Άγιος Βασίλειος Καισαρείας ο Μέγας. Βίος και Άπαντα τα Έργα του


Εργασία της Σοφίας Ντρέκου

Ο Βασίλειος Καισαρείας (330 - 1 Ιανουαρίου 379), γνωστός και ως Μέγας Βασίλειος ή Άγιος Βασίλης, ήταν Έλληνας επίσκοπος της Καισαρείας στην Καππαδοκία, Μικρά Ασία (στη σημερινή Τουρκία). Ήταν σημαίνων θεολόγος που υποστήριξε το Σύμβολο της Πίστεως και αντιτάχθηκε στις αιρέσεις της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας, μεταξύ των οποίων και του Αρειανισμού. Επίσης, ήταν Πατέρας της Εκκλησίας και ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που θεωρούνται προστάτες της παιδείας. (Εκτενή Βίο του αγίου Βασιλείου βλ. παρακάτω σε pdf και σε άρθρο)

Εορτάζει στις 1 Ιανουαρίου 

Ζῇ Βασίλειος, καί θανών ἐν Κυρίῳ. 
Ζῇ καί παρ' ἡμῖν, ὡς λαλῶν ἐκ τῶν βίβλων, 
Ἰανουαρίοιο θάνες, Βασίλειε, πρώτῃ. 

Η περιουσία του Μεγάλου Βασιλείου

- Έχω εντολή από το Βασιλιά (Ουάλη), φοβέρισε με σηκωμένο φρύδι ο έπαρχος Μόδεστος, τον Μέγα Βασίλειο, να σου δημεύσω την περιουσία.

- Δεν χρειάζεται να κοπιάσεις. Η περιουσία μου βρίσκεται ήδη στα χέρια των φτωχών. Δικά μου δεν είναι παρά μερικά βιβλία και το τριμμένο τούτο ράσο.

- Τότε θα σε εξορίσει.

- Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής, απάντησε γαλήνια ο Ιεράρχης. Όπου κι αν με στείλει, στη γη του Κυρίου μου θα βρίσκομαι.

Ρήσεις του Αγίου:

«Μπορείς να βρεις πολλά παραδείγματα αγάπης προς τον αδελφό μας μέσα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Εάν δεις γέροντα που πεθαίνει από πείνα, βρες ανθρώπους να στείλεις για να τον ταΐσουν, όπως ο Ιωσήφ τον Ιακώβ (όταν γέροντας ο Ιακώβ κατέφυγε στην Αίγυπτο να γλιτώσει από την πείνα).

Εάν δεις τον εχθρό σου να υποφέρει από τη στέρηση, μην τον κακομεταχειριστείς, αλλά τάισέ τον όπως ο Ιωσήφ τους αδελφούς του που τον είχαν πουλήσει σαν δούλο σε κάποιους εμπόρους.»[1]

«Δεν κάνει καλό να συναναστρέφεται κάποιος ανθρώπους που είναι βυθισμένοι στην κακία, διότι είναι νόμος της φιλίας να σκέπτονται και να πράττουν με όμοιο τρόπο όσοι κάνουν παρέα. Επομένως, σωστά έχει ειπωθεί ότι «καταστρέφουν τον καλό χαρακτήρα οι κακές συναναστροφές».

Όπως λοιπόν στα μέρη εκείνα που υπάρχει κάποια αρρώστια, τα μικρόβια μεταφέρονται με τον αέρα και προσβάλλουν, χωρίς να το καταλάβουν, όσους κατοικούν εκεί, έτσι και η συναναστροφή με τους κακούς ανθρώπους μολύνει την ψυχή με κακία, ακόμη και αν εκείνη τη στιγμή δεν αισθάνεται κάποιος τη ζημιά.»[2]


Σοφά Λόγια από τον Άγιο Βασίλειο τον Μέγα.

·  Δεν γνωρίσαμε εμείς τον Θεό για τη δικαιοσύνη μας, αλλά ο Θεός μας γνώρισε διά μέσου της αγάπης του.

·  Πρέπει να μην ξεχνάμε ότι είναι αναρίθμητες οι ευκαιρίες που μας δίνει ο Θεός για να τελειοποιηθούμε.

·  Ο Θεός δίνει τη δύναμη που χρειάζεται στον άνθρωπο στους κόπους και τους αγώνες του για την αρετή. 

·  Από την μνήμη των παρελθόντων και από την πείρα των παρόντων διδασκόμαστε για το μέλλον. 

·  Όποιος γεύτηκε την γλυκύτητα του λόγου του Θεού και τον πρόδωσε, μοιάζει μ' εκείνον που άλλαξε το πολύτιμο διαμάντι μ' ένα χρωματιστό γυαλί.

·  Μια έφοδος του ένθεου δεν μπορεί να φέρει κακό, αν εμείς έχουμε όπλο την πίστη.

·  Η θεία βοήθεια από τη μια και η θέλησή μας από την άλλη φέρνουν την νίκη κατά του πονηρού.

·  Ο Θεός δεν εξετάζει τον άνθρωπο μερικώς, αλλά συνολικώς, για να σου διδάξει την αμεροληψία.

·  Η μολυσμένη ατμόσφαιρα και η κακία έχουν ένα κοινό σημείο: η μία μολύνει το σώμα και η άλλη την ψυχή.

·  Διατήρησε αγνή την ψυχή σου σαν το πολυτιμότερο κεφάλαιο στη ζωή σου.

·  Οι μέλισσες ούτε σε όλα τα άνθη πλησιάζουν ούτε προσπαθούν να τα σηκώσουν ολόκληρα, αλλά παίρνουν ό,τι τους είναι χρήσιμο και φεύγουν.

·  Η ψυχή μας εξομοιώνεται με όσα σπουδάζει και πράττει και με όσα αισθάνεται, σύμφωνα με την κατεύθυνση που της δώσαμε.

·  Όπως οι ληστές κρύβονται στα σκιερά μέρη για να ληστέψουν περαστικούς, έτσι και ο διάβολος κρύβεται στις απολαύσεις για να κυριεύσει την ψυχή μας.

·  Η κακία μοιάζει πολύ με την ατμόσφαιρα που μολύνει, όταν έχει δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις.

·  Η πραγματική χαρά συμβαδίζει ουσιαστικά με την λύπη και τα δάκρυα.

·  Ο Θεός δεν έχει πάντοτε ανάγκη υπενθυμίσεως για τις ανάγκες μας, αλλά της ειλικρινούς διαθέσεώς μας.

·  Οι ημέρες της ζωής μας βιάζονται και δεν περιμένουν τον οκνηρό να διορθωθεί.
·  Το κακό και η αμαρτία ξεκινούν από τη δική μας προαίρεση.

·  Όταν ικανοποιείται η ανάγκη του φαγητού δεν πρέπει να λησμονείται η ευεργεσία του Θεού.

·  Όπως οι βαφείς βάφουν με χρώματα ανεξίτηλα, έτσι ανεξίτηλο πρέπει να μείνει μέσα μας το καλό.

·  Μην αφήνεις να διαμορφώνονται πονηρές ιδέες στο μυαλό σου τις ώρες της αναπαύσεως.

