώρηση ως λύση για το σύνολο της Εκκλησίας

Συμπέρασμα - Η Παραβολή του Σπορέως ως κλειδί αυτογνωσίας

(Καταληκτικό κάλεσμα σε πνευματική ευθύνη και μετάνοια.)

Αυτά είναι η λύση του λεγομένου «προβλήματος της κατανοήσεως και της μεταφράσεως των λειτουργικών κειμένων». Αυτός είναι ο άξονας. Για αυτό αυτή η παραβολή του σπορέως είναι πάρα πολύ καίρια, γι' αυτό και το θέμα αφορά ολόκληρο το σώμα της Εκκλησίας. Και αν εσείς διαμαρτυρηθείτε ότι αυτά τα οποία τελέσαμε εδώ σήμερα στη Θεία Λειτουργία δεν τα καταλάβατε, πριν να διαμαρτυρηθείτε και πριν διαβάσετε ερμηνευτικές προσεγγίσεις από κείμενα, πράγμα που ασφαλώς σας παροτρύνω να κάνετε, θα πρέπει να μπείτε σε αυτά τα μεγέθη της νηπτικής θεωρίας. Βιωματικά όμως και στο τρίπτυχο που αναλύσαμε. Και τότε όλα αποκαλύπτονται με τη χάρη του Θεού.»

Η παραβολή του σπορέως... Τόσο γνωστή και τόσο άγνωστη... Τόσο μυστήριο και τόσο φανερούμενο... Κι όλα να εξαρτώνται από μας...

* Η αρχική απομαγνητοφώνηση και λεκτική επεξεργασία έγινε από τον μοναχό Δαμασκηνό Αγιορείτη. Οι λοιπές διορθώσεις έγιναν από την floga.gr. και η επιμέλεια. ενότητες, σχολιασμοί από την Αέναη επΑνάσταση. (Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Θεοδρομία, έτος ιε' τεύχος 1 Ιανουάριος-Μάρτιος 2013, σελ. 10-14) 

Η «μετάφραση» της ψυχής

Στον πυρήνα κάθε συζήτησης περί κατανόησης των λειτουργικών κειμένων δεν βρίσκεται απλώς το γλωσσικό εμπόδιο, αλλά μια βαθύτερη πνευματική ανωριμότητα, καρπός του σύγχρονου πολιτισμικού ρήγματος.

Ο εκκοσμικευμένος άνθρωπος ζητά μεταφράσεις χωρίς μετάνοια, εύκολες λύσεις χωρίς άσκηση. Όμως η Ορθόδοξη νηπτική θεώρηση προτείνει την πιο ριζική επανάσταση: να μεταφράσουμε πρώτα την ψυχή μας στα του Θεού. Δεν χρειάζεται να γίνουν τα μυστήρια πιο «εύκολα», αλλά να γίνουμε εμείς πιο καθαροί, πιο εντός.

Η Εκκλησία, μέσα από την Παραβολή του Σπορέως, δεν προσφέρει μία επικοινωνιακή λύση, αλλά μια υπαρξιακή πρόταση: να προετοιμάσουμε το έδαφος, να καλλιεργήσουμε βάθος, και να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της ηδονής και της ταχύτητας. Εκεί θα αρχίσει η πραγματική κατανόηση όχι μόνο των κειμένων, αλλά του εαυτού μας.

✍️ Ανάλυση και σχολιασμοί: Σοφία Ντρέκου (Sophia Drekou)

Περισσότερα Θέματα και Αναλύσεις από τον: 

π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος, Δρ. Θεολογίας και Οικονομικών

Διαβάστε ΕΔΩ αν θέλετε, ακόμη μία ανάλυση του 

π. Κωνσταντίνου για την Παραβολή του Σπορέα.

Εκοιμήθη ο χαρισματικός Γέροντας Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

Λουκ. η΄ 5-15 Η παραβολή του σπορέως

Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· 5 ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό· 6 καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα· 7 καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό. 8 καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. ταῦτα λέγων ἐφώνει· ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω. 9 Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τίς εἴη ἡ παραβολὴ αὕτη; 10 ὁ δὲ εἶπεν· ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν. 11 ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή· ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· 12 οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν. 13 οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ρίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται. 14 τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσι. 15 τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ.

Οι Αναγνώστες σχολιάζουν στο Facebook

Ομάδα: Θεολογία, Επιστήμη, Λογοτεχνία, 

Πολιτισμός 19 Σεπτεμβρίου 2020

Κώστας Βακαλογλου: Από τα καλύτερα κείμενα του...

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς: Είχε έναν μοναδικό τρόπο ο παπα-Κώστας να διυλίζει το ευαγγέλιο, τους Πατέρες, και τη νηπτική παράδοση, και να σταλάζει το "ζουμί" στο σήμερα. Κι έβλεπες ότι λύσεις σε σύγχρονα προβλήματα, βρίσκονταν σε "παλιά κιτάπια", κι έτσι αποκτούσες άλλη μια αίσθηση αιωνιότητας. Επί της ουσίας: πράγματι, χωρίς νήψη, δεν θα καταλαβαίνουμε ούτε τη μετάφραση. Ο παπα-Κώστας είχε προχωρήσει το σκεπτικό του ένα κλικ παρακάτω σε άλλες ομιλίες. Έλεγε πως αν χάσουμε το αρχαίο κείμενο, θα χάσουμε το "κάλος" της γλώσσας εκείνης. Μόνο εμείς σε όλο τον κόσμο έχουμε το προνόμιο να αντιλαμβανόμαστε (ως συνέχεια της μητρικής μας) το κάλος της γλώσσας των ευαγγελίων: ας μην το χάσουμε. Λύση: να μάθει ο λαός Αρχαία! · 19 Σεπ 2020

Andreas Giannakopoulos: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς, ειναι ρεαλιστική η λύση; Θα μου πεις ότι στο εξωτερικο το κάνουν και καλύτερα από εμάς. Πρέπει όμως να δούμε πως ειναι δομημένο το σύστημα εκπαίδευσης καθώς και πως διδάσκεται το μάθημα των αρχαίων Ελληνικών. Είχα πει κάποια στιγμή ότι πρέπει να αλλάξει εντελώς ο τρόπος διδασκαλίας των αρχαίων. Πριν φτάσει στα αρχαία του Θουκυδίδη ή του Ηροδότου πρέπει να ξεκινήσει ίσως από απλή καθαρεύουσα σε μικρές τάξεις με πολυτονικό, σταδιακά να πάει σε βαριά και στη συνέχεια βυζαντινά, ελληνιστικά και τέλος Όμηρος. Ξεκινάς από εύκολα και πας σε δύσκολα βιωματικά και οχι παπαγαλία. Επίσης το τρομακτικό λάθος ειναι ότι δεν μαθαίνουμε να μιλάμε. Βάλε τα παιδιά την ωρα των αρχαίων να μιλάνε μόνο αρχαία και θα δεις σε 12 χρόνια πως θα πετάνε ακόμη και αν ήταν κάτω από τη βάση. Έτσι έμαθα αγγλικά. Στο σχολείο που πήγαινα κάναμε σοβαρά αγγλικά και όταν μπαίναμε στην τάξη δεν υπήρχαν ελληνικά. · 19 Σεπ 2020

Andreas Giannakopoulos: Αν και συμφωνώ με το γενικότερο πνεύμα της σκέψης η μετάφραση των λειτουργικών σε νέα ελληνικά ειναι σωστό βήμα. Σε όλες τις χώρες που υπαρχει ορθοδοξία τα λειτουργικά κείμενα ειναι στην καθομιλουμένη του εκάστοτε λαού. Ο Αμερικανός ορθόδοξος γνωρίζει πολύ καλύτερα τι ακούει από τον Έλληνα ορθόδοξο. Στην Κίνα ή την Ιαπωνία το ίδιο. Μήπως υποκρύπτεται στην απροθυμία της Εκκλησίας και κάποιο είδος "βολέματος" ή "ατολμίας". Εδώ στην Ελλάδα είχαμε από πάντα πρόβλημα παραδοσιακότητας. Τα επεισόδια του 1910 με τον θάνατο 100 χριστιανών εξαιτίας της διαμάχης για την μετάφραση της Αγ. Γραφής ειναι ξεχασμένα. Καλό ειναι να τα θυμηθούμε.· 19 Σεπ 2020

