Μεγάλη Πέμπτη - Ο Μυστικός Δείπνος
του Χριστού με τους 12 Αποστόλους.
Επιμέλεια άρθρου της Σοφίας Ντρέκου
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Οι καμπάνες χτυπούν το βράδυ πένθιμα σε όλη τη χώρα, σε κάθε Ορθόδοξη εκκλησία. Το Θείο Δράμα κορυφώνεται και η υμνογραφία της ημέρας είναι σχετική με τα Πάθη του Χριστού, τη Σταύρωση και το θάνατό Του.
Ο συμβολισμός της Μεγάλης Πέμπτης
Κατά τη Μεγάλη Πέμπτη επιτελούμε ανάμνηση τεσσάρων γεγονότων τα οποία περιγράφονται στα Ευαγγέλια και τα οποία συνέβησαν σύμφωνα με τις ευαγγελικές αναφορές λίγο πριν τη Σταύρωση: Της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου, Του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παραδόσεως σ' εμάς υπό του Κυρίου του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα.
1. Το γεγονός του Ιερού Νιπτήρα
Εἰς τὸν Ἱερὸν Νιπτήρα
Νίπτει Μαθητῶν ἑσπέρας Θεὸς πόδας,
Οὗ ποῦς πατῶν ἦν εἰς Ἐδὲμ δείλης πάλαι.
Ο Ιερός Νιπτήρας, δηλαδή το πλύσιμο των ποδιών των 12 Αποστόλων από τον Ιησού Χριστό, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου (23, 6-12), του Λουκά (22, 24-28) και του Ιωάννη (13, 1-20),
Λίγο πριν ξεκινήσει ο Μυστικός Δείπνος, ο Κύριος έβγαλε τα ιμάτιά του και γεμίζοντας νερό στον νιπτήρα, ένιψε τα πόδια των μαθητών Του. Με αυτή την πράξη, ήθελε να τους μεταδώσει το μήνυμα της ταπείνωσης, λέγοντας: «όποιος θέλει να είναι πρώτος, να είναι τελευταίος απ’ όλους» (Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφ. 20, 25).
Το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών από τον Κύριο, δείχνει ποια πρέπει να είναι η διακονία των πιστών στην Εκκλησία. Ο Χριστός έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του και τα σκούπισε με το «λεντίον» (πετσέτα) που είχε ζωστεί, σε ένδειξη της μέγιστης ταπείνωσής Του. Παράλληλα τους είπε: «αν, λοιπόν, εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια, έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου».
2. Το γεγονός του Μυστικού Δείπνου
Εἰς τὸν Μυστικον Δεῖπνον
Διπλοῦς ὁ Δεῖπνος· Πάσχα γὰρ νόμου φέρει,
Καὶ Πάσχα καινόν, Αἷμα. Σῶμα Δεσπότου.
Ο Μυστικός Δείπνος, δηλαδή την παράδοση του Μυστήριου της Θείας Ευχαριστίας, το δείπνο του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου (26, 17-30α), του Μάρκου (14, 12-26) και του Λουκά (22, 7-23),
Ο Χριστός παρέθεσε στους μαθητές το τελευταίο Δείπνο πριν τον σταυρικό θάνατό Του. Δεν ονομάζουμε όμως το Δείπνο αυτόν «μυστικό», επειδή έγινε χωρίς να το γνωρίζουν άλλοι, αλλά επειδή ο Χριστός μύησε τους Μαθητές Του στο «Μυστήριο των Μυστηρίων», την Θεία Ευχαριστία.
Κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, ο Κύριος συμβούλευσε τους μαθητές Του να αισθάνονται αγάπη ο ένας για τον άλλον και να μην νοιάζονται για το ποιος θα είναι πρώτος.
Ενώ έτρωγαν, ο Ιησούς είπε ευχαριστήρια προσευχή, πήρε το ψωμί και το έκοψε κομμάτια. Έπειτα, το έδωσε στους μαθητές Του λέγοντας: «Λάβετε, φάγετε, τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα, τὸ ὑπὲρ ἡμῶν κλώμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφ.26, 26).
Τους παρέδωσε το Σώμα Του και το Αίμα Του, την αιώνια πνευματική τροφή, που παραθέτει η Εκκλησία στους πιστούς σε κάθε λειτουργική σύναξη.
Στη συνέχεια, πήρε το ποτήρι με το κρασί και αφού είπε ευχαριστήρια προσευχή, τους το έδωσε λέγοντας: «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου, τὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφ.26, 27-28).
Κατά τη διάρκεια του Δείπνου ο Ιησούς προέβλεψε ότι κάποιος από τους μαθητές Του θα τον προδώσει (“Αλήθεια σας λέω, κάποιος από σας σήμερα θα με προδώσει”). Όλοι οι μαθητές αντέδρασαν με αμηχανία και στην ερώτηση του Ιωάννη ποιος θα κάνει κάτι τέτοιο, ο Ιησούς έδωσε ένα κομμάτι ψωμί στον Ιούδα λέγοντάς του: Ό,τι είναι να κάνεις, κάνε το γρήγορα.
Ο Πέτρος που ήταν ο πιο ορμητικός από τους μαθητές, στο σχόλιο του Ιησού ότι σύντομα θα τον δοκιμάσει ο σατανάς και θα πρέπει να διατηρήσει την πίστη του, είπε: «Κύριε, μαζί σου εγώ είμαι έτοιμος να πάω ως τον θάνατο», και έλαβε την απάντηση: «Πέτρο, αλήθεια σου λέω, απόψε, πριν λαλήσει ο πετεινός, τρεις φορές θα μ’ αρνηθείς». Και πράγματι, κατά τη διάρκεια της σύλληψης και δίκης του Χριστού, ο Πέτρος που είχε ακολουθήσει το πλήθος, τον αρνήθηκε τρεις φορές (“Δεν τον ξέρω”).
ΔΕΙΤΕ: Ο συμβολισμός της αφήγησης για την προετοιμασία τού Πάσχα από Τον Χριστό στο Μυστικό Δείπνο - Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
3. Το γεγονός της Υπερφυής Προσευχής
Εἰς τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχὴν
Προσεύχῃ· καὶ φόβητρα, θρόμβοι αἱμάτων,
Χριστέ, προσώπου, παραιτούμενος δῆθεν
Θάνατον, ἐχθρὸν ἐν τούτοις φενακίζων.
Η Υπερφυής Προσευχή, δηλαδή η Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών προς τον Πατέρα του μετά τον Μυστικό Δείπνο και λίγο πριν τη σύλληψή του, όπως περιγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη (17, 1-26),
Μετά τον Μυστικό Δείπνο και λίγο πριν τη σύλληψή του Κυρίου, βγήκαν όλοι στο όρος των Ελαιών όπου ο Ιησούς Χριστός έκανε την τελευταία του διδασκαλία προς τους μαθητές του. Μόλις τελείωσε τη διδασκαλία του, αποσύρθηκε και πήγε να προσευχηθεί στον κήπο της Γεθσημανής.
Ο Χριστός μόνος, γονατίζοντας, προσεύχεται εκτενώς. Από την πολλή αγωνία γίνεται ο ιδρώτας σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη.
Προσευχόμενος στον Θεό, ο Κύριος είπε: «Πάτερ μου, εἰ οὐ δύναται τοῦτο τὸ ποτήριον παρελθεῖν ἀπ' ἐμοῦ, ἐὰν μὴ αὐτὸ πίω, γενηθήτω τὸ θέλημά σου» (Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφ.26,42).
Μόλις συμπληρώνει την εναγώνια εκείνη προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο.
4. Το γεγονός της Προδοσίας
Εἰς τὴν Προδοσίαν
Τί δεῖ μαχαιρῶν, τί ξύλων λαοπλάνοι,
Πρὸς τὸ θανεῖν πρόθυμον εἰς Κόσμου λύτρον.
Με την ολοκλήρωση της προσευχής του Ιησού Χριστού, έφτασε στο σημείο ο Ιούδας, έχοντας συνοδεία τους Ρωμαίους στρατιώτες, με σκοπό να τον προδώσει. Στο γεγονός της Προδοσίας, ο Ιούδας παρέδωσε τον Κύριο στα χέρια των στρατιωτών και στους Ιουδαίους για το ευτελές ποσό των «τριάκοντα αργυρίων», υποδεικνύοντάς τον συνθηματικά μ' ένα φιλί και λέγοντας ειρωνικά «Χαίρε, ραββί».
Η Προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή του Πάθους του Κυρίου. είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του Ιησού, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου (26, 47-56), του Μάρκου (14, 43-50), του Λουκά (22, 47-53) και του Ιωάννη (18, 1-11).
Κατά τη σύλληψή του, ο Κύριος ήταν ανυπεράσπιστος. Οι στρατιώτες παρέδωσαν τον Ιησού Χριστό στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα, οι οποίοι τον έκριναν ένοχο για την ομολογία του πως είναι ο Μεσσίας. Έτσι, σηματοδοτήθηκε η αρχή των Παθών του Κυρίου.
Οι μαθητές σκορπίζονται και ο θερμότερος των άλλων ο Πέτρος τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή και ερωτώμενος αρνείται τρεις φορές ότι και αυτός είναι μαθητής Του.
Εν τω μεταξύ ο διδάσκαλος παρουσιάζεται μπροστά στο παράνομο συνέδριο, εξετάζεται για τους μαθητές και τη διδασκαλία Του, εξορκίζεται στο Θεό για να πει εάν Αυτός είναι πράγματι ο Χριστός και αφού είπε την αλήθεια, κρίνεται ως ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε.
Από ‘κει και πέρα τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χτυπάνε, τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, ως το πρωί.
ΔΕΙΤΕ: Η Δίκη του Χριστού ✍ νομική ανάλυση από δικαστή
Σύμφωνα με τη διευθέτηση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας, κατά την οποία ο Εσπερινός και ο Όρθρος της κάθε ημέρας τελούνται αντιστοίχως το πρωί και το βράδυ της προηγούμενης ημέρας, ο Εσπερινός της Μεγάλης Πέμπτης τελείται το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης μαζί με τη Λειτουργία των Προηγιασμένων και ο Όρθρος το εσπέρας της Μεγάλης Τετάρτης, μετά το Ευχέλαιο.
Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Οι ιερείς κατά την ετοιμασία της Θείας Κοινωνίας εξάγουν δύο «αμνούς» (το μέρος του άρτου το οποίο μεταβάλλεται σε σώμα Χριστού) και διατηρούν τον ένα αφού τον τεμαχίσουν και τον αποξηράνουν, σε ασφαλές σημείο (μέσα στο αρτοφόριο πάνω στην αγία τράπεζα) για έναν ολόκληρο χρόνο για την κοινωνία των πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις.
Κοινωνούν πολλοί πιστοί, κατάλληλα προετοιμασμένοι με εξομολόγηση και νηστεία. Για όσους νηστεύουν αυστηρά τη Μεγάλη Βδομάδα (χωρίς λάδι), η Μεγάλη Πέμπτη καταλύεται. Δηλαδή τρώμε λάδι, καθώς γιορτάζουμε την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας από τον Χριστό στην Εκκλησία και τιμάμε ξεχωριστά την ημέρα αυτή.
Το βράδυ τελείται ο Όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαρίσταται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται δώδεκα (αποσπάσματα από τα) ευαγγέλια που περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την Ταφή του Χριστού.
Τη Μεγάλη Πέμπτη, όταν τη νύχτα διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια και γίνεται η τελετή της Σταύρωσης του Χριστού, η συγκίνηση της λαϊκής ψυχής για το θείο δράμα κορυφώνεται. Ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια - Τα Άγια Πάθη του Χριστού. Μεγάλη Πέμπτη με τον Ιερό Νιπτήρα, τον μυστικό δείπνο, την υπερφυά προσευχή και την προδοσία αυτή.
Τα Δώδεκα Ευαγγέλια περιγράφουν την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά καθ’ όλη την ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης. Τον Μυστικό Δείπνο, το δάκρυ και την ανθρώπινη αδυναμία στους κήπους της Γεσθημανής, την προδοσία του από τον Ιούδα, την σύλληψη, την δίκη, τα βασανιστήρια, την Σταύρωση.
Την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ η Εκκλησία θα μας συγκλονίσει παρουσιάζοντάς μας τη Σταύρωση του Θεανθρώπου.
Τα Δώδεκα Ευαγγέλια είναι η ονομασία κατά την παράδοση και προέρχεται από τα 12 Ευαγγελικά αποσπάσματα που αναγιγνώσκονται κατά την Μεγάλη Πέμπτη. Φυσικά τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης είναι τέσσερα, από τους τέσσερις Ευαγγελιστές της Εκκλησίας μας.
Ευαγγέλιο Όρθρου, Μεγάλη Πέμπτη – Η Υπερφυά Προσευχή.
Ευαγγέλιο Τελετής του Νιπτήρος, Μεγάλη Πέμπτη
Ευαγγέλιο Θείας Λειτουργίας, Μεγάλη Πέμπτη – Ο Μυστικός Δείπνος.
Απόστολος, Μεγάλη Πέμπτη – Ανάξια συμμετοχή στο Δείπνο του Κυρίου.
Ποια είναι τα 12 Ευαγγέλια
Ευαγγέλιο Πρώτο, Μεγάλη Πέμπτη – Προλέγεται η άρνηση του Πέτρου.
Ευαγγέλιο Δεύτερο, Μεγάλη Πέμπτη – Η προδοσία και η σύλληψη του Ιησού.
Ευαγγέλιο Τρίτο, Μεγάλη Πέμπτη – Ο Πέτρος απαρνείται τον Ιησού.
Ευαγγέλιο Τέταρτο, Μεγάλη Πέμπτη – Ο Ιησούς μπροστά στον Πιλάτο.
Ευαγγέλιο Πέμπτο, Μεγάλη Πέμπτη – Ο θάνατος του Ιούδα.
Ευαγγέλιο Έκτο, Μεγάλη Πέμπτη – Οι στρατιώτες εμπαίζουν τον Ιησού.
Ευαγγέλιο Έβδομο, Μεγάλη Πέμπτη – Η σταύρωση του Ιησού.
Ευαγγέλιο Όγδοο, Μεγάλη Πέμπτη – Ο θάνατος του Ιησού.
Ευαγγέλιο Ένατο, Μεγάλη Πέμπτη – Ένας στρατιώτης λογχίζει την πλευρά του Ιησού.
Ευαγγέλιο Δέκατο, Μεγάλη Πέμπτη – Ο ενταφιασμός του Ιησού.
Ευαγγέλιο Ενδέκατο, Μεγάλη Πέμπτη – Η ταφή του Ιησού.
Ευαγγέλιο Δωδέκατο, Μεγάλη Πέμπτη – Η φρούρηση του τάφου.
Εν περιλήψει τα 12 Ευαγγέλια
Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του «Αγαπάτε Αλλήλους». Ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Προσευχή του Ιησού. Προδοσία του από τον Ιούδα. Σύλληψη του Ιησού και μεταφορά του «Από τον Άννα στον Καϊάφα». Δίκη του Ιησού από τους Αρχιερείς. Άρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»). Ο Ιησούς ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο. Προσπάθεια του Πιλάτου να απελευθερώσει τον Κύριο, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί. «Βαραβάν ή Χριστόν;» Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του». Ο Ιούδας μεταμελείται και επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στον «Κορβανά» (ταμείο του Ναού). Απαγχονισμός Ιούδα. Πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά και Σταύρωσή του με δύο ληστές. Ο Ιησούς αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού. Μεταμέλεια του ενός ληστή, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών. Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει. Ταφή του Ιησού και σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.
Ανάμεσα στο 5ο και 6ο Ευαγγέλιο, ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς. Σε πολλά μέρη, γυναίκες και κορίτσια, διανυκτερεύουν στην εκκλησία, «φυλάγουν και μοιρολογούν το Χριστό» όπως συνηθίζουν να κάνουν για κάθε αγαπημένο τους νεκρό.
ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.
Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,
ο των αγγέλων βασιλεύς.
Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται,
ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο,
ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.
Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας.
Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου.
Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.
Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.
Απόδοση: Σήμερα κρεμάται πάνω στο ξύλο (του Σταυρού) Εκείνος που πάνω στα νερά κρέμασε τη γη. Στεφάνι από αγκάθια φοράει στο κεφάλι ο Βασιλιάς των Αγγέλων, Ντύνεται με ψεύτικη βασιλική χλαμύδα, Αυτός που ντύνει με σύννεφα τον ουρανό, Δέχτηκε ράπισμα Εκείνος που (με το βάπτισμά Του) στον Ιορδάνη ελευθέρωσε τον Αδάμ (το ανθρώπινο γένος). Με καρφιά καρφώθηκε ο Νυμφίος της Εκκλησίας. Με λόγχη τρυπήθηκε ο Υιός της Παρθένου. Προσκυνούμε τα Πάθη Σου, Χριστέ. Δείξε μας και την ένδοξη Ανάστασή Σου.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον - Ἦχος πλ. δ'.: Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι.
Κάθισμα - Ἦχος α'. Τὸν Τάφον σου Σωτὴρ: Ὁ λίμνας καὶ πηγάς, καὶ θαλάσσας ποιήσας, ταπείνωσιν ἡμᾶς, ἐκπαιδεύων ἀρίστην, λεντίῳ ζωννύμενος, Μαθητῶν πόδας ἔνιψε, ταπεινούμενος, ὑπερβολῇ εὐσπλαγχνίας, καὶ ὑψῶν ἡμᾶς, ἀπὸ βαράθρων κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου: Αὐτὸς ποὺ δημιούργησε τὶς λίμνες, τὶς πηγὲς καὶ τὶς θάλασσες, θέλοντας νὰ μᾶς διδάξει τὴν πιὸ τέλεια ταπείνωση, ἀφοῦ ζώστηκε τὸ λέντιο (ποδιά), ἔνιψε τὰ πόδια τῶν μαθητῶν, ταπεινούμενος ἀπὸ ὑπερβολικὴ εὐσπλαχνία, καὶ ἀνυψώνοντας ἐμᾶς ἀπὸ τὰ βάραθρα τῆς κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης την Μεγάλη Εβδομάδα κάθε χρόνο, για να συμμετέχει περισσότερο στα Πάθη του Χριστού, διάβαζε τα Ευαγγέλια των Παθών. Από την σύλληψη του Χριστού ως την Αποκαθήλωση, δηλαδή από την Μεγάλη Πέμπτη την νύχτα ως την Μεγάλη Παρασκευή εσπέρας, ούτε καθόταν, ούτε κοιμόταν, ούτε έτρωγε.
Μάλιστα έλεγε ότι αξίζει περισσότερο να βιάσουμε τον εαυτό μας σε ασιτία αυτό το διήμερο (Μ. Παρασκευής, Μ. Σαββάτου) παρά το τριήμερο (της Καθαράς Εβδομάδος). Μόνο έπινε λίγο ξύδι, για να θυμηθεί το Δεσποτικό όξος.
Αυτές τις μέρες δεν άνοιγε σε κανέναν. Έμενε κλεισμένος στο Κελί του και ούτε του έκανε καρδιά να ψάλει. «Πρώτη φορά ένιωσα μια τέτοια κατάσταση», είπε τελευταία στην «Παναγούδα». Απόσπασμα από ΕΔΩ
Σχετικά θέματα:
• Αυτή η αίσθηση μ' ακολουθεί: Περίλυπός εστίν η ψυχή μου έως θανάτου
• Ρωμανός ο Μελωδός: Εις το Πάθος του Κυρίου και εις τον Θρήνον της Θεοτόκου (πρωτότυπο και μετάφραση)
• Απόλυτη σιωπή απόψε ... Σήμερον Κρεμάται επί Ξύλου
Κείμενο Μεγάλης Εβδομάδος: Μεγάλη Πέμπτη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) Ημερομηνία Πρώτης Προβολής 19/04/1979. Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Η Έλλη Λαμπέτη διάβασε αποσπάσματα από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον (Στίχους από τα Κεφάλαια: ΚΣΤ, KZ) και το Αντίφωνο Δ από την Ακολουθία των Αγίων Παθών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.