της Σοφίας Ντρέκου (Sophia Drekou)
Φωτογραφία: Ο δάσκαλος Δημήτρης Λιαντίνης στη Ζάκυνθο,
Λόφος Στράνη, μπροστά στην προτομή του εθνικού ποιητή
Διονυσίου Σολωμού. Κρατά στα χέρια του το τελευταίο βιβλίο του,
Στο τελευταίο γράμμα του ζήτησε τη μέρα που θα «πέσει»
να κατατεθεί και πραγματικό στεφάνι στη μορφή του Σολωμού.
Και κατατέθηκε.
Από τον Παναγιώτη Αβούρη, μαθητή του Λιαντίνη,
ο οποίος τράβηξε και τη φωτογραφία.
Δίπλα στο Δάσκαλο, η γνωστή του τσάντα. πηγή
Ο Σολωμός είδε ολόκληρο το πνεύμα της φυλής,
που συμπλάθει ανανεωτικά την τριβή
των αιώνων της στο μύθο της μουσικής πικρίας.
Ο Δημήτρης Λιαντίνης αναφερόμενος στο φαινόμενο της αποσπασματικότητας του Σολωμικού έργου του αναγνωρίζει μια νόμιμη συντριβή: «Ο Σολωμός ταιριαστός στον καιρό του ήταν ανάγκη να δημιουργήσει τέχνη ευρωπαϊκή, αλλά ταιριαστός και στον τόπο του ήταν ανάγκη να δημιουργήσει τέχνη κλασσική. Αυτή η σύγκρουση τον οδήγησε στο παράταιρο σμίξιμο τού ρομαντικού και τού κλασσικού, και στη συντριβή της τέχνης του.»
«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» από τον Δ. Λιαντίνη
και «Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21».
Ο Διάλογος του Σολωμού σκεπάζει τόση ενέργεια πνευματικής μαγιάς όση με τους αιώνες φιλοσοφική ουσία εξεσκέπασεν ο πλατωνικός διάλογος. Από τότε που αναγγέλθηκε στο γυρογιάλι των Παξών ότι «ο μέγα Παν απέθανε» (Κωστής Παλαμάς), με το σολωμικό Διάλογο η αρχαία φωνή ξανακούστηκε ατόφια και νέα στο αφροθαλάσσι της Ζάκυνθος. Η αυγή του Ιόνιου διαδέχονταν την αυγή της Ιωνίας.
Ενώ στο αναμεταξύ οι ώρες εμέτρησαν την κλασσική ημέρα φωτεινή σαν τα μάρμαρα και τη μεσαιωνική νύχτα σιωπηλή σαν τις εικόνες. [...]
Η ηθική εκλογή της αρετής.
Στο μύθο Των Ελλήνων για την εκλογή του Ηρακλή στο σταυροδρόμι των γυναικών υπάρχει τόση σοφία, όση κρύβεται απλότητα στην ιστορία ενός δένδρου από το περασμένο φθινόπωρο ως την ερχόμενη άνοιξη.
Η στιγμή της ηθικής εκλογής έχει το νόημα της α-πορίας, κατά την έννοα ότι η αρετή δεν καταχτιέται από τον άνθρωπο με τη στιγμιαία προσχώρηση στο αγαθό, αλλά με τη διαρκή σύγκρουση προς το κακό. Το άπαξ δηλαδή μετατρέπεται στο διαπαντός και το νυν της εκλογής οντοποιείται σαν αεί της απόφασης. Όχι η ειρήνη αλλά η ανακωχή αποτρέπει τον πόλεμο. Στη σολωμική ποίηση η α-πορία της αρετής οντολογικά έχει παρασταθεί με την κόψη του σπαθιού και την ακμή της Εξόδου.
Ας θυμηθούμε κι έναν υπέροχο στίχο από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Διονυσίου Σολωμού και την ερμηνεία του, από τον καθηγητή φιλοσοφίας και σύγχρονου και αειμνήστου δασκάλου, Δημήτρη Λιαντίνη κι ας τον ακούσουμε στην ομιλία του στο ηχητικό βίντεο στη Ζάκυνθο (8/4/1998) με θέμα: «Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21».
«Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη»
Αν βάλετε το στίχο αυτό δίπλα σε οποιονδήποτε άλλο και δεν τον βρείτε να υπερέχει, σίγουρα θα τον βρείτε να μην υπολείπεται. Το πολύ πολύ θα τον μετρήσετε ίσο στα καράτια. Νερό στο νερό, χρυσάφι στο χρυσάφι, φως στο φως. Και περιπλέον είναι ο πιο ελληνικός.
Ο στίχος αυτός του Σολωμού από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους είναι Ελλάδα. Είναι η λάμψη, η εμορφιά, η ανδρεία, η τιμή, ο θάνατος, η παντοσύνη. Και η αλήθεια ολόκληρη.
Ερωτά λοιπόν κανείς, είναι πολιτική ποίηση αυτός ο στίχος του Σολωμού; Και βέβαια είναι. Γιατί τον έπλασε η ψηλότερη ώρα της πολιτικής ιστορίας μας. Η μεγάλη Επανάσταση του '21. Και μάλιστα ο ανθός της. Το Μεσολόγγι, που είναι το άωτον άκρο και το ακραίο λέπας της Επανάστασης.
«Το Μεσολόγγι είναι ο τόπος που κατάργησε την εκλογή και θέσπισε την απόφαση. Το τειχιό και η πέτρα, που απάνου της έσκασε κεραυνός γεννημένος από τη βίαιη κρούση των δυνάμεων του Μηδενός και του Είναι, και την όρισε κατοικία του ανθρώπου. Έξω από τα τείχη ευρίσκεται η ζωή, που πληρώνεται με την τιμή του θανάτου. Μέσα από τα τείχη ευρίσκεται ο θάνατος, που εξαργυρώνεται με την ατιμία της ζωής. Ούτε μέσα να μείνει κανείς ημπορεί,γιατί τον σκιάζει η ντροπή της σκλαβιάς, ούτε έξω βολεί να περάσει, γιατί τον βιάζει η απειλή του Άδη: «Εκείθε με τους αδερφούς, εδώθε με το Χάρο.» Στο Μισολόγγι άνθισε η πράξη της ζωής απάνου στην απόφαση του θανάτου.»
Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21
Μια από τις τελευταίες ομιλίες του κορυφαίου Καθηγητή και διανοητή Δημήτρη Λιαντίνη είναι αυτή περί Διονυσίου Σολωμού, που τιτλοφορείται ακριβώς «Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21». Εκφωνήθηκε από τον ίδιο, στις 8 Απριλίου 1998 στην Αίθουσα του Νομαρχιακού Συμβουλίου Ζακύνθου, στο πλαίσιο των επίσημων εορτασμών, οι οποίοι διοργανώθηκαν τότε στο νησί των Ποιητών, για τη συμπλήρωση 200 ετών από τη γέννηση τού Μεγάλου Ζακύνθιου.
Εκείνο το απόβραδο, στην ώρα που «Έστησε ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη» (κατά Σολωμόν), στο Νομαρχιακό Μέγαρο Ζακύνθου, ο Λιαντίνης, προτιμώντας, όχι το κλασικό βήμα των ομιλητών, αλλά τον περιπατητικό και αμεσότερο τρόπο ομιλίας, άνοιξε τα φτερά του Νου και συνεπήρε, διαπραγματευόμενος από στήθους το θέμα: «Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21».
Πρωτοδημοσιεύτηκε στο Περιοδικό: Επτανησιακά Φύλλα, 19 (1998) 231-247. Μπορείτε να την διαβάσετε ολόκληρη. Απομαγνητοφωνημένη η ομιλία του ΕΔΩ και ΕΔΩ
Απομαγνητοφωνημένη η Ομιλία δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό του λογοτέχνη και δοκιμιογράφου Διονύση Σέρρα ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΑ ΦΥΛΛΑ 19 (1998) 231-247. Χάριν της αλήθειας πρέπει να αναφερθεί ότι η Ομιλία πρωτοδημοσιοποιήθηκε διαδικτυακά από την Ιστοσελίδα της Σύγχρονης Ελληνικής Ποίηση του Χρήστου Δημάκη (Α.Π.Θ.)]
Δείτε το βίντεο: Ο Σολωμός ως σωτήρας του
«Ο Σολωμός δεν λέγει, αλλά είναι. Και εδώ έγκειται η ποιητική του μοναδικότητα και μεγαλοσύνη. Αιτία, που ερμηνεύει γιατί η φράση και ο στίχος του ούτε μετριέται ούτε ζυγίζεται. Ο Σολωμός δεν είναι ο ένας ή οι χίλιοι δρόμοι του δάσους, που οδηγούν στο ζήτημα. Είναι το ίδιο το ζήτημα, που προσφέρεται στον ένα ή τους χίλιους δρόμους. Δεν είναι ο ποιητής αλλά το ποίημα, που μέσα του έχει τη ζωή και τη δύναμη του ποιητή του…»
Η θεώρηση και η ερμηνεία του ελληνικού αγώνα καλλιέργησε στο ενορατικό πνεύμα του Σολωμού ένα αισθητήριο σοφίας και ζωής, που ήταν εντελώς ξένο στη γενική τροπή και το συρμό του πνεύματος της εποχής του.
Το κύριο γνώρισμα αυτού του αισθητήριου ήταν η τραγική πνοή, που όσο πιο ζοφερή κυκλώνει τον άνθρωπο, τόσο πιο εύρωστη κάνει την υγεία της ηθικής και πιο εναργή τη θέα της αλήθειας.
Ο Σολωμός αναφορικά με την τραγική αίσθηση της ζωής ξαναγυρίζει στην πρώιμη φιλοσοφία των Ελλήνων και στον αιώνα της τραγωδίας του Αισχύλου, σ’ έναν τρόπο που στην Ελλάδα δεν ξαναστάθηκε όμοιός του, και στην Ευρώπη μετρημένες περιπτώσεις τον άγγιξαν.
Όταν γράφει: Και τώρα που ξαναγίνεται νίκη στον Μαραθώνα, δεν ρητορεύει ταυτίζοντας το ’21 με τα Μηδικά στην επιφάνεια του πολεμικού θριάμβου, αλλά συσχετίζει τα δύο έργα στο βυθό της υπαρκτικής αγωνίας του ανθρώπου, η οποία συντρίβοντας την αίσθηση του φυσικού εισέρχεται στην αν-αισθησία του μεταφυσικού ορίου.
Που σημαίνει ότι υπερβαίνοντας την αισθητή τάξη εισχωρεί και ξεμπροστίζει τον υπεραισθητό ρυθμό και θεσμό, που την κυβερνάει. Αυτό το πρωτόφαντο φανέρωμα στην όραση της συνήθειας φαίνεται παράξενο και αλλόκοτο και θαύμα.
Η νυσταγμένη αίσθηση, που δε «μετράει με βία τη γη», δεν ημπορεί ποτέ να νοιώσει το παράλογο αποτέλεσμα της αναμέτρησης των Ελλήνων με τους Πέρσες, που επαναλήφθηκε στερεότυπα στον ξεσηκωμό τους κατά των Οθωμανών.
Πως οι λίγοι καταβάλλουν τους πολλούς, και η πενία υπερβάλλει την αφθονία, και το αθώο βλέμμα σακατεύει το οπλισμένο χέρι.
Αλλ’ εάν είναι ευεξήγητη η αδυναμία της κατανόησης αυτών των παραλογισμών, είναι πράγματι ανεξήγητη η δύναμη και η καθαρότητα με την οποία κατανόησε ο ποιητής το βαθύτερο νόημα του ’21.
Γιατί μοιάζει ν’ αντικρύζει το μεγάλο γεγονός χίλια χρόνια πριν, και να το κρίνει χίλια χρόνια μετά.
Πατριάρχης και κριτής και προφήτης του λαού του φαίνεται να τον αισθάνεται με την αίσθηση των ποταμών, της θάλασσας, του ήλιου, των βουνών και των ανέμων του.
Αν φανταστούμε αυτά τα στοιχεία εμψυχωμένα στη μυθική μορφή των μικρών θεοτήτων, του Αλφειού και του Νηρέα, του Φαέθοντα, της Ταϋγέτης και του Καικία ημπορούμε να νοιώσουμε
το πνευματικό του άπλωμα στη γη και την ιστορία του.
Ισχυρισμός που τον υπερασπίζει η σχέση του με τη δημοτική ποίηση. Η δημοτική ποίηση υπήρξε γι’ αυτόν τον αυτοδίδακτο η μόνη τροφός και ζωντανή διδασκάλισσα.
Και την αγάπησε όπως τον Όμηρο, τον Πίνδαρο και το Σταυρωμένο του. Χωρίς τα δημοτικά τραγούδια είναι σίγουρο πως δεν θα είχαμε το Σολωμό, όσο είναι σίγουρο ότι θα είχαμε τον Κάλβο.
Ο Σολωμός στα δημοτικά τραγούδια είδε τη σκληρότητα και την ευαισθησία, που ήταν σύμμετρες στο βαθύ παλμό του ’21.
Και πέρα απ’ αυτό είδε ολόκληρο το πνεύμα της φυλής, που συμπλάθει ανανεωτικά την τριβή των αιώνων της στο μύθο της μουσικής πικρίας.
Χαρακτηριστικό απόσπασμα του ΛΙΑΝΤΙΝΗ
από το βιβλίο του για το ΣΟΛΩΜΟ και την
δημιουργία της γλώσσας, στο κεφάλαιο
«Ελευθερία και γλώσσα».
Είναι συνειδητά τυχαία ή ασυνείδητα σκόπιμη η μορφή που έδωκε ο Σολωμός στο δοκίμιό του για τη γλώσσα;
Αυτή τη σχεδόν αδιάφορη ερώτηση παραστέκει μια πολύ ενδιαφέρουσα απόκριση. Ο Διάλογος του Σολωμού σκεπάζει τόση ενέργεια πνευματικής μαγιάς όση με τους αιώνες φιλοσοφική ουσία εξεσκέπασεν ο πλατωνικός διάλογος. Από τότε που αναγγέλθηκε στο γυρογιάλι των Παξών ότι ο μέγας Παν απέθανε, με το σολωμικό Διάλογο η αρχαία φωνή ξανακούστηκε ατόφια και νέα στο αφροθαλάσι της Ζάκυνθος. Η αυγή του Ιόνιου διαδέχονταν την αυγή της Ιωνίας. Ενώ στο αναμεταξύ οι ώρες εμέτρησαν την κλασσική ημέρα φωτεινή σαν τα μάρμαρα και τη μεσαιωνική νύχτα σιωπηλή σαν τις εικόνες.
Η γλώσσα για το Σολωμό δεν είναι υπόθεση της σοφίας, όπως ο μεγάλος Σηκωμός στις ημέρες του δεν έγινε με τα βιβλία. Το πρωταρχικό τούτο φαινόμενο ο ποιητής το βλέπει ταυτισμένο βαθειά με τη ζωή του ανθρώπου. Η γλώσσα φύεται απάνου στη ρέουσα αίσθηση του παρόντος. Τις ουσίες που μορφώνουν τους τύπους των λέξεων και ειδή η γλώσσα τις λαβαίνει από τα υπάρχοντα κοιτάσματα, τα οποία πυρπολεί και μεταβολίζει η μελλοντική πρόθεση.
Η γλώσσα για το Σολωμό δεν είναι υπόθεση της σοφίας, όπως ο μεγάλος Σηκωμός στις ημέρες του δεν έγινε με τα βιβλία. Το πρωταρχικό τούτο φαινόμενο ο ποιητής το βλέπει ταυτισμένο βαθειά με τη ζωή του ανθρώπου. Η γλώσσα φύεται απάνου στη ρέουσα αίσθηση του παρόντος. Τις ουσίες που μορφώνουν τους τύπους των λέξεων και ειδή η γλώσσα τις λαβαίνει από τα υπάρχοντα κοιτάσματα, τα οποία πυρπολεί και μεταβολίζει η μελλοντική πρόθεση.
Η γλωσσική μνήμη υποταγμένη στη γλωσσική ορμή συντάσσει το παρελθόν και το μέλλον του λαού στον πνευματικό άκμονα του παρόντος και σφυρηλατεί τη φόρμα της γλώσσας απάνου στη ροή της ζωής. Η γλώσσα δε μαθαίνεται με τη σπουδή των λέξεων αλλά με τη μελέτη των ανθρώπων.
Το αξίωμα του Σολωμού για υποταγή στη γλώσσα του λαού λαβαίνει το δίκαιο από την παρατήρηση ότι η γλώσσα του λαού έχει φυσικές πηγές και σχηματίζεται από ολοκάθαρα αρχαϊκά πρωτοπλάσματα. Η κραυγή μεταστοιχειώνεται σε φωνή σύμφωνα με μια διεργασία, που τον εσωτερικό της λόγο καθορίζουν αρχές υποκείμενες σε απόλυτη τάξη. Το προθετικό σχέδιο της γλωσσικής πορείας εποπτεύεται από τη φυσική οικονομία, ενώ το μορφικό αποτέλεσμά της καθρεφτίζει τη γεωμετρική συνέπεια.
Η υφή του γλωσσικού φαινομένου στο λαό πραγματώνεται μέσα σε προοπτική εξέλιξης, που δεν παρεκκλίνει ποτέ, και η αυξητική του ποιότητα σταλοβολά την υγεία της δροσιάς. Τις λέξεις τις διδάσκει στον άνθρωπο η φύση με μια παιδαγωγική μυστικών νευμάτων, ερωτικής αδιαφορίας και άμετρης υπομονής. Αφουγκράζεται κανείς τον κεραυνό και ακούει μέσα του το β ρ ο ν τ ά ν, παρατηρεί την καταιγίδα και φωνάζει β ί α. Πρόκειται για ένα φυσικό μάθημα γραμματικής τέχνης.»
