Crowds mark summer solstice at ancient Stonehenge
monument 2022: Thousands gather to watch sunrise
on chilly morning in Wiltshire (Γουιλσάιρ) μια ιστορική
και τελετουργική κομητεία στη Νοτιοδυτική Αγγλία.
23 Ιουνίου Παραμονή γενεθλίου
Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
Η γιορτή του γενεθλίου του Τιμίου Προδρόμου από παλιά περιείχε πολλά απομεινάρια από αρχαία ειδωλολατρικά έθιμα, κυρίως μαντείες και τον περίφημο «χορό πάνω απ' τις φωτιές»: οι άνθρωποι έκαιγαν τους «μάηδες» (τα στεφάνια της πρωτομαγιάς) και πηδούσαν πάνω απ' τις φωτιές τους. Όλα αυτά είναι η πασίγνωστη λαογραφία του Κλήδονα.
Σήμερα τα παραπάνω έχουν ατονήσει και περιορίζονται σε αναπαραστάσεις λαογραφικού χαρακτήρα... Όμως έχει επιστρέψει στο δυτικό κόσμο (που κάποτε ήταν ορθόδοξος χριστιανικός) μια άλλη ιδέα: ότι είναι σωστό και καλό να ξαναρχίσουμε να λατρεύουμε τον Ήλιο και τη Φύση («Μάνα Γη» - για χάρη της ΣΗΜΕΡΑ γίνονται και ακρωτηριασμοί + εκτρώσεις) σα θεούς, αφήνοντας κατά μέρος τη λατρεία του αληθινού Θεού.
Οι χριστιανοί, από την αρχή της εμφάνισής τους, δε λατρεύουν τα δημιουργήματα, αλλά το Δημιουργό. Όμως, στην εποχή μας, «εποχή μαζικής αποστασίας από το χριστιανισμό» (φράση του Αγίου Σωφρόνιου), πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως είναι καλό γι' αυτούς, πως «ενώνονται με όλα τα όντα», πως «αποχτούν ανώτερη συνειδητότητα», πως αναβαθμίζονται ως άνθρωποι ποικιλότροπα, αν σταματήσουν να λατρεύουν το Δημιουργό και Σωτήρα του Κόσμου και γυρίσουν σε πρωτόγονες ειδωλολατρικές τελετουργίες των αρχαίων θρησκειών ή ασκούν τις σωματικές και πνευματικές ασκήσεις των θρησκειών της Άπω Ανατολής.
Μέσα στην τεράστια αυτή σύγχυση, που μεθοδεύεται προσεχτικά από νεοεποχίτικους ειδωλολατρικούς (δήθεν φιλοσοφικούς) κύκλους, τούτες τις μέρες, που οι ορθόδοξοι χριστιανοί τιμάμε τη γέννηση του μεγάλου αγίου προφήτη και προδρόμου Ιωάννη, πολλοί λατρεύουν το «θεό Ήλιο» κάνοντας θρησκευτικές πράξεις για να τιμήσουν το θερινό ηλιοστάσιο.
Περίπου 18.000 νεο-παγανιστές, νεοεποχίτες και περίεργοι επισκέπτες συγκεντρώθηκαν την Τρίτη παρά τη δυνατή βροχή για να παρακολουθήσουν την ανατολή του ηλίου πάνω από το αρχαίο πέτρινο κύκλο στην πεδιάδα του Salisbury περίπου 80 μίλια (130 χιλιόμετρα) νοτιοδυτικά του Λονδίνου.
Ως απάντηση στην τρομακτική αυτή πλάνη -που κοστίζει την αθάνατη ψυχή χιλιάδων συνανθρώπων μας- παραπέμπω στο άρθρο Η Μεγάλη Ανατροπή, του κ. Παύλου Βουδούρη, εκδότη του περιοδικού Τρίτο Μάτι, που αφηγείται τη διαδρομή του από το βουδισμό στην Ορθοδοξία και εξηγεί γιατί ΕΔΩ, στη δική μας πνευματική παράδοση, βρίσκουμε και την ανώτερη συνειδητότητα, και την ενότητα με όλα τα όντα (να οι άγιοι διδάσκαλοί μας, οι ειρηνικοί πολεμιστές, που έχουν γίνει ένα με τα πλάσματα) και την ανάπτυξη όλων των θετικών και φωτεινών δυνάμεών μας -και πολλά ακόμη περισσότερα- χωρίς να περιπλανιόμαστε σε διφορούμενους δρόμους άλλων παραδόσεων.
Επικολλώ το απόσπασμα:
Διαβάστε: Από τον Βουδισμό στον Χριστό... Η συγκλονιστική μεταστροφή ενός Βουδιστή στην Ορθοδοξία (βιβλίο) Μια Αέναη επΑνάσταση
Γνώρισα και σεβάστηκα (και σέβομαι ακόμα) τι δίδαξαν οι μεγάλοι ασκητές της Ανατολής, ο Πάντμα Σαμπάβα, ο Tζίμε Λίγκπα, ο Mιλαρέπα, αλλά αγνοούσα πλήρως ότι την ίδια εποχή, στην παράδοση του λαού μου, γεννιόταν ένας Συμεών ο νέος Θεολόγος και έγραφε στη γλώσσα μου ο άγιος Νικήτας Στηθάτος και ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας. Επιζητούσα και θαύμαζα την ενότητα των φορέων της ανθρώπινης ύπαρξης που κηρύσσει το τάι τσι και δεν ήξερα ότι ο άγιος Ιωάννης την περιέγραφε στην Kλίμακά του, ήδη χίλια χρόνια νωρίτερα.
Κανείς από την παράδοση της χώρας μου δεν μου είχε πει ότι αυτή ζητά να θεώσει και απευθύνεται «πάση τη Κτίση», κι έτσι ένιωσα δέος όταν άκουσα ότι η Μαχαγιάνα αγκαλιάζει όλα τα όντα.
Απέρριπτα με οίηση την ιδέα της κόλασης και ενός Θεού τιμωρού και στρεφόμουν με θαυμασμό στα γνωστικά βάθη της Θιβετανικής Βίβλου των Νεκρών, αλλά δεν ήξερα ότι πολύ νωρίτερα ο άγιος Iσαάκ –της ελληνικής μου παράδοσης, αν και Σύρος– έγραφε «οι εν τη γεένη κολαζόμενοι τη μάστιγι της αγάπης μαστίζονται», αφού η δική μας παράδοση διδάσκει ότι το ίδιο το Φως του Θεού είναι φως για όσους το πλησιάζουν με αγνή καρδιά και πυρ για όσους το βλέπουν με την παραμόρφωση του εγωισμού.
Πίστευα κι εγώ μαζί με τους περισσότερους Έλληνες πως η μεγαλύτερη αμαρτία του Iούδα ήταν το ότι πρόδωσε τον Χριστό και όχι το ότι δεν μετάνιωσε που τον πρόδωσε, όπως πραγματικά πρεσβεύει ο γνήσιος πνευματικός δρόμος της χώρας μου, πριν υποστεί τις κάθε είδους επιδράσεις –από τη βαυαροκρατία μέχρι τις πρόσφατες δυτικότροπες οργανώσεις– από τη Δύση.
Έκανα κι εγώ πολλά χιλιόμετρα για να πάω να συναντήσω σημαντικά –όντως– πρόσωπα και καταστάσεις που θα βοηθούσαν την εσωτερική μου πορεία, αλλά είναι τουλάχιστον αφύσικο να ξεκινούν Έλληνες να πάνε στα Ιμαλάια, ενώ κοντά τους βρίσκεται η έρημος του Άθωνα. Nα ξεκινούν Αθηναίοι να πάνε στην Mποντγκάγια ενώ, δίπλα μας, στο Μοναστηράκι, στον Άγιο Φίλιππο, βρίσκονται λείψανα από δύο σώματα που άγγιξαν τον ίδιο το Χριστό: του Πέτρου και του Φιλίππου!