·  Η αποβολή μιας συνήθειας είναι δύσκολο, αλλά όχι και ακατόρθωτο έργο.

·  Τίποτε από τα γύρω μας δεν μένει αμετάβλητο, ούτε κι εμείς οι ίδιοι.

·  Δεν πρέπει να επιδιώκουμε την θεραπεία του κακού με το κακό.

·  Τα πράγματα του βίου αλλάζουν εύκολα δεσπότη, η αρετή μόνο είναι αναφαίρετο κτήμα.

·  Δώσε πρώτη κληρονομιά στα παιδιά σου την αρετή και ύστερα μοίρασέ τους και την περιουσία σου.

·  Η ψαλμωδία για τα παιδιά είναι άνεση και ευχαρίστηση, αλλά και αναφορά στον Θεό.

·  Όπως η φύση παίρνει λαμπρό χρώμα από τον ακτινοβόλο ήλιο, έτσι και η ψυχή μας από τα διδάγματα των πατέρων.

·  Να μην δίνεις άφθονο πλούτο στις ανέσεις σου αλλά στην ψυχή σου.

·  Όπως ο όγκος του σώματος δημιουργεί πρήξιμο και φλόγωση, έτσι και τα πάθη φλογίζουν την ψυχή.

·  Όταν βλέπεις κάποιον να κλαίει για τα αμαρτήματά του, συμπάθησέ του και μιμήσου τον.

·  Να αποφεύγουμε την αμαρτία καθώς και τα άλογα ζώα τη δηλητηριώδη τροφή.

·  Να αποφεύγεις την αμαρτία, όπως το ελάφι το σχοινί και το πτηνό την παγίδα.

·  Από όποιο πράγμα αμαρτάνουμε ευκολότερα πρέπει να προφυλασσόμαστε περισσότερο.

·  Προσπάθησε να περισυλλέγεις τους ναυαγούς της αμαρτίας δείχνοντάς τους σανίδα σωτηρίας την ελπίδα του Θεού.

·  Όταν μας περιτριγυρίζει η φωτιά του κακού ή τα λιοντάρια της αμαρτίας, να ελπίζουμε στο Θεό για τη σωτηρία μας.

·  Να μην υπερπαχύνεις το σώμα σου, γιατί εξασθενείς την ψυχή σου.

·  Να μοιράζεις τα εφόδια προς το σώμα και την ψυχή ανάλογα με την ανάγκη του καθενός.

·  Παράβλεπε τη σάρκα που είναι φθαρτή και επιμελού της ψυχής που είναι αθάνατη.

·  Ο Θεός μας σώζει από τους  κινδύνους και όταν ακόμη χαθεί κάθε ελπίδα σωτηρίας.

·  Η θλίψη είναι φυσικό φαινόμενο και η μετάνοια θαυμάσια πράξη.

·  Όπως οι ιατρικές συμβουλές αποδεικνύονται ωφέλιμες όταν τηρούνται το ίδιο και οι πνευματικές.

·  Από το πλήθος των ανομιών μας και η φύση ακόμα στενάζει και έφυγαν από τα φυσικά τους όρια οι περιοχές του χρόνου.

·  Φύλαξε την πίστη σου προς τον Κύριο, όπως το κογχύλι το σώμα του από τον κίνδυνο.

·  Όπως τα αρπακτικά πουλιά έγιναν τροφοδότες και φύλακες του Ηλιού, έτσι και οι ασθένειες μας τροφοδοτούν την ελπίδα της αιώνιας ζωής.

Άγιος Βασίλειος Καισαρείας, ο Μέγας. 
Basilius Caesariensis, PG 29-32).


Μπορείτε να διαβάσετε ή να αποθηκεύσετε τα έργα του Αγίου Βασιλείου Καισαρείας, του Μεγάλου, (σε μορφή pdf), στους παρακάτω συνδέσμους. Η ψηφιακή παραγωγή των έργων, είναι τμήμα του ερευνητικού προγράμματος «Δρόμοι της Πίστης – Ψηφιακή Πατρολογία» που επιμελήθηκε το Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 

Άγιος Βασίλειος Καισαρείας, ο Μέγας. (Basilius Caesariensis, PG 29-32).

Adversus eos qui per calumniam. Προς τούς συκοφαντοῦντας ἡμᾶς, ὅτι τρεῖς θεούς λέγομεν. (PG 31, σελ. 1.488 – 1.496).
Adversus Eunomium. Κατά Ευνομίου. Λόγοι Ε’. (PG 29, σελ. 497 – 773).
Asceticon magnum. Κεφάλαια των όρων των κατ’επιτομήν. (PG 31, σελ. 1.052 – 1.305).
Asceticon magnum_. Κεφάλαια των κατά πλάτους όρων. (PG 31, σελ. 901 – 1.052).
Canon 96 (De haereticis). Περί αιρετικών (κανών) Ϟς'. Ερώτησις ρκδ’. Εἰ δεῖ μετά αἱρετικῶν ἢ μετά ἑλλήνων (ἢ ἰουδαίων) κατά συντυχίαν εὑρεθέντα που συνεσθίειν ἢ ἀσπάζεσθαι αὐτούς. (PG 31, σελ. 1.165 – 1.168).
Consolatoria ad aegrotum. Ομιλία παραμυθητική ασθενούντι. (PG 31, σελ. 1.713 – 1.721).
Constitutiones asceticae. Ασκητικαί διατάξεις, προς τους εν κοινοβίω και κατά μόνας ασκούντας. (PG 31, σελ. 1.321 – 1.428).
Contra Sabellianos et Arium et Anomoeos. Ομιλία ΚΔ’. Κατά Σαβελλιανῶν, και Ἀρείου, και τῶν Ἀνομοίων. (PG 31, σελ. 600 – 617).
De fide. Ομιλία ΙΕ’. Περὶ πίστεως. (PG 31, σελ. 464 – 472).
Enarratio in prophetam Isaiam. Ερμηνεία εις ις τον προφήτην Ησαίαν, προοίμιον. (PG 30, σελ. 117 – 668).


