Αθήνα. Το τζαμί του Παρθενώνα. Βορειοανατολική άποψη του 1830s.
Από τον γεωγράφο και χαρτογράφο Πιερ Πετιέ (Pierre Peytier1793-1864)
English: The Ottoman mosque built in the ruins of the Parthenon after 1715
της Σοφίας Ντρέκου
Η Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους (29 Μαΐου 1453), βρήκε την Αθήνα υπό την κυριαρχία των Φράγκων. και τρία χρόνια μετά, 4 Ιουνίου του 1456 οι Οθωμανοί Τούρκοι κυριεύουν την Αθήνα.
Ο Παρθενώνας μετασκευάστηκε σε τζαμί γύρω στο 1460
Το 1204 οι Φράγκοι δούκες de La Roche κατέκτησαν την πόλη και οργάνωσαν υποδειγματικά την οχύρωση της Ακρόπολης σύμφωνα µε το πρότυπο των φραγκικών κάστρων, µε οχυρωματικό περίβολο στις υπώρειες του λόφου (το νεότερο «Ριζόκαστρο»), µε προτείχισμα στη ρωμαϊκή πύλη Beulé, προμαχώνα και παλάτι στα Προπύλαια. Τους Φράγκους διαδέχθηκαν το 1311 οι Καταλανοί-Αραγωνέζοι της Ισπανίας, και το 1388 ο Νerio Αcciaiuoli, γόνος οικογένειας Φλωρεντινών εµπόρων, ο οποίος διεκδίκησε τον τίτλο του δούκα των Αθηνών. Ο τελευταίος επέκτεινε την κατοίκηση στα Προπύλαια και ενίσχυσε την οχύρωση της Ακρόπολης.
Έπειτα από διαμάχες μεταξύ Ενετών και Αcciaiuoli, επικράτησαν οι τελευταίοι, που τελικά παρέδωσαν την Ακρόπολη στους Οθωμανούς Τούρκους το 1456.
Το 1458 ο Μωάμεθ ο πορθητής επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Αθήνα και θαύμασε τα μνημεία της. Μετά την οθωμανική κατάκτηση, η Ακρόπολη παρέμεινε φρούριο, πυκνοκατοικημένο από τις οικογένειες της τουρκικής φρουράς.
Ο Παρθενών μετασκευάστηκε σε τζαμί γύρω στο 1460, που αναφέρεται ως τζαμί του Κάστρου της Αθήνας.Ο Τούρκος περιηγητής Εvliya Çelebi που επισκέφθηκε την Αθήνα (1634) εξυμνεί την τελειότητα της κατασκευής και την «ανθρώπινη ψυχή» των μαρμάρινων γλυπτών του μνημείου που διατηρήθηκαν στη θέση τους.
Ανάμεσα στα κατάλοιπα της Τουρκοκρατίας είναι µία επιγραφή χαραγμένη σε αρχιτεκτονικό µέλος του Ερεχθείου που αναφέρεται στην επισκευή της οχύρωσης µε κατασκευή τοξωτής πύλης («θολικό») από τον βοεβόδα (διοικητή) της Αθήνας.
Τα κλασικά μνημεία της Ακρόπολης στη διαδρομή των αιώνων υπέστησαν σοβαρές βλάβες από πυρκαγιές, σεισμούς, μετασκευές, ανατινάξεις και πολεμικές συρράξεις που προκάλεσαν ποικίλες μορφές φθοράς. Επιπρόσθετα οι καταστροφές αυτές οδήγησαν στη λεηλασία των αρχιτεκτονικών γλυπτών και των µελών τους από ξένους κατακτητές, φιλότεχνους περιηγητές και καλλιτέχνες στην υπηρεσία ισχυρών πολιτικών προσώπων της Δύσης.
Τα κλασικά μνημεία της Ακρόπολης στη διαδρομή των αιώνων υπέστησαν σοβαρές βλάβες από πυρκαγιές, σεισμούς, μετασκευές, ανατινάξεις και πολεμικές συρράξεις που προκάλεσαν ποικίλες μορφές φθοράς. Επιπρόσθετα οι καταστροφές αυτές οδήγησαν στη λεηλασία των αρχιτεκτονικών γλυπτών και των µελών τους από ξένους κατακτητές, φιλότεχνους περιηγητές και καλλιτέχνες στην υπηρεσία ισχυρών πολιτικών προσώπων της Δύσης.
ΔΕΙΤΕ: Οθωμανικά αρχεία. «Δεν υπάρχει επίσημο φιρμάνι που επέτρεπε στον Έλγιν να αρπάξει τα μάρμαρα του Παρθενώνα». Η έρευνα Τούρκων ιστορικών και το ιταλικό έγγραφο. Το Βρετανικό μουσείο της βαρβαρότητας και το ιστορικό των κλεμμένων γλυπτών από τον Έλγιν
Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα
Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα ή και Τουρκοκρατία, όπως επικράτησε να λέγεται, χαρακτηρίζεται η χρονική περίοδος κατά την οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία ασκούσε κυριαρχία στον γεωγραφικό χώρο της σημερινής Ελλάδας και γενικά σε περιοχές κατοικούμενες διαχρονικά και όχι μόνο, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, από Έλληνες.
Συμβατικά η οθωμανική περίοδος αρχίζει με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αν και η διείσδυση των Οθωμανών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, Μικρά Ασία και Νότια Βαλκανική, ξεκινάει από παλαιότερα. Εάν θεωρήσουμε ότι αυτός ο χώρος ήταν όλη η Μικρά Ασία και η ελληνική χερσόνησος, τότε η οθωμανική παρουσία θεωρητικά αρχίζει από το 1071, αν και η παρουσία των Οθωμανών ως κυριαρχία στην περιοχή εδραιώνεται μόνο κατά τον 15ο αιώνα.
Η εξάπλωση των Οθωμανών στον χώρο αυτόν ήταν σταδιακή και προοδευτικά κατέκτησαν όλη την έκταση της σημερινής Ελλάδας, εκτός των Ιονίων νήσων και κάποιων μικρών περιοχών. Οι Έλληνες έκαναν αρκετές επαναστάσεις και τοπικές εξεγέρσεις κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η τελευταία ήταν η Επανάσταση του 1821, μετά την οποία ιδρύθηκε το ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος και όπου τυπικά τελειώνει η Τουρκοκρατία, αν και δεν έχουν απελευθερωθεί ακόμα όλες οι περιοχές της σημερινής επικράτειας της Ελλάδας, ιδίως στα βόρειο τμήμα της.
4 Ιουνίου 1456 οι Οθωμανοί Τούρκοι κυριεύουν την Αθήνα.
Athens 3D: Γενική άποψη της Ακρόπολης τα πρώτα χρόνια
της Οθωμανικής κατάκτησης. Ο Παρθενώνας έχει μετατραπεί σε τζαμί
ενώ όλη η επιφάνεια έχει καλυφθεί με σπίτια. Η Ακρόπολη πριν
την πολιορκία το 1697. Προσέξτε το μιναρέ στη νοτιοδυτική
γωνιά του Παρθενώνα, ο οποίος είχε μετατραπεί σε τζαμί.
Η Ακρόπολη τότε ήταν ένα ισχυρό και πυκνοκατοικημένο κάστρο,
όπως τα περισσότερα της εποχής. Η αναπαράσταση από εδώ.
Απεικόνιση: Athens 3D: Άποψη της Ακρόπολης (κάστρου) των Αθηνών την εποχή της Οθωμανικής κατάκτησης. Όλος ο βράχος καλύπτεται από οικίες αρχόντων της πόλης, στρατιωτών της οθωμανικής φρουράς και των οικογενειών τους ενώ οι ναοί έχουν μετατραπεί σε τζαμιά (άλλα τζαμιά είχαν χτιστεί επίσης πάνω στο βράχο). Με την άφιξη των Βαυαρών, υπήρξε σχέδιο ανοικοδόμησης του βασιλικού παλατίου πάνω στον βράχο, που θα ενσωμάτωνε στην αρχιτεκτονική του τα αρχαία ερείπια. Όλα τα κτίσματα της οθωμανικής και βυζαντινής περιόδου κατεδαφίστηκαν αλλά τα σχέδια του παλατιού τελικά άλλαξαν για να ανοικοδομηθεί στη θέση που είναι σήμερα.
Η Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους (29 Μαΐου 1453), βρήκε την Αθήνα υπό την κυριαρχία των Φράγκων και φόρου υποτελή στον Σουλτάνο. Η άλλοτε κραταιά πόλη ήταν πρωτεύουσα του Δουκάτου των Αθηνών, με επικεφαλής των νεαρό Φλωρεντίνο Φράγκο Ατζαγιώλη (Francesco Acciaiuoli), τον οποίο επιτρόπευε η φιλόδοξη μητέρα του Κιάρα Τζώρτζη (Chiara Zorzi). Η Τζώρτζη με σουλτανική έγκριση σφετερίστηκε την εξουσία έως το 1455, οπότε ο Μωάμεθ Β' διέταξε την απομάκρυνσή της από την Αθήνα μαζί με τον Βενετσιάνο σύζυγό της Βαρθολομαίο Κονταρίνη (Bartolomeo Contarini). Ο Φράγκος επανήλθε στην εξουσία, φυλάκισε τη μητέρα του στα Μέγαρα και αργότερα τη φόνευσε.
Η αποτρόπαια πράξη του έδωσε το πρόσχημα στον Μωάμεθ να καταλύσει το Δουκάτο των Αθηνών, που περιλάμβανε χοντρικά τη σημερινή Αττική.
Ο Τουραχάνογλου Ομέρ Μπέης με διαταγή του Πορθητή κινήθηκε εναντίον της Αθήνας και στις 4 Ιουνίου του 1456 την κατέλαβε, εκτός από την Ακρόπολη, την οποία υπεράσπισε απεγνωσμένα ο νεαρός Ατζαγιώλης. Όμως, τον Ιούλιο του 1458 αναγκάστηκε να παραδοθεί και να καταφύγει στη Θήβα.
[σημ.:Οι Ατσαγιόλι ή Ατζαγιόλι (Acciaiuoli) ήταν μια από τις διασημότερες οικογένειες της Φλωρεντίας. Ανέπτυξε δραστηριότητες σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και μάλιστα ένας κλάδος της βασίλεψε στο Δουκάτο των Αθηνών από το 1385 έως το 1458.]
Οι κάτοικοι της Αθήνας, που είχαν δεινοπαθήσει επί δύο αιώνες από την πολιτική, οικονομική και θρησκευτική καταπίεση των Φράγκων, δέχθηκαν με ανακούφιση στην αρχή τον νέο δυνάστη, που υποσχόταν παροχή πολιτικών και εκκλησιαστικών προνομίων στον ελληνορθόδοξο πληθυσμό της πόλης.
Τον Αύγουστο του 1458, επιστρέφοντας από την Πελοπόννησο, ο Μωάμεθ επισκέφθηκε για τέσσερις μέρες την Αθήνα. Αρχικά παρέλαβε τα κλειδιά της πόλης από τον ηγούμενο της Μονής Καισαριανής και στη συνέχεια ο αρχαιολάτρης σουλτάνος, σύμφωνα με τον ιστορικό Κριτόβουλο, ανέβηκε στην Ακρόπολη, όπου θαύμασε τα αρχαία μνημεία και έδωσε εντολή να γίνει τζαμί.
Ο Μωάμεθ, επηρεασμένος από το παλαιό μεγαλείο της Αθήνας, φέρθηκε με ευμένεια προς τους κατοίκους της, τους παραχώρησε πολλά προνόμια κι έκανε δεκτά πολλά αιτήματά τους. Ένα από τα πρώτα μέτρα που έλαβε η οθωμανική διοίκηση ήταν η απομάκρυνση του λατίνου αρχιεπισκόπου Νικολάου Πρόθυμου και η προοδευτική εκδίωξη των φράγκικων οικογενειών της Αθήνας.
Με την άλωση της Ακρόπολης τον Ιούλιο του 1458, η Αθήνα πέρασε στη σκοτεινή εποχή της Τουρκοκρατίας.
Ο Παρθενών µε τα ερείπια της βόρειας κιονοστοιχίας και το μικρό τζαμί,
Carl Christian Hansen 1836 (The Royal Danish Academy of Fine Arts.
Architectural Drawings Collection. KAkr. 14989) (κατά J. Christiansen,
The Rediscovery of Greece 2000).
photo by Sophia Ntrekou.gr Διαβάστε περισσότερα »
Άλωση της Ακρόπολης
Από τις αρχές του 1822 η Ακρόπολη είχε πολιορκηθεί. Είχε φτάσει μάλιστα και ο Φιλέλληνας Λιβιέρ Βουτιέ να βοηθήσει καθώς και πολλοί Επτανήσιοι. Υπήρξαν πολλές φορές που οι πολιορκητές ζήτησαν από τους Τούρκους να παραδοθούν. Στις 18 Απριλίου οι Έλληνες ανατίναξαν την τρίτη πύλη του κάστρου. Μάλιστα είχαν καταλάβει και τα τρία πηγάδια της Ακρόπολης.
Έτσι οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να παραδοθούν στις 10 Ιουνίου λόγω της έλλειψης νερού. Από τους δυόμισι χιλιάδες Τούρκους που είχαν κλειστεί στο κάστρο πριν επτά μήνες μόνο οι 1.160 είχαν μείνει. Οι υπόλοιποι είχαν πεθάνει από τραυματισμούς, από λοιμό.
Η Αθήνα απελευθερώθηκε στις 31 Μαΐου του 1833 και στις 18 Σεπτεμβρίου του 1834 ανακηρύχτηκε πρωτεύουσα της ελεύθερης Ελλάδας. (Αναλυτικά εδώ: 18 Σεπ 1834 η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα της Ελλάδας)
Βιβλιογραφία:
1. Κοτζαγιώργης, Φωκίων (2008). «Νεοελληνική και Οθωμανική Ιστορία στην Ελληνική Ιστοριογραφία». Στο: Φωτεινή Τσιμπιρίδου κ.ά. Οριενταλισμός στα όρια: από τα οθωμανικά Βαλκάνια στη σύγχρονη Μέση Ανατολή (PDF) Αθήνα: Κριτική. σελίδες 149-60.
2. 4 Ιουνίου 1456 - Οι Οθωμανοί Τούρκοι κυριεύουν την Αθήνα, www.sophia-ntrekou.gr
3. «Ο Παρθενών μετασκευάστηκε σε τζαμί γύρω στο 1460» H Βυζαντινή-Μεσαιωνική και Νεότερη εποχή (6ος αι. µ.Χ. - 1833). Από το βιβλίο «Η Ακρόπολη των Αθηνών»: Tα μνημεία του βράχου και των κλιτύων της αρχαιολόγου Βλασσοπούλου, Χριστίνας. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού © 2017 Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων & Απαλλοτριώσεων.
4. Άλωση της Ακρόπολης: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 226-227.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.