Σελίδες

Η Θεολογία Γεγονότων δεν είναι ιδεολογία

Η θεολογία των γεγονότων αντιμέτωπη με τα γεγονότα της ιστορίας (Βίντεο)

Αχ! σπούδασα φιλοσοφία 
και νομική και ιατρική,
και, αλίμονο, θεολογία 
με κόπο και μ' επιμονή·
και να ‘μαι ‘δω με τόσα φώτα, 
εγώ μωρός, όσο και πρώτα!

1808 από το μονόλογο του «Φάουστ», 
του Βόλφγκανγκ Γκαίτε (1749-1832)

Η θεολογία των γεγονότων αντιμέτωπη με
τα γεγονότα της ιστορίας (Βίντεο εκπομπή)

Η θεολογία των γεγονότων αντιμέτωπη με τα 
γεγονότα της ιστορίας και της επικαιρότητας

Έρευνα Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


Η θεολογία τής Εκκλησίας δεν είναι ιδεολογία, αποκεκομμένη από την ζωή, δεν είναι μια αφηρημένη φιλοσοφία και μια ανθρώπινη κοινωνιολογία, αλλά είναι λόγος τού Θεού πού προσφέρεται στον πληγωμένο άνθρωπο για να τού θεραπεύσει τις πληγές, να τού υποδείξει τον δρόμο τής σωτηρίας, να τον κάνη κοινωνό τής ενεργείας τού Θεού. Ο μακαριστός π. Γεώργιος Φλωρόφσκι έκανε λόγο για την «θεολογία των γεγονότων» πού μας φέρει αντιμέτωπους με τα «γεγονότα τής ιστορίας».


Η «θεολογία των γεγονότων» είναι η «ιερά ιστορία», πού βρίσκεται στο βάθος τής ιστορικής πραγματικότητας, και συμπορεύονται μαζί, αλλά έχουν διαφορετικό σκοπό και περιεχόμενο. Πρόκειται για τις εμφανίσεις τού Ασάρκου Λόγου καί Σεσαρκωμένου Λόγου, για την ζωή και το έργο των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων, τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, το κήρυγμα στον άμβωνα, την προσευχή και τις ιεροτελεστίες, την όλη δομή τής εκκλησιαστικής ζωής. 

Η Εκκλησία εργάζεται στην ιστορία, «η θεολογική συνείδηση πρέπει να γίνει ιστορική». Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η αφηρημένη-απρόσωπη μεταφυσική και ο αρρωστημένος μυστικισμός.[1]

«Ειδικότερα ο Φλωρόφσκυ παραπέμπει στον χώρο της λογικής και της διανόησης για να εκφράσει το δόγμα, με τη βασική προϋπόθεση όμως ότι η διανοητική αυτή η διεργασία δεν είναι μια διαλεκτική μέθοδος που ψάχνει την αλήθεια.

Με άλλα λόγια, το δόγμα δεν είναι ένα θεωρητικό αξίωμα που δημιουργείται και αναπτύσσεται ξέχωρα από το βιωματικό πλαίσιο του εκκλησιαστικού σώματος αλλά παραπέμπει πάντοτε σ' αυτό.

Το ερμηνευτικό πλαίσιο της ορθόδοξης θεολογίας και κατ' επέκταση του ίδιου του Φλωρόφσκυ είναι διαλογικό και ερμηνεύει τη προσωπική συνάντηση Θεού και ανθρώπου.
  • Η διαλογική αυτή σχέση, η οποία δεν είναι απροϋπόθετη αλλά έχει ως θεμέλιο τη μετά-νοια, επιτρέπει στον άνθρωπο να προσλάβει την αλήθεια της Αποκάλυψης στη σιωπή και τη θεωρία αποφατικά και στη συνέχεια να την εκφράσει καταφατικά.
Αυτή ακριβώς η καταφατική έκφραση της αποκεκαλυμμένης αλήθειας είναι για τον Φλωρόφσκυ «μια λογική ιδέα, μια «λογική εικόνα» της θείας πραγματικότητας».

Τη μετάβαση αυτή από τη σιωπή στην λογική έκφραση, ο εμβριθής θεολόγος τη συνάντησε στην πατερική παράδοση, ωστόσο το μήνυμα που ερμηνεύεται είναι πάντοτε το ίδιο, δηλαδή η Αποκάλυψη του Λόγου στην περιοχή του κτιστού.

Δικαιωματικά, ο οξυδερκής θεολόγος της διασποράς προκρίνει την ιδεώδη, κατά τον Ν. Ματσούκα, διπλή μεθοδολογία των πατέρων ως τον άρρηκτο δεσμό της χαρισματικής με τη δογματική θεολογία. Η πρόσληψη της αλήθειας είναι πρωτίστως ένα ασκητικό γεγονός που μετέχεται εν μετανοία και αποφατικά στη σιωπή και στη θεωρία, εφόσον ο άνθρωπος έρθει σε συνάντηση κατά πρώτον με τον προσωπικό Θεό.

Στη συνέχεια αυτή η αποκαλυφθείσα αλήθεια γίνεται αγιοπνευματικό γεγονός και εκφράζεται καταφατικά με σύμβολα και εικόνες αυτή είναι η χαρισματική διάσταση της θεολογίας.

Τέλος η αλήθεια αυτή δεν αρκεί να είναι μόνο ένα γεγονός εκκλησιαστικής εμπειρίας αλλά χρειάζεται να γίνει κατανοητή με λογικό τρόπο, σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο μέσα από τα δόγματα. Τη συγκεκριμένη αυτή μέθοδο της δογματικής θεολογίας στο έργο του Φλωρόφσκυ, δηλαδή της πίστης που έχει ως στόχο τη κατανόηση (fides quarens intellectum), αναλύει με επιτυχημένο τρόπο ο M. Baker θεωρώντας ως εκείνη τη θεολογία που είναι η a posteriori περιγραφή της αλήθειας.»[2]

Η εκπομπή «Θεολογία των Γεγονότων» (Βίντεο)

Η εκπομπή «Θεολογία των Γεγονότων» παρουσιάζει και αναλύει βασικά θέματα της Ορθόδοξης πίστης και ζωής, σε μία εποχή στην οποία υπάρχει σύγχυση ιδεών. Την εκπομπή παρουσιάζει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, στον τηλεοπτικό κανάλι «ΛΥΧΝΟΣ» TV - Τηλεοπτικός Σταθμός τής Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρών.

Δείτε τα Βίντεο... καλή θέαση.











Σύντομο βιογραφικό: Ο Μητροπολίτης Ιερόθεος Σ. Βλάχος (κατά κόσμο Γεώργιος Βλάχος) γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1945 και αποφοίτησε από την Θεολογική Σχολή του Α.Π. Θεσσαλονίκης. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1971. Υπηρέτησε σαν Ιεροκήρυκας στη Μητρόπολη Εδέσσης Πέλλης και Αλμωπίας και αργότερα στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών όπου ήταν και υπεύθυνος Νεότητος. Εκλέχθηκε Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου το 1995.

Δίδαξε Ελληνικά για αρκετά Εξάμηνα και έδωσε διαλέξεις περί Ορθοδόξου Ηθικής, στους φοιτητές της Θεολογικής Σχολής του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού στο Πανεπιστήμιο του Πατριαρχείου Αντιοχείας στο βόρειο Λίβανο.

Από τα φοιτητικά του χρόνια ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τους Πατέρες της Εκκλησίας, εργάστηκε για ένα διάστημα σε βιβλιοθήκες μοναστηριών του Αγίου Όρους, σε καταγραφή κωδίκων. Ιδιαίτερα εντρύφησε στη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Η μελέτη των πατερικών κειμένων και κυρίως των ησυχαστών Πατέρων της Φιλοκαλίας, η επί σειρά ετών μελέτη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, η επικοινωνία με τους μοναχούς του Αγίου Όρους, και η μακρόχρονη ποιμαντική του πείρα, τον οδήγησαν στη βεβαιότητα ότι η Ορθόδοξη Θεολογία είναι επιστήμη που θεραπεύει τον άνθρωπο και ότι οι νηπτικοί Πατέρες μπορούν να βοηθήσουν τον σύγχρονο άνθρωπο που ταλαιπωρήται από πολλά εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα.

Με αυτό το πνεύμα έγραψε πλήθος βιβλίων, καταστάλαγμα πολύχρονης ποιμαντικής πείρας, σχετικά με την «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία». Μερικά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες όπως Αγγλικά, Αραβικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ρωσσικά, Σερβικά. Με το έργο του μεταφέρει το Ορθόδοξο πνεύμα της Φιλοκαλίας στον ταλαιπωρημένο άνθρωπο της εποχής μας. Και αυτός είναι ο λόγος που προκαλεί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον το έργο του.[4]

ο Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου (Βλάχος) είναι ο
εμπνευστής και συγγραφέας του όρου και του βιβλίου «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία»

Παραπομπές:
1. Απόσπασμα από ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου
2. Απόσπασμα από την μελέτη: «Η Θεολογία του π. Γ. Φλωρόφσκυ υπό αμφισβήτηση: Η υποτιθέμενη ουσιοκρατία του Χριστιανικού Ελληνισμού και η σύγχρονη σχετικοκρατία» - Δημήτρης Αβδελάς.
3. Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από το YouTube, την εταιρεία της Google και από το κανάλι της Εκκλησιαστικής Παρέμβασης Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου. 
4. Βιογραφικό: Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου www.biblionet.gr
5. Θεολογία γεγονότων, του π. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου, "Εφημέριος" 1/2018, Εκδ. αποστολική διακονία. katafigi.gr
Πηγή: Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση



Θεολογία γεγονότων, π. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου

Συχνά ακούμε το ερώτημα: «Είναι απαραίτητο να είναι κάποιος καλός Χριστιανός για να είναι καλός άνθρωπος;» Ο καθηγητής της Μεσαιωνικής Λογοτεχνίας στο Κέμπριτζ και στην Οξφόρδη, πρώην αγνωστικιστής και έπειτα ένθερμος απολογητής του Χριστιανισμού C. S. Lewis, απαντά: 

«Όποιος κάνει ένα τέτοιο ερώτημα είναι σαν να λέει: Δεν με ενδιαφέρει αν ο Χριστιανισμός είναι αλήθεια ή όχι. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι πόσο με βοηθάει να είμαι καλός άνθρωπος. Κριτήριό μου δεν είναι η αλήθεια του, αλλά η χρησιμότητά του. Ειλικρινά το βρίσκω δύσκολο (συνεχίζει ο Lewis) να κατανοήσω αυτό τον τρόπο σκέψης. Φοβάμαι ότι κάποιοι ανόητοι ιεροκήρυκες, με το να σας τονίζουν συνεχώς το πόσο χρήσιμος είναι ο Χριστιανισμός, σας έκαναν να ξεχάσετε ότι η αξία του Χριστιανισμού δεν έγκειται στο ότι είναι απλώς χρήσιμος. Ο Χριστιανισμός δεν είναι γιατροσόφι. Είναι μαρτυρία γεγονότων. Αν τα γεγονότα για τα οποία ο Χριστιανισμός δίνει μαρτυρία είναι παραμυθία, τότε κανένας ειλικρινής άνθρωπος δεν έπρεπε να θέλει να τον πιστέψει, όσο χρήσιμος κι αν του ήταν».

Ο Lewis μας θυμίζει την φράση του π. Γεωργίου Φλωρόφσκι: «Η ορθόδοξη πίστη είναι θεολογία γεγονότων». Ο απόστολος Παύλος, αυτός ο οποίος στην απολογία του ενώπιον του ιουδαϊκού συνεδρίου φώναξε «περί αναστάσεως νεκρών εγώ κρίνομαι», λέει ότι «αν η Ανάσταση του Χριστού είναι ψέμα, τότε εμείς οι Χριστιανοί θα ήμασταν οι ελεεινότεροι από όλους τους ανθρώπους»· η πιο χρήσιμη από όλες τις θρησκευτικές παρηγοριές, η παραμυθία της Αναστάσεως, στηρίζεται όχι βέβαια στη χρησιμότητά της αλλά στη μεταστροφή ενός πρώην αντιχρίστου Σαούλ καθώς και στη μέχρι θανάτου περί αυτής μαρτυρία νέφους αγίων μαρτύρων!

Επικίνδυνα «βέβαιος» για το αντίθετο, ήλθε προ ετών στην Ελλάδα να κηρύξει το τελεσίδικο του θανάτου ο διάσημος αμερικανοεβραίος ψυχίατρος Ίρβιν Γιάλομ. Με το κύρος της επιστημοσύνης του έκανε ένα όχι και τόσο … επιστημονικό κήρυγμα, καταλήγοντας στο εξής «δίδαγμα»:

«Επιχειρήστε να ζήσετε χωρίς τα προστατευτικά κιγκλιδώματα που προσφέρουν οι διάφορες θρησκείες –εννοώ κάποια μορφή συνέχειας ή αθανασίας, που αρνείται το τελεσίδικο του θανάτου. Μπορούμε να ζήσουμε καλά χωρίς αυτά τα κιγκλιδώματα… Διαφωνώ ότι το νόημα της ζωής και η ηθική πηγάζουν από την θρησκεία. Αντλώ το νόημα της ζωής μου από αυτόν εδώ τον κόσμο. Πιστεύω ότι η ενασχόλησή μου με μια επόμενη ζωή μπορεί να υπονομεύσει την ολοκληρωτική συμμετοχή μου σ’ αυτήν εδώ την ζωή…».

Όμως, το παράξενο είναι ότι ο ίδιος στο βιβλίο του Στον κήπο του Επίκουρου με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου περιγράφει πόσο τον συγκλόνισε ένα «πολύ ζωντανό» (όπως το λέει) όνειρο, που είδε την επόμενη νύχτα μετά από την κηδεία της μητέρας του: «Ακούω την μάνα μου να ουρλιάζει το όνομά μου. Τρέχω προς το σπίτι της παιδικής μου ηλικίας και τη βλέπω να μου φωνάζει: Μη ξεχνάς! Μη μας αφήνεις να χαθούμε. Η μάνα μου δεν ήταν πεθαμένη. Ήταν ζωντανή και με φώναζε …! Πάνε δεκαοκτώ χρόνια από τότε, αλλά η εικόνα αυτού του ονείρου αντιστέκεται στη φθορά και λάμπει ακόμα πεντακάθαρα στο μυαλό μου. Κι εγώ υπάκουσα στην κραυγή της μάνας μου. Προσπαθώ να τη θυμάμαι. Η φράση της ¨μη μας ξεχνάς¨ πάντα με συγκλονίζει…»!

Αβίαστα ξεπηδάνε κάποια ερωτήματα: Αφού ο Γιάλομ δεν παραδέχεται μεταθανάτια ζωή και τη θεωρεί ψεύτικο «προστατευτικό κιγκλίδωμα», τότε πως δίνει τόση σημασία σε ένα όνειρο, που τόσο έντονα μαρτυρεί γι’ αυτήν; Γιατί «η εικόνα αυτού του ονείρου αντιστέκεται στη φθορά και λάμπει ακόμα πεντακάθαρα στο μυαλό» του μετά από δεκαοκτώ χρόνια; Γιατί νιώθει την ανάγκη να υπακούσει στο ουρλιαχτό-παράκληση της πεθαμένης μάνας του; Μήπως με όλα αυτά αρνείται κι αυτός –χωρίς να το θέλει- το τελεσίδικο του θανάτου;

Ο πρώην αγνωστικιστής και νύν πιστός χριστιανός, κορυφαίος γενετιστής και βιολόγος Francis Collins, «φωτογραφίζοντας» τον Γιάλομ λέει ότι «ο αγνωστικισμός θυμίζει τακτική στρουθοκαμήλου· είναι μια πρόφαση για εκείνους που θέλουν να αποφύγουν τον μπελά να μελετήσουν επιχειρήματα, που νιώθουν κάποτε να τους στριμώχνουν στη γωνία! Η δήλωσή τους «δεν ξέρω αν υπάρχει Θεός» στην πραγματικότητα σημαίνει «Δεν θέλω να ξέρω αν υπάρχει Θεός». Έτσι εφαρμόζουν ένα τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, που ο C. S. Lewis τον ονομάζει «εκούσια τυφλότητα ή εκούσια άγνοια»!

Όσοι σήμερα ρωτάνε: «δεν μπορώ να είμαι καλός άνθρωπος χωρίς να είμαι χριστιανός;» έχουν κάποια γνώση του χριστιανισμού και δεν είναι καθόλου βέβαιοι ότι η Ανάσταση είναι ένα ψέμα! Αυτό που πραγματικά θέλουν να ρωτήσουν, κατά τον Lewis, είναι: «Υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος να μπω σε φασαρίες; Δεν μπορώ απλά να προσπεράσω το θέμα, να κλείσω τα αυτιά μου στις φωνές που με τρώνε ότι στον Χριστιανισμό κάτι όντως συμβαίνει, και να συνεχίσω να είμαι ένας καλός άνθρωπος;»

Στις φωνές που «τρώγανε» τα αυτιά του Γιάλομ καθώς και στα ουρλιαχτά «μη μας ξεχνάς!» όλων των φυλακισμένων στα «ταμεία του άδη» ψυχών απάντησε ο Χριστός με την Ανάστασή Του. Έτσι μας έδωσε τη δυνατότητα να πετάξουμε όλα τα ψεύτικα «προστατευτικά κιγκλιδώματα» της άθεης φιλοσοφίας, ψυχολογίας και ηθικής και να στηριχτούμε στο γεγονός του κενού αλλά και ζωηφόρου του Τάφου.[5]


1η δημοσίευση στο FaceBook: 
1. Σοφία Ντρέκου 30 Μαΐου 2013 στις 1:16 μ.μ.
2. ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ 30 Μαΐου 2013, σχόλια 32


1 σχόλιο:

  1. ευχαριστω θαυμασιο κειμενο εχουμε πνιγει μεσα στις ασαρκες ιδεολογιες και κοντευουμε να χασουμε την ψυχη μας

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.