Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου - Η φιλοσοφία συναντά τη λογοτεχνία στο φως του Ρέμπραντ | Αέναη επΑνάσταση

Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου, έργο του Ρέμπραντ, 1653. 

Ένα εικαστικό αριστούργημα όπου η φιλοσοφία αγγίζει την ποίηση, 

και το φως του Ρέμπραντ φωτίζει το βάθος της ανθρώπινης σκέψης.

Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης). Aristotle with a Bust of Homer, 1653 painting 

by Rembrandt. Collection: Metropolitan Museum of Art. Wikimedia Commons

Η ζωντάνια είναι ο σκοπός της ζωγραφικής

Γιατί η ανθρωπότητα πρέπει να ζήσει.

Ανάλυση του πίνακα «Aristotle with a Bust of Homer» του Ρέμπραντ (1653) – Η πνευματική συνάντηση του Αριστοτέλη, του Ομήρου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέσα από τη ζωγραφική ματιά του Ολλανδού δασκάλου.

Επιμέλεια, της Σοφίας Ντρέκου 

(Sophia Drekou) Αρθρογράφος

Ο Αριστοτέλης αγγίζει τον Όμηρο, και ο Ρέμπραντ τους ενώνει στο ίδιο φως. Μια χειρονομία που διασώζει το άυλο της σκέψης και της ποίησης... εκεί όπου η τέχνη γίνεται μνήμη, και η μνήμη γίνεται φως.

Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου 

Ανάλυση στον πίνακα του Ρέμπραντ (Rembrandt, 1653)

Ο πίνακας Aristotle with a Bust of Homer του Ρέμπραντ αποκαλύπτει μια μυσταγωγική συνάντηση φιλοσοφίας, ποίησης και φωτός. Ο Αριστοτέλης αγγίζει στοχαστικά την προτομή του Ομήρου, σαν να ζυγίζει τη σοφία απέναντι στη φήμη, ενώ το μετάλλιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στο στήθος του συμβολίζει την ανθρώπινη φιλοδοξία που υποκλίνεται στο πνεύμα. Ο Ρέμπραντ, με την απαράμιλλη τεχνική του φωτός και της σκιάς, μετατρέπει τη σκηνή σε εσωτερικό διάλογο ανάμεσα στη γνώση, την τέχνη και τη μνήμη. Μια εμβληματική ερμηνεία όπου η φιλοσοφία συναντά τη λογοτεχνία, και ο άνθρωπος αγγίζει το άχρονο της δημιουργίας.

• 1. Εισαγωγή – Η ελληνική γλώσσα ως φως πολιτισμού

(Στοχαστική αναφορά στη ζωγραφική και στη ζωντάνια της δημιουργίας. Συνδέω τη ζωγραφική με τη ζωή και τη διαχρονία του ελληνικού πνεύματος, του Ομήρου, του Αριστοτέλη, του Σεφέρη και του Ελύτη, ως φάρου της ανθρωπότητας.)

Τα ελληνικά είναι η γλώσσα του Ομήρου και του Αριστοτέλη. Αλλά και η γλώσσα του Σεφέρη και του Ελύτη. Αφετηρία της ιστορίας και του πολιτισμού. Πυξίδα του σήμερα και φάρος του μέλλοντος. Μια γέφυρα πάνω από σύνορα, στον κόσμο. Γι’ αυτό μαθαίνουμε ελληνικά. Για να μιλάμε και να νιώθουμε ελληνικά.

• 2. Ο πίνακας του Ρέμπραντ – «Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου»

(Περιγραφή της σύνθεσης, τοποθέτηση στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης, και ανάλυση της εσωτερικής έντασης ανάμεσα στη φήμη και τη σοφία. Η αντιπαράθεση του πλούσιου Αριστοτέλη με τον τυφλό Όμηρο συμβολίζει την αναζήτηση του πνευματικού νοήματος απέναντι στη δόξα.)

Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου (Aristotle Contemplating a Bust of Homer) είναι πίνακας του Ρέμπραντ που εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Ανάμεσα στα πιο διάσημα έργα τέχνης στο The Met Fifth Avenue of New York, αυτός ο πίνακας μάς μεταφέρει τον διαλογισμό του Ρέμπραντ για την έννοια της φήμης. Ο πλούσια ντυμένος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και επιστήμονας Αριστοτέλης (384 - 322 π.Χ.) ακουμπάει το χέρι του συλλογισμένος σε μια προτομή του Ομήρου, του επικού ποιητή που είχε φτάσει στη λογοτεχνική αθανασία με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του αιώνες πριν τον 8ο αιώνα π.Χ.

Ο Αριστοτέλης φορά ένα χρυσό μετάλλιο με ένα πορτρέτο του ισχυρού μαθητή του, του Μεγάλου Αλεξάνδρου - ίσως ο φιλόσοφος ζυγίζει τη δική του κοσμική επιτυχία ενάντια στο διαχρονικό επίτευγμα του Ομήρου.

Αν και το έργο θεωρείται κατ' ουσίαν ολλανδικό, ζωγραφίστηκε για έναν Σικελό θαμώνα τη στιγμή που το χαρακτηριστικό στυλ του Ρέμπραντ, με τη σκοτεινή παλέτα του και τη σχεδόν γλυπτική συσσώρευση χρωμάτων, άρχιζε να ξεφεύγει από τη μόδα στο Άμστερνταμ.

Οι εικόνες της νύχτας έφερναν φως

και έλουζαν κάθε σκέψη σαν έναν πίνακα

που ζωγραφίζεται από τα πινέλα

του Rembrandt για την επόμενη ημέρα.

• 3. Περιγραφή – Η σκηνή της πνευματικής συνάντησης

(Ανάλυση του έργου με εικαστική λεπτομέρεια: οι αντιθέσεις φωτός-σκότους, πολυτέλειας-απλότητας, λογικής-ποιητικής έμπνευσης. Σχόλιο για την ιστορική παραγγελία του έργου από τον Don Antonio Ruffo και την πιθανή συνδρομή λογίου φίλου του Ρέμπραντ.)

Στην ελαιογραφία του Rembrandt (1653, 143.5x136.5 εκ.) αποτυπώνεται η δυνάμει σχέση έλξης και, συνάμα, απώθησης της Φιλοσοφίας με τη Λογοτεχνία. Ο Αριστοτέλης σκεπτόμενος αγγίζει τη μαρμάρινη προτομή του ποιητή Ομήρου, αναγνωρίζοντας την προσφορά του.

Ο Ρέμπραντ εικονίζει τον Αριστοτέλη μπροστά στην προτομή του τυφλού Ομήρου να αναπολεί σκεπτικός με το χέρι του ακουμπισμένο στο μαρμάρινο κεφάλι.

Η πολυτελής ενδυμασία του Αριστοτέλη έρχεται σε αντίθεση με την εποχή που έδρασε ο φιλόσοφος, κάτι που, όμως, δεν απωθεί, αλλά ελκύει. Η αρμονία επέρχεται μέσω των αντιθέσεων.

Ο πίνακας δημιουργήθηκε κατόπιν παραγγελίας του Don Antonio Ruffo από την Μεσσήνη της βόρειας Σικελίας χωρίς θεματικό περιορισμό. Αγοράστηκε το 1961 έναντι 2,3 εκατομμυρίων δολαρίων.

Σύμφωνα με ιστορικούς τέχνης, για την ολοκλήρωση του εν λόγω έργου, ο Ρέμπραντ συμβουλεύτηκε πιθανώς κάποιον κλασικό φιλόλογο, ενδεχομένως τον φίλο του, Γιαν Σιξ.

• 4. Ερμηνεία – Η φιλοσοφία συνομιλεί με την ποίηση

(Η ερμηνευτική καρδιά του άρθρου: ο Αριστοτέλης ως σύμβολο της διανόησης που ακουμπά τη σοφία της ποιητικής έμπνευσης. Η προτομή του Ομήρου γίνεται σημείο επαφής του νου με το πνεύμα, ενώ το μετάλλιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπενθυμίζει τη σύνδεση γνώσης-δράσης. Εδώ εκτείνεται η φιλοσοφική ερμηνεία του έργου ως τριάδας Ομήρου – Αριστοτέλη – Αλεξάνδρου.)

Έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως ως προσωποποίηση του σοβαρού συστηματικού επιστήμονα, ή κάποιου εύπορου και φημισμένου φιλόσοφου, ή λόγω της χρυσής ζώνης που φοράει είπαν ότι εικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο που ζήλεψε τη ζωή του φτωχού τυφλού ποιητή.

Η αμφίεση του Αριστοτέλη είναι ολοσχερώς εκτός εποχής, ωστόσο στην αλληλογραφία μεταξύ καλλιτέχνη και Ρούφφο (1662) η μορφή κατονομάζεται ως Αριστοτέλης.

Στο κέντρο της σύνθεσης, ο Ρέμπραντ, φιλοτεχνεί τη μορφή του μεγάλου Φιλοσόφου Αριστοτέλη. Είναι περιτριγυρισμένος από αρχαία γλυπτά και ντυμένος με πλούσιο, πολυτελές ένδυμα. Ολομέταξο το πουκάμισό του, είναι κοσμημένο από χοντρή, ολόχρυση αλυσίδα που κρέμεται από τον ώμο ως τη μέση και φέρει στην κατάληξή της μετάλλιο, με τη μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αγαπημένου μαθητή του.

Από τη μια ο σεβασμός προς τον φιλόσοφο, από την άλλη η επιθυμία να αγγίξει το υπέρτατο της γνώσης αγαθό, ο Αριστοτέλης, ακουμπά με το δεξί του χέρι την προτομή του Ομήρου, που φέρει τα χαρακτηριστικά της Ελληνιστικής εποχής. Θα μπορούσε να ακουμπήσει τον ώμο του, όμως, στο κεφάλι κρύβεται η σοφία και τα δάχτυλα πιέζουν σα να θέλουν να την αποσπάσουν.

• 5. Ο Ρέμπραντ και η τριάδα της έμπνευσης

(Εμβάθυνση στο πνεύμα του Ρέμπραντ και στον τρόπο με τον οποίο μεταφέρει στο έργο του την αίσθηση του θαυμασμού, της μνήμης και της πνευματικής ευγένειας. Αναδεικνύεται η διαρκής συνομιλία τέχνης, γνώσης και αθανασίας.) 

Στην απεικόνιση αυτής της σύνθεσης, ο Ρέμπραντ, ίσως ήθελε να υποδηλώσει το μέγεθος της μοναδικής αυτής τριάδας. Την αστείρευτη έμπνευση του Ομήρου, τη μοναδική μεθοδικότητα του Αριστοτέλη και την ατέρμονη δράση του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Προσκυνητές του έργου του Rembrandt, θαυμάζουμε τον τρόπο που μεγαλουργεί στην τέχνη του, αναδεικνύοντας, εκτός από το συναίσθημα, την πεμπτουσία της πνευματικής του υπεροχής, την δημιουργική του φαντασία και την λεπταίσθητη αισθητική του.

Τίποτε δεν είναι αποσιωπήθηκε σ’ αυτόν τον θαυμασμό

Ούτε η έλξη της χειρονομίας ούτε η χειρονομία της έλξης.

Έπρεπε να παραμείνει ζωντανό ακόμη και ημιτελές.

Η τελειοποίηση δεν υπάρχει παρά μόνον από ανάγκη.

Η ζωντάνια είναι ο σκοπός της ζωγραφικής.

Γιατί η ανθρωπότητα πρέπει να ζήσει.

► Δείτε επίσης: Η Επιστροφή του ασώτου υιού του Ρέμπραντ το 1668 (ανάλυση εικόνας) στην ανατολική και δυτική τέχνη by Rembrandt

Αυτοπροσωπογραφία του Ρέμπραντ γύρω στο 1650, Εθνική Πινακοθήκη Ουάσιγκτον. 

Η ματιά του ζωγράφου που γνώριζε πως το φως δεν είναι μόνο θέμα τεχνικής, αλλά ψυχής. 

Rembrandt Self-Portrait, by Rembrandt, 1650; in the National Gallery of Art, Washington, D.C.

Τιμή στους παλιούς Ολλανδούς

Αυτό που μ’ αγγίζει εξαιρετικά ξαναβλέποντας

τους πίνακες των παλιών Ολλανδών,

είναι το γεγονός ότι έχουν στην πλειοψηφία τους

ζωγραφίσει γρήγορα.

Κι ακόμη ένα πράγμα, παρακαλώ.

Όταν ο πίνακας έβγαινε άνετα

τον άφηναν έτσι όπως ήταν.

Θαύμασα ιδιαίτερα τα χέρια

του Rembrandt και του Hals

που ζούσαν αλλά δεν είχαν τελειώσει

με την έννοια που θέλουμε

απόλυτα να το πιέζουμε σήμερα.

• 6. Βιογραφικό του Rembrandt – Ο επαναστάτης της τέχνης

(Πλήρες βιογραφικό τμήμα με αναφορά στο έργο, στα θέματα, και στις τεχνικές του φωτός. Εξηγείται πώς ο ίδιος αναδεικνύει τον πνευματικό πυρήνα μέσα από το φως και τη σκιά, μετατρέποντας τη ζωγραφική σε υπαρξιακό στοχασμό.)

Ο Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Ρέμπραντ Χάρμενσοον φαν Ράιν 15 Ιουλίου 1606 - 4 Οκτωβρίου 1669), γνωστός ευρύτερα ως Ρέμπραντ, ήταν πολύ σημαντικός Ολλανδός ζωγράφος και χαράκτης του 17ου αιώνα, που σήμερα συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων ζωγράφων όλων των εποχών. Το όνομά του συμβολίζει την περίοδο της «χρυσής εποχής» της Ολλανδίας, στην οποία ανήκει χρονικά το έργο του.

Ένας αυθεντικός επαναστάτης για την τέχνη και την εποχή του είναι ο Rembrandt van Rijn και για όλους εμάς, μια ύψιστη πνευματική άσκηση, η ανακάλυψη του έργου του.

Το όνομά του είναι συνώνυμο της «Χρυσής εποχής» της τέχνης της Ολλανδίας. Φιλοτέχνησε περί τους 890 πίνακες, περισσότερα από 1000 σχέδια και 430 χαρακτικά περίπου. Μεγάλο το φάσμα των θεμάτων του, περιλαμβάνει τοπιογραφίες, μυθικές, βιβλικές και αλληγορικές σκηνές. Οι βαθιές αλλαγές που χαρακτηρίζουν το ύφος τού έργο του, είναι ένδειξη της διαρκούς αναζήτησής του.

Μια εστία φωτός δίνει ζωή στη σύνθεσή του, ενώ η υπόλοιπη βυθίζεται στο σκοτάδι. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύει τον πνευματικό πυρήνα του έργου, προκαλώντας πολλαπλά ερωτήματα και συναισθήματα στον παρατηρητή, καθώς συμβαίνει με τα έργα εκείνα που υποκρύπτουν κάτι περισσότερο από μια απλή αφήγηση.

Μπροστά σε ένα πίνακα του Rembrandt, δεν μπορεί να μην προσπαθήσει, να διεισδύσει, κανείς, στα άδυτα της τέχνης του και να μην ανακαλύψει τον άνθρωπο εκ των έσω, τα οράματα και τις αλήθειες του.

• 7. Η πλατεία του Ρέμπραντ – Το φως που έγινε μπρούντζος

(Σύγχρονη ματιά: η μεταμόρφωση του φωτός του Ρέμπραντ σε μνημείο. Η πλατεία του Rembrandt στο Άμστερνταμ γίνεται τόπος μνήμης και τιμής. Το ποίημα λειτουργεί ως γέφυρα από την τέχνη στην αιωνιότητα... το φως που νικά το σκοτάδι και την λήθη.)

Στην πλατεία του Rembrandt

η πορεία της νύχτας

έγινε μπρούντζος

για να διατηρήσει

τη δύναμη του έργου

που έζησε μέσα μας

μέσω του χρόνου

χωρίς να αλλοιωθεί

από την κοινωνία

ξεπερνώντας τα όρια

κάθε χώρου

για να φτάσουν στο μέλλον

κατευθείαν από το παρελθόν

γιατί πέρασαν από τη γέφυρα.

Πλατεία Ρέμπραντ στο Άμστερνταμ, Ολλανδία. Γλυπτική σύνθεση «Νυχτερινή Περίπολος» 

πλατεία Rembrandt. Εικόνα από bellena Μάρτιος, 2016. Το φως του Ρέμπραντ 

έγινε  μπρούντζος, για να διατηρήσει τη μνήμη της δημιουργίας.

Η πλατεία του Rembrandt πήρε το όνομά της από τον ζωγράφο, το σπίτι του οποίου βρισκόταν στη περιοχή! Αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα σημεία της πόλης, ενώ στο κέντρο της δεσπόζει το άγαλμα του ζωγράφου μαζί με κάποια 3D μπρούτζινα αγαλματίδια ενός από τους σημαντικότερους πίνακες τους, του «Νυχτερινή περίπολος» (The Night Watch),1642.

Το φως του Rembrandt

γέμισε κάθε πίνακα

με πολλαπλό τρόπο

για να σβήσει

σιωπηλά το σκοτάδι

με σπάνιες πινελιές

που με ρεαλιστικό τρόπο

άγγιζαν την ουσία

της ολλανδικής εποχής

του δέκατου έβδομου

γι’ αυτό πρέπει να θυμηθείς

κι αυτόν τον Δάσκαλο

αν θες να κατανοήσεις

την επινόηση του επόμενου

που επηρέασε με το έργο του.

• Ανακεφαλαίωση – Ο διάλογος του φωτός και της μνήμης

Στον πίνακα του Ρέμπραντ «Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου», η τέχνη γίνεται πεδίο όπου η φιλοσοφία συναντά την ποίηση. Ο Αριστοτέλης, σύμβολο του λογικού νου, και ο Όμηρος, φωνή της έμπνευσης, συνυπάρχουν σε μια σκηνή στοχασμού. Το φως του Ρέμπραντ δεν φωτίζει μόνο τα πρόσωπα, αλλά και τον εσωτερικό χώρο της ψυχής, εκεί όπου η ανθρώπινη γνώση μεταμορφώνεται σε σοφία. Έτσι, το έργο ξεπερνά την εποχή του και γίνεται διαχρονικός διάλογος ανάμεσα στον άνθρωπο, τη μνήμη και το φως.

• Ο Αριστοτέλης του Ρέμπραντ και το φως της συνείδησης

Ο πίνακας του Ρέμπραντ «Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου» δεν είναι απλώς μια συνάντηση δύο μορφών του ελληνικού πνεύματος, αλλά ένας ψυχογραφικός καθρέφτης του ανθρώπου που αναμετριέται με τη μνήμη και τη δόξα. Ο φιλόσοφος ακουμπά τον ποιητή όπως ο νους αγγίζει το ασυνείδητο, με σεβασμό και αγωνία. Ο Όμηρος, τυφλός μα ορατός στο πνεύμα, γίνεται το αρχέτυπο της εσωτερικής όρασης, ενώ ο Αριστοτέλης, με το βάρος του κόσμου στα χέρια, προσωποποιεί τη συνείδηση που φωτίζει το άγνωστο.

Μέσα από το σκοτάδι και το φως του Ρέμπραντ, η φιλοσοφία, η ποίηση και η τέχνη συνομιλούν για την αθανασία του νοήματος. Δεν πρόκειται για απλή αναπαράσταση, αλλά για μετάβαση: από τη γνώση στο βίωμα, από την ύλη στο πνεύμα. Ο πίνακας γίνεται έτσι ιεροτελεστία αυτογνωσίας, όπου ο θεατής δεν βλέπει απλώς τον Αριστοτέλη γίνεται εκείνος, στον δικό του διάλογο με το φως της συνείδησης και τη σιωπή του Ομήρου.

• 8. Βιβλιογραφία – Πηγές και αναφορές

(Πλήρης λίστα πηγών και βιβλιογραφίας: The Met Museum, έργα του Νίκου Λυγερού, Simon Schama, Gary Schwartz κ.ά. Τεκμηριώνει την πολυεπίπεδη προσέγγιση (ιστορική, φιλοσοφική, λογοτεχνική).)

• Rembrandt (Rembrandt van Rijn). Aristotle with a Bust of Homer. The Metropolitan Museum of Art. www.metmuseum.org/art/collection.

• Simon Schama, Rembrandt's Eyes, Knopf, 2001.
• 13066 - Το φως του Rembrandt, Ν. Λυγερός August 16, 2013

• Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα - Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Πολυμεσικός οδηγός για τη λογοτεχνία και την ανάγνωση.
• 5020 - Τιμή στους παλιούς Ολλανδούς, Ν. Λυγερός, June 3, 2012, Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου
• Gary Schwartz, The Rembrandt Book, Harry N. Abrams, Inc., 2006.
• 67202 - Οι εικόνες, Ν. Λυγερός. December 5, 2021
• Περί ου ο λόγος περιοδικό, όπως κάθε καθώς πρέπει περιοδικό Λόγου και Τέχνης. www.periou.gr
• The Met Fifth Avenue, 1000 Fifth Avenue. New York, metmuseum.org
• 13091 - Στην πλατεία του Rembrandt, Ν. Λυγερός August 18, 2013

Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

► Δείτε επίσης: Η Επιστροφή του ασώτου υιού του Ρέμπραντ το 1668 (ανάλυση εικόνας) στην ανατολική και δυτική τέχνη by Rembrandt

Περισσότερα Θέματα: Τέχνες, Ρέμπραντ (Rembrandt)

★ Οι Αναγνώστες και Αναγνώστριες σχολιάζουν στο Facebook

• Ερώτηση Sophia Drekou: Αν στεκόμασταν εμείς μπροστά στην προτομή του Ομήρου, τι θα αγγίζαμε; Τη σοφία, τη φήμη ή την ανάγκη να θυμόμαστε ποιοι είμαστε;

• Απάντηση: Athanasia Siouti: Την ανάγκη

• Απάντηση: Sophia Drekou: Athanasia, ναι… την ανάγκη· γιατί εκεί ξεκινά και εκεί τελειώνει κάθε αναζήτηση. Η ανάγκη να θυμόμαστε, να συνδεόμαστε, να νοηματοδοτούμε ξανά το φως μέσα μας. Ίσως ο Αριστοτέλης δεν αγγίζει τον Όμηρο για να πάρει κάτι... αλλά για να θυμηθεί ποιος είναι ο ίδιος μέσα στην αλυσίδα του χρόνου. Κι έτσι το άγγιγμα γίνεται ομολογία ανθρωπιάς, όχι επίδειξη γνώσης.

• Ερώτηση Sophia Drekou: Athanasia, σ’ άγγιξε περισσότερο το σημείο όπου ο Ρέμπραντ μιλά για τη «ζωντάνια» της ζωγραφικής ή η ερμηνεία του Αριστοτέλη που αγγίζει τη σοφία του Ομήρου; Ποιο από τα δύο φώτα ένιωσες πιο κοντά σου... το φως της τέχνης ή το φως της μνήμης;

★═════════════════════════★ 

• Sophia Drekou: Ιφιγένεια, μπορεί το φως του Ρέμπραντ να θεωρηθεί πνευματική μεταφορά; Ποιό σημείο του πίνακα σε επικεντρώνει;

• Απάντηση Ιφιγένεια Γεωργιάδου: Sophia η στήριξη του χεριού του στην μέση ...δίνει την ισορροπία με έναν στέρεα υποσχόμενο δυναμισμό στο βλέμμα που επιζητεί να διασχίσει με τον στοχασμό... την ύστερη μνημοσύνη που έρχεται από το παρελθόν ...και επιδαψιλεύει με έναν πολλά υποσχόμενο προστατευτισμό σχεδόν πατρικό ...το έπος ...το μελωδικό πέρασμα ιστορικών γεγονότων ...στην λογική στοιχειομέτρηση των συσχετισμών και των γενικότερων αναφορών σε αξιακές αρχειοθετήσεις...

• Απάντηση Sophia Drekou: Ιφιγένεια, η παρατηρητικότητά σου πυκνή, μουσική, με εκείνη τη δική σου λεκτική παλίρροια που συνδέει το βλέμμα, τη στάση και τη μνήμη σε μία ενιαία κίνηση.... ναι… εκεί ακριβώς εστιάζει και η καρδιά του έργου. Το χέρι που στηρίζεται δεν είναι απλώς κίνηση ισορροπίας, είναι γέφυρα ανάμεσα στο σώμα και στο άυλο, ανάμεσα στο παρόν του ανθρώπου και στη μνήμη του πολιτισμού. Ο Ρέμπραντ, χωρίς να το φωνάζει, μετατρέπει τη στάση σε εσωτερική προσευχή· κι έτσι, το φως δεν είναι πια φυσικό... είναι συνείδηση που φωτίζει τον χρόνο.

• Sophia Drekou: «Προσπάθησε να εφαρμόσεις καλά αυτό που ήδη ξέρεις. Με αυτόν τον τρόπο, σύντομα θα ανακαλύψεις τα κρυμμένα πράγματα που τώρα αναζητάς.» Rembrandt / Ρέμπραντ (♱ 4 Οκτωβρίου 1669)

• Ερώτηση Sophia Drekou: Πιστεύετε πως ο Αριστοτέλης αγγίζοντας τον Όμηρο αναζητά τη γνώση ή τη μνήμη; Τι μας αποκαλύπτει αυτή η χειρονομία για τη σχέση λογικής και έμπνευσης;

• Απάντηση Lemonia Schachner: Sophia Drekou, Την Αλήθεια.Α-Ληθη. Αρα την μνήμη του Νου προπονώντας το συνειδητό.

• Απάντηση Sophia Drekou: κ. Lemonia Schachner, ναι... τόσο όμορφα το γράψατε· η Α-λήθη ως επαναφορά της μνήμης του Νου είναι ακριβώς εκείνο που υπονοεί η χειρονομία του Αριστοτέλη. Το άγγιγμα δεν είναι πράξη περιέργειας αλλά ενθύμηση· μια στιγμή όπου η σκέψη θυμάται την πηγή της, τον ποιητικό Λόγο που τη γέννησε. Και ο Ρέμπραντ, φωτίζοντας αυτό το άγγιγμα, δείχνει ότι η λογική χωρίς μνήμη γίνεται μηχανισμός, ενώ η έμπνευση χωρίς επίγνωση χάνεται. Η Αλήθεια είναι λοιπόν η συνάντηση των δύο... της γνώσης και της μνήμης, εκεί όπου το φως γίνεται συνείδηση.

• Lemonia Schachner: Ευχαριστώ!





(Rembrandt: Aristotle with a Bust of Homer)

Αριστοτέλης και Όμηρος στον πίνακα του Ρέμπραντ – φιλοσοφία, ποίηση και φως σε διάλογο. Πίνακας του Ρέμπραντ «Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου» (1653). Ο φιλόσοφος ακουμπά στοχαστικά την προτομή του Ομήρου, συμβολίζοντας τη συνάντηση της φιλοσοφίας με τη λογοτεχνία και την αθανασία του πνεύματος.

Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου. Ένα έργο του Ρέμπραντ όπου η φιλοσοφία αγγίζει την ποίηση και το φως αποκαλύπτει το μυστήριο της σκέψης. Ο φιλόσοφος ακουμπά τη μορφή του ποιητή, σαν να ζυγίζει τη γνώση απέναντι στην αθανασία του πνεύματος.

Μέσα από τη σκιά και το φως, ο Ρέμπραντ μεταμορφώνει τη ζωγραφική σε στοχασμό. Ο Αριστοτέλης και ο Όμηρος συναντιούνται στο ίδιο φως που γεννά τη σοφία, εκεί όπου η τέχνη γίνεται προσευχή της μνήμης.