Η φεγγαροντυμένη 1833 (Δημήτρης Λιαντίνης)
Ποίημα Διονύσιος Σολωμός (Ο Κρητικός)
Η Φεγγαροντυμένη σε σκίτσο της Χριστίνας Μπίνια
...ὅμως κοντὰ στὴν κορασιά, ποὺ μ᾿ ἔσφιξε κι ἐχάρη,
ἐσειόνταν τ᾿ ὁλοστρόγγυλο καὶ λαγαρὸ φεγγάρι·
καὶ ξετυλίζει ὀγλήγορα κάτι ποὺ ἐκεῖθε βγαίνει,
κι ὀμπρός μου ἰδοὺ ποὺ βρέθηκε μία φεγγαροντυμένη.
Ἔτρεμε τὸ δροσάτο φῶς στὴ θεϊκιὰ θωριά της,
στὰ μάτια της τὰ ὁλόμαυρα καὶ στὰ χρυσὰ μαλλιά της.
Ἐκοίταξε τ᾿ ἀστέρια, κι ἐκεῖνα ἀναγαλλιάσαν,
καὶ τὴν ἀχτινοβόλησαν καὶ δὲν τὴν ἐσκεπάσαν·
κι ἀπὸ τὸ πέλαο, ποὺ πατεῖ χωρὶς νὰ τὸ σουφρώνει,
κυπαρισσένιο ἀνάερα τ᾿ ἀνάστημα σηκώνει,
κι ἀνεῖ τσ᾿ ἀγκάλες μ᾿ ἔρωτα καὶ μὲ ταπεινοσύνη,
κι ἔδειξε πάσαν ὀμορφιὰ καὶ πάσαν καλοσύνη.
Τότε ἀπὸ φῶς μεσημερνὸ ἡ νύχτα πλημμυρίζει,
κι ἡ χτίσις ἔγινε ναὸς ποὺ ὁλοῦθε λαμπυρίζει.
Τέλος σ᾿ ἐμὲ ποὺ βρίσκομουν ὀμπρός της μὲς στὰ ρεῖθρα,
καταπὼς στέκει στὸ Βοριὰ ἡ πετροκαλαμήθρα,
ὄχι στὴν κόρη, ἀλλὰ σ᾿ ἐμὲ τὴν κεφαλὴ της κλίνει·
τὴν κοίταζα ὁ βαριόμοιρος, μ᾿ ἐκοίταζε κι ἐκείνη.
Ἔλεγα πὼς τὴν εἶχα ἰδεῖ πολὺν καιρὸν ὀπίσω,
κὰν σὲ ναὸ ζωγραφιστὴ μὲ θαυμασμὸ περίσσο,
κάνε τὴν εἶχε ἐρωτικὰ ποιήσει ὁ λογισμός μου,
κὰν τ᾿ ὄνειρο, ὅταν μ᾿ ἔθρεφε τὸ γάλα τῆς μητρός μου·
ἤτανε μνήμη παλαιή, γλυκειὰ κι ἀστοχισμένη,
ποὺ ὀμπρός μου τώρα μ᾿ ὅλη της τὴ δύναμη προβαίνει.
Σημ: Σύμφωνα μὲ τὸν Ἰάκωβο Πολυλᾶ, τὸ ποίημα αὐτὸ τοῦ Σολωμοῦ πρέπει νὰ θεωρεῖται «ἀρχὴ τῆς νέας ποιητικῆς ἐποχῆς του». Ὅσο κι ἂν ἡ ἀρίθμηση τῶν ἑνοτήτων προέρχεται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ποιητὴ (ποὺ θὰ λογάριαζε στὶς ἑνότητες 1-17 νὰ συνθέσῃ τὴν προϊστορία τῆς ὑποθέσεως), τὸ ποίημα δὲν ἔχει χαρακτήρα ἀποσπασματικό, ἀποτελεῖ δὲ μία ἀπόλυτα συμπαγῆ λυρικὴ ἑνότητα. (ολόκληρο το ποίημα εδώ)
Μουσική: Brand X Music - More than a symbol
Ο Πόρφυρας
Το ποίημα έχει ως αφετηρία ένα περιστατικό που συνέβη στην Κέρκυρα τον Ιούλιο του 1847: Ένας πόρφυρας (καρχαρίας) κατασπάραξε ένα νεαρό Άγγλο στρατιώτη που κολυμπούσε. Ο ποιητής θέλησε να αποδώσει με τον τρόπο του το τραγικό γεγονός. Τελικά το ποίημα έμεινε αποσπασματικό. Για την παρακολούθησή του βασιζόμαστε σε πληροφορίες που μας δίνει ο Πολυλάς. Παρά τις κάποιες δυσκολίες που παρουσιάζει το έργο σε ορισμένα σημεία, η ποιητική έκφραση είναι καθαρή και δείχνει την υψηλή ποιότητα του σολωμικού λόγου.
