Η καταγωγή του Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη από την Κωνσταντινούπολη είναι ευρέως γνωστή και αναφέρεται σε κάθε βιογραφική αναφορά. Λιγότερο γνωστός είναι ο δεσμός του με το Νιχώρι του Βοσπόρου, αλλά αν, επισκεφθείτε την Παναγία Κουμαριώτισσα, την εκκλησία των Καραθεοδωρή και μόλις εισέλθετε στον πρόναο, η φωτογραφία του όπως και η προτομή του στον ανατολικό περίβολο, θα είναι ένα ισχυρό ερέθισμα για την αναζήτηση και άλλων πληροφοριών, που τον συνδέουν με την Ομογένεια της Πόλης, όπως και με τους απόδημους. Η προτομή έργο της γλύπτριας Ασπασίας Παπαδοπεράκη και είναι μια δωρεά της Κοινότητος Νιχωρίου.
Αυτοβιογραφικό σημείωμα του ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη (17 Απριλίου [29 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο] 1863 - 29 Απριλίου 1933) ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής. Ο Ποιητής με παγκόσμια ακτινοβολία έγραψε:
Ξένε, σαν δεις ένα χωριό όπου γελάει η φύσις, κι εις κάθε πλάτανο κοντά που κρύπτεται μια κόρη ωραία σαν το τριαντάφυλλο — εκεί να σταματήσεις· έφθασες, ξένε, στο Νιχώρι.
Κι όταν το βράδυ έλθει, αν βγεις έξω να περπατήσεις και βρεις εμπρός σου καρυδιές, στον δρόμο μη προχώρει του ταξιδιού σου πια. Αλλού ποιόν τόπο θα ζητήσεις καλύτερον απ’ το Νιχώρι. Τέτοια δροσιά δεν έχουνε αλλού στον κόσμο οι βρύσεις,
των λόφων του την αρχοντιά αλλού δεν έχουν όρη· και με της γης την μυρωδιά μονάχα θα μεθύσεις, ολίγο αν μείνεις στο Νιχώρι. Την πρασινάδα που θα δεις εκεί να μην ελπίσεις που σ’ άλλο μέρος θα την βρεις. Απ’ το βουνό θεώρει
τους κάμπους κάτω και ειπέ πώς να μην αγαπήσεις αυτό μας το μικρό Νιχώρι. Πως αγαπώ υπερβολές, ω ξένε, μη νομίσεις. Υπάρχουν τόποι εύφοροι πολλοί και καρποφόροι. Πλην έχουν κάτι χωριστό, και συ θα ομολογήσεις,
καρποί και άνθη στο Νιχώρι. Εάν στης Κουμαριώτισσας της Παναγίας θελήσεις την εκκλησία να μπεις μ’ εμέ, φανατικός συγχώρει αν είμ’ εκεί. Άλλην, θαρρώ, χάριν οι παρακλήσεις έχουνε στο πιστό Νιχώρι.
Αν δε να μείνεις δεν μπορείς, πριν, ξένε, αναχωρήσεις πρέπει να πας μια Κυριακή στην σκάλα στου Γρηγόρη· ειρήνη, νιάτα, και χαρά θα δεις, και θα εννοήσεις τί είναι αυτό μας το Νιχώρι.
Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1882–1923 - Το Νιχώρι Εκδ. Ίκαρος Αρχείο Καβάφη (Ίδρυμα Ωνάση)
Ο Κ. Π. Καβάφης έχει συνδεθεί στη συνείδηση των πολλών με τη γενέτειρά του, την Αλεξάνδρεια. Λίγοι μάλλον γνωρίζουν ότι μία άλλη πόλη που τον σημάδεψε ήταν η Κωνσταντινούπολη, αφού οι γονείς του ήσαν Kωνσταντινουπολίτες, με φαναριώτικες ρίζες, και ο Καβάφης υπερηφανευόταν για την καταγωγή του και τους διαπρεπείς προγόνους του.
Ο Καβάφης έμεινε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 1882-1885, αφού μετακόμισε εκεί οικογενειακώς, καθώς στην Αίγυπτο είχε ξεσπάσει εξέγερση εναντίον των Άγγλων και η κατάσταση ήταν πολύ τεταμένη. Όταν ομαλοποιήθηκε η κατάσταση, η οικογένεια Καβάφη επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια (Οκτώβριος 1885).
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τους μελετητές είναι σημαντικό το γεγονός ότι η σχεδόν τριετής παραμονή του Καβάφη στην Πόλη συμπίπτει με τις πρώτες μαρτυρημένες συστηματικές του προσπάθειες να επιδοθεί στην τέχνη του ποιητικού λόγου.
Στην εργασία αυτή γίνεται λόγος για το Κωνσταντινουπολίτικο γενεαλογικό δένδρο του Καβάφη, την περίοδο της παραμονής του στην Πόλη, σε ηλικία 19-21 ετών, αλλά και για την απήχηση του Καβάφη στη σημερινή Κωνσταντινούπολη.
Το 2013, που γιορτάστηκε ως Έτος Καβάφη - με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή -, στην Κωνσταντινούπολη πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις, με τη συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Ρωμαίικης Κοινότητας, αλλά και πολλών Τούρκων διανοουμένων. Επίσης, έχουν γίνει αρκετές εκδόσεις με ποιήματα του Καβάφη μεταφρασμένα στα Τουρκικά. (ΕΔΩ Βίντεο)
Ο Καβάφης, ήταν το ένατο και τελευταίο παιδί του Πέτρου Ι. Καβάφη (Κωνσταντινούπολη, 1814 - Αλεξάνδρεια, 1870), μεγαλέμπορου βαμβακιού, από φαναριώτικο γένος που οι ρίζες του φαίνεται πως είναι βυζαντινές και της Χαρίκλειας Φωτιάδη (Νιχώρι Κωνσταντινουπόλεως, 1834 - Αλεξάνδρεια, 1899) από παλαιότατη οικογένεια της Πόλης. Υπήρξε, χωρίς αμφιβολία, η μεγαλύτερη πνευματική φυσιογνωμία της Αλεξάνδρειας.
Πεθαίνει την ημέρα των γενεθλίων του, στο Νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, στης 29 Απριλίου 1933. Ήτανε η ημέρα που συμπλήρωνε τα 70 χρόνια της ζωής του. Ήταν η ημέρα όπου συνειδητοποιεί ότι έχει έρθει αντιμέτωπος με το τέλος της επιτυχημένης, οικουμενικής, αλλά ταυτόχρονα απαιτητικής διαδρομής του. Μίας διαδρομής η οποία σώθηκε μέσα από την τέχνη. Γι’ αυτό ό,τι και αν κάνουμε, ακόμη και το χειρότερο, ας το κάνουμε με τέχνη, για να σωθεί και να σωθούμε. Γιατί η τέχνη είναι ομορφιά και τίποτε όμορφο δεν μπορεί να είναι ανήθικο.
Στο βίντεο η Προτομή του Καβάφη στην Κωνσταντινούπολη: Στο πανέμορφο Νιχώρι του Βοσπόρου, όπου έζησε μια περίοδο των νεανικών του χρόνων, «επέστρεψε» ο μεγάλος Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης. Στο καταπράσινο περίβολο της Παναγίας της Κουμαριώτισσας τοποθετήθηκε, με αφορμή την συμπλήρωση 150 χρόνων από την γέννησή του.
Βίντεο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος 11.04.13 06 Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ 150 ΧΡΟΝΙΑ: Τη ζωή και το έργο του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή Κ. Π. Καβάφη μελετούν και προσεγγίζουν μαθητές, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, ηθοποιοί και δημοσιογράφοι, στο μαθητικό συνέδριο «150 ΧΡΟΝΙΑ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ» έλαβε χώρα στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο, από τις 11 έως τις 14 Απριλίου 2013, το οποίο διοργανώθηκε από το Ζωγράφειο Λύκειο και τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Το επεισόδιο είναι αφιερωμένο στην Αγιά-Σοφιά. Η εκπομπή, μας ξεναγεί στο ναό και παρουσιάζει με λεπτομέρειες τους χώρους και τα πρόσωπα που έγραψαν ιστορία.
Κέντρο της δημόσιας λατρείας στο Βυζάντιο ήταν ο ναός. Εκεί συγκεντρώνονταν οι πιστοί για να εορτάσουν τα σημαντικότερα γεγονότα από τη ζωή του Χριστού και της Θεοτόκου, να τιμήσουν τη μνήμη των αγίων, να ακούσουν το ιερό κήρυγμα, να προσευχηθούν. Εκεί τελούνταν οι εκκλησιαστικές ακολουθίες, με κυριότερη τη θεία λειτουργία.
Ντοκιμαντέρ (1:11:03) για την κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αφηγητής είναι ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σρετένσκι (Stretensky) και Αρχιμανδρίτης Τύχων, Σεβκούνωφ.
Η μνήμη των Αγίων θεοστέπτων βασιλέων και Ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης τελείται από κοινού την 21η Μαΐου, ενώ στις 11 Μαΐου η Εκκλησία μας ενθυμείται τα εγκαίνια της Βασιλίδος των πόλεων Κωνσταντινουπόλεως στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ.) (Δείτε σχετικά εδώ). Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη, είναι οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες που εδραίωσαν το Χριστιανισμό στην Ευρώπη.