Δεν θέλω με κανένα τρόπο να πω πως η παράδοση κάθε λαού είναι οπωσδήποτε ανώτερη από τις ξένες, ούτε πως η ελληνική πνευματική παράδοση υπερτερεί – παρ' όλο που όλες οι ενδείξεις δείχνουν προς κάτι τέτοιο (τεράστιο φιλοσοφικό υπόβαθρο, κολοσσιαία παραγωγή έργου, μεγάλος αριθμός πραγματωμένων ασκητών, διατυπωμένη στη μητρική μας γλώσσα, αδιάσπαστη επί πολλούς αιώνες, πίστη των άμεσων προγόνων, σύνδεση με όλα τα κρίσιμα γεγονότα του λαού μας... κλπ ).
Θέλω να πω όμως ότι είναι κρίμα να μην ψάξει τις απαντήσεις για τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματά του και τους κοινωνικούς προβληματισμούς τού σήμερα –ένας Έλληνας ειδικά– στην επιχώρια παράδοσή του, προτού στραφεί προς κάτι άλλο.
Το απολυτίκιο της εορτής (επίσημο
Πηγή: απόσπασμα από την εργασία «Οι φωτιές του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα ή Ριζικάρη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη»
by Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Περισσότερα Θέματα: Κλήδονας
Σχετικά θέματα:
Οι χριστιανοί, από την αρχή της εμφάνισής τους, δε λατρεύουν τα δημιουργήματα, αλλά το Δημιουργό. Όμως, στην εποχή μας, «εποχή μαζικής αποστασίας από το χριστιανισμό» (φράση του Αγίου Σωφρόνιου), πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως είναι καλό γι' αυτούς, πως «ενώνονται με όλα τα όντα», πως «αποχτούν ανώτερη συνειδητότητα», πως αναβαθμίζονται ως άνθρωποι ποικιλότροπα, αν σταματήσουν να λατρεύουν το Δημιουργό και Σωτήρα του Κόσμου και γυρίσουν σε πρωτόγονες ειδωλολατρικές τελετουργίες των αρχαίων θρησκειών ή ασκούν τις σωματικές και πνευματικές ασκήσεις των θρησκειών της Άπω Ανατολής.
Μέσα στην τεράστια αυτή σύγχυση, που μεθοδεύεται προσεχτικά από νεοεποχίτικους ειδωλολατρικούς (δήθεν φιλοσοφικούς) κύκλους, τούτες τις μέρες, που οι ορθόδοξοι χριστιανοί τιμάμε τη γέννηση του μεγάλου αγίου προφήτη και προδρόμου Ιωάννη, πολλοί λατρεύουν το «θεό Ήλιο» κάνοντας θρησκευτικές πράξεις για να τιμήσουν το θερινό ηλιοστάσιο.
Η δωρεάν ετήσια γιόγκα του Θερινού Ηλιοστασίου, η ονομαζόμενη 'Summer Solstice in Times Square Yoga-thon', προσέλκυσε χιλιάδες συμμετέχοντες και πολλούς άλλους οι οποίοι παρακολούθησαν την ολοήμερη εκδήλωση.
Η μαζική 'yoga-thon' σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του θερινού ηλιοστασίου και τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, την 21η Ιουνίου [περισσότερα και άλλες φωτο, εδώ].
Here Comes the Sun
Η μαζική 'yoga-thon' σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του θερινού ηλιοστασίου και τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, την 21η Ιουνίου [περισσότερα και άλλες φωτο, εδώ].
Στο μεταξύ [από το ίδιο blog] χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν και
φέτος στο Stonehenge [Αγγλία] για να γιορτάσουν το θερινό ηλιοστάσιο.
Περίπου 18.000 νεο-παγανιστές, νεοεποχίτες και περίεργοι επισκέπτες συγκεντρώθηκαν την Τρίτη παρά τη δυνατή βροχή για να παρακολουθήσουν την ανατολή του ηλίου πάνω από το αρχαίο πέτρινο κύκλο στην πεδιάδα του Salisbury περίπου 80 μίλια (130 χιλιόμετρα) νοτιοδυτικά του Λονδίνου.
Δείτε: Απάντηση σε αγγλόφωνη νεαρή φίλη της αρχαίας Ελλάδας (& in English)Οι γιορτές είναι μια σύγχρονη εκδοχή της γιορτής του ηλιοστασίου που ήταν το highlight του προ-χριστιανικού ημερολογίου.
Νεανικές διαδρομές - Ώριμοι προορισμοί...
Η Μεγάλη Ανατροπή
Ως απάντηση στην τρομακτική αυτή πλάνη -που κοστίζει την αθάνατη ψυχή χιλιάδων συνανθρώπων μας- παραπέμπω στο άρθρο Η Μεγάλη Ανατροπή, του κ. Παύλου Βουδούρη, εκδότη του περιοδικού Τρίτο Μάτι, που αφηγείται τη διαδρομή του από το βουδισμό στην Ορθοδοξία και εξηγεί γιατί ΕΔΩ, στη δική μας πνευματική παράδοση, βρίσκουμε και την ανώτερη συνειδητότητα, και την ενότητα με όλα τα όντα (να οι άγιοι διδάσκαλοί μας, οι ειρηνικοί πολεμιστές, που έχουν γίνει ένα με τα πλάσματα) και την ανάπτυξη όλων των θετικών και φωτεινών δυνάμεών μας -και πολλά ακόμη περισσότερα- χωρίς να περιπλανιόμαστε σε διφορούμενους δρόμους άλλων παραδόσεων.
Επικολλώ το απόσπασμα:
Δεν ξέρω αν οι άλλοι λαοί μπορούν να στραφούν στην παράδοσή τους και να αντεπεξέλθουν σε όσα είναι ήδη εδώ και κυρίως σε όσα έρχονται. Tο εύχομαι... Όμως εμείς οι Έλληνες μπορούμε. H παράδοσή μας μπορεί να μας λυτρώσει. Φυσικά δεν μιλάμε για στροφή στη φουστανέλα αντί για παντελόνι ή στο μουσακά και τον μέλανα ζωμό αντί για σούσι ή χάμπουργκερ – αν και ίσως παίζουν και αυτά το μικρό τους ρόλο. Αναφερόμαστε στο πνευματικό μέρος των παραδόσεων και συγκεκριμένα στην ελληνική πνευματική παράδοση. [*βλ. σημείωση στο τέλος]
Tα γράφει αυτά ένας που έχει αφιερώσει πάνω από τρεις δεκαετίες εντρύφησης σε ξένες πνευματικές παραδόσεις (με την όποια συνέπεια και ειλικρίνεια μου επέτρεπαν οι συνθήκες μου...). Και τα γράφω σε ένα περιοδικό Αναζήτησης και γνωρίζοντας τη σχέση που υπάρχει μεταξύ μας, γιατί ειλικρινά πιστεύω ότι πλησιάζουμε σε ένα σημείο κάποιας Μεγάλης Ανατροπής, χωρίς ωστόσο να μπορώ (και ίσως χωρίς να θέλω) να προσδιορίσω το είδος της.
Καθώς γυρίζω, λοιπόν, πίσω... όταν ξεκινούσε η επαφή μου με παραδόσεις άλλων λαών, δεν βρίσκω να ήταν ανειλικρινές το κίνητρό μου. Την Αλήθεια αναζητούσα. Όμως, δεν ξέρω γιατί... αλλά δεν βρέθηκε κανείς γύρω να μου μιλήσει για την [ορθόδοξη χριστιανική] «φύλαξη της καρδιάς». Αντίθετα βρέθηκαν στο δρόμο μου άλλοι, πρόθυμοι να μου μιλήσουν για την ρατζ γιόγκα, που μόλις είχε έρθει στην Ελλάδα, και έτσι έμαθα να σταθεροποιώ το νου μου με την αυτοσυγκέντρωση και τη σίνε. Ίσως εγώ βέβαια να μην αναζήτησα σωστά. Ωστόσο, από την ελληνική παράδοση δεν βρέθηκε κανείς να δώσει τότε στη δίψα μου τίποτα παραπάνω από καθηκοντολογικές και ηθικιστικές εντολές που με απωθούσαν αφάνταστα.... Και έτσι αναζήτησα την πολυπόθητη ελευθερία στη βουδιστική κενότητα και έμαθα μέσα από τη βιπάσανα για την εγρήγορση του πνεύματος. Αλλά παράλληλα ξέχασα και απώθησα ότι στην παράδοση του πατέρα μου και του παππού μου δεν υφίσταται κενότητα, αλλά Πανταχού Παρών και τα πάντα Πληρών Θεός.
Διαβάστε: Από τον Βουδισμό στον Χριστό... Η συγκλονιστική μεταστροφή ενός Βουδιστή στην Ορθοδοξία (βιβλίο) Μια Αέναη επΑνάσταση
Αργότερα, αναρωτήθηκα πολλές φορές γιατί –παρόλες τις ατελείωτες ώρες διαλογισμού και εσωτερικής σιωπής– οι βασικές αδυναμίες της ψυχής μου παρέμεναν οι ίδιες, αλλά έπρεπε να περάσουν πολλές δεκαετίες για να ακούσω από τον π. Κωνσταντίνο στη Γλυφάδα, ότι αν ο άνθρωπος δεν πιστεύει στον Θεό και σιωπά το νου του, γεμίζει πειρασμούς... Αντίθετα, αν πιστεύει στον Θεό και προσεύχεται όταν σιωπά το νου του, γεμίζει Χάρη.
Ο άγ. Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ο ποιητής που
κολυμπούσε στο Φως του Χριστού ("θεία δόξα").
Γνώρισα και σεβάστηκα (και σέβομαι ακόμα) τι δίδαξαν οι μεγάλοι ασκητές της Ανατολής, ο Πάντμα Σαμπάβα, ο Tζίμε Λίγκπα, ο Mιλαρέπα, αλλά αγνοούσα πλήρως ότι την ίδια εποχή, στην παράδοση του λαού μου, γεννιόταν ένας Συμεών ο νέος Θεολόγος και έγραφε στη γλώσσα μου ο άγιος Νικήτας Στηθάτος και ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας. Επιζητούσα και θαύμαζα την ενότητα των φορέων της ανθρώπινης ύπαρξης που κηρύσσει το τάι τσι και δεν ήξερα ότι ο άγιος Ιωάννης την περιέγραφε στην Kλίμακά του, ήδη χίλια χρόνια νωρίτερα.
Διαβάστε: Κλίμαξ Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου και οι αληθινοί θεολόγοι (Ολόκληρο το Βιβλίο)Άκουγα για το «ευρύ πνεύμα» των σούφι και έχω συμμετάσχει σε συζητήσεις όπου η τοπική μας παράδοση κατατασσόταν στο... επίπεδο της Χιναγιάνα –του «μικρού οχήματος», αυτού δηλαδή που ο ασκητής ενδιαφέρεται για την προσωπική του σωτηρία. Γιατί; Eπειδή εδώ είχε επικρατήσει η προτεσταντική οπτική της ατομικής σωτηρίας και έμαθε τον κόσμο να ερμηνεύει μέσω αυτής την Εκκλησία. Δεν είχα ακούσει ποτέ ότι οι Ορθόδοξοι σώζονται ως Εκκλησία –δηλαδή ως κοινότητα/κοινωνία Προσώπων– εν αντιθέσει προς τους Δυτικούς που επιδιώκουν να σωθούν ως άτομα (οι Προτεστάντες) ή μέσω του Πάπα (οι Καθολικοί).
Κανείς από την παράδοση της χώρας μου δεν μου είχε πει ότι αυτή ζητά να θεώσει και απευθύνεται «πάση τη Κτίση», κι έτσι ένιωσα δέος όταν άκουσα ότι η Μαχαγιάνα αγκαλιάζει όλα τα όντα.
Απέρριπτα με οίηση την ιδέα της κόλασης και ενός Θεού τιμωρού και στρεφόμουν με θαυμασμό στα γνωστικά βάθη της Θιβετανικής Βίβλου των Νεκρών, αλλά δεν ήξερα ότι πολύ νωρίτερα ο άγιος Iσαάκ –της ελληνικής μου παράδοσης, αν και Σύρος– έγραφε «οι εν τη γεένη κολαζόμενοι τη μάστιγι της αγάπης μαστίζονται», αφού η δική μας παράδοση διδάσκει ότι το ίδιο το Φως του Θεού είναι φως για όσους το πλησιάζουν με αγνή καρδιά και πυρ για όσους το βλέπουν με την παραμόρφωση του εγωισμού.
Πίστευα κι εγώ μαζί με τους περισσότερους Έλληνες πως η μεγαλύτερη αμαρτία του Iούδα ήταν το ότι πρόδωσε τον Χριστό και όχι το ότι δεν μετάνιωσε που τον πρόδωσε, όπως πραγματικά πρεσβεύει ο γνήσιος πνευματικός δρόμος της χώρας μου, πριν υποστεί τις κάθε είδους επιδράσεις –από τη βαυαροκρατία μέχρι τις πρόσφατες δυτικότροπες οργανώσεις– από τη Δύση.
Έκανα κι εγώ πολλά χιλιόμετρα για να πάω να συναντήσω σημαντικά –όντως– πρόσωπα και καταστάσεις που θα βοηθούσαν την εσωτερική μου πορεία, αλλά είναι τουλάχιστον αφύσικο να ξεκινούν Έλληνες να πάνε στα Ιμαλάια, ενώ κοντά τους βρίσκεται η έρημος του Άθωνα. Nα ξεκινούν Αθηναίοι να πάνε στην Mποντγκάγια ενώ, δίπλα μας, στο Μοναστηράκι, στον Άγιο Φίλιππο, βρίσκονται λείψανα από δύο σώματα που άγγιξαν τον ίδιο το Χριστό: του Πέτρου και του Φιλίππου!
Δεν θέλω με κανένα τρόπο να πω πως η παράδοση κάθε λαού είναι οπωσδήποτε ανώτερη από τις ξένες, ούτε πως η ελληνική πνευματική παράδοση υπερτερεί – παρ' όλο που όλες οι ενδείξεις δείχνουν προς κάτι τέτοιο (τεράστιο φιλοσοφικό υπόβαθρο, κολοσσιαία παραγωγή έργου, μεγάλος αριθμός πραγματωμένων ασκητών, διατυπωμένη στη μητρική μας γλώσσα, αδιάσπαστη επί πολλούς αιώνες, πίστη των άμεσων προγόνων, σύνδεση με όλα τα κρίσιμα γεγονότα του λαού μας... κλπ ).
Θέλω να πω όμως ότι είναι κρίμα να μην ψάξει τις απαντήσεις για τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματά του και τους κοινωνικούς προβληματισμούς τού σήμερα –ένας Έλληνας ειδικά– στην επιχώρια παράδοσή του, προτού στραφεί προς κάτι άλλο.
[*σημ. Π. Β.] Ξέρω ότι η φράση «ελληνική παράδοση» επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Ωστόσο, στην πραγματικότητα η έννοια παράδοση περιέχει οπωσδήποτε δύο προϋποθέσεις: πρώτον, λαϊκό βίωμα το οποίο απαιτεί πολλά χρόνια –ακόμη και αιώνες– για να διαμορφωθεί. Και δεύτερον, εξίσου πολυετή αδιάσπαστη συνέχεια. Αυτά τα κριτήρια σήμερα ίσως μόνο η Ορθόδοξη παράδοση τα συγκεντρώνει στην Ελλάδα. Πιθανόν βέβαια, σε εκατό ή εκατόν πενήντα χρόνια, αν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, να μπορεί κάποιος να μιλήσει και για άλλες ελληνικές πνευματικές παραδόσεις που δημιουργούνται ή αναγεννιούνται στις μέρες μας, αν οι φορείς τους καταφέρουν να τις διατηρήσουν ζωντανές και αδιάσπαστες.
τροπάριο που ψάλλεται στην εκκλησία):
Πηγή: απόσπασμα από την εργασία «Οι φωτιές του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα ή Ριζικάρη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη»
by Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Περισσότερα Θέματα: Κλήδονας
Σχετικά θέματα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.