Dmitri Kessel, 4 Δεκεμβρίου 1944, Αθήνα. Από την κηδεία των 23 διαδηλωτών
του ΕΑΜ. Πάνω απ’ το κεφάλι του σάλευαν σαν καπνοί τα μαύρα πανιά και
ματωμένες παντιέρες. Τα μαυροφορεμένα κορίτσια στο Σύνταγμα
κρατούν αιματοβαμμένο πανό με το σύνθημα: «Όταν ο λαός βρίσκεται
μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή αλυσίδες ή όπλα» - ΕΑΜ.
Η αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140. Ανάμεσα τους και πολλές γυναίκες,
🔴 Η Μάχη της Αθήνας ή Δεκεμβριανά ή Μάχη του Μακρυγιάννη από 3 Δεκεμβρίου 1944 έως 11 Ιανουαρίου 1945
Έρευνα Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Columnist Sophia Drekou in Psychology)
🟣 Πώς φθάσαμε στα Δεκεμβριανά
Στα τέλη Αυγούστου 1944 ο Τσόρτσιλ έγραφε: «Εξαιρετική μου επιθυμία είναι να ενσκήψουμε εξ ουρανού, για να προλάβουμε το ΕΑΜ, χωρίς να δημιουργήσουμε κρίση».
Και πράγματι, στις 14 Οκτώβρη του '44, μόλις ένα 24ωρο μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα, Άγγλοι αλεξιπτωτιστές πέφτουν στα Μέγαρα και στη συνέχεια μπαίνουν «απελευθερωτές» στη λευτερωμένη από τον ΕΛΑΣ Αθήνα. Ο λαός τους υποδέχεται με ενθουσιασμό σαν συμμάχους, με συνθήματα υπέρ του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και ζητούν να τιμωρηθούν οι προδότες - συνεργάτες των Γερμανών και Ιταλών φασιστών.
Οι Άγγλοι αμέσως κατέλαβαν το κέντρο της Αθήνας και στρατωνίστηκαν στα στρατηγικά της σημεία. Και από την επομένη μέρα άρχισαν οι προκλήσεις των ταγματασφαλιτών. Το αίμα των πρώτων νεκρών βάφει τους δρόμους της Αθήνας. Έτσι άρχισαν Άγγλοι και ταγματασφαλίτες να μεθοδεύουν βήμα βήμα τη σύγχυση, προετοιμάζοντας την ένοπλη σύγκρουση του Δεκέμβρη
Στις 18 του Οκτώβρη αγγλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στον Πειραιά. Τα συνοδεύει ο στρατηγός Σκόμπι. Μαζί τους αποβιβάζεται και ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της Ελλάδας διορισμένος από τους Άγγλους. Τον διορισμό του αυτό τον πέτυχε με υπόσχεση - που είχε στείλει γραπτή μέσω του Ιωάννη Ράλλη - στον Άγγλο πρεσβευτή στο Κάιρο Λίπερ, ότι θα ξανάφερνε στον θρόνο του τον Γλύξμπουργκ και θα έθετε την Ελλάδα υπό την έλεγχο της Αγγλίας.
Η υποδοχή του Γεωργίου Παπανδρέου ήταν καλά οργανωμένη. Τον ανέμενε κυβερνητικό κλιμάκιο, ένοπλα τμήματα μαζί και αντάρτες του ΕΛΑΣ της 2ας Μεραρχίας. Στην ομιλία του από τον εξώστη του τότε υπουργείου Συγκοινωνιών ο Γ. Παπανδρέου σκόρπισε υποσχέσεις, για να κερδίσει χρόνο, ώσπου να προετοιμάσει τη σύγκρουση, διακηρύσσοντας το περίφημο εκείνο: «πιστεύουμε και εις τη Λαοκρατίαν». Ένα χρόνο αργότερα, σε κάποιο γεύμα δήλωνε: «ήλπιζεν ο κομμουνισμός - και αυτή υπήρξε η αυταπάτη του - ότι ήτο δυνατόν ημείς να παριστάνωμεν την κυβέρνηση και εκείνος να διαθέτει την πραγματική δύναμη».
Και ξημέρωσε 3 του Δεκέμβρη 1944. Η μέρα δρασκέλισε τον Υμηττό σκορπώντας χαμόγελα. Δεν είχε μαντέψει φαίνεται ότι θα ξεσπούσε το κακό. Πέρασαν τόσα χρόνια, από τότε που οι ταγματασφαλίτες και τα τανκς του Σκόμπι, με την καθοδήγηση του Γ. Παπανδρέου και των Εγγλέζων, ματοκύλισαν την Αθήνα.
Πέρασαν τόσα χρόνια χρόνια από τις 3 Δεκέμβρη του 44 και εμείς οι αντιστασιακοί δε θα ξεχάσουμε ποτέ ποιοι στάθηκαν υπαίτιοι για τα αιματηρά γεγονότα που επακολούθησαν και έμειναν στην ιστορία σαν η «Μάχη της Αθήνας» και τα «Δεκεμβριανά».
Φώτης Σισμανίδης, Αντιστασιακός
🟥 Η Ματωμένη Κυριακή της 3ης του Δεκέμβρη 1944 που έγινε αφορμή για την έναρξη του Εμφυλίου
3 Δεκεμβρίου 1944 - Αθήνα. Υπάρχουν δύο εκδοχές.
Η επίσημη εκδοχή της Κυβέρνησης του Γεώργιου Παπανδρέου αναφέρει ότι ο σταθμός της Αστυνομίας Πόλεων (Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας), δέχθηκε επίθεση από ένοπλους αντάρτες-διαδηλωτές του ΕΑΜ και αμύνθηκε ανταποδίδοντας τα πυρά.
Η εκδοχή της αριστεράς αναφέρει ότι κατόπιν εντολής του Άγγελου Έβερτ και αναίτια η Αστυνομία Πόλεων χτυπά το συλλαλητήριο του ΕΑΜ στην Πλατεία Συντάγματος. Το αποτέλεσμα ήταν 30 νεκροί και πολλοί τραυματίες διαδηλωτές. Το γεγονός σηματοδοτεί την έναρξη του ένοπλου κινήματος του ΚΚΕ στην πρωτεύουσα, που θα διαρκέσει επί 33 ημέρες.
Ο όρος Δεκεμβριανά (3 Δεκεμβρίου 1944 - 5-6 Ιανουαρίου 1945) αναφέρεται σε μία σειρά ένοπλων συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στην Αθήνα το Δεκέμβριο 1944 έως τον Ιανουάριο 1945, ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τις Βρετανικές και Κυβερνητικές δυνάμεις που ανήκαν σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα, από την σοσιαλοδημοκρατία (όπως ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ηγέτης του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος) έως την φιλομοναρχική δεξιά και τους πρώην συνεργάτες των κατακτητών.