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς: Κι εγώ είμαι διχασμένος. Από τη μία, δε θέλω να χάσω τη λειτουργική ομορφιά και ποιητικότητα του αρχαίου κειμένου. Από την άλλη, βλέπω ναούς γεμάτες γέρους και γριές: λείπουν οι νέοι επειδή δεν καταλαβαίνουν "τι παίζεται", αλλά ούτε κι οι γριές καταλαβαίνουν τι ακούν (λόγω και της μη-νήψης). Δεν είναι εύκολη η λύση της εξίσωσης... · 19 Σεπ 2020

Andreas Giannakopoulos: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς σωστά. Είναι η νηπτική όμως δικαιολογία; Θα μπορούσαμε να πούμε στους μη ελληνοφώνους "θα ακούτε τη Θ.Λ στα ελληνικά αλλά μην ανησυχείτε. Αν γίνετε άγιοι θα καταλάβετε" και μετά να έρθει το ξεχασμένο χάρισμα της γλωσσολαλιάς και να λυθεί το πρόβλημα. Υπάρχει βέβαια και η επιστημονική λύση με συσκευή μετάφρασης, όπου μπορείς να ακούσεις στη γλώσσα που καταλαβαίνεις. Βάζεις ακουστικά και λύθηκε το θέμα η κάνω λάθος;;; · 19 Σεπ 2020

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς: Andreas Giannakopoulos Έχεις δίκιο, για τους μη-ελληνόφωνους. Όμως, εμείς είμαστε τυχεροί κι έχουμε το "προνόμιο" να μπορούμε (με λίγη προσπάθεια) να καταλάβουμε το αρχαίο κείμενο. Είναι ΜΟΝΟ δικό μας αυτό το προνόμιο, και αμφιταλαντεύομαι αν πρέπει να το χάσουμε, γιατί χάνουμε μαζί και το λεκτικό κάλος (και πάλι, δεν είμαι σίγουρος) · 19 Σεπ 2020

Ιάσων Κομνηνός: ΕΓΩ ΩΣ ΘΕΟΛΌΓΟΣ ΚΑΙ ΛΑΤΡΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΔΕΝ ΕΧΩ ΠΡΌΒΛΗΜΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ. ΌΜΩΣ ΚΑΠΟΤΕ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑ ΜΙΑ ΠΙΟ.... "ΤΟΛΜΗΡΗ" ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ!! ΛΧ ΤΟ ΕΥΑΓΓΈΛΙΟ ΔΙΑΒΑΣΤΗΚΕ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΚΑΠΆΚΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ!! ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ Ο ΑΠΌΣΤΟΛΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟΨΑΛΤΗ!! ΕΝΝΟΕΊΤΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΥΜΝΟΙ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ... ΕΠΙΣΗΣ ΗΤΑΝ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΉ ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΥΧΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΕΜΠΕΙ Ο ΙΕΡΕΑΣ ΣΧΕΔΟΝ ΜΥΣΤΙΚΆ ΈΜΠΡΟΣΘΕΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ... ΟΜΟΛΟΓΩ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΑΥΤΗ Η ΣΥΝΘΕΣΗ!!!· 19 Σεπ 2020

Dimopoulos Chris: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς δεν έχει σχέση με ελληνόφωνους ή όχι. Τα ελληνόπουλα έχουν κατανόηση κάτω του 5% της ακολουθίας. Το γρήγορο της γλώσσας, το μακρόσυρτο των ψαλμών, η μέτρια ακουστική, η αλληλοεπικάλυψη των ήχων θα το έκαναν δύσκολο ακόμα και στα νέα ελληνικά να ήταν. Όμως και αυτά να διορθωθούν με κάποιο τρόπο δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρχει κατανόηση άνω του 10-20%. Θυμάμαι τα παιδιά του σχολείου να ακούνε τον ιερέα που έκανε κήρυγμα σε ημιαρχαΐζουσα διάλεκτο και οι μαθητές να ρωτάνε "Τι λέει; Τι λέει;". Και ένας μεγαλύτερος μαθητής μεταξύ σοβαρού και αστείου εξηγούσε σε ένα μικρότερο πως είναι σαν τους βουδιστές, του έλεγε πως δεν χρειάζεται να καταλαβαίνεις τι λένε, απλά αφήνεις τον ήχο και την ατμόσφαιρα να σε παρασύρει. Απλά οι βουδιστές κάνουν "μπον γκον γκον, μπον γκον γκον", και εμείς "σμαναμα μααα, εσμαναμανααα". Αν το άκουγε ο Χρυσόστομος που προσπάθησε να βάλει τόσο πλούτο λόγου θα λιποθυμούσε.

Η μόνη λύση είναι η μετάφραση. Όπως είχε πει και ένας ιεραπόστολος στην Ασία που είχα ακούσει σε εκπομπή, χρειάζεται ιεραποστολή στην έδρα μας. Έλεγε πως οι εκεί παρακολουθούντες τις ακολουθίες κατανοούν το 90% ενώ στην Ελλάδα το αντίθετο, ειδικά οι νεοεισερχόμενοι.

Στον γενικό πληθυσμό έχουμε φτάσει το 3% μεθοδικά εκκλησιαζόμενους, στους νέους είμαστε κάτω δέκα φορές τουλάχιστον. Ίσως αν πάμε 100 φορές κάτω να το καταλάβουμε...· 22 Σεπ 2020

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς: Dimopoulos Chris δε διαφωνώ σε όσα λες, είμαι διχασμένος.

Όμως θα σου πω τι έκανα εγώ, που δεν έχω ασχοληθεί με "Αρχαία" εδώ και 38 χρόνια: αγόρασα ένα βιβλιαράκι με όλη τη Θ. Λειτουργία στο πρωτότυπο, και στην Εκκλησία τη διαβάζω από μέσα. Πήγα από το 5% αντίληψης στο 95% ! Ήταν σα να ανακάλυψα θησαυρό.

Επίσης, τα παιδιά, το "τι λέει" θα το πουν ακόμα κι όταν κάποιος τους κάνει διάλεξη στα νέα ελληνικά, σε οποιοδήποτε θέμα, ΑΡΚΕΙ η διάλεξη κρατήσει πάνω από 5 λεπτά: μετά, η προσοχή τους διασπάται και η υπομονή τους εξαντλείται. Ίσως πλέον δε μας σώζει ΟΥΤΕ η μετάφραση. Ο συνεχής λόγος (προφορικός ή γραπτός) τείνει προς εξαφάνιση.· 22 Σεπ 2020

Dimopoulos Chris: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς όλα αυτά καλά, αλλά να σου πω την αλήθεια ακούγονται ως δικαιολογίες.

Πολλοί νέοι έχουν πάει σε κάθε είδους θρησκεία και φιλοσοφική ομάδα και λένε ότι καταλαβαίνουν σχεδόν τα πάντα. Στην δική μας Εκκλησία θέλουν μετάφραση. Δεν είναι λύση σήμερα που όλα τους έρχονται στο πιάτο να λες στον νεοεισερχόμενο θα πιάσεις να διαβάσεις. Αυτό θα μπορούσε να το λέει ένα μοναστήρι που είναι το πανεπιστήμιο της πίστης, οι ναοί των ενοριών είναι το Νηπιαγωγείο.

Θυμάμαι ένας Ρουμάνος ιερέας έλεγε πως ο μέσος πιστός στη Ρουμανία ήξερε σχεδόν όλη την Καινή Διαθήκη από τις ακολουθίες. Εδώ πόσοι την ξέρουν από εκεί;

Όταν ένας δικηγόρος είχε πει σε ένα ιερέα πως η νομική και η εκκλησία θα σώσουν την αρχαία ελληνική, του είχε απαντήσει πως η εκκλησία σώζει ψυχές και όχι γλώσσες...

Όταν όντως χάνονται ψυχές νομίζω είναι πολυτέλεια μια νοσταλγική ρομαντικού τύπου αγάπη για την αρχαία. Δεν είπα να καταργηθεί φυσικά, ας μείνει στα μοναστήρια. Θα μπορούσε και να μείνει στις υπόλοιπες ακολουθίες σε ένα μεγάλο μέρος τους. Αλλά η Θεία Λειτουργία είναι το Νηπιαγωγείο και θα ήταν καλό να το καταλαβαίνει και ένα παιδάκι ολόκληρο.· 22 Σεπ 2020

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς: Φίλε, δε διαφωνώ στα επιχειρήματα. Αλλά έχω την αίσθηση ότι η ζωή μας προσπέρασε. Δεν είναι πλέον θέμα γλώσσας. Οι νέοι δεν ακούν/διαβάζουν οτιδήποτε είναι πάνω από 5 λεπτά ή 5 γραμμές. Θα μεταφραστεί η Θ.Λ και πάλι οι νέοι δεν θα έρθουν. Δεν αντέχουν 1 ώρα ακολουθία, έστω και στα νέα ελληνικά. Δεν αντιλαμβάνονται τα νοήματα κ βιώματα της πίστης, γιατί τα θεωρούν παρωχημένα και αποστεωμένα σε σχέση με το σήμερα. Τα εκάστοτε βιβλία θρησκευτικών, είναι στη νέα ελληνική, και είναι γραμμένα υπέροχα: κανείς νέος δεν τα διαβάζει, ούτε συγκινείται. Δεν τους αρέσουν οι "γερασμένοι, χοντροί τραγοπαπαδες" με τον ξύλινο λόγο στο (νεοελληνικό) κήρυγμα. Το πρόβλημα έχει πολύ βαθύτερες ρίζες, η γλώσσα είναι μόνο η κορυφή. Οι νέοι θα ακολουθήσουν έναν "επαναστάτη με αιτία": αυτό λείπει στους παπάδες του σήμερα· 19 Σεπ 2020

Dimopoulos Chris: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θανασάς είναι όντως η κορυφή του παγόβουνου. Παρόλα αυτά η εκκλησία δυσκολεύεται να αγγίξει ακόμα και την κορυφή.

Έχεις δίκιο ότι οι εποχές αλλάζουν ραγδαία ενώ η εκκλησία έχει μάθει να αλλάζει αργά. Φοβάμαι πως παρά τη χιλιόχρονη εμπειρία της, σε αυτή την περίπτωση η καθυστέρηση είναι τραγική και κοστίζει.

Η πιο αποτελεσματική όσο αφορά την επικοινωνιακότητα στους νέους είναι η προτεσταντική εκκλησία. Με το ελαφρυντικό ότι δεν έχουν και καμία στα βάθη των αιώνων παράδοση μπήκαν πολύ γρήγορα στη μουσική των νέων και στη γλώσσα τους. Στην Αμερική γίνονται συναυλίες δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων με χριστιανικά συγκροτήματα. Υπάρχει ενθουσιασμός, παλμός, ελπίδα. Επέτρεψαν στους νέους να συμμετέχουν στην κουλτούρα της εκκλησίας και να την αναδημιουργήσουν.

Αυτά για την ορθοδοξία είναι επιστημονική φαντασία. Αν και κάποτε γίνονταν και σε εμάς... · 22 Σεπ 2020

Christina Nikitara: Ανεπανάληπτος και χαριτωμένος ο αληθινός φίλος του Χριστού, ο αγαπημένος πατήρ ημών Κωσταντίνος Στρατηγόπουλος!!!!!· 21 Σεπ 2020