Ο Βυζαντινός Ναός Οσίου Δαυίδ εν Θεσσαλονίκη ή Μονή Λατόμου, Μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO (Video)


Ο Όσιος Δαβίδ ήταν από τη Θεσσαλονίκη και έζησε στα 
χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού του ΙΑ’ (527 – 565 μ.Χ.).

Η ζωή του ήταν μια συνεχής φιλανθρωπία και εργασία για την πίστη του Χριστού. Όταν ήλθε η κατάλληλη ώρα, ο Δαβίδ μοίρασε τα υπάρχοντα του στους φτωχούς και έγινε αναχωρητής. Για τρία ολόκληρα χρόνια, κατοικούσε επάνω σ’ ένα δένδρο

Εκεί, με τα λιοπύρια του καλοκαιριού και τις παγωνιές του χειμώνα, δουλαγωγούσε το σώμα του με άσκηση στην εγκράτεια και με προσευχή, απαγγέλλοντας στίχους του προφητάνακτος ομωνύμου του Δαβίδ:  

Διαβάστε περισσότερα για τον Βίο του Οσίου Δαυίδ ΕΔΩ.


Ο Ιερός Ναός του Οσίου Δαυίδ - Μονή Λατόμου (5ο αι.)
Μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από το 1988 UNESCO 

To παλαιό καθολικό της Μονής Λατόμου, γνωστό σήμερα ως Ναός του Οσίου Δαυίδ, είναι παλαιοχριστιανικό μνημείο της Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται στην Άνω Πόλη, στο τέλος της οδού Αγίας Σοφίας. Ο ναός ήταν αρχικά αφιερωμένος στο Χριστό Σωτήρα ή κατ' άλλους στον Προφήτη Ζαχαρία, ενώ το όνομα Όσιος Δαυίδ του αποδόθηκε λανθασμένα στην αρχή του περασμένου αιώνα και επικράτησε από τότε.

Αρχιτεκτονική

Στην αρχική του μορφή ο ναός αποτελούσε ένα τετράγωνο κτίριο με κόγχη στα ανατολικά και μέσα στο τετράγωνο σχηματιζόταν ισοσκελής σταυρός από τέσσερα μικρά διαμερίσματα στις γωνίες. Το κτήριο διέθετε επίσης τρούλο, ο οποίος μετέπειτα αντικαταστάθηκε από κεραμωτή στέγη. Η δυτική πλευρά του κτηρίου απ' όπου γινόταν η είσοδος έχει καταστραφεί και έτσι η σημερινή είσοδος βρίσκεται στη νότια πλευρά.

Ιστορικό 

Ο ναός κτίστηκε πάνω στη θέση ενός ρωμαϊκού κτηρίου στα τέλη του 5ου με αρχές του 6ου αιώνα. Την ίδια περίοδο φιλοτεχνήθηκε στην αψίδα ψηφιδωτό με χορηγία μιας ανώνυμης γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς, ο ναός μεταβλήθηκε σε τζαμί με το όνομα Σουλιτζέ ή Κεραμεντίν τζαμί, ενώ άλλη άποψη θέλει τη μεταβολή αυτή να συνέβη στα πλαίσια του 16ου αιώνα. Το 1921 ο ναός επέστρεψε στη χριστιανική λατρεία. Περισσότερα: Βυζάντιο

Ι. Μονή Οσίου Δαυίδ του εν Θεσσαλονίκη

Διακόσμηση

Το ψηφιδωτό της κόγχης απεικονίζει το όραμα του Ιεζεκιήλ, με το Χριστό Εμμανουήλ (σε εφηβική ηλικία) στο κέντρο να κάθεται πάνω στο τόξο της ίριδας. Γύρω του εικονίζονται τα σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών και στην αριστερή γωνία ο προφήτης Ιεζεκιήλ στις όχθες του ποταμού Χοβάρ και στη δεξιά ο προφήτης Αββακούμ ή ο Ησαΐας. Παράλληλα δηλώνεται το φυσικό στοιχείο της σκηνής που τοποθετείται στο παράδεισο. Η τοποθέτηση μιας παράστασης με τέτοιο θέμα στην αψίδα είναι μοναδική στον κόσμο. Στη νότια καμάρα σώζεται πλούσιος τοιχογραφικός διάκοσμος με θέματα την Γέννηση και τη Βάπτιση του Ιησού καθώς και ίχνη της Υπαπαντής και τη Μεταμόρφωσης, όλα έργα του 12ου αιώνα.

Οι περισσότερες από τις τοιχογραφίες σχεδιάστηκαν κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο. Οι τοιχογραφίες: Παναγία του Πάθους, Η Είσοδος στην Ιερουσαλήμ, και ο Χριστός στο Όρος των Ελαίων, είναι κατά πάσα πιθανότητα αργότερα έργα, της Παλαιολόγιας περιόδου, περίπου στο 1300. Πολλές από τις τοιχογραφίες είναι κατεστραμμένες σήμερα εξαιτίας της παρόδου του χρόνου, σεισμών, διαρροών ύδατος, και του σοβά με τον οποίον καλύφθησαν κατά την Τουρκοκρατία.

Μετά τη Βυζαντινή Περίοδο

Ο Ναός του Οσίου Δαυίδ έχει μια απλή εξωτερική όψη, και βρισκόταν μακριά από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, κοντά στα βουνά. Αυτό συνεισέφερε στη θεωρία πως η Μονή Λατόμου δεν μετατράπηκε σε τζαμί αμέσως μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Οθωμανούς, καθώς αυτοί μετέτρεψαν πρώτα τις καλύτερες εκκλησίες στις πιο κεντρικές περιοχές. Όταν ο ναός μετετράπη σε τζαμί, οι τοίχοι καλύφθηκαν με σοβά.

Επιπροσθέτως κατά την Τουρκοκρατία προστέθηκε μιναρές στη νοτιοδυτική γωνία. Σήμερα παραμένει μόνον η βάση, μαζί με το σπειρωτό κλιμακοστάσιο.


Ο ναός λειτουργεί και στις μέρες μας, υπαγόμενος στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης.
Πανηγυρίζει: 26 Ιουνίου
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη - Κυριακή 10:00 - 17:00, Δευτέρα κλειστός
Διεύθυνση: Επιμενίδου 17, 54633 Θεσσαλονίκη.
Επικοινωνία: +30 2310 221506

Βιβλιογραφία
• Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης, Ρέκος, Θεσσαλονίκη 1997, Συλλογικό - Δ. Ευγενίδου, σ.69
• Ε. Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου & Α. Τουρτά, Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, Καπον, Αθήνα 1997, σ.92 κ σ.97.
• «Ι.Μ.Θ.: Παρεκκλήσια Ενοριακών Ναών». www.imth.gr.
• Στυλιανός Πελεκανίδης, Παλαιοχριστιανικά μνημεία της Θεσσαλονίκης: Αχειροποίητος, Μονή Λατόμου. Θεσσαλονίκη: Πουρναράς, 1979. σ.87
• Ευθύμιος Τσιγαρίδας. Μονή Λατόμου (Όσιος Δαβίδ). Θεσσαλονίκη: Ι.Μ.Χ.Α., 1987. σ. 131

by Αέναη επΑνάσταση

Δείτε: Αποστολή Ν. Λυγερού στην Ιερά Μονή Οσίου Δαυίδ εν Θεσ/νίκη


Αποστολή Ν. Λυγερού στην Ιερά
Μονή Οσίου Δαυίδ. Θεσ/νίκη 7/5/15.


Δεν υπάρχουν σχόλια: