Σιγή όπου λευκάζει το φεγγαρίσιο γιασεμί ...γιατί είτε βραδιάζει είτε φέγγει μένει λευκό. Ποιήματα και τραγούδια για το ΓΙΑΣΕΜΙ (video)

Artwork Ntinos Petratos
Artwork Ntinos Petratos

Συλλογή Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


Είναι κάτι βραδυές αστροφέγγαρου ουρανού
στο μεσοκαλόκαιρο που ο νους γυρνά σε
αγαπημένους μας που φύγαν από καιρούς παλιούς...

Πενθεί η ψυχή με σκέπη την πούλια για κείνα
που δεν πρόλαβε να ζήσει... τους ψιθύρους να,
στο πέρα σπίτι, το λυχνάρι να ανεβαίνει στον γαμήλιο
τον κοιτώνα κι ύστερα να σβήνει, τ’ άρωμα
της μεστωμένης φραουλιάς. Κι είναι που το χορτάρι
φυτρώνει πέρα πάνω στους τάφους.. Κι είναι τα γιασεμιά
που σαν ανθίζουν με το που βραδιάζει, γιομίζουν
με την ευωδιά τους τον αέρα ...Ησυχία...
Σε κάμποσο θα χαράξει η αυγή και τα πέταλά τους
θα κλείσουν, υγραμένα στον κάλυκά τους βλασταίνοντας
το μυστικό... ποιός ξέρει ποιά νέα ευτυχία θα φέρουν.

Λευκό μου γιασεμί, μη νυχτώσεις

★ « Είτε βραδιάζει είτε φέγγει μένει ...
λευκό το γιασεμί » Γιώργος Σεφέρης

Γιασεμί. Το λευκό λουλούδι που μεθά με το άρωμά του τις νύχτες μας. Ένα άνθος που υμνήθηκε από τους ποιητές και τραγουδήθηκε από τους πολλούς ερμηνευτές.
Το γιασεμί ή ίασμος είναι γένος αγγειόσπερμων, δικότυλων φυτών που ανήκει στην οικογένειας των Ελαιίδων (ή Ελαιοειδών). Σύμφωνα με πηγή, πιστεύεται ότι προέρχεται από τα Ιμαλάια, το Θιβέτ και την Κίνα. Η λατινική λέξη Jasminum προέρχεται από την ελληνική λέξη ιάσμινον που σημαίνει ιασμέλαιο.

Η ελληνική λέξη προέρχεται από την περσική λέξη yâsamin ή yāsam. Υπάρχουν 300 περίπου είδη που απαντώνται στις εύκρατες και θερμές χώρες της γης. Είναι αναρριχώμενο φυτό (θάμνος, τις περισσότερες φορές αειθαλής και φυλλοβόλος). Η ευωδία του είναι ευχάριστη και γλυκιά.

ΠΥΓΟΛΑΜΠΙΔΕΣ Ή ΊΣΩΣ
Νίκος Καρούζος, Τα ποιήματα, τ. 2ος, Ίκαρος

Ρέπει στα νεύρα μου βαθιά η άσπιλη γαλαζοσύνη.
Δοκιμάζω πραγματικότητα.

Παν τα θηριά στις κοίτες τους τα ζούδια στον υπνάκο
πάει κρυφά κι ο κεραυνός να κοιμηθεί κ’ εκείνος.

Μονάχα η γλώσσα ορέγεται τη νύχτα ναν τη χάψει,
χόρτος φιλοδοξίας.

Αχ σιωπή παντοτινή τού είναι σπλαχνοσύνη...
Διώξαμε βοερά το ηλιοθάλασσο κι απλώσαμε
ωσάν χιράμι ξεδιπλώνοντας τα ερέβη.

Ποια είν’ εμένα η συχνότητά μου στο απόλυτο;
Σιγή όπου λευκάζει από φεγγαρίσιο γιασεμί. 

Τα γιασεμιά - Κωστής Παλαμάς

Το μεγάλο ταξίδι στο πανώριο νησί!
Πόσα χρόνια διαβήκαν! Δε διαβαίνεις εσύ
του αταξίδευτου πρώτη γνωριμιά, συντυχιά
με τα πράσινα, ώς πέρα! Και ποτέ, ποτέ πια.

Α! στην πλάκα της μνήμης πόσα επάνω γραφτά!
Μελανιάζει και η πλάκα, ξεθωριάζουν κι αυτά.

Και στην πλάκα τριμμένη που μελάνιασε, Εσύ
στέκεις, θύμηση, πάντα σκαλισμένη χρυσή.

Μιας διπλής πλάσης ήταν όψη, απόλαψη μια
στον ολάνοιχτο αέρα τα δυο πλούσια χωριά.

Ορθοστύλωτη βίγλα στου βουνού την πλαγιά
το χωριό με τα μάτια προς τα πλάτια ανοιχτά.

Το χωριό μες στον κάμπο που κοιμάται αγκαλιά
με τ’ αμπέλια του βιος του, με σκεπή την ελιά.

Το χωριό το βουνίσιο, κύκνος μες στα νερά,
το χωριό το καμπίσιο, σμαραγδένια χαρά.

Στο χωριό τ’ ασημένιο, στο σμαράγδι χωριό,
πάαινε κι έλα χορεύτρα ζωή μου εσύ και στα δυο.

Στο χωριό το χιονάτο, στο χωριό το χλωρό,
το ίδιο τ’ άνθισμα, ζωή μου, ζωή μου, το ίδιο φτερό.

Και ή το φρέσκο αγεράκι και ή το κάμα του ηλιού,
φίλεμά ηταν απ’ το ίδιο το στόμα του ίδιου φιλιού.

Και ή στα ξέφωτα ή μέσα στου σπιτιού τη φωλιά,
σκοπούς τ’ άνθια για με είχαν κι ευωδιές τα πουλιά.

Συντροφιές, καλοσύνες, μοναξιές, ξεγνοιασιές,
και οι χωριάτες και οι στράτες και φιλίες και καρδιές.

Κι εσύ, ξέστηθη δούλα, στο πηγάδι γειρτή,
του νερού και της φλόγας κουβαλήτρα μαζί,
πώς με ξάναβες, πάντα διψασμένο. Κι εσύ,
γριά καλή! Τα παιδιά σου τα ’τρωε ξένη μια γη,

κι απ’ τον πόνο σου πήρες της γριάς μάνας καημέ,
λίγη ζέστα να θρέψεις παιδί πλάι σου κι εμέ.

Κι εσύ εκεί καθισμένος, καπετάνιε γερέ,
στην πεζούλα τα βράδια, ταξιδιών θησαυρέ·
και ω λογής ιστορίες γης και πέλαου, φερτές
ξωτικές από χώρες, από μπόρες δαρτές!

-Τον καθρέφτη που δείχνει ξαλλασμένο ή πιστό
τον ολόγυρα κόσμο δεν τον κράτησα εγώ,
και τα μάτια μου, μάτια δειλού ονείρου, ποτέ
καθαρά δεν ανοίξαν για να κλείσουν εσέ
και ξανά να σε δώσουν καθώς λάμπεις, καθώς
κυλάς γύρω μας, κόσμε, ζωγραφιά, ποταμός.

Στ’ άπραγά μου τα χέρια σπάτε ανώφελα εσείς
ή κοντύλια ή σμιλάρια πλαστικά της ζωής,
και τα μάτια μου, μάτια σκλάβου ονείρου θαμπού,
στα κελάρια δε στέλνουν της καρδιάς και του νου,
παρά πρόσωπα ίσκιους, παρά πράματ’ αχνούς,
της αυγής τα σουδάρια, του βραδιού τους χαμούς,
και ακατοίκητα κάποια και γυμνά και πλατιά
κι αδειανά μεσημέρια μες στου ηλιού τη φωτιά.

Από φως κι από χρώμα κάτι αν παίρνω, το φως
μέσα μου είναι· το χρώμα; της ψυχής μου ο καημός.

Α! ζωγράφος του κόσμου δε μπορώ να χυθώ·
της αρρώστιας μου δούλος κανονάρχος, και ζω.

Δε μπορώ να σας βάλω στο δικό μου σκοπό,
μήτ’ εσάς, περιβόλια, δε μπορώ να σας πω,
καθώς είσαστ’ ένα ένα, κι αλαφρά και βαριά
για στολίδια απλωμένα, για δουλειά στα χωριά,

μ’ όσα υψώνονται ή γέρνουν, άνθια ή χόρτα, με τα
καρπερά που φουντώνουν, με τα πλήθια φυτά.

Μα ω βαθύ περιβόλι και ακατάδεχτο, στο
παιδί αθάρρετο ξένο, περιβόλι κλειστό·

περιβόλι εσύ, γκόλφι του χωριού, ποιός θεός
μυστικός να σε ζούσε και ήσουν κόσμος ή ναός,
και ή λιβάνι για κείνον, ή από κείνον πνοή,
μοσκοβόλαγ’ εντός σου το λευκό γιασεμί;

Όλα γύρω σου, ανθρώποι, σπίτια, δρόμοι, δρυμοί,
από σένα ήταν όλα μια ευωδιά, γιασεμί!

Κάποιο βράδυ περνούσα, περιβόλι, αποκεί,
μιας παράδεισος δίψα, μια ψυχή ξωτική,
και στην πόρτα σου απόξω, στα χλωρά, στις δροσιές,
άσπρους ίσκιους ξανοίγω, και ήταν τρεις κορασιές.

Και στον κύκλο σα να ήταν πλεχτές κάποιου χορού
γελαστές για να πάνε, φτερωτές, κάπου αλλού.

Και στη νέα φαντασιά μου ξωτικιά καθεμιά,
καθεμιά φυτρωμένη ζωντανή γιασεμιά.

Οι ευωδιές οι μεθύστρες γύρω γύρω χυτές,
βρυσομάνες τους είχαν τα λουλούδια ή αυτές;

Από τότε μου μένει ταραμός, λιγωμός,
τ’ άυλο ανάσασμα του άσπρου γιασεμιού σαν καημός.

Από τότε αν κρατήσω γιασεμιά, λαχταρώ.
Τα μυρίζω, γυρίζω στο φευγάτο καιρό
και στην ξέγνοιαστη χάρη των ονείρων πρωινών,
σκεφτικό παλικάρι δεκαπέντε χρονών.

Καθώς μένει αποπάνω στο κρεβάτι σου μι
κρεμασμένη στον τοίχο γκαρδιακή ζωγραφιά,

και στον ύπνο όταν πέφτεις, πάντα, κι έξυπνος, νά!
πρώτα πρώτ’ αυτή βλέπεις, και την ίδια στερνά,

μπρος μου η θύμηση μένει, το λευκό γιασεμί,
μια στιγμή και δε φεύγει, μια πνοή και δε σβει.

Και η τεχνίτρα μου η σκέψη στην καρδιά μου που ανθεί
μ’ ευωδιάζει σαν άσπρο γιασεμί και με ζει.

Magickal-properties-of-jasmine

★ Πώς η αγάπη με κερνά περιστέρια
πώς η αγάπη με κερνά το αγίασμα
πώς η αγάπη με κερνά 
λευκότητα των άστρων.
Νίκος Καρούζος, Υπνόσακος

★ Ανθίζει το άσπρο γιασεμί
που καταπίνει το σκοτάδι.
Γιώτα Αργυροπούλου

★ Είτε με γιασεμί είτε με κάκτο,
αγώνας είναι ο λόγος πριν γίνει
λόγος για μια βροχή που έπεφτε ένα
απόγευμα στο Ναύπλιο.
Μανόλης Πολέντας

ΟΜΟΛΟΓΙΑ

★ Τα βράδια που μονάχα
το λευκό του γιασεμιού
μας τραγουδούσε
με μύησες στις σιωπές σου
Και τις λάτρεψα. 
Εύα Νεοκλέους, «Σημάδια 
για το δρόμο» (εκδ. Ακτίς, 2016)

ΕΠΑΝΩ ΣΤΟ ΞΕΡΟ ΧΩΜΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΟΥ

★ Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου
φύτρωσε ένας κάκτος.

Πέρασαν πάνω από είκοσι αιώνες
που ονειρεύομαι γιασεμί.

Τα μαλλιά μου μύρισαν γιασεμί,
η φωνή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμά του.

Τα ρούχα μου μύρισαν γιασεμί,
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμά του.

Όμως ο κάκτος δεν είναι κακός,
μονάχα δεν το ξέρει και φοβάται.

Κοιτάζω τον κάκτο μελαγχολικά.

Πότε πέρασαν κιόλας τόσοι αιώνες;
Θα ζήσω άλλους τόσους
ακούγοντας τις ρίζες να προχωρούν
μέσα στο ξερό χώμα της καρδιάς μου.
Μ. Θεοδωράκης - Ο ήλιος και ο χρόνος 1975

Τα βράδια τι όμορφα που μυρίζει η γη...
Κάποτε θα αποδίδουμε δικαιοσύνη
μ’ ένα άστρο ή μ’ ένα γιασεμί
σαν ένα τραγούδι που καθώς βρέχει
παίρνει το μέρος των φτωχών.
Τάσος Λειβαδίτης, Αλλά τα βράδια

Το γιασεμί της νύχτας - Giovanni Pascoli

Κι ανοίγουν τα νυχτολούλουδα,
την ώρα που σκέφτομαι κείνους που αγαπώ.
Καταμεσής στα βιβούρνα ξεπετάγονται
οι πεταλούδες του λυκόφωτος.

Έχουν σιγήσει από ώρα οι φωνές,
μόνο ένα σπίτι εκεί ψιθυρίζει.
Κάτω από τις φτερούγες κοιμούνται οι φωλιές,
καθώς κάτω από τα βλέφαρα τα μάτια.

Από τους ανοιχτούς κάλυκες αναδίδεται
των κόκκινων φραουλών η ευωδία.
Φέγγει ένας λύχνος εκεί στην αίθουσα.
Το χορτάρι φυτρώνει πάνω από τους τάφους.

Γκρινιάζει η αργοπορημένη μέλισσα
βρίσκοντας πιασμένα τα κελιά στις κυψέλες.
Μες στο γαλάζιο αλώνι η Πούλια αλωνίζει
μαζί με τα κλωσσόπουλα που γίνηκαν αστέρια.

Σε όλη τη νύχτα απλώνεται
η ευωδιά που φέρνει ο άνεμος μαζί του.
Περνά το φως μέσʼαπʼ τη σκάλα̇
φεγγίζει στο πρώτο πάτωμα· και σβήνει.

Χαράζει̇ κλείνουν τα πέταλα
λιγάκι ζαρωμένα̇ βλασταίνει
στον μυστικό και υγρό τους κάλυκα
δεν ξέρω ποια καινούργια ευτυχία.

απόδοση-επίμετρο: Ευαγγελία Πολύμου

Λευκό μου γιασεμί - Μιχάλης Γκανάς

Είναι φορές που χωρίς αφορμή,
κάτι γιορτάζει βαθιά στο κορμί,
και ξαναβλέπεις το φως,
σαν να ‘σουν χρόνια τυφλός.
Κι ένας αέρας ζεστός
γιασεμιά φορτωμένος, 
φυσάει βουρκωμένος.

Είναι φορές που δεν ξέρω γιατί
κάτι νυχτώνει βαθιά και πενθεί
και δε σου κάνει κανείς
κι όπως γυρεύεις να βρεις
λίγο λευκό να πιαστείς
γιασεμί στο σκοτάδι 
σαν άστρο ανάβει.

Λευκό μου γιασεμί 
μη νυχτώσεις.

Είναι φορές που χωρίς αφορμή, 
μέσα μου τρέμει μια ξένη φωνή, 
που μου θυμίζει στιγμές
από παλιές μου ζωές 
και ένας αέρας ζεστός
γιασεμιά φορτωμένος, 
φυσάει βουρκωμένος.

Λευκό μου γιασεμί, 
μη νυχτώσεις.

by Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση





































Μουσική Π. Καλαντζόπουλου από την ταινία «Φτηνά Τσιγάρα» 2000
Λευκό μου γιασεμί - Eρμηνεία: Έλλη Πασπαλά - Στίχοι: Μιχάλης Γκανάς












Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου
εφύτρωσε ένας κάκτος.

Πέρασαν πάνω από είκοσι αιώνες
που ονειρεύομαι γιασεμί.
Τα μαλλιά μου μύρισαν γιασεμί,
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμα του.
Τα ρούχα μου μύρισαν γιασεμί,
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμα του.

Όμως ο κάκτος δεν είναι κακός,
μονάχα δεν το ξέρει και φοβάται.

Κοιτάζω τον κάκτο μελαγχολικά.
Πότε πέρασαν κιόλας τόσοι αιώνες;

Θα ζήσω άλλους τόσους
ακούγοντας τις ρίζες να προχωρούν
μέσα στο ξερό χώμα της καρδιάς μου.

στίχους και σύνθεση Θεοδωράκης Μίκης
από το album Ο ήλιος και ο χρόνος, 1974.












Ένας κόσμος τραγούδια
Ένα δάσος σ' αγαπώ
Μες στα μάτια σου παίζουνε κρυφτό
Έχεις μπει στη ζωή μου
Την καρδιά μου να πονάς
Κι απ' το γέλιο στο δάκρυ με γυρνάς
Να σε πάρω δικιά μου με έναν έρωτα τρελό
Φουρτουνιάζει κι απόψε το μυαλό
Το φεγγάρι αλήτης σου χαϊδεύει το κορμί
Κι η νύχτα μυρίζει γιασεμί.

Τώρα τι να σου πω
Φταίω, που σ' αγαπώ
Τ' άστρα χίλιοι καημοί
Κι η νύχτα μυρίζει γιασεμί
Ταξιδεύω μαζί σου
Κι ειν' οι σκέψεις μου κρυφές
Μα ταξίδι δεν κάναμε ποτές
Να σε κάνω δικιά μου σε φωνάζω τις βραδιές
Μα δεν ήρθες και σήμερα και χθες
Είμαι μόνος κι απόψε μέσα σε όνειρα φωτιά
Η αγκαλιά σου για μενα ξενητιά
Το φεγγάρι αλήτης σού χαϊδεύει το κορμί
Κι η νύχτα μυρίζει γιασεμί

Τώρα τι να σου πω
Φταίω, που σ' αγαπώ
Τ' άστρα χίλιοι καημοί
Κι η νύχτα μυρίζει γιασεμί
Sarantis Alivizatos / Marios Tokas

Η Νίνα Μαζάνη δίνει μια νέα πνοή στο τραγούδι
Η νύχτα μυρίζει γιασεμί στο Μουσικό κουτί 2022











Γιασεμί με το γκρουπ Κουαρτέτο Γιασεμί.
Στίχοι και Μουσική Μάρθα Μαυροειδή.














Δεν υπάρχουν σχόλια: