Ψυχοσάββατο 🕯️† Αυτή είναι η αιώνιος ζωή. Όταν σε θυμάται ο Θεός την ημέρα του αγνώστου στρατιώτου ✧₊⁺

πίνακας: Ορφανό στον τάφο της μητέρα, 1888. Orphan on mother's grave

Ο Σέρβος Ρεαλιστής ζωγράφος Ούρος Πρέντιτς (Uroš Predić 1857-1953) είναι

πιο γνωστός για τα πρώτα του έργα, που απεικονίζουν απλούς ανθρώπους.

Επιμέλεια, έρευνα Σοφία Ντρέκου

Αυτή είναι η αιώνιος ζωή...

Ψυχοσάββατο και σκέφτηκα να πούμε λίγα πράγματα για αυτή την περίφημη «μετά θάνατον ζωή». Σίγουρα για να μιλήσω γι' αυτά τα θέματα θα ήταν σωστό να χρησιμοποιήσω αγιογραφικά και πατερικά χωρία, ορολογίες και έννοιες. Όμως αυτά δεν είναι για το facebook και θα βαρύνει πολύ το κλίμα. Γι’ αυτό θα σας πω την ουσία της Ορθόδοξης Χριστιανικής διδασκαλίας περί του θέματος, αποφεύγοντας βαριές έννοιες και αναλύσεις.

· Να ξεκαθαρίσουμε εξ αρχής, ότι η αιώνιος ζωή δεν είναι μια αφηρημένη αθανασία της ψυχής αλλά γνωριμία, συνάντηση, μετοχή και εμπειρία του ίδιου του Χριστού, «αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας ᾿Ιησοῦν Χριστόν..». Δηλαδή είναι κατά χάριν(δώρο) μέθεξης της Δόξας του Θεού. Ένα δώρο του Θεού στον άνθρωπο.

· Ο άνθρωπος δεν είναι φύση αθάνατος διότι τότε θα ήταν Θεός, είναι όμως κατά χάριν αθάνατος. Ο Θεός θέλει να μην πεθάνει, να μην γυρίσει στο μηδέν. Και τα χαρίσματα του Θεού είναι αμετάκλητα. Δεν τα παίρνει δηλαδή πίσω.

· Ο θάνατος δεν είναι θέλημα Θεού. Γι' αυτό και η σωτηρία μας είναι προαποφασισμένη προ της δημιουργίας των αιώνων, δηλ. του χώρου, του χρόνου και κόσμου. Σε εμάς μένει μονάχα να αποδεχτούμε αυτή την σωτηρία στο πρόσωπο του Χριστού.

· Η «μετά θάνατον» ζωή δεν είναι μια άλλη ζωή, αλλά η συνέχεια αυτής. Αυτό είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε διότι μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσουμε πόσο αξία έχει η παρούσα φάση ζωής. Στο σήμερα κτίζουμε το αύριο, στο παρόν το αιώνιο.

· Αυτό που είμαστε σε αυτή την ζωή, αυτό αποτυπώνεται στην ψυχή μας. Το αποτύπωμα της παρούσας φάσης θα πάρουμε στην επόμενη μετά θάνατο πραγματικότητα. Δεν μπορείς εδώ να ζεις στο σκοτάδι της κακίας και μετά να πας στο φως της Αγάπης.

Δείτε: Τί μπορούμε να κάνουμε για τους κεκοιμημένους; - π. Σεραφείμ Ρόουζ

· Όλοι θα μετέχουμε της Χάριτος του Θεού. Όλοι θα ενωθούμε με την αρχή και ουσία της ύπαρξης μας που είναι ο Χριστός. Θα κολυμπάμε μέσα στην δόξα Του, στο υπέρλαμπρος φως Του. Αλλά δεν θα γευόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο αυτή την ένωση.

· Η κόλαση και ο παράδεισος δεν είναι τόπος με καζάνια και φωτιές. Αυτά είναι ποιητικές και συμβολικές περιγραφές. Είναι κατάσταση της ύπαρξης. Οπότε δεν είναι τόπος αλλά τρόπος.

· Δεν θα είναι αιώνιος μόνο ο παράδεισος αλλά και η κόλαση. Και οι κολασμένοι θα μετέχουν της αιωνιότητας και της δόξας του Θεού αλλά ως οδύνη.

· Η κόλαση δεν θα είναι τιμωρία του Θεού αλλά αυτοεξορία του ανθρώπου.

· Για να γευτείς την αιώνια κόλαση πρέπει να το θες πάρα πολύ. Γιατί ο Θεός, δεν θέλει να χαθεί κανείς από την δόξα της Βασιλείας Του. Θέλει όλοι να σωθούν και κάνει τα πάντα γι’ αυτό. Την κόλαση θα την βιώσουν μονάχα εκείνοι που το θέλουν. Γιατί ο Θεός όμως λέει ο Άγιος Μάξιμος Ομολογητής δεν κολάζει τον άνθρωπο. Δεν μπορεί η αγαθότητα του να κολάσει κανέναν εκτός από εκείνους που δεν θέλουν να ζήσουν μαζί Του. Δηλαδή στην πραγματικότητα εμείς κολάζουμε τους ίδιους τους εαυτούς μας, ποτέ ο Θεός.

· Οι ψυχές των ανθρώπων που έχουν φύγει από την παρούσα φάση ζωής, προγεύονται την δόξα του Θεού είτε ως χαρά είτε ως οδύνη ανάλογα την πνευματική τους κατάσταση. Περιμένουν την τελική κρίση, την κοινή Ανάσταση κατά την οποία θα γίνει και πάλι η ένωσης τους με τα σώματα. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία, πιστεύει στην Ανάσταση των σωμάτων και όχι μόνο των ψυχών. Δεν υπάρχει άνθρωπος δίχως σώμα γιατί τότε μιλάμε για φάντασμα αλλά ούτε σώμα δίχως ψυχή γιατί τότε έχουμε πτώμα. Και τα δυο μαζί ενωμένα είναι ο άνθρωπος. Αυτό θα γίνει στο τέλος της ιστορίας όταν τα πάντα θα γίνουν Χριστός. Τα πάντα και οι πάντες θα ενωθούν στο φως του αναστημένου και δοξασμένου Σώματος Του. Δηλαδή αυτό που εξ αρχής πριν καν δημιούργησε ο Θεός το κόσμο είχε αποφασίσει.

Όταν σε θυμάται ο Θεός…

painter Nikola Sarić (Νίκολα-Σάριτς) is a Serbian German

Ψυχοσάββατο και η εκκλησία προσεύχεται για τις ψυχές των ανθρώπων που έχουν φύγει από την παρούσα φάση ζωής. Έχουν φύγει στην απέναντι όχθη. Δεν έχουν πάει σε μια άλλη ζωή. Η ζωή είναι μια. Μια φορά, άπαξ ερχόμαστε «εκ του μη είναι εις το είναι». Αυτή όμως η ζωή θέλησε ο Θεός να μην γνωρίζει τέλος. Η αιωνιότητα και αθανασία στον άνθρωπο είναι δώρο Θεού και όχι φυσική ιδιότητα. Ο άνθρωπος ως κτίσμα είναι φθαρτός και θνητός. Ο Θεός όμως θέλησε να γίνει αιώνιος. Κι αυτό το σχέδιο Του, ολοκληρώθηκε με την Ανάσταση του Χριστού. Πλέον μένει η τελευταία πράξη, κατά την οποία θα αναστηθούν τα σώματα μας, θα ενωθούν με τις ψυχές μας και θα ζήσουμε αιώνια στην δόξα της Βασιλείας του Θεού.

Γι’ αυτό προσεύχεται η εκκλησία την ημέρα των «ψυχών», τα Ψυχοσάββατα, για να γίνει αιωνία η μνήμη μας. Δεκάδες φορές θα ακούσουμε στην νεκρώσιμη παννυχίδα και στο τρισάγιο την φράση «αιωνία η μνήμη αυτών». Τι σημαίνει άραγε; Μήπως απλά να μας θυμούνται οι άνθρωποι; Φτάνει μια βιολογική μνήμη για να είμαστε αιώνιοι; Μήπως να μας κουβαλάνε στην καρδιά τους; Αρκεί μιας συναισθηματική θύμηση ώστε να μην πεθάνουμε ποτέ; Ή μήπως να υπάρχουμε μέσα από τα έργα μας, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες; Όλες αυτές οι μορφές μνήμης έχουμε μέσα τους τον θάνατο. Το να με θυμούνται οι άνθρωποι δεν με κάνει αθάνατο, αλλά με βυθίζει στην θνητότητα. Κάθε ανθρώπινη μνήμη και συναίσθημα, κάθε ανθρώπινη ιστορία, καταλήγει στο θάνατο.

Οπότε το ερώτημα παραμένει, γιατί η εκκλησία επικαλείται την αιωνιότητα ως μνήμη; Γιατί επαναλαμβάνει μονότονα «αιωνία η μνήμη αυτών»; Διότι όταν η εκκλησία όταν αναφέρεται στην μνήμη δεν μιλάει για εικόνες του παρελθόντος αλλά για την αλήθεια του μέλλοντος. Μνήμη στην θεολογία της εκκλησίας δεν είναι η ανάσταση του χθες αλλά η πραγματικότητα του αύριο. Γι’ αυτό κι ακούμε διαρκώς ως αέναη προσευχή στο κατ’ εξοχήν Μυστήριο της Εκκλησίας, την Θεία Ευχαριστία, «Πάντων ημών μνησθήει Κύριος ο Θεός εν τη Βασιλεία Αυτού πάντοτε, νυν κι αεί και εις τους αιώνας. Αμήν». Ζητάμε να μας θυμηθεί όλους ο Θεός. Διότι μονάχα ότι θυμάται ο Θεός έχει ζωή αιώνιο. Η μνήμη του Θεού είναι αιωνιότητα. Ο Θεός μας κάλεσε στην ζωή. Μας έφερε από το μηδέν στην ύπαρξη. Υπάρχουμε μέσα Του, είμαστε στην μνήμη Του, με το όνομα και το πρόσωπο μας. Η μνήμη του Θεού δεν είναι όπως η ανθρώπινη, ηθική(κριτήρια καλού και κακού), συναισθηματική(αγάπη ή μίσος), κοινωνική(επιφανής ή άσημος), αλλά οντολογική.

Όταν λέμε ότι ο Θεός μας θυμάται και υπάρχουμε στην μνήμη του σημαίνει ότι ζούμε αιώνια. Αναφέρει ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, «όταν προσευχόμαστε στην Εκκλησία να είναι «αιωνία η μνήμη» κάποιου, δεν εννοούμε να επιβιώσει το πρόσωπο αυτό στην δική μας ανθρώπινη μνήμη, γιατί αυτό θα είχε μικρή σημασία, αφού η ανθρώπινη μνήμη, ως κτιστή, παρέρχεται. Εννοούμε την επιβίωση του προσώπου αυτού στην μνήμη του Θεού. Μόνο ότι και όποιος υπάρχει στην σκέψη του Θεού, υπάρχει όντως…».

Γι’ αυτό ας μην σταματάμε να προσευχόμαστε για τους ανθρώπους που έφυγαν από την παρούσα φάση ζωής και να ζητάμε να μείνουν στην μνήμη του Θεού. Η προσευχή για τους κεκοιμημένους δεν βοηθάει μονάχα εκείνους, αλλά κι εμάς που προσευχόμαστε. Μαλακώνει την καρδιά μας, την γεμίζει συμπόνοια και έλεος, την ανοίγει στην χάρι του Αγίου Πνεύματος. 

Έλεγε ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, «όταν σταμάτησα να κλαίω για τους νεκρούς, έχασα αυτόματα τα δάκρυα μου για τον εαυτό μου» και συνεχίζει «θα ήθελα, αν μπορούσα, να βγάλω από το Άδη όλους όσοι βρίσκονται εκεί και τότε μόνο θα εύρισκε η ψυχή μου ανάπαυση και αγαλλίαση». 

Ιδιαιτέρως η προσευχή για τους κεκοιμημένους ανθρώπους μας, πρέπει να γίνεται μέσα στην Θεία Ευχαριστία, εκεί που κάθε μνημονευμένη μερίδα, εικονίζοντας την κάθε ξεχωριστή ανθρώπινη υπόσταση, ενώνεται με τον Αίμα, την θυσία και την Ανάσταση του Χριστού μας, «Κύριε, θυμήσου μας στην Βασιλεία Σου».

Ψυχοσάββατο: η μέρα του αγνώστου στρατιώτου

Η κάθοδος στον Άδη, 1362 του καταλανού ζωγράφου Τζάουμε Σέρρα

τοιχογραφία του Μοναστηρίου του Παναγίου Τάφου, Σαραγόσα στην Ισπανία

En.: Jaume Serra, The Descent Into Limbo, 1362, panel from

the altarpiece of The Convent of Santo Sepulchro, Zaragoza

Πόσο αγαπάει ο Χριστός τον άνθρωπο. Δεν τον αφήνει ποτέ μόνο, ιδιαιτέρως μετά θάνατον. Όταν πάντες τον έχουν εγκαταλείψει, εκείνος μένει κοντά του, μαζί του, παρέα και συντροφιά του. Δεν τον έπλασε τον άνθρωπο ο Θεός για να χαθεί. Δεν μας έπλασε τυχαία, ούτε μας αφήνει μόνους, κι ας φαίνεται έτσι πολλές φορές. Δεν είναι αλήθεια. «Ο Κύριος όλα τα έφτιαξε με σκοπό..» Παροιμίες 16:4.

Και βλέπουμε ότι η εκκλησία μας καλεί σε προσευχή προς τους κεκοιμημένους αδελφούς μας, γιατί ακριβώς όπως έλεγε και ο π. Ανανίας «είμαστε παιδιά της Αναστάσεως». Αυτή είναι η πίστη μας, ότι ο Χριστός αναστήθηκε και μαζί πάντες εμείς. «Εἰ δὲ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, ματαία ἠ πίστις ὑμῶν». (Α' Κορ. 15,17)

Έχουμε λοιπόν τα Ψυχοσάββατα. Ημέρες μνήμης και προσευχής. Στην εκκλησία δεν θυμόμαστε απλά ψυχολογικά και συναισθηματικά την απώλεια και απουσία του άλλου, αλλά προσευχόμαστε γι' αυτόν. Ζητάμε το έλεος και η αγάπη του Θεού να τον αγκαλιάσει, να τον ζεστάνει και αναπαύσει μέσα στο φως της Δόξα Του.

Είναι όμως και κάτι άλλο που κάνει όμορφα και ευλογημένα τα Ψυχοσάββατα. Κάτι που ίσως μας διαφεύγει. Ότι αυτές τις ημέρες πέρα ότι προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους μας, η εκκλησία ζητάει να προσευχηθούμε για όλους εκείνους που πέθαναν και δεν έχουν κανέναν να τους θυμάται και να προσεύχεται γι’ αυτούς. Για τους ξεχασμένους της ιστορίας, τους παρατεταμένους και λησμονημένους από τους ανθρώπους.

Ο μακαριστός παπα Ανανίας Κουστένης, έλεγε ότι η ημέρα του Ψυχοσάββατου είναι η μέρα του αγνώστου στρατιώτου. Έλεγε συγκεκριμένα ότι η ημέρων των Ψυχών, είναι το το «μνημείο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον άγνωστο στρατιώτη, στον άγνωστο νεκρό». Διότι την ημέρα αυτή εκκλησία προσεύχεται για όλους, πάντες τους κλείνει στην προσευχή της, κατά προέκταση στην αγκαλιά του Χριστού. Να μην μείνει κανείς έξω από την Βασιλεία Του, από την μνήμη του Θεού, από την δόξα της Χαράς και του Φωτός Του. Μνημονεύει:

* Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.

* Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.

* Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.

* Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακόλουθες και τα Μνημόσυνα.

Μνημονεύει: ιερείς, ιερομονάχους, μοναχούς, παππούδες, γιαγιάδες, προπαπούδες, συζύγους, παιδιά, φίλους, συγγενείς, τους πάντες.

«Ως αιώνιος και πανταχού παρών ο πανάγαθος Κύριος μας Ιησούς Χριστός αγκαλιάζει με τη θεία του πρόνοια το άπειρο σύμπαν και τούς ατέρμονες αιώνες. Όλους τους ανθρώπους που έζησαν, ζουν και θα ζήσουν τούς νοιάζεται η αγάπη του• «η γαρ αγάπη του Χριστού συνέχει ημάς» (Β´ Κο 5,14).

Με αυτήν την πίστη αναθέτουμε στην αγάπη και στην αγαθότητα του Θεού «εαυτούς και αλλήλους», τους ζωντανούς αλλά και τους κεκοιμημένους μας.»

Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου

Πόσες φορές σε κηδεία έχω ακούσει την φράση «δεν θα πεθάνεις ποτέ όσο οι άνθρωποι θα σε θυμούνται» Κι αναρωτιέμαι αυτοί που το λένε ή αυτοί που θα σε θυμούνται δεν θα πεθάνουν; Μάλιστα θυμάμαι μια φορά όπου ένας κύριος 85 ετών σε επικήδειο λόγο απευθυνόμενος στο εκλιπόντα έλεγε, «θα ζούμε να σε θυμόμαστε...» Τι θα ζήσεις ρε γλυκέ μου άνθρωπε; Σε λίγο θα πεθάνεις κι εσύ. Έχει καμία σημασία που θα τον θυμάσαι;

Αλήθεια τι σημαίνει να σε θυμούνται οι άνθρωποι;

Τι μπορεί να μου προσφέρει μια φθαρτή καθηλωμένη
στα όρια του θανάτου ανθρώπινη μνήμη;

Εγώ πάντως σας εξομολογούμαι, ότι δεν με απασχολεί καθόλου εάν θα με θυμούνται οι άνθρωποι όταν πεθάνω. Αυτό που με απασχολεί και ίσως με τρομάζει είναι να μην με ξεχάσει ο Θεός. Διότι εάν δεν υπάρχω στην μνήμη του Θεού τότε θα έχω χαθεί για πάντα στον μηδέν της ανυπαρξίας, στο σκοτάδι και το κενό, κι αυτό είναι φοβερό.

Γι’ αυτό στην εκκλησία το σημαντικό δεν είναι η ανθρώπινη υστεροφημία και μνήμη, αλλά η μνήμη του Θεού.

“Πάντων υμών μνησθείη Κύριος ο Θεός”
«Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου».
Το σημαντικό είναι να μην σε ξεχάσει ο Θεός.
Αυτή είναι η μνήμη που νικάει τον θάνατο.
Γιατί όταν σε θυμάται ο Θεός σημαίνει ότι ζεις και υπάρχεις.
Υπάρχεις όχι απλά κοινωνικά, συναισθηματικά ή ψυχολογικά, αλλά Οντολογικά.
Δεν χάνεται η ταυτότητα και μοναδικότητα του προσώπου σου.

Το μοναδικό και ανεπανάληπτο αποτύπωμα της παρουσίας, του έρωτα, της αγάπης και δημιουργίας σου.

Γι' αυτό άλλωστε ο Χριστός τονίζει «Χαίρετε δε ότι τα ονόματα υμών εγράφη εν τοις ουρανοίς….» (Λκ . 10, 16-21)

by Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Περισσότερα: Ψυχοσάββατο, π. Λίβυος

Στην Αέναη επΑνάσταση ο π. Λίβυος
ή π. Χαράλαμπος Λ. Παπαδόπουλος 

Ο π. Χαράλαμπος Λ. Παπαδόπουλος ή π. Λίβυος

γεννήθηκε 26 Μαρτίου 1975 στο Ηράκλειο Κρήτης.

Από μαθητής Γυμνασίου, ήρθε σε επαφή με εναλλακτικούς πολιτικούς, φιλοσοφικούς και μουσικούς χώρους. Αργότερα θα εισέλθει στο χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Μελέτησε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμέλεια θεολογία και ψυχολογία. Ασχολήθηκε με τις νέες μορφές πληροφοριακής επικοινωνίας, ιδιαιτέρως με το blogging δημιουργώντας πολλά blog με σημαντικότερο το http://plibyos.blogspot.com/.

Σήμερα ζει στην νότια Κρήτη, στο χωριό Πύργος, μεταξύ Αστερουσίων Ορέων και Λιβυκού Πελάγους. Είναι εφημέριος στην ενορία Αγίας Ειρήνης Πύργου, όπου αναπτύσσει δραστηριότητες γύρω από την ποιμαντική προσέγγιση του σύγχρονου ανθρώπου και συγκεκριμένα των νέων.

Σχετικά θέματα:

Ψυχοσάββατο: Μέρα ξεχασμένη για τους πολλούς του κόσμου- π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός - Η ΜΝΗΜΟΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ - π. Ηλίας Υφαντής

Ψυχοσάββατο: Η ορθόδοξη «Μέρα των Νεκρών» και η κοινωνική σημασία της

Τα πνεύματα των νεκρών και εμείς (Τί ξέρουμε για τους κεκοιμημένους;)

Τα Κοιμητήρια - Η Παναγιά των κοιμητηρίων

Ψυχοσάββατο: Περίπατος στα Κοιμητήρια «Τα Οστά Ομιλούν»

Περισσότερα Θέματα για το Ψυχοσάββατο