Με σταθερό από τότε «moto» του το σολωμικό δίστιχο «Στ’ άνθη γελάς κι εισ’ όμορφο χάσμα του βράχου μαύρο». Με τίτλο του το πασίγνωστο ποίημα «Πόρφυρας» που ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε στο σπίτι του στα Μουράγια της πόλης της Κέρκυρας το 1849.
Γιάννης Αδαμάκος (γεν. 1952), εικόνα για τον Πόρφυρα
1
Η Κόλαση πάντ' άγρυπνη σου στήθηκε τριγύρου·
Αλλά δεν έχει δύναμη πάρεξ μακριά και πέρα
Μακριά 'πό την Παράδεισο, και συ σ' εσέ 'χεις μέρος·
Μέσα στα στήθια σου τ' ακούς, Καλέ, να λαχταρίζει;
2
Κοιτάς του ρόδου τη λαμπρή πρώτη χαρά του ήλιου,
Ναι πρώτη, αλλ' όμως δεύτερη από το πρόσωπό σου! 3
3
«Χιλιάδες άστρα στο λουτρό μ' εμέ να στείλ' η νύχτα!»
4
«Γελάς και συ στα λούλουδα, χάσμα του βράχου μαύρο».
5
«Κοντά 'ναι το χρυσόφτερο και κατά δω γυρμένο,
Π' άφησε ξάφνου το κλαδί για του γιαλού την πέτρα,
Και κει γρικά της θάλασσας και τ' ουρανού τα κάλλη,
Και κει τραβά τον ήχο του μ' όλα τα μάγια πόχει.
Γλυκά 'δεσε τη θάλασσα και την ερμιά του βράχου, 5
Και τ' άστρο κράζει πάρωρα, και πρέπει να προβάλει
Πουλί πουλάκι, που σκορπάς το θαύμα της φωνής σου,
Ευτυχισμός α δεν είναι το θαύμα της φωνής σου,
Καλό στη γη δεν άνθισε, στον ουρανό, κανένα.
Αλλ' αχ! να δώσω μια πλεξιά, και να 'μαι και φθασμένος, 10
Ακόμ', αφρέ μου, να βαστάς, και να 'μαι γυρισμένος,
με δύο φιλιά της μάνας μου, με φούχτα γη της γης μου».
6
«Φιλώ τα χέρια μ' και γλυκά το στήθος μ' αγκαλιάζω.
Ανοιχτά πάντα κι άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου.
Ποια πηγή τάχα σε γεννά, χαριτωμένη βρύση;»
7
Φύση, χαμόγελ' άστραψες κι εγίνηκες δική του·
Ελπίδα, τόδεσες το νου μ' όλα τα μάγια πόχεις·
Νιος κόσμος όμορφος παντού χαράς και καλοσύνης.
Γύρου κοιτά να τον ιδεί.......
Κοντά 'ναι κει στον νιον ομπρός ο τίγρης του πελάγου. 5
Κι αλιά! μακριά 'ναι το σπαθί, μακριά 'ναι το τουφέκι!
Αλλ' όπως έσχισ' εύκολα βάθος τρανό κι εβγήκε.
Κι όρμησε.....
Κατά τον κάτασπρο λαιμό που λάμπει ωσάν τον κύκνο,
Κατά το στήθος το πλατύ και το ξανθό κεφάλι, 10
Κατά τη μεγαλόψυχη γλυκιά πνοή της νιότης.
Έτσι κι ο νιος.....
Της φύσης από τς όμορφες και δυνατές αγκάλες,
Οπού τον εγλυκόσφιγγε και του γλυκομιλούσε,-
Κι ευθύς ξυπνά στ' ελεύθερο γυμνό κορμί π' αστράφτει, 15
Την τέχνη του κολυμπιστή μ' αυτήν του πολεμάρχου.
8
Πριν πάψ' η μεγαλόψυχη πνοή χαρά γεμίζει·
Άστραψε φως κι εγνώρισεν ο νιος τον εαυτό του·
Οι κόσμοι γύρου ν' άνοιγαν κορόνες να του ρίξουν.
.................................................................
Απομεινάρι θαυμαστό ερμιάς και μεγαλείου,
Όμορφε ξένε και καλέ, και στον ανθό της νιότης,
Άμε και δέξου στο γιαλό του δυνατού την κλάψα.
Απ. 3, 4, 5. Τα αποσπάσματα αποδίδονται στον κολυμβητή «εις τη στιγμή οπού λατρεύει τις ομορφιές της φύσης ολίγο πριν απαντήσει το τέρας του πελάγου» (Πολυλάς).
Απ. 6. Και αυτό το απόσπασμα αποδίδεται στον κολυμβητή και εκφράζει στιγμή άκρας ευδαιμονίας. Οι στίχοι είναι μεμονωμένοι.
O ποιητής θέλει να συνθέσει σε μια ποιητική μορφή,
α) την ομορφιά της φύσης και της ζωής,
β) την ομορφιά του νέου και της ψυχής,
γ) την αντίθεση σ' αυτή την ομορφιά και την αναίρεσή της, που είναι η βία και ο θάνατος, και
δ) την τραγικότητα της μοίρας.
Βιβλιογραφία
• Δημήτρης Λιαντίνης, Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός. Αθήνα έκδοση: 1979, σελ. 73
• Η ηθική εκλογή της αρετής. Από την έκδοση «Χάσμα Σεισμού - Ο Φιλοσοφικός Σολωμός» του Δημήτρη Λιαντίνη: Αθήνα έκδοση: 1979, Σελ. 184 και σ. 111. (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών)
• «Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη» Δημήτρης Λιαντίνης από τα «Τα Ελληνικά» (1992), σελ. 75) Πρόκειται για το βιβλίο που κατ’ εξοχήν δίδασκε ο Δημήτρης Λιαντίνης στους φοιτητές της Φιλοσοφικής στο πλαίσιο του μαθήματος «Διδακτική της νέας ελληνικής γλώσσας». Πρώτη έκδοση 1992. Βελτιωμένη έκδοση 1994. Τελευταία επανέκδοση 2005, σελ. 233.
• Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21. Απομαγνητοφωνημένη η Ομιλία δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό του λογοτέχνη και δοκιμιογράφου Διονύση Σέρρα ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΑ ΦΥΛΛΑ 19 (1998) 231-247. Χάριν της αλήθειας πρέπει να αναφερθεί ότι η Ομιλία πρωτοδημοσιοποιήθηκε διαδικτυακά από την Ιστοσελίδα της Σύγχρονης Ελληνικής Ποίηση του Χρήστου Δημάκη (Α.Π.Θ.)]
• Χαρακτηριστικό απόσπασμα του ΛΙΑΝΤΙΝΗ από το βιβλίο του για το ΣΟΛΩΜΟ και την
δημιουργία της γλώσσας, στο κεφάλαιο «Ελευθερία και γλώσσα». «Χάσμα Σεισμού - Ο Φιλοσοφικός Σολωμός» σελ. 12 εξ.
• Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός - Δημήτρης Λιαντίνης. Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, 1978 σ. 13 εξ.)
• Δ. Σολωμός, Ο Πόρφυρας, Φωτόδεντρο Διαδραστικά Βιβλία (Photodentro ebooks)
Ο Διονύσιος Σολωμός (8 Απριλίου 1798 − 9 Φεβρουαρίου 1857) πιο πολύ γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», οι πρώτες δύο στροφές του οποίου έγιναν ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας και ύστερα της Κύπρου.
Ο Δημήτρης Λιαντίνης (γεννημένος ως Δημήτρης Νικολακάκος, 23 Ιουλίου 1942 - 1η Ιουνίου 1998) πανεπιστημιακός, φιλόσοφος, ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής.
Υπήρξε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο.
Ήταν λάτρης της Αρχαίας Ελλάδας και της πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της, για τη μελέτη της οποίας αφιέρωσε όλη του την ζωή. Έγραψε για διάφορα θέματα όπως την ηθική, την ζωή και τον θάνατο και την σχέση της Ορθοδοξίας και Ελληνισμού.
Το τελευταίο του και πιο σημαδιακό σύγγραμμα, το Γκέμμα, έχει μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες. Εστίασε στην ανάγκη να ενταχθούν τα αρχαία ελληνικά ήθη και έθιμα στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων, ενώ άσκησε κριτική στην φθίνουσα ανθρωπιστική πορεία του Δυτικού πολιτισμού. Περισσότερα: Δ. Λιαντίνης
β) την ομορφιά του νέου και της ψυχής,
γ) την αντίθεση σ' αυτή την ομορφιά και την αναίρεσή της, που είναι η βία και ο θάνατος, και
δ) την τραγικότητα της μοίρας.
Βιβλιογραφία
• Δημήτρης Λιαντίνης, Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός. Αθήνα έκδοση: 1979, σελ. 73
• Η ηθική εκλογή της αρετής. Από την έκδοση «Χάσμα Σεισμού - Ο Φιλοσοφικός Σολωμός» του Δημήτρη Λιαντίνη: Αθήνα έκδοση: 1979, Σελ. 184 και σ. 111. (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών)
• «Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη» Δημήτρης Λιαντίνης από τα «Τα Ελληνικά» (1992), σελ. 75) Πρόκειται για το βιβλίο που κατ’ εξοχήν δίδασκε ο Δημήτρης Λιαντίνης στους φοιτητές της Φιλοσοφικής στο πλαίσιο του μαθήματος «Διδακτική της νέας ελληνικής γλώσσας». Πρώτη έκδοση 1992. Βελτιωμένη έκδοση 1994. Τελευταία επανέκδοση 2005, σελ. 233.
• Ο Σολωμός ως σωτήρας του μύθου του '21. Απομαγνητοφωνημένη η Ομιλία δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό του λογοτέχνη και δοκιμιογράφου Διονύση Σέρρα ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΑ ΦΥΛΛΑ 19 (1998) 231-247. Χάριν της αλήθειας πρέπει να αναφερθεί ότι η Ομιλία πρωτοδημοσιοποιήθηκε διαδικτυακά από την Ιστοσελίδα της Σύγχρονης Ελληνικής Ποίηση του Χρήστου Δημάκη (Α.Π.Θ.)]
• Χαρακτηριστικό απόσπασμα του ΛΙΑΝΤΙΝΗ από το βιβλίο του για το ΣΟΛΩΜΟ και την
δημιουργία της γλώσσας, στο κεφάλαιο «Ελευθερία και γλώσσα». «Χάσμα Σεισμού - Ο Φιλοσοφικός Σολωμός» σελ. 12 εξ.
• Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός - Δημήτρης Λιαντίνης. Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, 1978 σ. 13 εξ.)
• Δ. Σολωμός, Ο Πόρφυρας, Φωτόδεντρο Διαδραστικά Βιβλία (Photodentro ebooks)
Ο Διονύσιος Σολωμός (8 Απριλίου 1798 − 9 Φεβρουαρίου 1857) πιο πολύ γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», οι πρώτες δύο στροφές του οποίου έγιναν ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας και ύστερα της Κύπρου. Εκτός από τον « Ύμνον εις την Ελευθερίαν », τα σπουδαιότερα έργα του είναι « Διαβάστε περισσότερα »
Ο Κώστας Βάρναλης περιέγραψε εύστοχα την αποσπασματικότητα του σολωμικού έργου με τη φράση «...(Ο Σολωμός) πάντα τα έγραφε, αλλά ποτές του δεν τα έγραψε». [Κ. Βάρναλης, Σολωμικά, εκδ. «Κέδρος», Αθήνα 1957, 113.]
Ο Δημήτρης Λιαντίνης (γεννημένος ως Δημήτρης Νικολακάκος, 23 Ιουλίου 1942 - 1η Ιουνίου 1998) πανεπιστημιακός, φιλόσοφος, ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής. Υπήρξε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο.
Ήταν λάτρης της Αρχαίας Ελλάδας και της πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της, για τη μελέτη της οποίας αφιέρωσε όλη του την ζωή. Έγραψε για διάφορα θέματα όπως την ηθική, την ζωή και τον θάνατο και την σχέση της Ορθοδοξίας και Ελληνισμού.
Το τελευταίο του και πιο σημαδιακό σύγγραμμα, το Γκέμμα, έχει μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες. Εστίασε στην ανάγκη να ενταχθούν τα αρχαία ελληνικά ήθη και έθιμα στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων, ενώ άσκησε κριτική στην φθίνουσα ανθρωπιστική πορεία του Δυτικού πολιτισμού. Περισσότερα: Δ. Λιαντίνης
Περισσότερα: Δημήτρης Λιαντίνης, Διονύσιος Σολωμός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.