EpistulaeΕπιστολαί.
Epistulae tres. Επιστολαί τρεις.
Epitimia. Επιτίμια (ιβ’ – ξ’). (PG 31, σελ. 1.308 – 1.313).
Epitimia in canonicas. Επιτίμια εις τας κανονικάς. (PG 31, σελ. 1.313 – 1.316).
Expositio fidei Nicaenae. Έκθεσις της πίστεως της Νικαίας.
Homilia de virginitate. Ομιλία περί παρθενίας.
Homilia adversus eos qui irascuntur. Ομιλία Ι’. Κατά οργιζομένων. (PG 31, σελ. 353 – 372).
Homilia de gratiarum actione. Λόγος περί ευχαριστίας. (PG 31, σελ. 217 – 237).
Homilia de invidia. Ομιλία ΙΑ’. Περί φθόνου. (PG 31, σελ. 372 – 385).
Homilia de misericordia et judicio. Περί ελέους και κρίσεως. (PG 31, σελ. 1.705 – 1.713).
Homilia de paenitentia. Ομιλία περί μετανοίας. (PG 31, σελ. 1.476 – 1.488).
Homilia de spiritu sancto. Ομιλία περί του αγίου Πνεύματος. (PG 31, σελ. 1.429 – 1.437).
Homilia dicta in Lacisis. Ομιλία ρηθείσα εν Λαζικοίς. (PG 31, σελ. 1.437 – 1.457).
Homilia dicta tempore famis et siccitatis. Ομιλία ρηθείσα εν λιμώ και αυχμώ. (PG 31, σελ. 304 – 328).
Homilia exhortatoria ad sanctum baptisma. Ομιλία ΙΓ’. Προτρεπτικὴ εἰς τὸ ἅγιον βάπτισμα. (PG 31, σελ. 424 – 444).
Homilia in aquas. Εις τα ύδατα και εις το άγιον Βάπτισμα.
Homilia in divites. Ομιλία προς τους πλουτούντας. (PG 31, σελ. 277 – 304).
Homilia in illud: Attende tibi ipsi. Εις το, «πρόσεχε σεαυτώ». (PG 31, σελ. 197 – 217).
Homilia in principium proverbiorum. Ομιλία ΙΒ’. Εις την αρχήν των παροιμιών. (PG 31, σελ. 385 – 424).
Homilia in Psalmum CXV. Εις τον ριε’ Ψαλμόν. (PG 30, σελ. 104 – 116).
Homilia in Psalmum CXXXII. Εις τον ρλβ’ Ψαλμόν. (PG 30, σελ. 116 – 117).
Homilia in Psalmum XXXVII. Εις τον λζ’ Ψαλμόν. Διδασκαλία εξομολογήσεως. Ψαλμός τω Δαβίδ εις ανάμνησιν. (PG 30, σελ. 81 – 104).
Homiliae in hexaemeron. Ομιλίαι Θ’ εις την Εξαήμερον. (PG 29b, σελ. 4 – 208).
Homiliae super Psalmos. Ομιλία εις τον πρώτον Ψαλμόν. (PG 29b, σελ. 209 – 493).
In Barlaam martyrem. Ομιλία ΙΖ’. Εις Βαρλαάμ μάρτυρα. (PG 31, σελ. 484 – 489).
In ebriosos. Ομιλία ΙΔ’. Κατά μεθυόντων. (PG 31, σελ. 444 – 464).
In Gordium martyrem. Ομιλία ΙΗ’. Εις Γόρδιον τον μάρτυρα. (PG 31, σελ. 489 – 508).
In illud: In principio erat verbum. Ομιλία Ις’. Εις το, «Εν αρχή ην ο Λόγος». (PG 31, σελ. 472 – 481.
In Mamantem martyrem. Ομιλία ΚΓ’. Εις τον άγιον μάρτυρα Μάμαντα. (PG 31, σελ. 589 – 600).
In Psalmum XXVIII. Εις κη’ Ψαλμόν. Προσκυνήσατε τῷ Κυρίῳ ἐν αὐλῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ. (PG 30, σελ. 72 – 81).
In quadraginta martyres Sebastenses. Ομιλία ΙΘ’. Εἰς τούς ἁγίους τεσσαράκοντα μάρτυρας. (PG 31, σελ. 508 – 525).
In sanctam Christi generationem. Ομιλία εις την αγίαν του Χριστού Γέννησιν. (PG 31, σελ. 1.457 – 1.476).
Oratio pro inimicis et amicis. Προσευχή για τους εχθρούς και τους φίλους.
Orationes sive exorcismi. Ευχαί ήτοι εξορκισμοί του Μεγάλου Βασιλείου. Προς τους πάσχοντας υπό δαιμόνων, και εκάστην ασθένειαν. (PG 31, σελ. 1.677 – 1.681).
Poenae in monachos delinquentes. Επιτίμια (α-ια’). (PG 31, σελ. 1.305 – 1.308).
Prologus 3 (prooemium in regulas brevius tractatas). Προοίμιον των κατ’ επιτομήν όρων. (PG 31, σελ. 1.080).
Prologus 4 (prooemium in asceticum magnum). Όροι κατά πλάτος. Προοίμιον. (PG 31, σελ. 889 – 901).
Prologus 5 (sermo asceticus). Λόγος ασκητικός. (PG 31, σελ. 881 – 888).
Prologus 6 (prooemium ad Hypotyposin). Προοίμιον εις υποτύπωσιν.
Prologus 7 (de judicio dei). Προοίμιον. Περί κρίματος Θεού. (PG 31, σελ. 653 – 676).
Prologus 8 (de fide). Περί πίστεως. (PG 31, σελ. 677 – 692).
Quod deus non est auctor malorum. Ομιλία, ότι ουκ εστιν αίτιος των κακών ο Θεός. (PG 31, σελ. 329 – 353).
Quod rebus mundanis adhaerendum non sit. Ομιλία ΚΑ’. Περί τοῦ μη προσηλῶσθαι τοῖς βιωτικοῖς, και περί τοῦ γενομένου ἐμπρησμοῦ ἔξωθεν τῆς Ἐκκλησίας. (PG 31, σελ. 540 – 564).
Regulae morales. Πίναξ των ηθικών κανόνων. (PG 31, σελ. 692 – 869).
Sermo 10 (praevia institutio ascetica). Ασκητικά. Ασκητική προδιατύπωσις. (PG 31, σελ. 620 – 625).
Sermo 11 (sermo asceticus et exhortatio de renuntiatione mun). Λόγος ασκητικός, και παραίνεσις περί ἀποταγῆς βίου, και τελειώσεως πνευματικῆς. (PG 31, σελ. 625 – 648).
Sermo 12 (de ascetica disciplina). Λόγος περί ασκήσεως, πῶς δεῖ κοσμεῖσθαι τον μοναχόν. (PG 31, σελ. 648 – 652).
Sermo 13 (sermo asceticus). Λόγος ασκητικός. (PG 31, σελ. 869 – 881).
Sermo 14 (De fide). Περί πίστεως.
Sermo 15 (De vita monastica). Λόγος εἰς τό πῶς δεῖ εἶναι τον μοναχόν.
Sermo 16 (De calumnia). Περί λοιδορίας.
Sermo de contubernalibus. Λόγος περί των συνεισάκτων. (PG 30, σελ. 812 – 828).
Sermo ob sacerdotum instructionem. Λόγος περί καταστάσεως ιερέων. (PG 31, σελ. 1.685 – 1.688).
Sermo ob sacerdotum instructionem_. Παραγγελία προς ιερείς γ’. Περί της θείας χάριτος. (PG 31, σελ. 1.685 – 1.688).
Sermones de moribus a Symeone Metaphrasta collecti. Ηθικοί λόγοι ΚΔ’. Εκλεχθέντες διά Συμεών του μαγίστρου και λογοθέτου. Εκ πασῶν τῶν πραγματειῶν τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Βασιλείου ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας. (PG 32, σελ. 1.116 – 1.381).
Ομιλία εις την Εξαήμερον. Ομιλίαι Θ’ εις την Εξαήμερον. (PG 29b, σελ. 4 – 208).
Ομιλία ΚΒ’. Προς τους νέους. Όπως αν εξ Ελληνικών ωφέλοιντο λόγων. (PG 31, σελ. 564 – 589). http://www.sophia-ntrekou.gr/2018/01/megas-vasileios.html


Έρευνα, συλλογή, επιμέλεια: by Sophia Ntrekou.gr


Άγιος Βασίλειος ο Μέγας

Fresco of Basil the Great in the Meister 
der Sophien-Kathedrale von Ohrid 

Επίσκοπος, επιστήμονας, δάσκαλος,
θεολόγος, υπερασπιστής των αδικουμένων!

Υπήρξε σοφός θεολόγος και πραγματικός δάσκαλος.
Αγωνίστηκε με πάθος για να ανακουφίσει
τη δυστυχία των συνανθρώπων του.
Για την προσφορά του στην Εκκλησία και τον άνθρωπο
τιμάται σε ολόκληρο τον κόσμο ως Άγιος.

O Μ. Βασίλειος είχε πολλά χαρίσματα και
σπουδαίες ικανότητες, τις οποίες
χρησιμοποίησε για να ωφελήσει τον
συνάνθρωπό του και να δυναμώσει το
έργο της Εκκλησίας.

Ο Μέγας Βασίλειος έγραψε πολλές 
ευχές για τη Θεία Λειτουργία.

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας ο Καππαδόκης

Ο Μέγας Βασίλειος είναι τόσο γνωστός όσο λίγοι Άγιοι της Εκκλησίας μας, αλλά και τόσο παρεξηγημένος όσο ελάχιστοι. Ενώ ήταν ένας ασκητής Επίσκοπος, ο οποίος εκοιμήθη σε ηλικία μόλις 49 ετών, τον παρουσιάζουν σαν ασπρομάλλη γέροντα, καλοζωϊσμένο, ντυμένο με τα κόκκινα και άσπρα χρώματα μιας μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας. Ο άγιος Βασίλειος είναι ένας από τους μεγαλύτερους αστέρες του νοητού στερεώματος της Εκκλησίας, που έλαμψε τον 4ο αιώνα μ. Χ. και εξακολουθεί να λάμπει, να φωτίζει και να μιλά στις καρδιές όλων εκείνων που ζητούν τις πρεσβείες του και μελετούν τα συγγράμματά του.

Ο πραγματικός Αη Βασίλης


Πώς ήταν; Ας δούμε τι μας λένε οι αρχαίοι συγγραφείς μας. Ήταν πολύ ψηλός και πολύ αδύνατος, είχε σκούρο δέρμα και χλωμό, είχε επίσης κοντά μαλλιά και μακριά μαύρα γενιά που πέρα διέκρινες λευκές τρίχες, είχε μακριά μύτη και τα φρύδια του ήταν τοξοειδή, τα μάτια του ήταν σκούρα και η ματιά του βαθειά και ερευνητική, το μέτωπό του ήταν μεγάλο και ήταν μονίμως ζαρωμένο έμοιαζε δηλαδή με άνθρωπο που συνεχώς σκεπτόταν, είχε προβλήματα με την υγεία του και υπέφερε από το πραγματικά ανυπόφορο κρύο και γενικά βαρύ χειμώνα της Καππαδοκίας. Ας δούμε όμως πότε και που έζησε και ποιά ήταν η οικογένειά του. (αναλυτικότερα εδώ)

Ο Μέγας ανάμεσα στους Αγίους Βασίλειος, γεννήθηκε περί το 329 μ.Χ. στην Νεοκαισάρεια του Πόντου. Η οικογένεια του ήταν στ’ αλήθεια μια οικογένεια Αγίων, είχε παππού μάρτυρα, τα αδέλφια του Γρηγόριος ήταν επίσκοπος Νύσσης και Πέτρος επίσκοπος Σεβαστείας και ο ίδιος επίσκοπος Καισαρείας, οι αδελφές του ήταν όλες αφιερωμένες στον Θεό, με πρώτη την αγία και σοφή Μακρίνα, που ήταν αυτή που επηρέασε τον άγιο να στραφεί στην χριστιανική πίστη. Ο Ναυκράτιος ένας άλλος αδελφός του ασκήτευε στην έρημο του Πόντου και πέθανε μόλις 27 χρόνων. Τον πατέρα του τον έλεγαν και αυτόν Βασίλειο και ήταν ρήτορας, δηλαδή δικηγόρος, ενώ τη μητέρα του την έλεγαν Εμμέλεια και ήταν πολύ σοφή και αγία γυναίκα. Η οικογένεια του Αγίου Βασιλείου είχε 11 παιδιά (5 αγόρια – 6 κορίτσια) και όλοι διακρίθηκαν στου Χριστού την πίστη.

Σπουδές και διακονία στην Εκκλησία

Ο μικρός Βασίλειος έμαθε τα χριστιανικά γράμματα από τον ίδιο τον πατέρα του τον Βασίλειο, αλλά ζήτησε να σπουδάσει και την αρχαία ελληνική παιδεία. Έτσι ο Άγιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη, διότι εκεί ήταν τότε πολλοί σοφοί, αλλά κάτι περισσότερο αναζητώντας ο Βασίλειος, έφτασε τελικά στην Αθήνα, όπου βρίσκονταν οι κορυφαίοι. Τότε μάλιστα σπούδαζαν στην Αθήνα ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιουλιανός ο παραβάτης, ο σοφιστής Λιβάνιος και άλλοι. Εκεί σπούδασε γεωμετρία, αστρονομία, φιλοσοφία, ιατρική, ρητορική και γραμματική. Οι σπουδές του διήρκησαν τεσσεράμισι χρόνια. Η ασκητική του ζωή ξεκίνησε ήδη από τα χρόνια όπου φοιτούσε στην Αθήνα. Υπόδειγμα αρετής εκεί ο Βασίλειος, όσο έμεινε, περνώντας με σωφροσύνη και εγκράτεια τόση, ώστε και αυτός ο σπουδαίος δάσκαλός στην αρχαία φιλοσοφία, ο Εύβουλος, λέγεται ότι έγινε μαζί του Χριστιανός! Κατά την διάρκεια αυτών των ετών, ο Άγιος Βασίλειος και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ανέπτυξαν μεγάλη και ισχυρή φιλία. Ταυτόχρονα με τις σπουδές τους, είχαν ιεραποστολική δράση. Διοργάνωναν χριστιανικές συγκεντρώσεις, στις οποίες ανέλυαν θρησκευτικά ζητήματα. Ίδρυσαν επίσης και τον πρώτο φοιτητικό χριστιανικό σύλλογο.

Επέστρεψε στην Καισαρεία το καλοκαίρι του 356 μ.Χ. και συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του, έγινε καθηγητής της ρητορικής. Το 358 μ.Χ. βαπτίζεται Χριστιανός, και αποφασίζει να αφιερώσει τον εαυτό του στην ασκητική πολιτεία. Αποσύρθηκε λοιπόν σε ένα κτήμα της οικογενείας του στον Πόντο. Χαρακτηριστικό της μεγαλοψυχίας του είναι, ότι μετά την βάπτιση του δώρισε στους φτωχούς και στην εκκλησία το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους ξεκινά ένα οδοιπορικό σε γνωστά κέντρα ασκητισμού της Ανατολής, Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία, επιθυμώντας να συναντήσει πολλούς ασκητές και μοναχούς για να γνωρίσει τον τρόπο ζωής τους. Όταν γύρισε στο Πόντο από το ταξίδι αυτό, μοίρασε και την υπόλοιπη περιουσία του και αποσύρθηκε στο κτήμα του επιθυμώντας να ζήσει πλέον ως μοναχός. Εκεί έγραψε τους: «Κανονισμούς δια τον Μοναχικόν βίον», κανόνες που ρυθμίζουν τη ζωή στα μοναστήρια μέχρι τις μέρες μας. Με την υψηλή του κατάρτιση στην ορθόδοξη πίστη και τον ασκητικό, θαυμαστό του βίο, η φήμη του Αγίου Βασιλείου εξαπλώθηκε με τον καιρό σε όλη την Καππαδοκία.

Στην Αντιόχεια χειροτονήθηκε Διάκονος από τον εκεί Πατριάρχη. Στην πατρίδα του την Καισαρεία χειροτονήθηκε Ιερέας το 364 μ.Χ. και όταν εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Ευσέβιος, συνάχθηκαν οι επίσκοποι της επαρχίας και χειροτόνησαν τον Άγιο Βασίλειο Αρχιερέα και ποιμένα τους! Ήταν το 370 μ.Χ., ο Βασίλειος βρισκόταν σε ηλικία 41 ετών.

Επίσκοπος πλέον, ο Άγιος Βασίλειος αντιμετώπισε την προσπάθεια του Αυτοκράτορα Ουάλη να επιβάλει τον Ομοιανισμό (ρεύμα του Αρειανισμού). Στην περιφέρεια της δικής του ποιμαντικής ευθύνης είχε να αντιμετωπίσει την έντονη παρουσία του αρειανικού στοιχείου και άλλων κακοδοξιών. Από τις επιστολές του φαίνονται οι προσπάθειες που κατέβαλε για την ανάδειξη άξιων κληρικών, καθώς και για την πιστή εφαρμογή των ιερών κανόνων από όλους τους πιστούς και φανερώνεται επίσης η ποιμαντική φροντίδα στα αποκομμένα και περιθωριοποιημένα μέλη της Εκκλησίας.

Στην οικουμενική Εκκλησία ο Μέγας Βασίλειος ουσιαστικά αναλαμβάνει τα πνευματικά ηνία από το Μέγα Αθανάσιο, ο οποίος γηραιός πλέον, αποσύρεται από την ενεργό δράση. Εργάζεται συνεχώς για την επικράτηση των ορθόδοξων χριστιανικών αρχών και υπερασπίζεται με σθένος το δογματικό προσανατολισμό της Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας.

Το έργο του

Ας δούμε όμως γιατί ο Αγιος Βασίλειος έμεινε ως Μέγας στην ιστορία. Πρώτα πρώτα μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό του. Από πολύ νέος γύμναζε τον εαυτό του στο πνεύμα και τον έβαζε σε σκληραγωγίες, και όπως λένε, άλλο δρόμο δεν γνώριζε εκτός αυτόν που οδηγούσε στο πανεπιστήμιο και στην εκκλησία. Σε μεγάλες επιδημίες που ταλαιπωρούσαν τον λαό αυτός ήταν παρών και βοηθούσε σωματικά και ψυχικά διδάσκοντας την πίστη του Χριστού. Ο Αγιος Βασίλειος ήταν πολύ αυστηρός με αυτούς που ξέφευγαν από την σωστή πίστη, έλεγε και έγραφε την αλήθεια θαρραλέα και μάλιστα δεν δίστασε να ελέγξει ακόμη και αυτοκράτορες. Με το κύρος που τον διέκρινε αγωνίσθηκε με σθένος εναντίον των αιρέσεων και συνέβαλε τα μέγιστα στο να διαφυλαχθή ανόθευτη η πίστη και αναλλοίωτη η μέθοδος θεραπείας και ο τρόπος σωτηρίας του ανθρώπου.

Ο Μ. Βασίλειος, εκτός των άλλων θαυμάσιων και θείας εμπνεύσεως έργων του, έγραψε και την εκτενή και κατανυκτική Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση της συντομότερης Θείας Λειτουργίας του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, τη Μεγ. Πέμπτη και το Μέγ. Σάββατο.

Ο Άγιος έγραψε πολλά για την καθοδήγηση των χριστιανών, ίδρυσε μοναστήρια, όπου αρκετοί μαθητές του αφιερώθηκαν στον Θεό. Είναι δε γνωστός στους πολλούς κυρίως για την κοινωνική του δράση, η οποία όμως αποτελεί καρπό της νηπτικής του ζωής.

Ο Άγιος Βασίλειος, βοηθούσε πάντοτε τους αδικημένους και κουρασμένους, τους πεινασμένους και τους αρρώστους, ανεξάρτητα από το γένος, τη φυλή και το θρήσκευμα. Ίδρυσε και καθιέρωσε τη διανομή αγαθών -τρόφιμα ρούχα, χρήματα και κάθε είδους βοήθεια σε φτωχές οικογένειες άπορους κ.λπ.

Το πιο σπουδαίο του έργο ήταν η οργάνωση της ελεημοσύνης και φιλανθρωπίας στην επαρχία του, έφτιαξε κοντά στην Καισάρεια μια ολόκληρη πόλη από φιλανθρωπικά ιδρύματα, γηροκομεία, νοσοκομεία, πτωχοκομεία, ξενοδοχεία, ορφανοτροφεία κ.α. Η πόλη αυτή ονομάσθηκε «Βασιλειάδα». Φανταστείτε τι ανακούφιση θα ένιωθαν τότε οι φτωχοί, τα ορφανά, οι γέροι, οι ταξιδιώτες, η Καισάρεια είχε γίνει μια μεγάλη οικογένεια με πατέρα τον Άγιο Βασίλειο τον επίσκοπό της.

Η “Βασιλειάδα”, που αποτελεί, δια μέσου των αιώνων, πρότυπο έργο ανθρωπιάς και κοινωνικής προσφοράς, είναι δημιούργημα της γλυκύτατης καρδιάς του, της πεπληρωμένης από την χάρη του Παναγίου Πνεύματος, καρπός του οποίου είναι η αγάπη. Η ανιδιοτελής αγάπη, που τον “εξανάγκαζε” να φθάνη μέχρι το σημείο να περιθάλπη και τους λεπρούς, μάλιστα δε να τους περιποιείται ο ίδιος προσωπικά και το πιο παράδοξο, να ασπάζεται και τις πληγές τους με την ίδια ευλάβεια που ασπαζόταν την εικόνα του Χριστού και των Αγίων. Για να κατανοηθή το μέγεθος της αγάπης και της θυσίας του πρέπει να σημειωθή ότι η λέπρα την εποχή εκείνη ήταν ανίατη και μεταδοτική ασθένεια και ότι οι λεπροί ζούσαν μακριά από τις πόλεις, διωγμένοι και απομονωμένοι χωρίς την φροντίδα κανενός. Τον αγαπούσαν τόσο πολύ που στην κηδεία του σημειώθηκαν λιποθυμίες!

Η θεολογική προσφορά του

Ο Μέγας Βασίλειος είναι ένας από τους σημαντικότερους δογματικούς θεολόγους του Χριστιανισμού, με σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του Τριαδολογικού δόγματος. Διακήρυξε την ενότητα της Αγίας Τριάδος ως μιας ουσίας και προχώρησε στον προσδιορισμό του υποστατικού διαχωρισμού των Προσώπων της. Κάθε υπόσταση διακρίνεται από ορισμένους τρόπους ύπαρξης και μεμονωμένα χαρακτηριστικά (ιδιώματα): ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννηθείς αχρόνως και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται υπό του Πατρός.

Στο έργο τόνισε επίσης τη σημασία της διάκρισης μεταξύ ουσίας και ενεργειών του Θεού. Μεταξύ του άκτιστου Θεού και του κτιστού κόσμου υπάρχει οντολογικό χάσμα, που αποκλείει την κατ’ ουσία κοινωνία και σχέση μεταξύ τους. Ο Θεός καθίσταται αντιληπτός στον κόσμο διά των ενεργειών του. Το ότι ο κόσμος διατηρείται στο “είναι” οφείλεται στη δημιουργική, συνεκτική και ζωοποιό ενέργεια του Θεού.

Κεφαλαιώδης ήταν και η συμβολή του στην αξιολόγηση της θύραθεν παιδείας μέσα στη χριστιανική Εκκλησία. Μελετητής ο ίδιος και γνώστης της ελληνικής φιλοσοφίας, τη χρησιμοποιεί ως όργανο επεξεργασίας και διατύπωσης των θεολογικών του αντιλήψεων. Η φιλοσοφία, κατά τον Βασίλειο, πρέπει να μελετάται υπό το νέο χριστιανικό πρίσμα. Δεν απορρίπτει τη μελέτη των κλασσικών γραμμάτων, αντίθετα προτρέπει στη χρήση τους ως ένδυμα της χριστιανικής θρησκευτικής διδασκαλίας.

Στον τομέα του μοναχισμού ανέλαβε δράση θέτοντάς τον υπό τον έλεγχο της εκκλησιαστικής ηγεσίας και εισήγαγε την ομολογία της αφιέρωσης στον Θεό και της ένταξης στην αδελφότητα, η οποία προέβλεπε αγαμία, υπακοή και ακτημοσύνη. Επίσης έθεσε την πνευματικότητα του μοναχισμού στη σταθερή βάση της Αγίας Γραφής και τοποθέτησε τους μοναχούς στη γραμμή του κοινού βίου και της οργανωμένης δράσης.

Το συγγραφικό έργο του

Τα έργα του κατατάσσονται σε τέσσερεις κατηγορίες: 

Δογματικά συγγράμματα.

α) «Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου». Αποτελείται από τρία βιβλία και καταφέρεται ενάντια του αρχηγού των Ανομοίων Ευνομίου.

β) «Προς Αμφιλόχιον, περί του Αγίου Πνεύματος». Επιστολική πραγματεία προς τον επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιο σχετικά με το Άγιο Πνεύμα. 

Ασκητικά συγγράμματα.

α) «Τα Ηθικά». Συλλογή 80 ηθικών κανόνων.

β) «Όροι κατά πλάτος». Περιέχει 55 κεφάλαια με θέμα γενικές αρχές του μοναχισμού.
γ) «Όροι κατ’ επιτομήν». Περιέχει 313 κεφάλαια που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των μοναχών.
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Περί κρίματος».
στ) «Περί της εν παρθενία αληθούς αφθορίας». Έργο σχετικό με την παρθενική ζωή.

Ομιλίες.

Ορισμένες από τις ομιλίες του είναι:


α) «Εις την Εξαήμερον». Συλλογή 9 ομιλιών με θέμα τη δημιουργία του κόσμου.
β) «Εις του Ψαλμούς». Συλλογή 18 ομιλιών με αφορμή το περιεχόμενο των Ψαλμών του Δαυίδ.
γ) «Περί του ουκ έστιν αίτιος του κακού ο Θεός».
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Κατά Σαβελλιανών, Αρείου και Ανομοίων».
στ) «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων». Το διασημότερο από τα κείμενα του Βασιλείου, στο οποίο πραγματοποιεί προσπάθεια γεφύρωσης μεταξύ χριστιανικής και κλασσικής παιδείας.
ζ) «Προτρεπτικός εις το άγιον βάπτισμα».
η) «Εις το πρόσεχε σεαυτώ».
θ) «Προς Πλουτούντας».
ι) «Εν λιμώ και αυχμώ».
ια) «Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν και περί ευχαριστίας».

Επιστολές.

Σώζονται 365 επιστολές με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου, που καλύπτουν την εικοσαετία από την επιστροφή του στην Καισάρεια από την Αθήνα έως και το θάνατό του.

Η κοίμησή του

Καταπονημένος από την μεγάλη δράση που ανέπτυξε σε τόσους πολλούς τομείς, ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας παραδίδει το πνεύμα στο Θεό την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. σε ηλικία 49 ετών. Ο θάνατός του βυθίζει στο πένθος όχι μόνο το ποίμνιό του αλλά και όλο το χριστιανικό κόσμο της Ανατολής. Στην κηδεία του συμμετέχει και ένα πλήθος ανομοιογενές από άποψη θρησκευτικής και εθνικής διαφοροποιήσεως. Το υψηλής σημασίας θεολογικό και δογματικό του έργο καθώς και η λειτουργική και πρωτότυπη ανθρωπιστική του δράση, είναι η μεγάλη παρακαταθήκη που μας άφησε. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την 1ην Ιανουαρίου.

Από το 1081 μ.Χ. ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης Μαυρόπους (ο από Ευχαΐτων) θέσπισε έναν κοινό εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Ιωάννη του Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου, στις 30 Ιανουαρίου, ως προστατών των γραμμάτων και της παιδείας.

Ο Άγιος στα 48 χρόνια που έζησε, έκαμε τόσα πολλά για τους ανθρώπους που η ιστορία τον ονόμασε ΜΕΓΑ όσο ακόμα ζούσε. Αυτός ήταν ο Αη Βασίλης από την Καισαρεία που πάντα θα ζει μέσα στις καρδιές μας και θα μας θυμίζει με το έργο του ότι πρέπει να είμαστε όλοι εμείς οι άνθρωποι μικροί και μεγάλοι αγαπημένοι.

Το έθιμο της βασιλόπιτας


Μια φορά και έναν καιρό ζούσε ένας βασιλιάς του Βυζαντίου που ήταν συμμαθητής του Αγίου Βασιλείου και τον έλεγαν Ιουλιανό. Ο Ιουλιανός αγαπούσε την φιλοσοφία και τους ψεύτικους θεούς και μισούσε τον Χριστιανισμό. Ο Άγιος Βασίλειος δεν του χαρίσθηκε γι' αυτό και ο Βασιλιάς ζητούσε αφορμή να τον ταπεινώσει. Όταν το Βυζάντιο κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία, ο Ιουλιανός πέρασε με τον στρατό του από την Καισαρεία. Τότε διέταξε να φορολογήσουν όλη την επαρχία και τα χρήματα αυτά θα τα έπαιρνε επιστρέφοντας για την Κωνσταντινούπολη. Έτσι, οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να δώσουν ό,τι είχε ο καθένας χρυσαφικά νομίσματα κ.λπ. 

Όμως ο Ιουλιανός σκοτώθηκε άδοξα σε μια μάχη στον πόλεμο με τους Πέρσες, έτσι δεν ξαναπέρασε ποτέ από την Καισάρεια. Τότε ο Άγιος Βασίλης έδωσε εντολή και από τα μαζεμένα χρυσαφικά τα μισά να δοθούν στους φτωχούς, ένα μικρό μέρος κράτησε για τις ανάγκες των ιδρυμάτων της Βασιλειάδος, και τα υπόλοιπα τα μοίρασε στους κατοίκους με ένα πρωτότυπο τρόπο: 
  • έδωσε εντολή να ζυμώσουν ψωμιά και σε κάθε ψωμί, έβαλε από ένα νόμισμα ή χρυσαφικό μέσα, κατόπιν τα μοίρασε στα σπίτια, έτσι τρώγοντας οι κάτοικοι τα ψωμιά όλο και κάτι έβρισκαν μέσα. Έτσι, γεννήθηκε το έθιμο της πίτας που ονομάσθηκε βασιλόπιτα.

Ἀπολυτίκιο. Ἦχος α’.
Εἰς πᾶσαν την γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, ὡς δεξαμένην τον λόγον σου· δι’ οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, την φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τα τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας. Βασίλειον ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὥφθης βάσις ἄσειστος τῇ Ἐκκλησίᾳ, νέμων πᾶσιν ἄσυλον, την κυριότητα βροτοῖς, ἐπισφραγίζων σοῖς δόγμασιν, Οὐρανοφάντορ Βασίλειε Ὅσιε.

Μεγαλυνάριον.
Τον οὐρανοφάντορα τοῦ Χριστοῦ, μύστην τοῦ Δεσπότου, τον φωστῆρα τον φαεινόν, τον ἐκ Καισαρείας, και Καππαδόκων χώρας, Βασίλειον τον μέγαν, πάντες τιμήσωμεν. 

19 Ιανουαρίου τιμάται ή ανάμνηση του μεγάλου θαύματος στη Νίκαια, όταν ο Μέγας Βασίλειος με την προσευχή του άνοιξε τις πόρτες της Καθολικής Εκκλησίας και την έδωσε στους Ορθοδόξους.


Ποίημα Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ


Σοῦ την φωνήν, ἔδει παρεῖναι Βασίλειε, τοῖς ἐγχειρεῖν ἐθέλουσι, τοῖς ἐγκωμίοις σου, ἀλλὰ Πάτερ συγγνώμων, γενόμενος την χάριν, νέμοις ἀφθόνως ἡμῖν.

Το ἐμπαθές, σκίρτημα τῆς τυραννούσης σαρκός, φιλοσοφίας ἔρωτι, ἐπαιδαγώγησας· διό ἐν ἀκηράτοις, αὐλίζῃ βασιλείοις, Πάτερ Βασίλειε.

Τῶν ἀρετῶν, σὺ τὴν τραχεῖαν βαδίσας ὁδόν, ἐπὶ τὴν λείαν ἔφθασας, και ἀστασίαστον, την οὐράνιον βάσιν, και πᾶσιν ἀνεδείχθης, τύπος Βασίλειε.

Τά τῆς ψυχῆς, πάθη χρησίμως Βασίλειε, ἅμα δὲ και τοῦ σώματος, ἐν τῷ τοῦ Πνεύματος, περιέτεμες ξίφει· σαυτὸν δε, τῷ Δεσπότῃ, θῦμα προσήνεγκας.

Σύ γεγονώς, μύστης ἀρρήτων Βασίλειε, το του Χριστοῦ βασίλειον, ἐμυσταγώγησας, Ἱεράτευμα Πάτερ, σαφῶς το τῆς Τριάδος, φῶς ἀπαστράψας ἡμῖν.

Πηγές, Βιβλιογραφία:
1. Μ. Βασιλείου, Ομιλία ρηθείσα εν λιμώ και αυχμώ &8. Πρόκειται για τη μεγάλη πείνα του 367/8 και ο Άγιος απευθύνεται στους πλούσιους κατοίκους της πόλεως)
2. Μ. Βασιλείου, Ότι ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός, &9)
3. Ποίημα Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ - Τῌ Α' ΤΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
4. Σοφά Λόγια από τον Άγιο Βασίλειο τον Μέγα. imverias.blogspot.gr, Γραφείο Τύπου Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας,Ναούσης και Καμπανίας
5. Συναξαριστής Μεγάλου Βασιλείου by Geron Nektarios o Agioreitis on Scribdgeron-nektarios-o-agioritis.blogspot.gr και από «Δρόμοι της Πίστης – Ψηφιακή Πατρολογία» που επιμελήθηκε το Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Εκκλησίας της Ελλάδος, www.ecclesia.gr
• Θρησκευτικά Ε' Δημοτικού, ebooks.edu.gr
• www.catichisis.gr, Συνοδική Επιτροπή Χριστιανικής Αγωγής της Νεότητος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος
• Ελληνική Πατρολογία, Patrologia Graeca - Κλειδί Πατρολογίας ανά συγγραφέα - Κλειδί Πατρολογίας ανά τόμο
Έρευνα, συλλογή, επιμέλεια: www.sophia-ntrekou.gr

Θεματολογία για τον Μέγα Βασίλειο 
στην Αέναη επΑνάσταση

Ελληνική Πατρολογία


4ος αιώνας Τόμοι 29-32: Βασίλειος Καισαρείας ο Μέγας

Κλειδί Πατρολογίας Migne, Τόμος 31ος (PG 31).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ, ΤΟΜΟΣ 31ος (PG 31).
——————————————————————————————————
Άγιος Βασίλειος Καισαρείας, ο Μέγας.
——————————————————————————————————

Προοίμιον. (λατινιστί). (PG 31, σελ. 9 – 162).

ΟΜΙΛΙΑΙ

(Ομιλία Α’). Περί νηστείας Λόγος Α’. (PG 31, σελ. 164 – 184).

(Ομιλία Β’). Περί νηστείας Λόγος Β’. (PG 31, σελ. 185 – 197).

(Ομιλία Γ’). Ομιλία εις το, «πρόσεχε σεαυτώ» . (PG 31, σελ. 197 – 217).

(Ομιλία Δ’). Περί ευχαριστίας. Λόγος. (PG 31, σελ. 217 – 237).

(Ομιλία Ε’). Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν, και εις τα λειπόμενα της προλεχθείσης ομιλίας της περί ευχαριστίας. (PG 31, σελ. 237 – 261).

(Ομιλία ς’). Εις το ρητόν του κατά Λουκάν Ευαγγελίου· «καθελώ μου τας αποθήκας, και μείζονας οικοδομήσω» και περί πλεονεξίας. (PG 31, σελ. 261 – 277).

(Ομιλία Ζ’). Ομιλία προς τους πλουτούντας. (PG 31, σελ. 277 – 304).

(Ομιλία Η’). Ομιλία ρηθείσα εν λιμώ και αυχμώ. (PG 31, σελ. 304 – 328).

(Ομιλία Θ’). Ομιλία, ότι ουκ εστιν αίτιος των κακών ο Θεός. (PG 31, σελ. 329 – 353).

Ομιλία Ι’. Κατά οργιζομένων. (PG 31, σελ. 353 – 372). 
(Κι εδώ σε νεοελληνική απόδοση Ο Θυμός η Οργή και η Θεραπεία τους)

Ομιλία ΙΑ’. Περί φθόνου. (PG 31, σελ. 372 – 385).

Ομιλία ΙΒ’. Εις την αρχήν των παροιμιών. (PG 31, σελ. 385 – 424).

Ομιλία ΙΓ’. Προτρεπτικὴ εἰς τὸ ἅγιον βάπτισμα. (PG 31, σελ. 424 – 444).

Ομιλία ΙΔ’. Κατά μεθυόντων. (PG 31, σελ. 444 – 464).

Ομιλία ΙΕ’. Περὶ πίστεως. (PG 31, σελ. 464 – 472).

Ομιλία Ις’. Εις το, «Εν αρχή ην ο Λόγος» . (PG 31, σελ. 472 – 481).

Ομιλία ΙΖ’. Εις Βαρλαάμ μάρτυρα. (PG 31, σελ. 484 – 489).

Ομιλία ΙΗ’. Εις Γόρδιον τον μάρτυρα. (PG 31, σελ. 489 – 508).

Ομιλία ΙΘ’. Εἰς τοὺς ἁγίους τεσσαράκοντα μάρτυρας. (PG 31, σελ. 508 – 525).

Ομιλία Κ’. Περί ταπεινοφροσύνης. (PG 31, σελ. 525 – 540).

Ομιλία ΚΑ’. Περὶ τοῦ μὴ προσηλῶσθαι τοῖς βιωτικοῖς, καὶ περὶ τοῦ γενομένου ἐμπρησμοῦ ἔξωθεν τῆς Ἐκκλησίας. (PG 31, σελ. 540 – 564).

Ομιλία ΚΒ’. Προς τους νέους. Όπως αν εξ Ελληνικών ωφέλοιντο λόγων. (PG 31, σελ. 564 – 589).

Ομιλία ΚΓ’. Εις τον άγιον μάρτυρα Μάμαντα. (PG 31, σελ. 589 – 600).

Ομιλία ΚΔ’. Κατὰ Σαβελλιανῶν, καὶ Ἀρείου, καὶ τῶν Ἀνομοίων. (PG 31, σελ. 600 – 617).

ΑΣΚΗΤΙΚΑ

Ασκητικά. Ασκητική προδιατύπωσις. (PG 31, σελ. 620 – 625).

Λόγος ασκητικός, καὶ παραίνεσις περὶ ἀποταγῆς βίου, καὶ τελειώσεως πνευματικῆς. (PG 31, σελ. 625 – 648).

Λόγος περί ασκήσεως, πῶς δεῖ κοσμεῖσθαι τὸν μοναχόν. (PG 31, σελ. 648 – 652).

Προοίμιον. Περί κρίματος Θεού. (PG 31, σελ. 653 – 676).

Περί πίστεως. (PG 31, σελ. 677 – 692).


ΗΘΙΚΑ (PG 31, σελ. 692 – 869).

Πίναξ των ηθικών κανόνων. (PG 31, σελ. 692 – 700).

ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΗΘΙΚΩΝ

Λόγος ασκητικός. (PG 31, σελ. 869 – 881).
Λόγος ασκητικός. (PG 31, σελ. 881 – 888).

ΟΡΟΙ ΚΑΤΑ ΠΛΑΤΟΣ

Προοίμιον. (PG 31, σελ. 889 – 901).

Κεφάλαια των κατά πλάτος όρων. (PG 31, σελ. 901 – 905).

ΟΡΟΙ ΚΑΤΑ ΠΛΑΤΟΣ (κατ’ ερώτησιν και απόκρισιν). (PG 31, σελ. 905 – 1.052). 



ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤ’ ΕΠΙΤΟΜΗΝ. (PG 31, σελ. 1.052 – 1.305).

Poenae in monachos delinquentes. Επιτίμια (α-ια’). (PG 31, σελ. 1.305 – 1.308).
Epitimia. Επιτίμια (ιβ’ – ξ’). (PG 31, σελ. 1.308 – 1.313).
Epitimia in canonicas. Επιτίμια εις τας κανονικάς. (PG 31, σελ. 1.313 – 1.316).
Constitutiones asceticae. Ασκητικαί διατάξεις, προς τους εν κοινοβίω και κατά μόνας ασκούντας. (PG 31, σελ. 1.321 – 1.428).
Homilia de spiritu sancto. Ομιλία περί του αγίου Πνεύματος. (PG 31, σελ. 1.429 – 1.437).
Homilia dicta in Lacisis. Ομιλία ρηθείσα εν Λαζικοίς. (PG 31, σελ. 1.437 – 1.457).
In sanctam Christi generationem. Ομιλία εις την αγίαν του Χριστού Γέννησιν. (PG 31, σελ. 1.457 – 1.476).
Homilia de paenitentia. Ομιλία περί μετανοίας. (PG 31, σελ. 1.476 – 1.488).
Adversus eos qui per calumniam. Πρὸς τοὺς συκοφαντοῦντας ἡμᾶς, ὅτι τρεῖς θεοὺς λέγομεν. (PG 31, σελ. 1.488 – 1.496).
Orationes sive exorcismi. Ευχαί ήτοι εξορκισμοί του Μεγάλου Βασιλείου. Προς τους πάσχοντας υπό δαιμόνων, και εκάστην ασθένειαν. (PG 31, σελ. 1.677 – 1.681).
Sermo ob sacerdotum instructionem. Λόγος περί καταστάσεως ιερέων. (PG 31, σελ. 1.685 – 1.688).
Homilia de misericordia et judicio. Περί ελέους και κρίσεως. (PG 31, σελ. 1.705 – 1.713).
Consolatoria ad aegrotum. Ομιλία παραμυθητική ασθενούντι. (PG 31, σελ. 1.713 – 1.721).



Sermo de contubernalibus. Λόγος περί των συνεισάκτων. (PG 30, σελ. 812 – 828).

Prologus 3 (prooemium in regulas brevius tractatas). Προοίμιον των κατ’ επιτομήν όρων. (PG 31, σελ. 1.080).

Canon 96 (De haereticis). Περί αιρετικών (κανών) Ϟς'. Ερώτησις ρκδ’. Εἰ δεῖ μετὰ αἱρετικῶν ἢ μετὰ ἑλλήνων (ἢ ἰουδαίων) κατὰ συντυχίαν εὑρεθέντα που συνεσθίειν ἢ ἀσπάζεσθαι αὐτούς. (PG 31, σελ. 1.165 – 1.168).

Sermo ob sacerdotum instructionem. Παραγγελία προς ιερείς γ’. Περί της θείας χάριτος. (PG 31, σελ. 1.685 – 1.688).


Έρευνα, συλλογή, επιμέλεια: by Sophia Ntrekou.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: