Αέναη επΑνάσταση: Βιβλία του Ζακ Λακάν και του Ζακ-Αλέν Μιλέρ που έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά

Βιβλία του Ζακ Λακάν και του Ζακ-Αλέν Μιλέρ που έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά

Εργασία, Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Columnist Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν μια γλώσσα. - Ζακ Λακάν

Θα συμπλήρωνα: Η γλώσσα συμβολοποιεί τα δεδομένα του ψυχισμού και ζωοποιεί το νοηματοδοτικό υποκείμενο με ασυνείδητο τρόπο. Επίσης, η γλώσσα υπόσχεται την αποκωδικοποίηση του ψυχικού χάους του ανθρώπου, μολονότι συχνότατα ειναι ασυνείδητος ο άτροπος που το σημαίνον σχετίζεται οργανικά με το σημαινόμενο.

«Στην αγάπη, αυτό που στοχεύεται είναι το υποκείμενο, το υποκείμενο ως τέτοιο, ως υποτιθέμενο σε μια αρθρωμένη φράση, σε κάτι που οργανώνεται ή μπορεί να οργανωθεί από μια ζωή ολόκληρη. Ένα υποκείμενο, ως τέτοιο, δεν έχει και μεγάλη σχέση με την απόλαυση. Όμως, αντίθετα, το σημείο του είναι ικανό να προκαλέσει την επιθυμία. Εκεί βρίσκεται το ελατήριο της αγάπης.»

[Dans l’amour, ce qui est visé, c’est le sujet, le sujet comme tel, en tant qu’il est supposé a une phrase articulée, a quelque chose qui s’ordonne ou peut s’ordonner d’une vie entière. Un sujet, comme tel, n’a pas grand-chose a faire avec la jouissance. Mais, par contre, son signe est susceptible de provoquer le désir. Là est le ressort de l’amour.]

Σεμινάριο XX «Ακόμη», IV, Η αγάπη και το σημαίνον,
[σελ. 127] 16 Ιανουαρίου 1973 - Jacques Lacan

Κείμενα του Ζακ Λακάν και του Ζακ-Αλέν Μιλέρ

που έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά

• Ζακ Λακάν - Η μεταβίβαση, το 8ο Βιβλίο του Σεμιναρίου, 2020. Από τις εκδόσεις Εκκρεμές, σειρά «Λακανικός προσανατολισμός». Μετάφραση: Άννα Πίγκου, Δέσποινα Ανδροπούλου, Ρούλη Χριστοπούλου, Ελένη Μόλαρη, Κώστας Τσάμπουρας, Ρεζινάλντ Μπλανσέ. Σελίδες: 427. Επιμέλεια και σημειώσεις: Νασία Λινάρδου-Μπλανσέ

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος

ΤΟ ΕΛΑΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Ένα σχόλιο πάνω στο Συμπόσιο του Πλάτωνα
ΙΙ. Σκηνικό και πρόσωπα
III. Η μεταφορά του έρωτα: Ο Φαίδρος
IV. Η ψυχολογία του πλούσιου: Ο Παυσανίας
V. Η ιατρική αρμονία: Ερυξίμαχος
VI. Η διακωμώδηση της σφαίρας: Αριστοφάνης
VII. Η ατοπία του έρωτα: Αγάθων
VIII. Από την επιστήμη στον μύθο
ΙΧ. Έξοδος από τον υπερκόσμοΧ. Άγαλμα
ΧΙ. Μεταξύ Σωκράτη και Αλκιβιάδη

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΥΝΟΥΧΙΣΜΟΥ
ΧΙΙ. Η μεταβίβαση στον ενεστώταXIII. Κριτική της αντιμεταβίβασης
XIV. Αίτημα και επιθυμία στο στοματικό και πρωκτικό στάδιο
XV. Στοματικό, πρωκτικό, γεννητικό
XVI. Η ψυχή και το σύμπλεγμα του ευνουχισμού
XVII. To σύμβολο ΦXVIII. Η πραγματική παρουσία

Ο ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟΣ ΜΥΘΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Ένα σχόλιο γύρω από την τριλογία των Κουφονταίν, του Πωλ Κλωντέλ
XIX. Το όχι της Σιν
XX. Η αχρειότητα του Τυρλύρ
XXI. Η επιθυμία της Πανσέ
XXII. Δομική αποσύνθεση

ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΚΑΙ ΤΟ ΜΙΚΡΟ α
XXIII. Νοηματικά γλιστρήματα του ιδεώδους
XXIV. Η ταύτιση μέσω του «ein einziger zug»
XXV. Το άγχος στη σχέση του με την επιθυμία
XXVI. Σκιᾶς ὄναρ ἄνθρωπος
XXVII. Ο αναλυτής και το πένθος του

Από τις εκδόσεις Εκκρεμές, σειρά «Λακανικός προσανατολισμός»

• Ζακ Λακάν, Μιλάω στους τοίχους, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2015.

• Ζακ Λακάν, Ο ατομικός μύθος του νευρωτικού, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2015.

• Ζακ Λακάν, Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Κείμενα για τη σχολή του Λακάν, Ζ. Λακάν: Σημείωμα προς τους Ιταλούς, Ζ-Α. Μιλέρ: Το πέρασμα της ψυχανάλυσης προς την επιστήμη & Η θεωρία του Τορίνου για το υποκείμενο της Σχολής, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2013. Σελίδες: 88

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]: Στο «Σημείωμα προς τους Ιταλούς» ο Λακάν προτείνει στον λεγόμενο ιταλικό τρίποδα, την ιταλική ομάδα του, «να χρίσει μέλη της εκείνους που θα αιτούνται την είσοδό τους βάσει της αρχής του περάσματος». Τους προτείνει δηλαδή τη δοκιμασία που μπορεί να οδηγήσει στην επαλήθευση ότι «υπάρχει αναλυτής». Υπάρχει αναλυτής μόνο εφόσον μια ορισμένη επιθυμία του έχει έρθει. Αυτή είναι η συνθήκη `της οποίας, μέσα από κάποια πλευρά των περιπετειών του, ο αναλυτής οφείλει να φέρει το σημάδι`.

Η επιθυμία του αναλυτή είναι μια επιθυμία γνώσης.

Ο Λακάν αντιπαραθέτει στην ανθρωπότητα, «η οποία ορίζεται από την ευτυχία», τον αναλυτή που επιθυμεί τη γνώση με τίμημα να είναι το απόβλητο της ανθρωπότητας καθώς εκείνη δεν την επιθυμεί αυτή τη γνώση. Ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ στο μάθημά του «Το Συμπόσιο των αναλυτών», μια από τις παραδόσεις του οποίου μεταφράσαμε στον παρόντα τόμο, μας έδειξε πως το ιστορικό μοντέλο αυτής της πρωτόγνωρης επιθυμίας του ψυχαναλυτή δεν είναι για τον Λακάν ούτε η επιθυμία της επιστημονικής γνώσης ούτε η επιθυμία ενός ορισμένου ανθρωπισμού που δεν θέλει να ξέρει. Πρόκειται για την αλληλεπίδραση των δύο. [...]

«Υπάρχει γνώση μέσα στο πραγματικό. Μολονότι δεν είναι ο αναλυτής, αλλά ο επιστήμονας που, τούτης της γνώσης, οφείλει να της παράσχει στέγη.

Ο αναλυτής παρέχει στέγη σε μια άλλη γνώση, μιας άλλης θέσης, γνώση που όμως οφείλει να λάβει υπόψη της τη γνώση μέσα στο πραγματικό. Ο επιστήμονας παράγει τη γνώση προσποιούμενος ότι είναι το υποκείμενό της. Συνθήκη αναγκαία αλλά όχι ικανή. Αν δεν σαγηνεύσει τον κύριο αποκρύβοντάς του ότι εκεί έγκειται ο αφανισμός του, αυτή η γνώση θα παραμείνει θαμμένη όπως έμεινε επί είκοσι αιώνες όπου ο επιστήμονας θεωρούσε εαυτόν υποκείμενο αλλά μόνο μιας λίγο έως πολύ εύγλωττης πραγματείας».

Ζακ Λακάν, Σημείωμα προς τους Ιταλούς

«Η ιδέα ότι η ψυχανάλυση παίζει το παιχνίδι της με παρτενέρ την επιστήμη δεν βασίζεται απλώς σε ένα επιστημολογικό πάθος του Λακάν αλλά βασίζεται στο γεγονός ότι σήμερα η θέση της επιστήμης είναι καθοριστική μέσα στον πολιτισμό. Οι κύριοι που παρουσιάζονται είναι κίβδηλοι, δεν ρυθμίζουν πλέον τίποτε απολύτως, αφού η τάξη είναι η επιστημονική τάξη. Οι κύριοι έχουν μόνο την τάση να καμώνονται ότι είναι οι οργανωτές της τάξης. [...] Η επιστήμη για τον Λακάν συναρτάται με ένα θετικό αξίωμα: "υπάρχει γνώση μέσα στο πραγματικό". Αυτό το αξίωμα αντιτίθεται στο αρνητικό αξίωμα "δεν υπάρχει σεξουαλική σχέση μεταξύ των φύλων" που ο Λακάν παρουσιάζει εν προκειμένω σαν θεώρημα που αποδείχτηκε από την ψυχανάλυση. Σε αυτό το παιχνίδι της ψυχανάλυσης και της επιστήμης τα δύο εν λόγω αξιώματα προσδιορίζουν τα πλεονεκτήματα της καθεμιάς».

Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Το πέρασμα της ψυχανάλυσης προς την επιστήμη

• Ζακ Λακάν, Ο θρίαμβος της θρησκείας & Λόγος προς τους καθολικούς, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2011.

«Είμαι ένα παπαδοπαίδι», έλεγε ο Λακάν. Εκπαιδευμένος από τους αδελφούς του Τάγματος της Μαρίας, ήταν ένα παιδί θεοσεβούμενο και απέκτησε μια γνώση σημαντική, εσωτερική, των δοκιμασιών και των τεχνασμάτων της χριστιανικής πνευματικότητας. Ήξερε επίσης να μιλάει θαυμάσια στους καθολικούς και να τους εξοικειώνει με την ψυχανάλυση. Το Τάγμα των Ιησουιτών στοιχημάτιζε στη Σχολή του.

Ο Φρόυντ, αντλώντας την αισιοδοξία του από τον Διαφωτισμό, πίστευε ότι η θρησκεία δεν ήταν παρά αυταπάτη που η πρόοδος του επιστημονικού πνεύματος θα διέλυε στο μέλλον. Ο Λακάν δεν το πίστευε καθόλου. Αντίθετα θεωρούσε ότι η αληθινή θρησκεία, η ρωμαιοκαθολική, θα ξεγελούσε τελικά τους πάντες πλασάροντας νόημα με τη σέσουλα στο πραγματικό που η επιστήμη θα καθιστούσε όλο και πιο επίμονο, πιο ανυπόφορο.

Ζακ-Αλέν Μιλέρ

Οι δύο ενότητες αυτού του βιβλίου ανήκουν στο προφορικό έργο του Λακάν (ανέκδοτο ως σήμερα) και αποτελούν μέρος της συλλογής "Παράδοξα του Λακάν", τίτλο που επέλεξε ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ. Ο "Λόγος προς τους καθολικούς" περιλαμβάνει δύο διαλέξεις που εκφωνήθηκαν στις 9 και 10 Μαρτίου του 1960 στις Βρυξέλλες ύστερα από πρόσκληση της Πανεπιστημιακής Σχολής Σαιν-Λουί και αναγγέλθηκαν σαν "δημόσια μαθήματα". Ο "Θρίαμβος της θρησκείας" προέρχεται από μια "συνέντευξη τύπου" που έλαβε χώρα στη Ρώμη στις 29 Οκτωβρίου 1974 στο Γαλλικό Ινστιτούτο με την ευκαιρία ενός συνεδρίου. Ο Λακάν δέχτηκε ερωτήσεις από Ιταλούς δημοσιογράφους.

• Ζακ Λακάν, Η διδασκαλία μου, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2009.

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Θεωρία της ψυχαναλυτικής θεραπείας, Αθήνα: Εκκρεμές, 2007.

• Ζακ Λακάν, Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Ευμενείς Έλεγχοι, 2005. Σελίδες: 249

Η Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει:

«Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης». Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική στο τάδε ή στο δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει έναν νέο ορισμό του ασυνειδήτου και μια νέα θεωρία για την ψυχαναλυτική θεραπεία. Με αφετηρία αυτή την αμφισβήτηση των θεμελίων της ψυχανάλυσης δικαιολογεί το ύφος του, που το χαρακτηρίζει «ειρωνικό».

Γιατί λέει ειρωνικό ύφος; Το αντιδιαστέλλει με το δογματικό ύφος, που είναι ακριβώς το ύφος που δεν θέτει υπό αμφισβήτηση τα θεμέλια. Είναι σίγουρα μια αναφορά στην ειρωνεία του Σωκράτη, δηλαδή μια ειρωνεία βαθιά διαλεκτική, που συνίσταται στο να αναδείξει τις αντιφάσεις στις οποίες υποπίπτει ο συνομιλητής. Αυτή είναι η μέθοδος του Λακάν στο εν λόγω κείμενο, το οποίο είναι συνεχώς πολεμικό και δείχνει ότι δεν κατορθώνουμε να δικαιολογήσουμε τις διαφορετικές όψεις του έργου του Φρόυντ αν δεν λάβουμε ως βάση τις λειτουργίες της ομιλίας.

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Ο Λακάν και η ψυχανάλυση, Αθήνα: Εκκρεμές, 2003.

Στις εκδόσεις Ψυχογιός, σειρά Ψυχαναλυτικός λόγος

• Ζακ Λακάν, Σεμινάριο 17 (δέκατο έβδομο). Το αντίστροφο της ψυχανάλυσης (1969-1970), Αθήνα: Ψυχογιός, 2014. Μεταφραστής: Μαργαρίτα Φίλη, Φώτης Σιατίτσας, Αναστασία Κατσόγιαννη, Ντόρα Περτέση, Δημήτρις Βεργέτης. Σελίδες 296.

Το αντίστροφο της ψυχανάλυσης είναι η εξουσία, ο «λόγος του κυρίου» ως λογική μήτρα, όπως τον προσδιορίζει εδώ ο Ζακ Λακάν. Αποποιούμενος τη λειτουργία και την εξουσία του κυρίου, ο αναλυτής εγκαθίσταται στον ψυχαναλυτικό λόγο υπό την ιδιότητα του αντικειμένου α. Ας μην περιμένουμε ωστόσο ένα πολιτικό κήρυγμα στον απόηχο του Μάη του '68.

Επισημαίνοντας την προϊούσα μετάλλαξη της εξουσίας, που οργανώνεται πλέον από τη δεσπόζουσα λειτουργία της γνώσης σε απόλυτη σύμπνοια με τον λόγο του καπιταλιστή, ο Λακάν εγκαλεί την εξεγερμένη φοιτητική νεολαία για τις αυταπάτες της και την προτρέπει να αναρωτηθεί πρωτίστως για την ομόλογη θέση που της επιφυλάσσει ο λόγος του πανεπιστημίου μέσα στο σύστημα εξαγωγής της υπεραξίας.

Η ανατρεπτικότητα του σεμιναρίου πλήττει όμως απελευθερωτικά και την ίδια την ψυχανάλυση. Ο Λακάν, όπως υπογραμμίζει ο Ζακ-Αλέν Μίλερ, την υποβάλλει σ' ένα "ξεγύμνωμα", που παίρνει τη μορφή μιας ριζικής κριτικής των πατροκεντρικών εμμονών του ιδρυτή της. Το Οιδιπόδειο, εμβληματικός πυλώνας του φροϊδικού καθεστώτος της πατρικής λειτουργίας, αποκαθηλώνεται και αποκρυπτογραφείται σαν ένα "όνειρο του Φρόιντ". Ο Μωυσής του καθώς και το Τοτέμ και ταμπού έχουν την ίδια τύχη. Όλες αυτές οι θεωρίες, λέει ο Λακάν, δεν είναι παρά άμυνες απέναντι στην αλήθεια ότι ο πατέρας είναι ευνουχισμένος, ανήμπορος - επικυρώνοντας έτσι προφητικά τη σύγχρονη παρακμή του.

Παράλληλα, ο Λακάν καινοτομεί προβαίνοντας σε μια ρηξικέλευθη ανασύνταξη προγενέστερων θέσεων του: η επανάληψη παύει να ταυτίζεται με την "εμμονή" επιστροφής του απωθημένου και συνάπτεται πρωτογενώς με την εμμονή της απόλαυσης μέσω του "εναδικού χαρακτηριστικού" το σημαίνον δεν εκτοπίζει πλέον την απόλαυση από το συμβολικό, την εισάγει η γνώση ως σημαίνουσα άρθρωση προάγεται σε μέσον της απόλαυσης η χαμένη απόλαυση αντισταθμίζεται από την "υπεραπόλαυση" τα προνόμια της αλήθειας ως εκκάλυψης περιστέλλονται δραστικά προς όφελος της λογικής τυποποίησής της και υπογραμμίζεται η "ανημποριά" της.

Μεθοδικά κατασκευασμένοι στο σεμινάριο, οι τέσσερις λόγοι -του κυρίου, της υστερικής, του πανεπιστημίου, του αναλυτή- συνθέτουν ένα μοναδικό εργαλείο πρόσβασης σε ποικίλα κοινωνικά και κλινικά φαινόμενα. Αποτελούν δομικούς τύπους εκφοράς και μήτρες μορφοποίησης του κοινωνικού δεσμού. Λειτουργούν επίσης ως άξονες ανασύνταξης της κλινικής, ειδικότερα της υστερίας.

Τέλος, ο Λακάν υπενθυμίζει ότι ζούμε στον κόσμο της "αληθόσφαιρας", όπου η εγχειρηματικότητα της επιστήμης, σε συνεργεία με τον λόγο του καπιταλιστή, μεταμορφώνει ραγδαία τον κόσμο και διαχέει στο κοινωνικό πεδίο πάσης φύσεως γκάτζετ που επέχουν θέση προκατασκευασμένων και εμπορεύσιμων αντικειμένων υπεραπόλαυσης. Σε αυτό το πλαίσιο, σκιαγραφεί επίσης την κυοφορούμενη εξάπλωση των διακρίσεων, με αιχμή τον ρατσισμό, και τον πολλαπλασιασμό των κοινωνικών αδιεξόδων. Πρόκειται για προφητικές και δραματικά επίκαιρες αναλύσεις.

Βίντεο: Αποσπάσματα από την εκπομπή «Factory-Ιδέες/Τέχνες»
του Τρίτου Προγράμματος και απ' την παρουσίαση του βιβλίου

• Zακ Λακάν, Σεμινάριο 20 (εικοστό). Encore – Ακόμη, Κι Άλλο (1972-1973), Μεταφραστής Βλάσης Σκολίδης. Αθήνα: Ψυχογιός, 2011, δίγλωσση έκδοση. Δημοσιεύτηκε αρχικά: 1975. Σελίδες 384

Το θέμα, θρυλικό: η απόλαυση, η αγάπη, η γυναικεία σεξουαλικότητα. Σε αυτό το σεμινάριο ο Λακάν διερευνά το ανέφικτο της σχέσης των δύο φύλων, την αυτιστική πρόσδεση του καθενός στην απόλαυση, τη γυναίκα ως "μη όλη", τον ερωτικό λόγο ως υποκατάστατο επαφής, την απολαυσιακή διάσταση της ασυνείδητης γνώσης.

Το ύφος, συναρπαστικό: ουδέποτε ψυχαναλυτικό κείμενο αξιοποίησε σε τέτοιο βαθμό την αμφισημία της γλώσσας, τη δυναμική του αποφθέγματος, τη μπαρόκ πολυφωνία των αναφορών.

Η θεωρητική στιγμή, μεταιχμιακή: ο Γάλλος ψυχαναλυτής κλείνει τους λογαριασμούς του με τα μαθηματικά και τη δομική γλωσσολογία, εντείνοντας παράλληλα την ανίχνευση της τοπολογίας και του πραγματικού. Μέσα από την αντιπαράθεση του Φρόιντ με τον Αριστοτέλη και τον Μαρξ αναδύεται η προβληματική της ύστερης, τόσο επίκαιρης στις μέρες μας, λακανικής διδασκαλίας.

Η ελληνική έκδοση, δίγλωσση και σχολιασμένη: πολύτιμο εργαλείο για τον μελετητή του Λακάν, παρέχοντας τη δυνατότητα άμεσης αντιπαραβολής με το γαλλικό πρωτότυπο.

• Ζακ Λακάν, Τα Ονόματα του Πατρός, επίμετρο Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Ψυχογιός, 2008.

• Ζ.-Α. Μιλέρ και άλλοι, Γνωριμία με τον Λακάν, Αθήνα: Ψυχογιός, 2007.

• Ζακ Λακάν, Σεμινάριο τρίτο. Οι ψυχώσεις (1955-1956), Αθήνα: Ψυχογιός, 2005.

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Λακανική βιολογία. Έξι ψυχαναλυτικά μαθήματα για το σώμα, το σύμπτωμα, την απόλαυση, Αθήνα: Ψυχογιός, 2003.

Ζακ-Αλέν Μίλερ και ο Ζακ Λακάν διδάκοντας

Jacques Lacan - Jacques-Alain Miller

Στις εκδόσεις Καστανιώτη

• Ζακ Λακάν, Η οικογένεια. Τα οικογενειακά συμπλέγματα στη διαμόρφωση του ατόμου, Σειρά Σύγχρονη Ψυχαναλυτική Βιβλιοθήκη, 1987.

Στις εκδόσεις Πατάκη

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Λακανική κλινική των ψυχώσεων, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκης, Σειρά Θεωρητικές Επιστήμες: Φιλοσοφία, 2008.

Άλλες δημοσιεύσεις που άπτονται του Φροϋδικού Πεδίου

• Ρεζινάλντ Μπλανσέ, Πολιτικές του ψυχαναλυτή, Χρονογραφήματα της κρίσης 2011-2017 και άλλες μελέτες εφαρμοσμένης ψυχανάλυσης, Αθήνα, Εκδόσεις Εκκρεμές, 2019.
ΔΕΙΤΕ αποσπάσματα. πληροφορίες και βιογραφικά: Πολιτικές του ψυχαναλυτή: Η φροϋδική πολιτική τοποθέτηση σήμερα

• Ζαν-Κλωντ Μαλβάλ, Ο αυτιστικός και η φωνή του, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2016.

• Cercle του Στρασβούργου, Γκλεν Γκουλντ ή η αναγκαία επινόηση, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2012.

• Συλλογικό (Ερίκ Λοράν, Πιερ Μαλανγκρό, Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Φαμπιάν Άμπραχαμ Ναπαρτσέκ, Αλεξάντρ Στίβενς, Ελβίρα Γκιλανιά Παλάνκες), Η Λακανική κλινική της τοξικομανίας, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2012.

• Συλλογικό, Διαβάζοντας το σύμπτωμα, 6 Μαθήματα εισαγωγής στη Λακανική Κλινική (πρώτος κύκλος ψυχαναλυτικής εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης), Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2012.

• Fort-Da. Περιοδικό λακανικής κλινικής, τεύχος 3, Αθήνα: Ψυχογιός, 2013. Θέμα: Όταν η ψύχωση δεν εκδηλώνεται.

• Fort-Da. Περιοδικό λακανικής κλινικής, τεύχος 2, Αθήνα: Ψυχογιός, 2012. Θέμα: Αφιέρωμα στο στάδιο του καθρέφτη.

• Fort-Da. Περιοδικό λακανικής κλινικής, τεύχος 1, Αθήνα: Ψυχογιός, 2011. Θέμα: Η ψυχανάλυση στα παιδιά και τους εφήβους.

• Αφιέρωμα στην Ψυχιατρική λακανικού προσανατολισμού, Τετράδια Ψυχιατρικής, τεύχος 107, Ιούλιος, Αύγουστος, Σεπτέμβριος 2009, εκδ. Βιβλιοτεχνία Ο.Ε., Αθήνα.

• αληthεια, Περιοδικό Ψυχανάλυσης, Φιλοσοφίας & Τέχνης, τεύχος 3, Άνοιξη 2008, Εκδόσεις Πατάκη.

• Γιάννης Σταυρακάκης, Ο Λακάν και το πολιτικό, Αθήνα: Ψυχογιός, 2008.

• Ζαν-Κλωντ Μιλνέρ, Το κρυστάλλινο έργο: Ο Λακάν, η επιστήμη, η φιλοσοφία, Αθήνα, Εκδόσεις Κέδρος, 2005.

• Συλλογικό έργο, Ο Λακάν, το γραπτό, η εικόνα, Αθήνα: Ψυχογιός, 2003.

The Seminar of Jacques Lacan Book 1 Freud's Papers

Από το 1952 έως το 1980 ο Γάλλος ψυχαναλυτής και ψυχίατρος

Ζακ Λακάν έδωσε ένα ετήσιο σεμινάριο στο Παρίσι.

Τα Βιβλία του Σεμιναρίου επιμελείται ο Jacques-Alain Miller.

Από άλλες διάφορες εκδόσεις

• Jacques Lacan, Vulgata (2η έκδοση), Εκδόσεις Bibliotheque, 2017. Αρ. σελίδων 38

Βουλγάτα ή Βουλγκάτα είναι η λατινική μετάφραση της Αγίας Γραφής που έγινε στο τέλος του 4ου αιώνα μ.Χ από τον Ιερώνυμο κατ` εντολή του Πάπα Δάμασου Α` και υιοθετήθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία (η διεθνής συντομογραφία της είναι "Vg").

Με τον ίδιο στόχο, δηλαδή μια τρόπον τινά "εκλαΐκευση" της λακανικής σκέψης ώστε να γίνει περισσότερο προσεγγίσιμη και κατανοητή, ο συγγραφέας του παρόντος πονήματος προσφέρει στον αναγνώστη μια vulgata editio (έκδοση "κοινή" ή για το "μη ειδικό κοινό").

Παρόλα αυτά η «Vulgata» δεν είναι ένα περιληπτικό κείμενο-οδηγός για το γρήγορο κορφολόγημα της σκέψης του Ζακ Λακάν. Είναι μια συνειρμική κατάθεση και μια προσπάθεια να προσφερθεί στον αναγνώστη κάτι από τη θέσμιση της συνεδρίας, που τελικώς βρίσκεται πολύ κοντά στον ποιητικό λόγο.

Ο Λακάν έβρισκε την αλήθεια του λόγου σε κάθε του εκφορά, είτε αυτή ήταν παθολογική είτε φιλοσοφική, είτε κυρίως φροϋδική. Διάβαζε τον Φρόϋντ και τις βιβλιογραφικές παραπομπές του, όπως ο Πλωτίνος τον Πλάτωνα, με πίστη μαθητείας. Δεν είναι τόσο ρηξικέλευθο λοιπόν το εγχείρημά του. Είναι ριζωμένο στην Ιστορία της φιλοσοφίας. Μόνο που πίσω από κάθε φιλοσοφία, υπάρχει μια θρησκεία, και πίσω από κάθε θρησκεία υπάρχει μια πρακτική των μυστικών της.

Από αυτή την άποψη ο ελεύθερος συνειρμός είναι ένας τρόπος να αναζητήσεις τόσο την ρίζα όσο και την διαμόρφωση της γλώσσας και της σκέψης σε ερμηνευτική παραλληλία. Ο ψυχαναλυτής για τους Λακανικούς είναι το σκουπιδάκι στην όλη διαδικασία.

Και, όπως επισημαίνει ο Λεύκιος Βασιλείου στην εισαγωγή του: «Μετέωρα ξεφτίδια μιας σκέψης που στην εκτύλιξη των σεμιναρίων με την μπαρόκ γλώσσα του έγιναν κάποτε αναγνωρίσιμα υπολείμματα ακόμη και σαν παραδοξολογίες. Δεν διεκδικούμε από τους ψυχαναλυτές την απόδοση του κειμένου, αντίθετα στρέφουμε προς το κείμενο τους αναγνώστες που θα θελήσουν να γίνουν επαρκείς. Ανοιχτό έργο που φέρνει εις σμικρόν ειδήσεις από τα πιο ακραία σύνορα του λόγου. Στα σύνορα δηλαδή με την ποιητική έκφραση».

(Από την εισαγωγή του μεταφραστή) Ο Λακάν τρεφόταν με αναλύοντες, κάθε τύπου. Έβρισκε τον αληθή λόγο σε κάθε εκφορά είτε αυτή ήταν παθολογική είτε φιλοσοφική, είτε κυρίως φροϋδική. Αυτός διάβαζε το Φρόϋντ και τις βιβλιογραφικές παραπομπές του, όπως ο Πλωτίνος τον Πλάτωνα. Δεν είναι τόσο ρηξικέλευθο λοιπόν το εγχείρημά του. Είναι ριζωμένο στην Ιστορία της φιλοσοφίας.

Μόνο που όντας ευφυής καταλαβαίνει πως πίσω από κάθε φιλοσοφία, υπάρχει μια θρησκεία την οποίαν εκκοσμικεύει, και πίσω από κάθε θρησκεία υπάρχει μια πρακτική των μυστικών της. Τα θρησκευτικά δόγματα διαφέρουν κατά τις εμπειρίες των μυστικών τους. Και οι φιλοσοφίες κατά την εκκοσμίκευση των θρησκειών τους. Και από αυτή την άποψη ο ελεύθερος συνειρμός είναι ένα είδος εγκόσμιας μυστικής, ένας τρόπος απεύθυνσης στο υπερούσιο και στο άκτιστο της γλώσσας.

Στην καθημερινή εξάσκηση αυτής της μυστικής εμπειρίας που είναι η συνεδρία ο Λακάν ήθελε τον ψυχαναλυτή σκουπιδάκι στο λόγο του άλλου. Οι λακανικοί κατά το μέτρο που τους κυριαρχεί αυτό το ανυπόφορο του να είσαι σκουπίδι στο λόγο του άλλου, επιδιώκουν εξουσίες, κυρίως επί της ακριβείας αποδόσεως του λακανικού γραπτού.

Τα γνωρίζαμε όλα αυτά όταν επιχειρήσαμε την απόδοση. Δεν είναι ένα τευχίδιο για το γρήγορο κορφολόγημα της σκέψης του. Δεν έχει τάξη. Είναι συνειρμικό και μια προσπάθεια να προσφερθεί στην μυστική του αναγνώστη με το γραπτό κείμενο, που αναλογικά έχει κάτι από τη θέσμιση της συνεδρίας.

Ο Ζακ Μαρί Εμίλ Λακάν (Jacques Lacan)

Ο Ζακ Λακάν, Γάλλος ψυχαναλυτής και ψυχίατρος (Jacques Marie Émile Lacan, [Ζακ Μαρί Εμίλ Λακάν] 13 Απριλίου 1901 - 9 Σεπτεμβρίου 1981) γεννήθηκε, έζησε και εργάστηκε στο Παρίσι.

Οργάνωνε ετήσια σεμινάρια στο Παρίσι από το 1953 έως το 1981, όπου επηρέασε πολλές ηγετικές φυσιογνωμίες Γάλλων διανοούμενων στις δεκαετίες του 1960 και 1970, ιδιαίτερα όσους σχετίστηκαν με τον μεταδομισμό.

Οι ιδέες του άσκησαν σημαντική επίδραση στην κριτική θεωρία, τη λογοτεχνική θεωρία, τη γαλλική φιλοσοφία του 20ού αιώνα, την κοινωνιολογία, τη φεμινιστική θεωρία, τη θεωρία κινηματογράφου και την κλινική ψυχανάλυση.

Στις αρχές της δεκαετίας του '30 δημοσίευσε τη διατριβή του για την παρανοϊκή ψύχωση, και λίγο αργότερα έγινε δεκτός στη Γαλλική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, όπου παρουσίασε τη θέση του για το λεγόμενο «στάδιο του καθρέφτη».

Η αποφασιστική παρέμβασή του, όμως, στο ψυχαναλυτικό γίγνεσθαι ξεκίνησε τη δεκαετία του '50 με τη μορφή ενός εβδομαδιαίου σεμιναρίου, το οποίο έγινε πόλος κατάρτισης και συσπείρωσης για πολλές γενιές ψυχαναλυτών.

Το 1964, απαντώντας στον εξοβελισμό του από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Εταιρεία, ο Λακάν ίδρυσε τη Φροϊδική Σχολή των Παρισίων (1964-1980), η ακτινοβολία της οποίας ξεπέρασε κατά πολύ τα γαλλικά σύνορα.

Η τελευταία θεσμική πρωτοβουλία του, η Σχολή του Φροϊδικού Αιτίου (1981), έμελλε να γίνει το όχημα για τη διάδοση του λακανικού προσανατολισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 1966 ο Λακάν συγκέντρωσε σε έναν ογκώδη τόμο τα «Γραπτά» κείμενα του.

Το 2001 κυκλοφόρησαν τα «Άλλα γραπτά» που περιλαμβάνουν όλα τα μεταγενέστερα κείμενα. Η σταδιακή έκδοση του σεμιναρίου ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του '70 σε μεταγραφή του Ζακ-Αλέν Μιλέρ, και συνεχίζεται έως σήμερα. Περισσότερα ΕΔΩ

Ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ (Jacques-Alain Miller) είναι ψυχαναλυτής και συγγραφέας, μέλος της Σχολής του Φροϊδικού Αιτίου (Γαλλία). Είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη του udicole de la Cause freudienne και του Παγκόσμιου Συνδέσμου Ψυχανάλυσης που προήδρευσε από το 1992 έως το 2002.

Είναι ο μοναδικός επιμελητής των βιβλίων Τα Σεμινάρια του Jacques Lacan.

Υπήρξε πρωτεργάτης της από τη στιγμή που δημιουργήθηκε, το 1981.

Είναι επίσης ο ιδρυτής, το 1992, της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχανάλυσης (Π.Ε.Ψ.), της οποίας διετέλεσε γενικός εκπρόσωπος στη διάρκεια των δέκα πρώτων χρόνων της λειτουργίας της.

Ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ διευθύνει το Ινστιτούτο του Φροϊδικού Πεδίου, οργανισμό που παρέχει ψυχαναλυτική κλινική εκπαίδευση και αποτελείται από το σύνολο των Κλινικών Τμημάτων ανά τον κόσμο.

Το νεαρότερο από αυτά είναι το Αθηναϊκό Παράρτημα Κλινικών Σπουδών που ιδρύθηκε από τον ίδιο το Νοέμβριο του 2003. Διευθυντής του τομέα ψυχανάλυσης του πανεπιστημίου Paris VIII, ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ παραδίδει χωρίς διακοπή, από το 1972, ένα εβδομαδιαίο μάθημα με τίτλο «Ο λακανικός προσανατολισμός». Μαθητής των Ρ. Μπαρτ, Λ. Αλτουσέρ, Μ. Φουκώ και Ζ. Ντερριντά, στην Ecole Normale Superieure, από την οποία αποφοίτησε, ο Ζακ-Αλαίν Μιλλέρ σήμερα αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, τη σημαντικότερη προσωπικότητα του ψυχαναλυτικού κόσμου.

Το έργο του -ανέκδοτο στο μεγαλύτερο του μέρος- αριθμεί πλέον των είκοσι πέντε σεμιναρίων, τα οποία, εν μέρει, δημοσιεύονται σε διάφορα ψυχαναλυτικά περιοδικά (la Cause freudienne, Quarto, Mental κ.τ.λ.), ενώ συγχρόνως μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες.