Ψυχή και Ποίηση

ΨΥΧΗ

Για τον Καβάφη και τον Σεφέρη έχει διαφορετική έννοια η λέξη «ψυχή». 

Για τον Καβάφη η ψυχή αποτελεί ξεχωριστή δύναμη από το σώμα, πράττει ανεξάρτητα από αυτό και έχει την κύρια δύναμη! Αντιθέτως για τον Σεφέρη η ψυχή λειτουργεί παράλληλα με το σώμα και το ένα εξαρτάται από το άλλο.

Χαρακτηριστικοί στίχοι:

Κ. Καβάφης: «...κι όλην αυτήν την δύναμι που έχει μες στην ψυχή του, όλην την ορμήν αυτή θα μεταδώσει στον λαό...» (Δημητρίου Σωτήρος) «Αγνώστου πόνου δάκρυ στάζει η αυγή· αι ορφαναί εσπέραι αι χλωμαί πενθούσι και ψάλλει θλιβερά η εκλεκτή ψυχή...» (Ώραι μελαγχολίας)

Γ. Σεφέρης: «...τόσα περίπλοκα τέρατα, που δε μας αφήνουν να στοχαστούμε πως ήταν κι αυτός ένας άνθρωπος που πάλεψε μέσα στον κόσμο, με την ψυχή και με το σώμα...» (Πάνω σ’ έναν ξένο στίχο) «...Στον κάμπο του αποχωρισμού να ξανανθίζουν κρίνα μέρες ν’ ανοίγουνται ώριμες, οι αγκάλες τ’ ουρανού, να φέγγουν στο αντηλάρισμα τα μάτια μόνο εκείνα αγνή η ψυχή να γράφεται σαν το τραγούδι αυλού…» (Στροφή)

Συμπέρασμα: Οι απόψεις διίστανται, αρκετοί πιστεύουν ότι η ψυχή συνδέεται άμεσα με το σώμα και συνυπάρχει με αυτό, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι η ψυχή είναι κύρια δύναμη και ανεξάρτητη από το σώμα!

Σημ. Σ.Ν.: Οι Αποστολικοί Πατέρες της Ορθόδοξης θεολογίας δεν κάνουν αναλύσεις για την ψυχή, αλλά ωστόσο αναφέρονται με πεποίθηση στη μέλλουσα ανάσταση. Η ψυχή δημιουργείται από τον Θεό κατά τη σύλληψη, επιζεί μετά θάνατον και, όταν γίνει η ανάσταση, θα επανενωθεί με το σώμα σε ένα αναδημιουργημένο σύμπαν. Η ψυχή είναι αθάνατη κατά χάρη λόγω της σταυρικής θυσίας και της ανάστασης του Ιησού Χριστού, 

► Η ψυχή ως ζωή: Τι είναι ψυχή; Τι σημαίνει οι ψυχές είναι αθάνατες; Τα ζώα έχουν ψυχή;

Ερανίσματα από ποιητικά αποσπάσματα

«Και η ψυχή ει μέλλει γνώσεσθαι αυτήν
εις ψυχήν αυτή βλεπτέον: τον ξένο και
τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη.»

(Γ. Σεφέρης, «Αργοναύτες»)

-«Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.»

(Ιθάκη, Κ. Π. Καβάφης)

...Βαριά στη ζωή της έπεσε η αυλαία
και δε μπορεί καλά να θυμηθεί.
Το χείλος, μόνο ξέρει, δεν ανθεί,
δεν είναι πια τα μάτια της ωραία.
Δικό σου λέω, ψυχή μου, είναι μαράζι
όσα, το βράδυ, δάκρυα, την αυγή,
στα ρόδα κατεβαίνει και μοιράζει...

(Η ψυχή μου, Κώστας Καρυωτάκης)

«Μεγάλωσαν τα γένια μας η ψυχή μας αλλιώτεψε
αγριεμένο το σκυλί γαβγίζει τη φωνή του
βοήθα καλέ μου μη φαγωθούμε μεταξύ μας
Χίλια μύρια κύματα μακριά τ’ Αϊβαλί…»
(Κ. Χ. Μύρης, η ψυχή μας αλλιώτεψε)

«κλείσε στην ψυχή σου την Ελλάδα
και θα νιώσεις μέσα σου κάθε είδους
μεγαλείο» Διονύσιος Σολωμός

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή και τη φρικτή 

ημέρα που αφέθηκες κι ενδίδεις. Κων. Π. Καβάφης

Πόσο εύκολα γυρίζει η κλειδαριά

των αισθημάτων μ’ ένα οποιοδήποτε

κλειδί της λησμονιάς…

Περπάτησα πολύ στα αισθήματα

τα δικά μου και των άλλων,

κι έμενε πάντα χώρος ανάμεσά τους

να περάσει ο πλατύς χρόνος.

Ταξίδεψα μάλιστα. Πήγα κι από δω

πήγα κι από κει.

Παντού έτοιμος να γεράσει ο κόσμος

Έχασα κι από δω, έχασα κι από κει.

Κι από την προσοχή μου μέσα έχασα

κι απ’ την απροσεξία μου.

Οι λέξεις έχουν έχθρες μεταξύ τους,

έχουν τους ανταγωνισμούς:

αν κάποια απ’ αυτές σ’ αιχμαλωτίσει,

σ’ ελευθερώνει η άλλη.

Βρε τι παθαίνει μια ψυχή

όταν αντί να κοιμηθεί οραματίζεται

ορθογραφίες μαφιόζες: 

αυτός ο Άλλος γιατί θέλει να γράφεται 

ντε και καλά με δύο λάμδα

τι να το θέλει άραγε το δεύτερο δρεπάνι; 

Έκλεισα καλά;

Κική Δημουλά, Το τελευταίο σώμα μου (1981)

Περισσότερα Θέματα: Καβάφης, Σεφέρης, 

Κική Δημουλά, Λογοτεχνία-Ποίηση

Βιβλιογραφία

• ψυχή και ποίηση - SlideShare Ομάδα: Πεντάλ Σχολικό - Μαρκέλλα Μολλάι, Κωνσταντίνα Μιχαλοπούλου, Γιάννης Κουτσουμπόγερας

• Περί ψυχής στην Ορθόδοξη θεολογία. Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική Θεολογία, Τόμος Γ', σελίς 225

• Ερανίσματα από ποιητικά αποσπάσματα, Η Πύλη, το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
• Video: George Gaudy - I Lost My Soul (Official Video) Έτερος Εγώ - Κάθαρσις 

by Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση