Σελίδες

Η ποντιακή μας μνήμη και ο Ποντιακός προβληματισμός στο έργο, αν θυμάσαι - Ν. Λυγερός


Η ποντιακή μας μνήμη

Για το σημερινό Έλληνα, ο Πόντιος 
δεν είναι θύμα της γενοκτονίας, 
μα μόνο ο ήρωας ηλίθιων ανεκδότων 
που ουσιαστικά και ιστορικά 
προέρχονται από την Τουρκία...!!!

Στα σχολικά βιβλία της Ελλάδας, όπως πολύ σωστά το επισήμανε ο Α. Παυλίδης, δεν υπάρχουν πραγματικές αναφορές στον ελληνισμό του Πόντου. Δεν ξέρουν τα παιδιά μας την ομορφιά των ποντιακών θρήνων. Δεν γνωρίζουν τα ακριτικά άσματα. Διότι κανείς δεν τους μαθαίνει τα ιστορικά δεδομένα. 

Επιπλέον, σπάνιοι είναι οι ειδικοί του Πόντου που μπόρεσαν να καταλάβουν θέσεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Διότι η στρατηγική της σιωπής δρα ενεργά


Με άλλα λόγια, ενισχύουμε μόνοι μας τη γενοκτονία της μνήμης. Για τον απλό Έλληνα, οι Πόντιοι είναι πρόσφυγες με όλα τα χαρακτηριστικά αυτής της ιδιότητας. Δεν αναρωτιέται όμως ποιος δεν είναι πρόσφυγας ή απόγονος πρόσφυγα στην Ελλάδα. 

Αυτή η απλοποίηση του ποντιακού ζητήματος, επιτρέπει σε πολλούς να το αφανίσουν από τα εθνικά μας προβλήματα. Υπάρχει τώρα ένα πολύ θετικό πλαίσιο για το ζήτημα της γενοκτονίας μέσω των προβλημάτων της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως κανείς δεν το αξιοποιεί αποτελεσματικά για το ποντιακό ζήτημα. 


Στη Γαλλία ειδικά αλλά και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Αρμένιοι διεκδικούν δυναμικά τα δικαιώματά τους και την αναγνώριση της γενοκτονίας ως sine qua non όρο. Αυτό είναι ένα δημιουργικό και συμμαχικό παράδειγμα. 


Οι γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ποντίων συσχετίζονται ιστορικά και κάθε αναγνώριση της μιας ενισχύει την αναγνώριση της άλλης. Πρέπει, όμως, να λειτουργήσουν και σαν ζευγάρι εφόσον ο στόχος τους είναι ο ίδιος. 

Πρέπει να είμαστε ενωμένοι και στο παρόν και στο μέλλον μέσω του παρελθόντος μας. Η δυναμική διεκδίκηση είναι απαραίτητη ειδικά σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο όπου όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τα στοιχεία της Τουρκίας. Άμα δεν διεκδικήσουμε την ύπαρξή μας και την ιστορία μας, ποιος θα το κάνει; 


Αν ξεχάσουμε την ίδια μας τη μνήμη και τη μετατρέψουμε σε ανέκδοτο, ποιο δικαστήριο για τα ανθρώπινα δικαιώματα θα έρθει να μας βοηθήσει στον αγώνα μας; Δεν μπορεί να υπάρξει αγώνας δίχως μνήμη και εκπαίδευση. 


Το ποντιακό στοιχείο δεν είναι μια εκφυλισμένη περίπτωση για την ιστορία της Ελλάδας. Η αναφορά στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας επαρκεί για να το αποδείξει. Όποιος το ξέρει μπορεί να αγωνιστεί, οι άλλοι όμως; 

Οι Έλληνες πρέπει να γνωρίζουν την ιστορία τους, αν θέλουν πραγματικά να υπάρχει η ρωμιοσύνη. Οι Πόντιοι συνεχίζουν ακόμα και τώρα να τραγουδούν την ιστορία μας, όμως ποιος ακούει το άσμα τους; 

Πολλοί από εμάς ξέχασαν τους θρήνους, τους ύμνους και τη γενοκτονία. Οι λίγοι όμως θυμούνται, όπως και οι πέτρες. Η αντίστασή τους πρέπει να ενισχυθεί με τα ευρωπαϊκά δεδομένα εφόσον τα ελληνικά δεν επαρκούν, έτσι ώστε να βοηθήσουν εκ των υστέρων και πάλι την πατρίδα μας. 


Ο Πόντος δεν μας ξέχασε. Κι εμείς δεν πρέπει να τον ξεχάσουμε διότι είναι ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Αν τον ξεχάσουμε, θα ξεχάσουμε και την ύπαρξή μας.

Αν θυμάσαι τη χαρά 
της θάλασσας 
και τον πόνο του βουνού
τότε νιώθεις καλύτερα
την ποντιακή μνήμη
που ζούσε και πριν
τη γενοκτονία
γιατί είναι ζωντανή
από την Αρχαιότητα.

Το ποντιακό έργο

Το ποντιακό έργο είναι απαραίτητο για να φανεί το έγκλημα της γενοκτονίας και στο εξωτερικό. Δεν είναι ανάγκη να σταματά στο ερώτημα της αποδοχής της Τουρκίας. Η γενοκτονία είναι ένα γεγονός το οποίο δεν αμφισβητείται. Είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να γνωρίζουν τα άλλα κράτη για να βλέπουν τη διαφορά μεταξύ του θύτη και του θύματος. Έτσι το έργο, το ποντιακό, πρέπει να έχει μια διεθνή εμβέλεια και όχι μόνο τοπική. Η ανάδειξη της γενοκτονίας δεν είναι μόνο μια επέτειος που μπορεί να εκφυλιστεί με τις παραξενιές των διοργανωτών. Σημασία έχει το εκτόπισμα του έργου γιατί μόνο αυτό αγγίζει τους άλλους λαούς και μόνο αυτό τους οδηγεί να παρέμβουν ενάντια στον θύτη που συνεχίζει τη γενοκτονία της μνήμης.

Επίσης το ποντιακό έργο πρέπει να έχει και ποντιακά στοιχεία δηλαδή να διατηρεί ζωντανή τη γλώσσα και τα έθιμα. Διότι το γεγονός ότι η ποντιακή γλώσσα υπάρχει ακόμα και μετά τη γενοκτονία, είναι ένα παράδειγμα αντίστασης στη βαρβαρότητα που ήθελε να εξαφανίσει τα πάντα για να μην υπάρχει κανένα ίχνος του εγκλήματος. Έτσι και τα ποντιακά έργα που μιλούν για τη γενοκτονία είναι ακόμα πιο σημαντικά για τον αγώνα αφού είναι η ίδια η γλώσσα του θύματος που κατηγορεί τον θύτη. Έτσι αυτός ξέρει ότι δεν ξεχάσαμε και δεν πρόκειται να σταματήσουμε τον αγώνα γιατί ανήκει στα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας.

Ποντιακός προβληματισμός

Με τα παραδοσιακά λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία, ο Πόντος δεν έσβησε. Κινδυνεύει όμως ένα σημαντικό κομμάτι του ποντιακού ελληνισμού: η γλώσσα. Με την πάροδο του χρόνου και με την αλλαγή φάσης που έζησε με τη γενοκτονία, ο Πόντος ως γλωσσικό αντικείμενο έχει διαμορφωθεί ριζικά, όπως ο πληθυσμός δεν είναι πια απομονωμένος στον ιστορικό του χώρο αλλά στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Κατά συνέπεια η ποντιακή διάλεκτος δεν χρησιμοποιείται πια τόσο έντονα εκτός και παραδόξως από τους Πόντιους που έμειναν στην Τουρκία. Γλωσσολογικά η διάλεκτος κινδυνεύει διότι οι ομιλητές της είναι όλο και λιγότεροι. Όχι εξαιτίας του πληθυσμού μα της γλωσσολογικής ανάμειξης με μεγαλύτερους πληθυσμούς.

Η συνειδητοποίηση αυτού του φαινομένου ανάγκασε μερικούς διανοούμενους να καταγράψουν την ποντιακή διάλεκτο με τη δημιουργία λεξικών και γραμματικών αλλά και λογοτεχνικών έργων. Μόνο που αυτή η προσπάθεια παραμένει στο πλαίσιο της μνήμης του παρελθόντος και όχι της μελλοντικής εξέλιξης της ποντιακής διαλέκτου. Αυτό γίνεται διότι όλες οι προσπάθειες αυτού του τύπου ανήκουν πάντα στον γραπτό λόγο. Υπάρχει όμως μια ανάγκη και στον προφορικό αν θέλουμε να ζήσει η ποντιακή διάλεκτος και όχι να αργοπεθαίνει, όπως γίνεται σήμερα. Μία από τις λύσεις που πρέπει να εξετασθεί για να λυθεί αυτό το επείγον πρόβλημα είναι η δημιουργία μιας πανεπιστημιακής έδρας.

Μια πανεπιστημιακή έδρα με αντικείμενο την ποντιακή διάλεκτο προσφέρει πολλές και δυναμικές δυνατότητες. Το μάθημα μπορεί απλώς να είναι επιλογής μέσα στο πλαίσιο της ελληνικής φιλολογίας. Συγχρόνως όμως αποτελεί εν δυνάμει ένα κίνητρο και για τους φοιτητές και βέβαια όχι μόνο τους Πόντιους. Διότι η ποντιακή διάλεκτος είναι ένας ζωντανός τρόπος να μελετηθούν και τα αρχαία ελληνικά. Το θέμα δεν είναι να αποτελούν ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο για τα αρχαία, αλλά έναν συμπληρωματικό τρόπο προσέγγισης. Επιπλέον για τους Πόντιους φοιτητές θα λειτουργεί καταλυτικά εφόσον κατανοήσουν πια ότι η οικογενειακή τους διάλεκτος είναι πανεπιστημιακό μάθημα. Δίνει ένα κύρος σε μια γλωσσική ομάδα που το έχει ανάγκη και μπορεί επιπλέον να ενταχθεί και σε ευρωπαϊκά προγράμματα που προστατεύουν τις γλώσσες που κινδυνεύουν.

Ο ποντιακός ελληνισμός κατάφερε να επιβιώσει μετά τη γενοκτονία. Το λευκό μακελειό δεν μπόρεσε να τον εξοντώσει. Τώρα πρέπει και πάλι να γίνουν προσπάθειες για να σωθεί η ποντιακή διάλεκτος από τη λήθη της καθημερινότητας. Τα ποντιακά δεν είναι μόνο τραγούδια και χοροί, είναι και η γλώσσα με τα ιστορικά της στοιχεία όπως το βλέπουμε και στα ακριτικά άσματα. Υπάρχει ακόμα το χρονικό διάστημα για να σωθεί η ποντιακή διάλεκτος και πρέπει να βάλουμε όλοι τα δυνατά μας πριν βρεθούμε και πάλι με μια νεκρή γλώσσα. Η ποντιακή διάλεκτος δεν χρειάζεται μόνο τα μουσεία και τα λεξικά, θέλει και ανθρώπους. Σε αυτήν την προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει η πανεπιστημιακή έδρα.


Περισσότερα: Ν. Λυγερός, ΓενοκτονίαΠόντος

Πηγές:
1418 Η ποντιακή μας μνήμη. Ν. Λυγερός. April 15, 2012
53567 Αν θυμάσαι - Ν. Λυγερός Post: July 31, 2020
25312 Το ποντιακό έργο - Ν. Λυγερός May 22, 2016 Genocide
1488 Ποντιακός προβληματισμός - Ν. Λυγερός. April 15, 2012

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.