Η έναρξή τους, στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, σηματοδοτείται από τους πυροβολισμούς των Αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (1-12-1944) για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, με αποτέλεσμα το θάνατο 33 διαδηλωτών και τον τραυματισμό άλλων 148. Παράλληλα ο στρατηγός Σκόμπυ προέβη σε διάγγελμα, ενώ άμεσες προσπάθειες για πολιτική λύση απαγορεύτηκαν από τον Τσώρτσιλ.
🎞️ Δεκεμβριανά - 3 Δεκεμβρίου 1944 - Εκπομπή: Σαν σήμερα τον 20ο αιώνα
Οι μάχες κράτησαν 33 μέρες και τερματίστηκαν στις 5-6 Ιανουαρίου 1945. Επισημαίνεται ότι τα Δεκεμβριανά, όπως καταγράφηκαν στη συλλογική μνήμη οι μάχες του Δεκεμβρίου 1944, ήταν η μοναδική περίπτωση κατά την οποία σημειώθηκαν πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους (1830). Ήταν επίσης, η μόνη περίπτωση στο Β' Π.Π. κατά την οποία συγκρούσθηκαν μεταξύ τους συμμαχικές δυνάμεις (ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και Βρετανοί).
Η επίσημη εκδοχή της Κυβέρνησης του Γεώργιου Παπανδρέου αναφέρει ότι ο σταθμός της Αστυνομίας Πόλεων (Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας), δέχθηκε επίθεση από ένοπλους αντάρτες-διαδηλωτές του ΕΑΜ και αμύνθηκε ανταποδίδοντας τα πυρά.
Η εκδοχή της αριστεράς αναφέρει ότι κατόπιν εντολής του Άγγελου Έβερτ και αναίτια η Αστυνομία Πόλεων χτυπά το συλλαλητήριο του ΕΑΜ στην Πλατεία Συντάγματος. Το αποτέλεσμα ήταν 30 νεκροί και πολλοί τραυματίες διαδηλωτές. Το γεγονός σηματοδοτεί την έναρξη του ένοπλου κινήματος του ΚΚΕ στην πρωτεύουσα, που θα διαρκέσει επί 33 ημέρες.
Ο όρος Δεκεμβριανά (3 Δεκεμβρίου 1944 - 5-6 Ιανουαρίου 1945) αναφέρεται σε μία σειρά ένοπλων συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στην Αθήνα το Δεκέμβριο 1944 έως τον Ιανουάριο 1945, ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τις Βρετανικές και Κυβερνητικές δυνάμεις που ανήκαν σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα, από την σοσιαλοδημοκρατία (όπως ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ηγέτης του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος) έως την φιλομοναρχική δεξιά και τους πρώην συνεργάτες των κατακτητών.
Βρετανοί στρατιώτες στο Σύνταγμα, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.
Η λήψη στην συμβολή της οδού Πανεπιστημίου με την οδό Κριεζώτου.
Στη θέση του κτιρίου που απεικονίζεται από πίσω σήμερα βρίσκονται
τα πρώην γραφεία της ATEbank. Επιχρωμάτωση Christos Kaplanis
Η έναρξή τους, στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, σηματοδοτείται από τους πυροβολισμούς των Αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (1-12-1944) για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, με αποτέλεσμα το θάνατο 33 διαδηλωτών και τον τραυματισμό άλλων 148. Παράλληλα ο στρατηγός Σκόμπυ προέβη σε διάγγελμα, ενώ άμεσες προσπάθειες για πολιτική λύση απαγορεύτηκαν από τον Τσώρτσιλ.
🎞️ Δεκεμβριανά - 3 Δεκεμβρίου 1944 - Εκπομπή: Σαν σήμερα τον 20ο αιώνα
Οι μάχες κράτησαν 33 μέρες και τερματίστηκαν στις 5-6 Ιανουαρίου 1945. Επισημαίνεται ότι τα Δεκεμβριανά, όπως καταγράφηκαν στη συλλογική μνήμη οι μάχες του Δεκεμβρίου 1944, ήταν η μοναδική περίπτωση κατά την οποία σημειώθηκαν πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους (1830). Ήταν επίσης, η μόνη περίπτωση στο Β' Π.Π. κατά την οποία συγκρούσθηκαν μεταξύ τους συμμαχικές δυνάμεις (ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και Βρετανοί).
Βρετανικό άρμα στους δρόμους της Αθήνας (συμβολή των οδών Πετμεζά και
Δημητρακοπούλου, Άγιος Ιωάννης Γαργαρέττας), την περίοδο των Δεκεμβριανών.
English: Sherman tanks and troops from 5th (Scots) Parachute Battalion,
2nd Parachute Brigade, during operations against members of ELAS
in Athens, Greece, 18 December 1944 from Wikimedia Commons
| 3 Δεκεμβρίου 1944 - 5-6 Ιανουαρίου 1945 | |||
| Έκβαση | • Επικράτηση Βρετανικών και κυβερνητικών δυνάμεων • Συμφωνία της Βάρκιζας 12 Φεβρουαρίου 1945 | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| |||
Η γενική απεργία της 4ης Δεκεμβρίου έγινε στον απόηχο της πολύνεκρης διαδήλωσης της 3ης Δεκεμβρίου.
Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 1944 γράφεται η δεύτερη αιματοβαμμένη σελίδα των «Δεκεμβριανών», που αποτέλεσαν το προοίμιο του εμφυλίου πολέμου.
Είχε προηγηθεί η παλλαϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος το πρωί της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου, όπου ακροβολισμένοι Βρετανοί ελεύθεροι σκοπευτές καθώς και μέλη της χωροφυλακής, της ομάδα «Χ», της ανακτορικής φρουράς σκοπεύοντας από παράθυρα κυβερνητικών κτιρίων επιτίθενται κατά του πλήθους, με τελικό απολογισμό τουλάχιστον 28 νεκρούς και 140 τραυματίες.
...Και ξημέρωσε η 3 του Δεκέμβρη.
Τρεις του Δεκέμβρη!.. όποιος έζησε
στις 3 του Δεκέμβρη, στις 4 μπορούσε
να πεθάνει. Ο προορισμός του ανθρώπου,
που είναι: να κάνει κάτι μεγάλο ή να ζήσει
κάτι μεγάλο εκπληρώνεται. Γιατί ο λαός,
ο Αθηναϊκός λαός, κείνη τη μεγάλη μέρα
αποκαλύφθηκε μπροστά στο ίδιο του το
μεγαλείο » Μενέλαος Λουντέμης, όλο εδώ
Dekemvriana / https://www.rizospastis.gr
Τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου πραγματοποιείται η μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση, όπου πραγματοποιείται η νεκρώσιμη ακολουθία στη Μητρόπολη της Αθήνας με τη νεκρική πομπή να κατευθύνεται προς το Σύνταγμα. Στην κορυφή της πομπής ξεχώριζε ένα πανό το οποίο κρατούσαν τρεις νεαρές μαυροφορεμένες γυναίκες και έγραφε: «Όταν ο Λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. ΕΑΜ».
Η απεργιακή συγκέντρωση χτυπήθηκε εκ νέου από ελεύθερους σκοπευτές που είχαν ακροβολιστεί σε ξενοδοχεία της Ομόνοιας και του Συντάγματος.
Το αποτέλεσμα της επίθεσης είναι περίπου 100 νεκροί και τραυματίες, καθώς διαδηλωτές και μέλη του ΕΑΜ συγκρούονται με την χωροφυλακή και τα αγγλικά στρατεύματα.
Ακολούθησαν μάχες ανάμεσα σε τάγματα του ΕΛΑΣ και της οργάνωσης «Χ» στο Θησείο, όπου επενέβησαν βρετανικά άρματα μάχης, ενώ οι συγκρούσεις εξαπλώνονται προς την Κυψέλη, τους Αμπελόκηπους, τον Κολωνό, τα Πατήσια και αλλού.
Ήταν η αρχή τις εμφύλιας σύγκρουσης που διήρκησε επί της ουσίας έως τον Αύγουστο του 1949, καθώς η συνθήκη της Βάρκιζας (12/2/1945) απεδείχθη θνησιγενής.
Ο «Ριζοσπάστης» εκείνης της μέρας, που κυκλοφορούσε από τα χαράματα έγραφε στην κορυφή της πρώτης του σελίδας: «Όλοι σήμερα στις 11 στο συλλαλητήριο του ΕΑΜ στο Σύνταγμα - Κάτω η κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου! Εμπρός για κυβέρνηση ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Εθνικής Ενότητας!». Το κύριο άρθρο γραμμένο από τον Γ. Ζέβγο, με τίτλο «ΕΜΠΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», εξηγούσε μέσα από έναν απολογισμό του έργου της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου πώς είχε προκληθεί η κρίση, με αποτέλεσμα τα μεσάνυχτα της 1 προς 2 Δεκέμβρη 1944 να παραιτηθούν όλοι οι υπουργοί και υφυπουργοί του ΕΑΜ.
🟥 6 Δεκεμβρίου 1944 Ξεκινά η Μάχη του Μακρυγιάννη μεταξύ της Ελληνικής Χωροφυλακής και του ΕΛΑΣ κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών.
Η Μάχη του Μακρυγιάννη ήταν σύγκρουση μεταξύ του Α' Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ και της Βασιλικής Χωροφυλακής υποστηριζόμενη από τις Βρετανικές δυνάμεις, που ξεκίνησε στις 6 Δεκεμβρίου 1944 τις πρώτες ημέρες των Δεκεμβριανών.
Το κτηριακό συγκρότημα που στέγαζε το Σύνταγμα Χωροφυλακής Αθηνών βρισκόταν στη συνοικία Μακρυγιάννη, κάτω από τον Βράχο της Ακρόπολης, η οποία έφερε το όνομα του αγωνιστή της Επαναστάσεως του 1821, Ιωάννη Μακρυγιάννη, διότι εκεί βρισκόταν κάποτε το σπίτι του.
Δίπλα ακριβώς από το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, στην οδό Μακρυγιάννη, βρίσκεται το κτίριο Βάιλερ (Weiler). Σχεδιάστηκε και κτίστηκε το 1836 από τον Βαυαρό υπολοχαγό του μηχανικού Wilhelm von Weiler για να στεγάσει το Στρατιωτικό νοσοκομείο.
► ΔΕΙΤΕ: Η Μάχη του Μακρυγιάννη και η Σιωπή μετά τη Ρήξη - Μια Τομή στη Νεότερη Ελλάδα
🔴 Οι μπαρουτοκαπνισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ
Το Κτίριο Βάιλερ του Συντάγματος Μακρυγιάννη
Τώρα -έγραφε ο Ζέβγος- το λόγο τον έχει ο ελληνικός λαός. Οι μπαρουτοκαπνισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ, που τους ζητούν να παραδώσουν τα τιμημένα και κερδισμένα σε μάχες όπλα τους. Οι περήφανοι πολίτες της Αθήνας, που αντιμετώπισαν νικηφόρα τις ορδές των Γερμανών και των προδοτών. Όλοι οι δημοκράτες, όλοι όσοι πονάν την Ελλάδα και το λαό της θα βρεθούν ενωμένοι στις γραμμές του για να υπερασπίσουν τη λευτεριά του, τη ζωή του, τα δημοκρατικά του δικαιώματα, την εθνική ανεξαρτησία. Ο ελληνικός λαός θα σαρώσει την κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου και θα δημιουργήσει μια κυβέρνηση πραγματικής εθνικής ενότητας.
Όπως αναφέρει ο rizospastis, γύρω στις 10 και 45' π.μ. η πλατεία Συντάγματος και οι γύρω δρόμοι έχουν πλημμυρίσει από χιλιάδες λαού. Μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη έχουν συγκεντρωθεί λαϊκές επιτροπές, διοικήσεις σωματείων και στελέχη του λαϊκού κινήματος. «Είχε προγραμματιστεί -γράφει ο Θ. Χατζής- ν' αρχίσει η εκδήλωση με κατάθεση στεφάνων στη μνήμη εκείνων που θυσίασαν τη ζωή τους για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία»... Τίποτα απ' όλα αυτά, όμως δεν έμελλε να γίνει.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου αρχικά είχε δώσει την άδεια να γίνει το συλλαλητήριο, αλλά τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 2 Δεκέμβρη η άδεια ανακλήθηκε με την πρόφαση πως το συλλαλητήριο ήταν η απαρχή «σειράς επαναστατικών πράξεων αι οποίαι απέβλεπαν εις κατάλυσιν του κράτους». Η άρχουσα τάξη έδινε τη μάχη για τη δική της επικράτηση μετά την απελευθέρωση. Επρεπε λοιπόν να υποταχτεί ο λαός με τη βία. Έτσι η ανάκληση της άδειας του συλλαλητηρίου ήταν μια σαφής πρόκληση σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος που εκδηλωνόταν στο παραπέντε για να προκαλέσει, το λιγότερο, όξυνση. Όμως κανείς δεν περίμενε να επακολουθήσει ό,τι επακολούθησε.
🔴 Το μακελειό
Η ώρα πλησίαζε 11 π.μ. και το πλήθος στην πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους όλο και πύκνωνε τις γραμμές του, με σημαίες, λάβαρα και πλακάτ, με προκηρύξεις και τα φέιγ - βολάν να πέφτουν βροχή. Τα συνθήματα «όχι άλλη κατοχή», «Παπανδρέου παραιτήσου» κυριαρχούν σ' όλα τα χείλη.
Οι αστυνομικοί είχαν οχυρωθεί στην είσοδο του κτιρίου, στην ταράτσα και στα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και βασιλίσσης Σοφίας (τότε Κηφισίας), στην ταράτσα των Παλιών Ανακτόρων (Βουλή) και στο απέναντι του κτιρίου πεζοδρόμιο, προς την πλευρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Επίσης στους γύρω από την πλατεία δρόμους υπήρχαν αγγλικά άρματα μάχης.
Οι πρώτες συγκρούσεις και αψιμαχίες των διαδηλωτών με την Αστυνομία εκδηλώθηκαν όταν το πλήθος έφτανε, από τους γύρω δρόμους, στα σημεία προσέγγισης της πλατείας Συντάγματος κι εμποδιζόταν να εισχωρήσει από τις αστυνομικές δυνάμεις. Ξαφνικά, χωρίς να υπάρχει ορατός λόγος, από τα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης και από τα άλλα σημεία οχύρωσης των αστυνομικών άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί.
Γράφει η Μέλπω Αξιώτη:
«Δίπλα απ' τα ανάκτορα αστυνομικοί και φασίστες εκείνη τη στιγμή μας πυροβολούν στο ψαχνό. Κορίτσια τότε δείχνουν τα στήθια τους και φωνάζουν: βαράτε εδώ! Είμαστε άοπλοι! Και οι φασίστες τα βαρούν... Οι νεκροί πέφτουν τώρα γύρω - τριγύρω μας ένας - ένας χάμω, σα σπουργίτια. Οι ξένοι ανταποκριτές στέκουν εκστατικοί. Ένας Αμερικανός με στολή χιμά κι αρπά πιστόλι αστυνομικού που ήταν έτοιμο ν' ανάψει. Άλλος Αμερικανός πίσω από τανκ εγγλέζικο φωτογραφίζει το λάβαρο του ΕΑΜ που μούσκεψε σε σκοτωμένου το αίμα... Πολλοί από τους πόλισμαν πετούν τα όπλα τους στους διαδηλωτές και οι διαδηλωτές τους σηκώνουν στα χέρια. Οι Άγγλοι γύρω - γύρω και πάνω στα τανκς, στη ''Μεγάλη Βρετάνια'' στα πεζοδρόμια, ανάμεσα στο πλήθος, φλεγματικοί παντού και αξιοπρεπείς στέκουν και βλέπουν τη δολοφονία μας, πως θάστεκαν να βλέπουν ταινία κινηματογράφου. Στο τέλος - τέλος παίρνουν μέρος. Μαζεύουν με τα φορτηγά τους, τραυματισμένους και γερούς. Ηταν αυτοί οι πρώτοι όμηροι. Σε λίγες μέρες γίνηκαν χιλιάδες».Ο απολογισμός της δολοφονικής επίθεσης ήταν 21 νεκροί και 140 τραυματίες, γεγονός που δίκαια βάφτισε την 3η Δεκέμβρη 1944 ως «Ματωμένη Κυριακή».
🟣 Μαρτυρίες και ομολογίες για τη σφαγή
Στις 7 Δεκέμβρη του 1944, ο Γ. Παπανδρέου υποστήριξε με ανακοινώσεις του προς τους ξένους ανταποκριτές ότι την ευθύνη για το μακελειό την είχε το ΕΑΜ γιατί το συλλαλητήριο ήταν ένοπλο και άρχισε με επίθεση κατά της οικίας του και στη συνέχεια εκδηλώθηκαν επιθέσεις κατά της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα αυτή να αναγκαστεί να αμυνθεί. Βέβαια, δεν υπάρχει κανείς σοβαρός άνθρωπος που να πιστεύει κάτι τέτοιο δεδομένου ότι και τα ιστορικά στοιχεία που έχουν έρθει στο φως αποδεικνύουν κατά τρόπο κατηγορηματικό πως η Ματωμένη Κυριακή της 3ης Δεκέμβρη του 1944 ήταν δημιούργημα της ντόπιας αντίδρασης και των Βρετανών καθοδηγητών της. Εντούτοις, θα σταθούμε περισσότερο στο γεγονός αυτό καθ' αυτό για να το φωτίσουμε παραθέτοντας ορισμένες μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, καθώς και ομολογίες πρωταγωνιστών.
Ο Κ. Κουβαράς που ήρθε στην Ελλάδα την Άνοιξη του '44 με ειδική αποστολή της υπηρεσίας OSS9 των ΗΠΑ, παρακολούθησε τα γεγονότα της 3ης Δεκέμβρη 1944 από τον εξώστη του ξενοδοχείου «Μ. Βρετάνια». Να τι γράφει μεταξύ άλλων: «Είδα τον κόσμο να έρχεται σε παράταξη με τις σημαίες του -ελληνική, αμερικανική, βρετανική και ρωσική- μπροστά. Ηταν μια γιγάντια φάλαγγα, αλλά οι διαδηλωτές προχωρούσαν με τάξη τραγουδώντας αντάρτικα τραγούδια και φωνάζοντας συνθήματα. Ερχονταν δυτικά από την οδό Πανεπιστημίου και προσπάθησαν να μπουν στην πλατεία Συντάγματος στρίβοντας αριστερά στην οδό Όθωνος.
Η Αστυνομία τους σταμάτησε. Η πελώρια φάλαγγα άρχισε πάλι να κινείται για να μπει στην πλατεία, κατεβαίνοντας τα σκαλιά που οδηγούν από το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη. Η Αστυνομία και πάλι τους σταμάτησε κι η φάλαγγα άρχισε πάλι να κινείται... Το μπροστινό τμήμα του συλλαλητηρίου είχε φτάσει στην άκρη της πλατείας όπου βρισκόμασταν, και καθώς παρατηρούσα προσεκτικά, άκουσα τους επικεφαλής να συζητούν με την Αστυνομία, μόλις δέκα μέτρα από κει που στεκόμασταν. Προσπαθήσαμε να παρακολουθήσουμε τη συζήτηση που διεξαγόταν σε υψηλό τόνο, αλλά δεδομένων των περιστάσεων το πράγμα δε φαινόταν εξαιρετικό. Οι διαδηλωτές σπρώχνανε για να μπουν στην πλατεία, αλλά δε γινόταν καμιά συμπλοκή. Ξαφνικά ένα παράγγελμα '«τραβηχτείτε πίσω:» δόθηκε με μια στριγγλή, στρατιωτική φωνή και όλοι οι αστυνομικοί υποχώρησαν κάπου είκοσι μέτρα, γονάτισαν κι άρχισαν να πυροβολούν! Τα πυρά ήταν πυκνά. Διακόσιοι αστυνομικοί έβαλλαν ταυτόχρονα, οι περισσότεροι με αυτόματα...».
► ΔΕΙΤΕ οπωσδήποτε: Δεκεμβριανά. Η Πόλη που Ράγισε σε Πέντε Καθρέφτες - Ιστορία, Πολιτική Ρήξη, Γεωπολιτική Σκακιέρα, Ταξικές Συγκρούσεις και Ψυχαναλυτικές Τομές
Ο δημοσιογράφος Μ. Φόντορ σε μια διαπίστωσή του που δημοσιεύτηκε στη «New York Post», στις 17/2/1945 γράφει: «Μέσα σε 25 χρόνια έχω δει σχεδόν όλες τις επαναστάσεις της Ευρώπης. Αυτή εδώ ήταν η πιο ήρεμη και πολιτισμένη επανάσταση που έχω δει ποτέ μέχρι τη στιγμή που η αστυνομία άρχισε να πυροβολεί και οι Άγγλοι επενέβησαν».
Ο Κρις Γουντχάουζ, αρχηγός της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί για φιλοεαμικά αισθήματα, όσο και να προσπαθεί στα γραπτά του δεν καταφέρνει να κρύψει την αλήθεια που γνώριζε πολύ καλά. «Όταν τα πλήθη των διαδηλωτών -γράφει- βρέθηκαν αντιμέτωπα με την Αστυνομία στην πλατεία Συντάγματος, πολλοί αστυνομικοί πυροβόλησαν κατευθείαν πάνω τους, πράγμα που χωρίς αμφιβολία, ήταν ο σκοπός για τον οποίο τα είχε συγκεντρώσει εκεί το ΚΚΕ».
Ας δώσουμε όμως το λόγο και στον άνθρωπο που διέταξε πυρ εκείνο το ματωμένο πρωινό του Δεκέμβρη. Πρόκειται για τον, τότε, διευθυντή της Αστυνομίας Άγγελο Έβερτ, ο οποίος το 1958 σε μία συνέντευξή του, ομολόγησε ότι εκείνος, βάσει κυβερνητικών εντολών, έδωσε τη διαταγή να χτυπήσουν οι αστυνομικοί τους διαδηλωτές. Συγκεκριμένα, αφού αναφέρει -χωρίς βεβαίως να το αποδεικνύει- ότι υπήρχε σχέδιο να καταλάβουν οι διαδηλωτές νευραλγικά σημεία της πρωτεύουσας όπως η Αστυνομική Διεύθυνση, τα Παλαιά Ανάκτορα και τα υπουργεία Εξωτερικών και Στρατιωτικών, καταλήγει: «Εκείνην τη στιγμήν ακριβώς και βάσει των διαταγών τας οποίας είχον, διέταξα υπευθύνως και εγώ τη βιαίαν διάλυσιν των επιτιθέντων διαδηλωτών»
Η 3η Δεκέμβρη του '44 θεωρείται, δικαίως, η απαρχή της μάχης του Δεκέμβρη. Δεν ήταν ένα τυχαίο αιματηρό γεγονός από τη μεριά της αντίδρασης, ντόπιας και ξένης, αφού το ματοκύλισμα του λαού επαναλήφθηκε την επομένη, 4 Δεκέμβρη, όταν ο λαός κήδευε τα θύματα της «Ματωμένης Κυριακής». Ούτε οι αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις θα αναλάμβαναν αμέσως δράση κατά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Τέλος, θα διευκολύνονταν κυβερνητικές λύσεις αποδεκτές από το ΕΑΜ που κάποια στιγμή φάνηκαν δυνατές όταν ο Παπανδρέου παραιτήθηκε για λογαριασμό του Θ. Σοφούλη, αλλά οι Εγγλέζοι δεν επέτρεψαν οποιαδήποτε κυβερνητική αλλαγή.
Στις 7/11/1944, σε τηλεγράφημά του στον υπουργό του επί των Εξωτερικών Α. Ηντεν, ο Ου. Τσόρτσιλ, ανάμεσα στα άλλα, σημείωνε: «Περιμένω ανοιχτή σύγκρουση με το ΕΑΜ και δεν πρέπει να τη φοβόμαστε, υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε διαλέξει με προσοχή το έδαφος». Δεν ξέρουμε αν το έδαφος που επιζητούσε ήταν εντελώς κατάλληλο στις αρχές Δεκέμβρη του '44. Ξέρουμε όμως ότι δε δίστασε να ματοκυλίσει τον ελληνικό λαό διατάσσοντας τα βρετανικά στρατεύματα να λειτουργήσουν ως δύναμη κατοχής. Η διαταγή που έστειλε στο στρατηγό Σκόμπι στις 5/12/1944 δεν αφήνει περιθώρια παρανοήσεων: «Είσθε υπεύθυνος -έλεγε το κείμενο της διαταγής προς το στρατηγό- για την τήρηση της τάξεως στην Αθήνα και πρέπει να εξουδετερώσετε ή να συντρίψετε όλες τις ομάδες του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, που θα πλησιάσουν προς την πόλη... Μη διστάζετε, πάντως, να ενεργείτε σαν να βρίσκεστε σε κατεχόμενη πόλη, όπου έχει ξεσπάσει τοπική εξέγερση».
Για τα συγκεκριμένα γεγονότα, πολλά έχουν γραφεί που δεν είναι δυνατό να αναλυθούν εδώ. Αν ήθελε όμως να δει κανείς τη σημασία που είχε εκείνη η μάχη για τα λαϊκά συμφέροντα, δεν έχει παρά να αναζητήσει τη σημασία που είχε για τα συμφέροντα της ντόπιας ολιγαρχίας και του βρετανικού ιμπεριαλισμού.
Γράφει πάλι ο Τσόρτσιλ: «Η μάχη που διήρκεσε έξι εβδομάδες... έγινε για να καταλάβωμε την Αθήνα και, όπως θα δείξει η συνέχεια των γεγονότων, να απαλλάξωμε την Ελλάδα από τον κομμουνιστικό ζυγό. Την εποχή αυτήν που τρία εκατομμύρια άνδρες πολεμούσαν σε κάθε στρατόπεδο στο Δυτικό Μέτωπο και που τεράστιες αμερικανικές δυνάμεις ηγωνίζοντο εναντίον της Ιαπωνίας στον Ειρηνικό, οι ελληνικές αυτές παράφορες μπορούσαν να φαίνονται ότι είχαν ελάχιστη σημασία, αλλά δεν ευρίσκοντο λιγώτερο στο νευρικό κέντρο της ισχύος, της τάξεως και της ελευθερίας του Δυτικού κόσμου».
Η μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας πραγματοποιείται στην Αθήνα για τα θύματα της 3/12/1944. Η επιτυχία της απεργίας που είχε κηρύξει η ΚΕ του ΕΑΜ για τις 4 Δεκεμβρίου άγγιξε το 100%. Κανένα εργοστάσιο δεν κινήθηκε, κανένα μαγαζί δεν άνοιξε. Ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά, σε μια συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους και μαχητικότητας, συνόδευσε τους ηρωικούς νεκρούς του της προηγούμενης μέρας στο Α' νεκροταφείο όπου έγινε η κηδεία τους.
Όταν ο όγκος της πένθιμης πομπής έφτασε στο Σύνταγμα, οι διαδηλωτές γονάτισαν, ορκίστηκαν στη μνήμη των νεκρών και έψαλλαν το «Πένθιμο Εμβατήριο». Το πανό που κρατούσαν μαυροφορεμένες κοπέλες στην κεφαλή της πορείας έγραφε: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. ΕΑΜ.»
Ντμίτρι Κέσελ (Dmitri Kessel) φωτογράφος στο περιοδικό Life
Στην επιστροφή από το νεκροταφείο, όμως, πραγματοποιήθηκε νέα δολοφονική επίθεση κατά του πλήθους από το ξενοδοχείο «Μητρόπολις» (κέντρο του ΕΔΕΣ) και την Γενική Ασφάλεια, με αποτέλεσμα το θάνατο 40 και των τραυματισμό 70 ακόμη αγωνιστών.
Την ίδια μέρα ο ΕΛΑΣ εκμηδένισε τη σφηκοφωλιά των Χιτών στο Θησείο (παρά την επέμβαση των Βρετανών), ενώ έως το απόγευμα είχε καταφέρει να αφοπλίσει το 60% των αστυνομικών τμημάτων της πρωτεύουσας. Ο αφοπλισμός των αστυνομικών τμημάτων ήταν καθολικός στον Πειραιά, όπου μοναδικές εστίες αντίδρασης απέμειναν το οχυρωμένο μέγαρο Βάτη και η Σχολή Δοκίμων.
🔴 Μάνος Χατζηδάκις: Σαράντα χρόνια μετά τα Δεκεμβριανά (1985)
Tου Μάνου Χατζιδάκι που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Το Τέταρτο» (τεύχος 3, Ιούλιος 1985). Η περίοδος που ονομάζουμε «Δεκεμβριανά» ξεκίνησε στις 3 Δεκεμβρίου 1944 με την αιματηρή κατάληξη συλλαλητηρίου της Πλατείας Συντάγματος.
«Τα παιδιά της γαλαρίας» είναι μια φημισμένη ταινία του Καρνέ. Τα δικά μας παιδιά της γαλαρίας είναι κάπως διαφορετικά. Εκείνα της ταινίας υπήρξαν θεατές από ψηλά, από την ποιο φτηνή θέση, «εγκλημάτων» που διαδραματιζόταν στη σκηνή του θεάτρου. Τα δικά μας υπήρξαν και αυτά θεατές από ψηλά κι από την πιο ασήμαντη και φτηνή θέση, εγκλημάτων που διαδραματίζονταν στην ελληνική γη, ανίκανα να ορίζουν και ν’ αλλάζουν τη μοίρα των όσων έγιναν και γίνονται στον τόπο. Τα όνειρα σε τούτα τα παιδιά υπήρξαν κυρίαρχα, σημαντικά και διαψευσμένα.
Στον καιρό της Κατοχής τα μετέπειτα παιδιά της γαλαρίας ζούσαν απάνω στη σκηνή και παίζανε το ρόλο τους, τον όποιο ρόλο τους, έστω και τον πιο μικρό, με αυταπάρνηση, με το αίμα τους, με τη ζωή τους, χωρίς καιροσκοπισμό και ιδιοτέλεια, χωρίς προοπτική ανταλλάγματος. Μ’ ένα μονάχα στόχο, την επαλήθευση ενός επίμονου ονείρου. Και ήταν το όνειρο για μια ελεύθερη ζωή σχηματισμένη μακριά από απάνθρωπους νόμους, από ανάλγητους κρατικούς μηχανισμούς, από εξορίες και φυλακές και εκτελέσεις.
Τίποτα δεν έγινε αλήθεια. Μετά τον πόλεμο κυβέρνησαν τον τόπο ξανά φθαρμένοι άνθρωποι, ανίκανοι να συλλάβουν έστω και στο ελάχιστο απ’ ότι γεννιόνταν κείνο τον καιρό κι αναριγούσε ολόκληρο τον κόσμο.
Εάν μας λέγαν τότε μερικά από τα ονόματα που κυβερνήσανε κατόπιν ότι θα ξανάβγαιναν στην πολιτική σκηνή να διαφεντέψουνε τη χώρα μας, θα γελούσαμε δίχως τελειωμό με την καρδιά μας. Γιατί πιστέψαμε βαθιά μέσα μας πως όλα αυτά τα ονόματα ήσαν φαντάσματα του παρελθόντος, απόντα στα δύσκολα χρόνια που περνούσαμε, για πάντα απόντα από τον τόπο.
Κι όμως συνέβη αυτό. Ξανάρθανε τα φαντάσματα κι αρχίσαν να πλαστογραφούν γι’ άλλη μια φορά την ελληνική ιστορία. Και τα παιδιά που πολεμήσανε κι ονειρευτήκανε, γίναν παιδιά της γαλαρίας, όσα δεν διώχτηκαν και δεν εξαφανίστηκαν στις φυλακές και στα ξερά νησιά του Αιγαίου.
Είναι τρισάθλια αντίληψη πως όλα τα παιδιά της γαλαρίας υπήρξαν οπαδοί του Ζαχαριάδη και του Μάρκου. Ακόμα κι αυτοί που ήσαν οπαδοί, απείχαν χιλιάδες μίλια μακριά απ’ τους γελοίους νεολαίους της σημερινής ΚΝΕ.
Τα παιδιά της γαλαρίας δεν ήσαν φαύλα, δεν ήσαν χίτες, δεν ήσαν ανώμαλοι με τον φασισμό στο ‘να πλευρό τους. Δεν συμβιβάστηκαν με τους νικητές Γερμανούς, δεν υπήρξαν «πατριώτες» με το περιεχόμενο του χωροφύλακα και του μπράβου.
Είχαν τη σκέψη όργανο, τα μάτια υγρά κι ακούραστα να βλέπουνε τον κόσμο και την ψυχή παρθενική και απροσάρμοστη στη μεταπολεμική ελληνική αθλιότητα.
Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν αντίδραση κομμουνιστών - όπως το πλαστογράφησαν οι ίδιοι κι όπως το απέδωσε η επίσημη ιστορία των φαντασμάτων. Ήταν η αγανάκτηση των παιδιών της γαλαρίας που βλέπαν τους συντρόφους τους και τα όνειρά τους στα φέρετρα, από σφαίρες που ρίξαν δοσίλογοι και φασίστες, φορώντας γαλάζιους μανδύες εθνικοφροσύνης. Και όλα αυτά τα ελληνικά αποβράσματα με την επίσημη υποστήριξη του νεαρού τότε κράτους, είχανε ένα εχθρό: την ψυχή των παιδιών της γαλαρίας.
Εκατομμύρια ελληνικά παιδιά που πίστεψαν στην απελευθέρωση, αλλά βρέθηκαν ευθύς αμέσως απέναντι στον ίδιο χωροφύλακα, στον ίδιο δικαστή, στα ίδια ανάλγητα πρόσωπα που αντιμετώπιζαν πριν λίγο κιόλας χρόνο, όταν ακόμα υπήρχαν Γερμανοί. Και θέλησαν, πριν αποκλειστούν στη γαλαρία τους, να διαμαρτυρηθούν κραυγάζοντας για τελευταία φορά.
Κι ύστερα να σωπάσουν...
Τα παιδιά της γαλαρίας σήμερα έχουνε άσπρα μαλλιά. Όσα απόμειναν ξέχασαν τα όνειρά τους, έχουν συμβιβαστεί οριστικά με ό,τι ορίζει τη μοίρα τους, έξω απ’ αυτούς. Μονάχα μερικοί, μέσα σ’ αυτούς κι εγώ, με πείσμα κι επιμονή θυμούνται και εννοούν να θυμίζουν. Κι όσο βαστάξει αυτό το παιχνίδι.
Όχι, η εθνική αντίσταση δεν ήταν έργο των κομουνιστών ούτε των εξ Αιγύπτου εθνικοφρόνων. Ανάμεσα στους δυο αυτούς μοιραίους πόλους βρίσκεται μια Ελλάδα που ονειρεύεται και άπειρες φορές προδομένη τραυματίζεται θανάσιμα. Και τότες ξεσπά – δεν έχει σημασία κάτω από ποια σημαία. Και είτε νικά είτε νικιέται εκφράζει απελπισία κι αγανάκτηση.
Πόσο ηλίθια ηχούν τα λόγια και τα συνθήματα των αρχηγών στις εκλογές . Πόσα ψέματα για να σκεπάσουν τη μόνη αλήθεια. Τα παιδιά της γαλαρίας όπου να ‘ναι τελειώνουν τη θητεία τους. Γι’ αυτό και η νίκη του ασαφούς και ερμαφρόδιτου ελληνικού σοσιαλισμού.
Σαράντα χρόνια τώρα - σαράντα χρόνια τα περιέχω μέσα μου και τα δουλεύω για να τα πω κάποια φορά.
Από το περιοδικό «Το Τέταρτο», τεύχος 3,
Ιούλιος 1985 - Δια χειρός Μάνου Χατζιδάκι
Βιβλιογραφία
• Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Δεκεμβριανά 1944. Η Μάχη της Αθήνας, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2014, Αθήνα, 2014, σελ. 183.
• Δεκέμβρης '44, Οι μάχες στις γειτονιές της Αθήνας, Ε Ιστορικά, Δεκεμβριανά 1944. Η μάχη της Αθήνας, Στρατιωτικές Επιχειρήσεις από 4 Δεκεμβρίου 1944 ως 6 Ιανουαρίου 1945, Γεώργιος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. σελ. 18.
• Εξέγερση στην Αθήνα. Συγγραφέας: Ιατρίδης O. Ιωάννης, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα, 2013.
• «Τριάντα τρεις ημέρες στην Αθήνα. H μάχη της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 1944», Γιώργος Μαργαρίτης από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα.
Μαργαρίτης Γιώργος, «Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου», εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002.
• Πώς φθάσαμε στα Δεκεμβριανά - Φώτης Σισμανίδης, Αντιστασιακός. rizospastis.gr
═════════════════════════
1. Μενέλαος Λουντέμης: «Ο Μεγάλος Δεκέμβρης», εκδόσεις Μαρή & Κοροντζή, Αθήνα 1945, σελ. 40
1. Μενέλαος Λουντέμης: «Ο Μεγάλος Δεκέμβρης», εκδόσεις Μαρή & Κοροντζή, Αθήνα 1945, σελ. 40
2. «Ριζοσπάστης» 3/12/1944 - rizospastis.gr
3. Θανάσης Χατζής: «Η Νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε», εκδόσεις Δωρικός, τόμος Δ', σελ. 198
4. Γεώργιος Α. Παπανδρέου: «Κείμενα», τόμος β' «Η απελευθέρωσις της Ελλάδος», εκδόσεις Μπίρης, σελ. 211
5. Σπύρος Γασπαρινάτος: «Απελευθέρωση - Δεκεμβριανά - Βάρκιζα», εκδόσεις Ι. Σιδέρης, τόμος Α', σελ. 258
6. Μέλπω Αξιώτη: «Απάντηση σε 5 ερωτήματα» εκδόσεις Μαρή & Κοροντζή, Αθήνα 1945, σελ. 66
7. «Ρ» της 4/12/1944. Τα ίδια στοιχεία δίνει ανακοίνωση του ΕΑΜ στις 6/12/1944 («Κείμενα Εθνικής Αντίστασης», Εκδόσεις ΣΕ, τόμος Α' σελ. 128), ο Θανάσης Χατζής («Η Νικηφόρα Επανάσταση», τόμος Δ' σελ. 200, το «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ» (έκδοση ΣΕ, σελ. 488) κλπ. Άλλες ΕΑΜικές πηγές όπως ο Σαράφης μιλούν για 28 νεκρούς και 150 τραυματίες (Στέφανος Σαράφης: «Ο ΕΛΑΣ», εκδόσεις Επικαιρότητα, σελ. 542. Αντίθετα η αντιεαμική πλευρά προσπάθησε να μειώσει τον απολογισμό του αίματος. Η κυβέρνηση Παπανδρέου για παράδειγμα, μίλησε για 10 νεκρούς και 26 τραυματίες (Ιατρίδης O. Ιωάννης: «Εξέγερση στην Αθήνα», εκδόσεις Νέα Σύνορα, σελ. 184)
8. Γεώργιος Α. Παπανδρέου, στο ίδιο, σελ. 230-231
9. Office Strategic Services: Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών - πρόδρομος της CIA
10. Κώστας Κουβαράς: «O.S.S. Με την Κεντρική του ΕΑΜ», εκδόσεις Εξάντας, σελ. 162-163
11. Λευτέρης Σ.Σταυριανός: «Η Ελλάδα σε επαναστατική περίοδο», εκδόσεις Κάλβος 1974, σελ. 151
12. C. M. Woodhouse: «Το μήλο της έριδος», Κρίστοφερ Μ. Γουντχάουζ, εκδόσεις Εξάντας, σελ. 325
13. Εφημερίδα «Ακρόπολις» 12/12/ 1958
14. «Στη Δίνη του Εμφυλίου Πολέμου - Σπάνια ντοκουμέντα του ΕΑΜ 1944-1947», εκδόσεις ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ, σελ. 78
15. Γιάννης Ανδρικόπουλος, «1944 Κρίσιμη Χρονιά», εκδόσεις Διογένης, τόμος Β', σελ. 201
16. Γιάννη Ανδρικόπουλου: στο ίδιο, τόμος Β', σελ. 257
17. Ουίνστον Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος πόλεμος», Εκδόσεις Ελληνική Μορφωτική Εστία, τόμος ΣΤ' σελ. 352.
3. Θανάσης Χατζής: «Η Νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε», εκδόσεις Δωρικός, τόμος Δ', σελ. 198
4. Γεώργιος Α. Παπανδρέου: «Κείμενα», τόμος β' «Η απελευθέρωσις της Ελλάδος», εκδόσεις Μπίρης, σελ. 211
5. Σπύρος Γασπαρινάτος: «Απελευθέρωση - Δεκεμβριανά - Βάρκιζα», εκδόσεις Ι. Σιδέρης, τόμος Α', σελ. 258
6. Μέλπω Αξιώτη: «Απάντηση σε 5 ερωτήματα» εκδόσεις Μαρή & Κοροντζή, Αθήνα 1945, σελ. 66
7. «Ρ» της 4/12/1944. Τα ίδια στοιχεία δίνει ανακοίνωση του ΕΑΜ στις 6/12/1944 («Κείμενα Εθνικής Αντίστασης», Εκδόσεις ΣΕ, τόμος Α' σελ. 128), ο Θανάσης Χατζής («Η Νικηφόρα Επανάσταση», τόμος Δ' σελ. 200, το «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ» (έκδοση ΣΕ, σελ. 488) κλπ. Άλλες ΕΑΜικές πηγές όπως ο Σαράφης μιλούν για 28 νεκρούς και 150 τραυματίες (Στέφανος Σαράφης: «Ο ΕΛΑΣ», εκδόσεις Επικαιρότητα, σελ. 542. Αντίθετα η αντιεαμική πλευρά προσπάθησε να μειώσει τον απολογισμό του αίματος. Η κυβέρνηση Παπανδρέου για παράδειγμα, μίλησε για 10 νεκρούς και 26 τραυματίες (Ιατρίδης O. Ιωάννης: «Εξέγερση στην Αθήνα», εκδόσεις Νέα Σύνορα, σελ. 184)
8. Γεώργιος Α. Παπανδρέου, στο ίδιο, σελ. 230-231
9. Office Strategic Services: Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών - πρόδρομος της CIA
10. Κώστας Κουβαράς: «O.S.S. Με την Κεντρική του ΕΑΜ», εκδόσεις Εξάντας, σελ. 162-163
11. Λευτέρης Σ.Σταυριανός: «Η Ελλάδα σε επαναστατική περίοδο», εκδόσεις Κάλβος 1974, σελ. 151
12. C. M. Woodhouse: «Το μήλο της έριδος», Κρίστοφερ Μ. Γουντχάουζ, εκδόσεις Εξάντας, σελ. 325
13. Εφημερίδα «Ακρόπολις» 12/12/ 1958
14. «Στη Δίνη του Εμφυλίου Πολέμου - Σπάνια ντοκουμέντα του ΕΑΜ 1944-1947», εκδόσεις ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ, σελ. 78
15. Γιάννης Ανδρικόπουλος, «1944 Κρίσιμη Χρονιά», εκδόσεις Διογένης, τόμος Β', σελ. 201
16. Γιάννη Ανδρικόπουλου: στο ίδιο, τόμος Β', σελ. 257
17. Ουίνστον Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος πόλεμος», Εκδόσεις Ελληνική Μορφωτική Εστία, τόμος ΣΤ' σελ. 352.
18. Ο Μάνος Χατζιδάκις για τα Δεκεμβριανά, από το βιβλίο: O καθρέφτης και το μαχαίρι, 1995.
Σας προτείνω περισσότερα σχετικά θέματα:
🔗 Η Μάχη του Μακρυγιάννη και η Σιωπή μετά τη Ρήξη - Μια Τομή στη Νεότερη Ελλάδα
🔗 Δεκεμβριανά: Η Πόλη που Ράγισε σε Πέντε Καθρέφτες - Ιστορία, Πολιτική Ρήξη, Γεωπολιτική Σκακιέρα, Ταξικές Συγκρούσεις και Ψυχαναλυτικές Τομές
🔗 28 Οκτωβρίου 1940: Γιατί γιορτάζουμε την είσοδο στον πόλεμο και όχι την Απελευθέρωση - Ο πραγματικός λόγος πίσω από την Επέτειο του «Όχι»
🔗 Δεκεμβριανά 1944 - Η Μάχη της Αθήνας και τα 33 αιματηρά μερόνυχτα (Μηχανή του Χρόνου)
🔗 Ο Μεγάλος Δεκέμβρης και η Ματωμένη Κυριακή - Μενέλαος Λουντέμης σε Ιστορική και Λογοτεχνική Ανάλυση
🔗 Το χρονικό από την Μάχη της Αθήνας ή Δεκεμβριανά του 1944 - Μάχη του Μακρυγιάννη (ιστορικό)
🔗 Η Δόμνα Σαμίου άστεγη στα Δεκεμβριανά
Περισσότερα σχετικά θέματα:
Δεκεμβριανά, Μ. Λουντέμης, Μ. Χατζιδάκις
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ατέχνως: Σύντομο χρονικό Πώς και γιατί φτάσαμε στα Δεκεμβριανά - tags: 75χρονα ΕΑΜ - Δεκέμβρης 1944 - Δεκεμβριανά - ΕΛΑΣ - ΚΚΕ - Σκόμπι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.