Άγιος Νεκτάριος: Γιατί αλλάζει το όνομά του κάποιος/α όταν γίνεται μοναχός ή μοναχή;

Εις μνήμη μοναχού Δαμασκηνού

† Εις μνήμη μοναχού Δαμασκηνού †

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Σ’ αὐτό τό κελί
τῆς σπλαχνικιᾶς ἐξορίας μου
μετρῶ τά κράσπεδα 
τῆς παλέστρας τοῦ κλουβιοῦ μου.


Κι ἀναμετρῶ τίς ὀμορφιές 
καί τά χαλάσματα
τούτης τῆς πρόσκαιρης ζωῆς 
πού τόση χαρά καί πίκρα
μέχρι θανάτου μᾶς ἐπότισε. 

Καί σταματῶ μέ σεβασμό στή μέρα 

πού γνώρισα τόν πόνο. 

Όταν τὰ ὀστά μου ἔτριξαν
σκάζοντας στά κύματα 
ἀπ' τοῦ ἀνέμου τή χαρά
στά κοῖλα τῆς θαλάσσης μνήματα.[1] 

φωτ: Κουρά Μοναχού Δαμασκηνού † 2016 Ιερά Μονή Βωσάκου

Η αλλαγή του ονόματος 

Στους οσιότατους μοναχούς που υπόσχονται να ζουν ενάρετη ζωή επικράτησε η αλλαγή του ονόματός τους. Αυτό γίνεται για δύο σπουδαιότατους λόγους. 

Πρώτος λόγος είναι η απάρνηση ολοκληρωτικά της προηγούμενης ζωής και η συνεχής ενθύμηση της μεταβολής της,


και δεύτερον, για να έχουμε παράδειγμα τον άγιο στην πορεία της ζωής μας, του οποίου φέρουμε το όνομα.


Η αλλαγή του ονόματος, μας βοηθά να ξεχνούμε το παρελθόν και συνεχώς υπενθυμίζει την μεταβολή που έγινε σ’ αυτόν που άλλαξε τον τρόπο της ζωής του και τις ανειλημμένες υποχρεώσεις, που οφείλει να εκπληρώνει με πολλή αγάπη και προθυμία. 


Το όνομα είναι τόσο πολύ συνδεδεμένο με το πρόσωπο, ώστε να μη μπορούμε να ξεχωρίσουμε την προσωπικότητά μας από αυτό. Γι’ αυτό και η ενθύμηση του ενός φέρνει στην μνήμη το άλλο και η αναφορά στο ένα γίνεται ταυτόχρονα και προς το άλλο. Εφόσον έχουμε το παλιό όνομα υπάρχει αναπόσπαστη η μνήμη του παλαιού ανθρώπου, αντίθετα όταν ακούμε το νέο όνομα υπάρχει μνήμη του νέου ανθρώπου.


Επικράτησε να γίνεται η αλλαγή του ονόματος, για την ηθική δύναμη που έχει. Η αλλαγή όμως χάνει τη δύναμή της, όταν η θέλησή μας αδρανεί να εκτελεί και να εφαρμόζει τις υποσχέσεις, που υπενθυμίζει το νέο όνομα στους μοναχούς. Αυτό δε συμβαίνει, διότι ζει μέσα τους ο παλαιός άνθρωπος και αγαπούν περισσότερο αυτόν από τον νέο, γι’ αυτό και αδιαφορούν στις συνεχείς υπομνήσεις που γίνονται σ’ αυτούς όταν τους καλούν με το νέο όνομα. 


Η αδιαφορία αυτή προς τις υποχρεώσεις, τις οποίες υπενθυμίζει στους μοναχούς το όνομα, μαρτυρεί την ύπαρξη ενός άλλου κακού, την αθέτηση της φωνής της συνειδήσεως. Διότι σε κάθε αθέτηση του καθήκοντος της νέας ζωής, που υπενθυμίζει πάντοτε το νέο όνομα, η συνείδηση επαναστατεί και διαμαρτύρεται, αλλά δεν εισακούεται, διότι κυριαρχεί ο παλαιός άνθρωπος, ο οποίος περιφρονεί τις αξιώσεις του νέου ανθρώπου, που εκφράζονται από τη φωνή της συνειδήσεως.


Η περιφρόνηση αυτή φθάνει μέχρι τέτοιο σημείο, ώστε και να αποδοκιμάζει τη φωνή της συνειδήσεως, ότι αξιώνει ανόητα και παράλογα, και στο τέλος της επιβάλλει τη σιωπή. Η κατάσταση αυτή μοιάζει με την πώρωση της συνειδήσεως


Ο δε μοναχός που περιφρόνησε τη φωνή για την τήρηση των υποχρεώσεών του, αυτός έπαθε, ό,τι υποφέρουν όσοι έχουν πώρωση συνειδήσεως και αλλοίμονο σ’ αυτόν. Αυτός θα κατακριθεί, διότι δεν έζησε κατά Θεόν, και έβαλε το εγώ του και τη δική του γνώση πάνω από τη γνώση των Οσίων Πατέρων, και διότι δεν έκανε καλή προσφορά.

Πρόσφεραν στον Θεό θυσίες οι αδελφοί Κάιν και Άβελ, αλλά ο Κάιν δεν έκανε καλή προσφορά και αποδοκιμάστηκε από τον Θεό. Πρόσφερε ο Οζίας θυμίαμα στο Θεό με χρυσό θυμιατήριο, αλλά κατακρίθηκε, γιατί δεν έκανε καλή προσφορά. Και ο Σαούλ πρόσφερε θυσίες στο Θεό αλλά κατακρίθηκε και αποδοκιμάστηκε αυτός και ο οίκος του, γιατί δεν έκανε καλή προσφορά. 


Πρόσφεραν και οι Ιουδαίοι θυσίες, αλλά ο Θεός τις αποδοκίμασε και έλεγε «
μισεί αυτάς η ψυχή μου»· ώστε δεν είναι αρκετό για να ευαρεστήσει κάποιος το Θεό να προσφέρει μόνο θυσίες, δώρα και προσευχές, αλλά να κάνει καλή προσφορά δηλαδή να έχει συναίσθηση της ατέλειας και της αναξιότητάς του. Αλλά για -να υπάρχει τέτοια συναίσθηση απαιτείται τέλεια αυταπάρνηση και υποταγή στις εντολές του Θεού, και ταπείνωση και αδιάλειπτη πνευματική εργασία.

Εάν λοιπόν μόνον έτσι προσφέρουμε επάξια θυσίες στο Θεό, πρώτη δε και μέγιστη θυσία του προσφέρουμε την καρδιά μας, πώς η θυσία και η προσφορά μας θα γίνουν ευπρόσδεκτες στον Θεό, όταν δεν είμαστε άξιοι να προσφέρουμε θυσία ευάρεστη, ούτε τα προσφερόμενα είναι ως προσφορά άξια για τον Θεό; 


Γι’ αυτό μην επαναπαυόμαστε στις δεήσεις και προσφορές μας, εάν προηγουμένως δεν φροντίσουμε με πολλή επιμέλεια να κάνουμε τους εαυτούς μας άξιους πιστούς και τις θυσίες μας ευπρόσδεκτες στο Θεό. Γι’ αυτό βρίσκονται σε μεγάλη πλάνη όσοι νομίζουν ότι κάθε λατρεία και θυσία είναι ευάρεστες στο Θεό.


Λατρεία ευάρεστη και θυσία ευπρόσδεκτη στο Θεό είναι «πνεύμα συντετριμμένο και καρδία συντετριμμένη», και όχι πνεύμα υπερήφανο και αλαζονικό και καρδία άτεγκτη και εμπαθής.


Αυτά λοιπόν επιζητεί η αλλαγή του ονόματος κατά πρώτο λόγο. Κατά δε τον δεύτερο λόγο επιζητεί την υποχρέωση να έχει υπόδειγμα αρετής και τελειότητας τον βίο και το πολίτευμα του αγίου, του οποίου το όνομα φέρουμε, και σ’ όλη μας τη ζωή να αγωνιζόμαστε για να γίνουμε τέλειοι ακολουθώντας το παράδειγμά του. Το υπόδειγμα της αρετής του αγίου ενισχύει πάρα πολύ τον αγωνιζόμενο.


Απ’ αυτό διδάσκεται, να ταπεινώνεται ακόμα και εάν κατάγεται από βασιλική οικογένεια· μαθαίνει να υπομένει και εάν τα δεινά είναι αφόρητα· μαθαίνει ν’ αγαπά και αυτούς που τον μισούν· μαθαίνει να τιμά και αυτούς που τον προσβάλουν· μαθαίνει να ζει υπέρ των αδελφών και ν’ αποθνήσκει υπέρ του νόμου του Θεού και των θείων εντολών του· μαθαίνει να αγαπά την έσχατη θέση και χαίρεται στην αφάνεια. Και τί δεν μαθαίνει; Εάν απαριθμήσω ένα-ένα όσα μαθαίνουμε από το παράδειγμα τον αγίων, δεν θα με φθάσει ούτε ο χρόνος, ούτε το χαρτί για να τα αναφέρω.[2]


Δείτε: Μοναχός ή ντράμερ χτυπά το μοναστηριακό σήμαντρο; (Βίντεο)

Κάθε άνθρωπος έχει ένα μονοπάτι

Αυτό το χαμόγελο κι ο καλός σου λόγος
Μοναχός Δαμασκηνός †

-Ο μοναχισμός είναι δρόμος ή μονοπάτι; 
-Στενή οδός. Αυτός είναι ο χαρακτήρας όλων των οδών 
που άγουν στη Βασιλεία του Θεού. 
Και ο μοναχισμός αποτελεί μία οδό 
έτη περισσότερο στενή, γιατί προορίζεται για έναν. 
Γι' αυτόν που βαδίζει μόνος προς μόνον. Μονο-πάτι.

-ενώ η ποίηση;
-και αυτή μονοπάτι. Δρόμος μοναχικότατος. 
ανεξήγητη κλίσις. Δεν μπορείς να εξηγήσεις 
γιατί έχεις αυτήν την ανάγκη 
να φιλοτεχνείς· αλλά είναι ζωτική ανάγκη.

«Παιδί μου, όταν μεγαλώσεις δεν θα μείνεις κοντά μου. Θα φύγεις πολύ μακριά, σε μια χώρα όπου υπάρχει κάτι σαν ένα νησί, το οποίο κατοικούν άνθρωποι της μοναξιάς, που συνέχεια προσεύχονται και σπάνια βγαίνουν στον κόσμο». Tο παιδί έγειρε το κεφάλι στα γόνατα της μητέρας του ακούγοντάς την, καθώς ο ήλιος έδυε στη Λίμα του Περού. Μεγαλώνοντας, η φιλομάθεια, η αναζήτηση και μια εσωτερική δύναμη σαν τον άνεμο ώθησαν τον ιερομόναχο Συμεών να ταξιδέψει σ᾿ όλο τον κόσμο. Στο Παρίσι ένας ορθόδοξος μοναχός του είπε: «Ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός κατά χάριν και μετοχήν· όπως το σίδερο που πυρώνεται γίνεται φωτιά».
[3]

Κι έτσι ο κατά κόσμον Juan, προϊόντος χρόνου, 
εκάρη μοναχός και άλλαξε το όνομά του σε Συμεών.


Παραπομπές:
1. «Στὸ κελὶ τῆς σπλαχνικιᾶς ἐξορίας μου» Αμόναχος μοναχός, από την συλλογή «Ψυχή μου», εκδ. Δόμος, Αθήνα 1993. Πηγή
2. «Γιατί αλλάζει το όνομά του κάποιος όταν γίνεται μοναχός/ή;» Αγίου Νεκταρίου Επισκόπου Πενταπόλεως, «35 Ποιμαντικές επιστολές», σ. 87-91, εκδ. Υπακοή 2000. 
3. Απόσπασμα από συνέντευξη με τον π. Συμεών ντε λα Χάρα (de la Jara) τον Αγιορείτη Ιερομόναχο ποιητή από το Περού την Κυριακή 20 Ιουλίου 1997 στην Καθημερνή.
4. Τα Βίντεο από το YouTube, την εταιρεία της Google.

FaceBook

Ο χρήστης Μονή Βωσάκου · 25 Αυγούστου 2016: Η Ιερά Μονή Βωσάκου και η παρούσα σελίδα, πενθεί για την ξαφνική απώλεια του αγαπημένου μας αδελφού και Μοναχού π. Δαμασκηνού [Damaskinos Yiannis Chatzieleftheris], που εκηδεύθη σήμερα †.

Σοφία Ντρέκου 25 Αυγούστου 2016: Πόνος... πόνος πολύς... εύχεσθε αδέλφια. Πονάω πολύ π. Δαμασκηνέ (Damaskinos Yiannis Chatzieleftheris) με την ξαφνική απώλειά σου. Σε παρακαλώ εύχου για μένα εκεί στον Παράδεισο που πας. Η σελίδα μας Μονή Βωσάκου, σε πεθνεί.

groups/Sophia.Drekou: Θεολογία, Επιστήμη, Λογοτεχνία - 20 Αυγούστου 2015



4 σχόλια:

Unknown είπε...

Πολυ καλο!!!!!!!!!

Sophia Drekou είπε...

Ευχαριστούμε πολύ Αρετή μας... τις πρεσβείες του Αγίου Νεκταρίου να έχουμε!

ιωαννης είπε...

Σεβαστός και αγαπητός ο άγιος τής εποχής μας αλλά... με τό όνομά μας δεχτήκαμε τό Άγιο Βάπτισμα. Με αυτό λυτρωθήκαμε από το προπατορικό αμάρτημα και με αυτό λουστήκαμε στο Άγιο Αίμα τού Κυρίου για να αποκτήσουμε τήν αιώνια ζωή μαζί του. Και το όνομά μας είναι όνομα αγίου την ζωή του οποίου καλούμεθα να ακολουθήσουμε. Ποιός μπορεί να συγκριθεί με τούς πρώτους χριστιανούς τούς μάρτυρες και αγίους και αποστόλους; Άλλαξαν όνομα; Όχι με το ιουδαϊκό ή ελληνικό ή λατινικό ή οποιοδήποτε εθνικό όνομα είχαν με αυτό βαπτίστηκαν.

Sophia Drekou είπε...

Αγαπητέ μου φίλε Ιωάννη, ομιλεί ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως ο οποίος είχε Αγιοπνευματικές εμπειρίες και Θείο Φωτισμό. Τι μπορούμε να πούμε λοιπόν εμείς;
Τότε και τα ενδύματα να μην αλλάζουν οι μοναχοί αφού οι πρώτοι Χριστιανοί μαρτυρούσαν με τα ρούχα που φορούσαν. Π.χ. ας δούμε ένα μικρό παράδειγμα από τον Μέγα Βασίλειο και τον Ιωάννη Κασσιανό που μας μιλούν για την κοινοβιακή άσκηση.

«Ἀρχίζοντας τὸ πρῶτο βιβλίο τῶν Θεσμῶν ὁ Κασσιανὸς δηλώνει πὼς θὰ μιλήσει γιὰ τοὺς θεσμοὺς καὶ τοὺς κανόνες τῶν κοινοβίων.[1] Ἐπιλέγει τὴν ἐνδυμασία ἐξηγώντας ὅτι, ἐφόσον θὰ ἔχει περιγράψει τὸν ἐξωτερικὸ διάκοσμο (exteriorem ornatum) τῶν μοναχῶν, θὰ μπορέσει νὰ προχωρήσει εὐχερέστερα στὴν ἐσώτερη μόρφωσή τους (interiorem cultum).[2]

Σύμφωνα μὲ τὸν Κασσιανό, τὸ ἔνδυμα συμμετέχει στὸν ἀσκητικὸ ἀγώνα, ἀλλὰ ἀρνητικά: συμμετέχει στὸν βαθμὸ ποὺ δὲν ἐμποδίζει. Τὸ ἔνδυμα εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὁ μοναχὸς εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ ἐξαρτᾶται. Ἡ ζώνη,ὅμως, ἐντάσσεται θετικὰ στὴν ἄσκηση καὶ μάλιστα τοῦ εἶναι χρήσιμη ἀσυγκρίτως περισσότερο καὶ ἀπὸ τὸ φαγητὸ καὶ ἀπὸ τὸν ὕπνο, ἀφοῦ ἔργο του δὲν εἶναι ἡ ἐπιβίωση ἢ ὁ θάνατος, ἀλλὰ ἀντιθέτως ἡ μάχη καὶ τὸ μαρτύριο. Τὸ ἴδιο συνέβαινε μὲ τὸν Ἠλία, τὸν Ἐλισσαῖο, τὸν Ἰωάννη, τὸν Πέτρο, τὸν Παῦλο καὶ ὅλους τοὺς ἀποστολικοὺς ἄνδρες. Εἶχαν τὴν ἴδια ἀκριβῶς σχέση μὲ τὸν κόσμο. Παρθενία, ἁγνότητα, ἐγκράτεια,[3] εἶναι οἱ ἀρετὲς τὶς ὁποῖες συμβολίζει καὶ διαφυλάσσει ἡ ζώνη.

Ὁ Κασσιανὸς χρησιμοποιεῖ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἠλία, γιὰ νὰ δείξει πόσο σημαντικὸ εἶναι τὸ παρουσιαστικό. Τὰ ἀπεριποίητα μαλλιὰ καὶ τὰ γένεια,[4] τὸ φτωχικὸ ἔνδυμα, ἡ ζώνη του, ἡ ταλαιπωρία, ἀποτελοῦν μέσα διὰ τῶν ὁποίων ὁ ἀσκητὴς κερδίζει τὸ ὄνομά του: ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ Κασσιανός, ἀπὸ αὐτὰ τὰ στοιχεῖα ὁ βασιληὰς ἀναγνωρίζει τὸν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ. Τὸ τριχωτὸ καὶ ζωσμένο μὲ δερμάτινη ζώνη ὂν μετατρέπεται στὸν Ἠλία τὸν Θεσβίτη.[5] Ἔχει δεδομένη καταγωγὴ ἀπὸ συγκεκριμένη οἰκογένεια καὶ ἀπὸ συγκεκριμένο τόπο. Γιὰ τὸν Κασσιανό, ὁ ὁποῖος γράφει στὶς ἀρχὲς τοῦ 5ου αἰῶνα μετὰ Χριστόν, αὐτὸ θὰ ἔπρεπε νὰ σημαίνει, ὣς ἕνα βαθμό, ἀναγνώριση ἀπὸ τὸν καίσαρα, ἀναγνώριση ἀπὸ τὸν κόσμο, ἐκτὸς καὶ ἂν λίγες δεκαετίες ὑποστηρίξεως τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπὸ τὸν κοσμικὸ ἄρχοντα ἦταν ἱκανὲς νὰ ἐξοβελίσουν ἀπὸ τὴ μνήμη του τὶς εἰκόνες, τὶς ὁποῖες ἔφεραν ἕως τότε τὰ νομίσματα, καὶ τὴν περὶ αὐτῶν γνωστὴ στιχομυθία Χριστοῦ καὶ Ἰουδαίων.[6] Ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἕνας ἀσκητὴς ποὺ μάχεται ἐναντίον τοῦ κόσμου γιὰ νὰφθάσει νὰ πάρει ὡς ἔπαθλο τὴν ἀναγνώριση ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν κόσμο, νὰ ἀποφύγει τὴν ἀνωνυμία, ἢ ἴσως καὶ τὴν ἀσχήμια, τοῦ τριχωτοῦ ζωσμένου ὄντος καὶ νὰ κερδίσει ὅ,τι ὑποτίθεται εἶχε ἀρνηθεῖ, τὸ κοσμικό του ὄνομα, καθὼς συμβαίνει στὸ κείμενο τοῦ Κασσιανοῦ (καὶ ὄχι στὴν ἁγία Γραφή, ὅπου ἡ ἔμφαση καθόλου δὲν βρίσκεται στὴν ἀναγνώριση τοῦ Ἠλία), ἀποτελεῖ θέαμα μᾶλλον παράδοξο, καὶ μάλιστα ὅταν γνωρίζουμε πὼς ὁ Κασσιανὸς στὰ ἑπόμενα κεφάλαια πρόκειται νὰ ἐξηγήσει μὲ λεπτομέρειες γιατί καὶ πῶς ὁ ἀσκητὴς ἀρνεῖται τὸν κόσμο καὶ κάθε κοσμικὴ σχέση.» http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/valsamis_basilcassian3.html

Σ'ευχαριστούμε πολύ Ιωάννη και ευχόμεθα Καλή Παναγιά.