της Σοφίας Ντρέκου
Πώλῳ καθίσας, ὁ λόγῳ τείνας πόλον,
Βροτοὺς ἐκζητεῖ λῦσαι τῆς ἀλογίας.
Κυριακή των Βαΐων, προοίμια του Πάθους. Ο Κύριος εισέρχεται στην Ιερουσαλήμ για να ιδρύσει με τη σταυρική Του θυσία τη Βασιλεία Του επί τής γης. Ας Τον παρακαλέσουμε τις άγιες ημέρες που έρχονται, να κάνουμε μια καινούργια αρχή· να βασιλεύσει ολοκληρωτικά στην καρδιά μας· να την ανακαινίσει· να μας αξιώσει να σηκώσουμε με υπομονή και αυταπάρνηση τον σταυρό μας, ώστε να έχουμε μέρος στην Ανάστασή Του και στην αιώνια Βασιλεία Του.[1]
Περιεχόμενα:
1. Tων Βαΐων τρώμε ψάρι
2. Η θριαμβευτική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα
1. Tων Βαΐων τρώμε ψάρι
2. Η θριαμβευτική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα
- α) Η ειρηνική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα
- β) Η δοξολόγηση του Κυρίου
- γ) Οι αντιδράσεις των Φαρισαίων για το Μεσσιανικό ύμνο και η καταισχύνη τους
3. Ευαγγέλιο Κυριακής: Ιωάν. ιβ' 1-18 Κυριακή των Βαΐων – Η είσοδος στην αγία πόλη
4. Σύντομη Ερμηνεία της εικόνας των Βαΐων
5. Απολυτίκιο της εορτής με Μετάφραση
6. Προσεγγίσεις στην εορτή
4. Σύντομη Ερμηνεία της εικόνας των Βαΐων
5. Απολυτίκιο της εορτής με Μετάφραση
6. Προσεγγίσεις στην εορτή
7. Παραπομπές
Αν και είναι ακόμα νηστεία, η εκκλησία την Κυριακή των Βαΐων
επιτρέπει το ψάρι. Έτσι και το τραγούδι των παιδιών λέει:
«Βάγια, Βάγια των βαγιών,
τρώνε ψάρι και κολιό,
κι ως την άλλη Κυριακή
με το κόκκινο αυγό !»
1. Tων Βαΐων τρώμε ψάρι
«Tων Βαΐων τρώμε ψάρι. Αυτό παραλάβαμε, αυτό διδάσκουμε και αυτό συνεχίζουμε. Αυτή είναι η εκκλησιαστική τάξη για αυτούς πού ζουν στον κόσμο και δεν εξαρτάται από τοπικές μοναστηριακές διατάξεις. Νομίζω πώς η καλή μας διάθεση και υπακοή στην ΤΑΞΗ της Εκκλησίας μας είναι πιό πάνω από κάθε υπερβάλλοντα ατομικό ζήλο!
Είναι πανήγυρη, είναι πρώτη ανάσταση, είναι διατεταγμένο από τους αγίους Πατέρες. Τον καλό μας χριστιανισμό θα τον δείξουμε από την υπακοή μας στο ισχύον εκκλησιαστικό τυπικό και όχι από την αυστηρότητα της νηστείας, πού θέλουμε να επιβάλουμε και στους άλλους ως νόμο. Και μάλιστα, για να διασκεδάσουμε λάθος εντυπώσεις, όσοι είναι προετοιμασμένοι, το μεσημέρι της Κυριακής τρώνε ψάρι και την προηγιασμένη της μεγάλης Δευτέρας, μπορούν να κοινωνήσουν.
Δεν μετράει τέτοιες νομικές διατάξεις η Εκκλησία μας. Διότι η ίδια σε προσκαλεί σε κατάλυση ιχθύος και η ίδια πάλι σε προσκαλεί στην τράπεζα της Θείας Ευχαριστίας. Οπότε, ηρεμείστε και χαρείτε την αγάπη και την ευχαριστία της πίστης μας, χωρίς αναστολές και ασφυκτικές εντυπώσεις.»[2]
Είναι πανήγυρη, είναι πρώτη ανάσταση, είναι διατεταγμένο από τους αγίους Πατέρες. Τον καλό μας χριστιανισμό θα τον δείξουμε από την υπακοή μας στο ισχύον εκκλησιαστικό τυπικό και όχι από την αυστηρότητα της νηστείας, πού θέλουμε να επιβάλουμε και στους άλλους ως νόμο. Και μάλιστα, για να διασκεδάσουμε λάθος εντυπώσεις, όσοι είναι προετοιμασμένοι, το μεσημέρι της Κυριακής τρώνε ψάρι και την προηγιασμένη της μεγάλης Δευτέρας, μπορούν να κοινωνήσουν.
Δεν μετράει τέτοιες νομικές διατάξεις η Εκκλησία μας. Διότι η ίδια σε προσκαλεί σε κατάλυση ιχθύος και η ίδια πάλι σε προσκαλεί στην τράπεζα της Θείας Ευχαριστίας. Οπότε, ηρεμείστε και χαρείτε την αγάπη και την ευχαριστία της πίστης μας, χωρίς αναστολές και ασφυκτικές εντυπώσεις.»[2]
2. Η θριαμβευτική είσοδος
του Χριστού στα Ιεροσόλυμα
«Η Κυριακή των Βαΐων είναι μεγάλη χριστιανική γιορτή, γιατί είναι το προμήνυμα και προανάκρουσμα του Πάσχα. Από τα διάφορα δε περιστατικά, που αναφέρονται από τους ιερούς Ευαγγελιστές, ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτα για μας ήταν τα εξής:
α) Η ειρηνική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα
Ύστερα από την ανάσταση του Λαζάρου και ακριβέστερα έξι ημέρες πριν από την εορτή του Πάσχα, ο Κύριος πήρε το δρόμο από τη Βηθανία προς τα Ιεροσόλυμα, ακολουθούμενος από τους Μαθητές Του και όχλον πολύν.
Όταν έφθασαν δε στη Βηθφαγή, κοντά στο όρος των Ελαιών, έστειλε δύο Μαθητές Του, τον Πέτρο και τον Ιωάννη, στην απέναντι κώμη, για να φέρουν σ’ Αυτόν μία όνο και το πουλάρι της, όπως και έγινε. Κατά τον τρόπο αυτό εκπληρώθηκαν τα λόγια του προφήτου, που έλεγε ότι «ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται καθήμενος επί πώλον όνου».
Ύστερα δε από τα πιο πάνω, οι Μαθητές έστρωσαν τα ιμάτιά τους στον πώλο εκείνου στον οποίο ανέβηκε ο Ιησούς και ξεκίνησαν και πάλι ειρηνικά για τα Ιεροσόλυμα, ενώ ένα θάμβος κυριάρχησε στις καρδιές όχι μονάχα των Μαθητών Του, αλλά και όλων εκείνων που Τον ακολουθούσαν, εξαιτίας της ανέκφραστης γαλήνης και της ακτινοβολίας του προσώπου του Κυρίου (βλ. Ιωάνν. 11, 16).
β) Η δοξολόγηση του Κυρίου
Ενώ, όμως, ο Χριστός ανέβαινε σιγά - σιγά στα Ιεροσόλυμα «του παθείν αγαθότητι», κάποιοι από εκείνους που έκθαμβοι τον ακολουθούσαν, και ιδιαίτερα τα παιδιά, άρχισαν κάποια στιγμή να φωνάζουν και να υμνολογούν τον Χριστό λέγοντας:
«Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος
εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ».
Με τα λόγια δε αυτά, που χαρακτήριζαν τον Χριστό ως Μεσσία, ο ενθουσιασμός του πλήθους, που αυξανόταν συνεχώς, γινόταν όλο και πιο μεγάλος, καθώς έβλεπαν στο πλάι του Χριστού και τον αναστημένο Λάζαρο, που αστραποβολούσε από χαρά και που ίσως πρωταγωνιστούσε και στο Μεσσιανικό εκείνον ύμνο.
Από το περιστατικό δε αυτό διδασκόμαστε τη λυτρωτική σημασία της δοξολόγησης του Κυρίου για τη λυτρωτική Του θυσία, εφόσον Εκείνος «εξηγόρασεν ημάς τω τιμίω Του αίματι» (Γαλ. 3, 13).
Για τούτο, όπως οι Άγγελοι ψάλλουν ευλαβικά στους ουρανούς τον τρισάγιο ύμνο και άλλους και όπως οι Άγιοι ευχαριστούν και δοξάζουν τον Τριαδικό Θεό, λέγοντας ότι «Η σωτηρία ημών τω καθημένω επί του θρόνου και τω Αρνίω» (Αποκ. 7, 10), κατά παρόμοιο τρόπο πρέπει να δοξάζουμε το όνομα του Χριστού - Σωτήρα και όλοι οι Χριστιανοί, λέγοντας:
«Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω σου αίματι, τω σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχη κεντηθείς την αθανασίαν επήγασας ανθρώποις, Σωτήρ ημών, δόξα σοι».
γ) Οι αντιδράσεις των Φαρισαίων για τον Μεσσιανικό ύμνο και η καταισχύνη τους
Ενώ, όμως, ο απλοϊκός λαός αναγνώριζε τον Ιησού ως Μεσσία με τον ύμνο που έψαλε, οι Φαρισαίοι που παρακολουθούσαν τα τελούμενα, κατασκοπεύοντας τις κινήσεις του Ιησού, ενοχλήθηκαν αφάνταστα, γιατί οι ίδιοι δεν πίστευαν. Για τούτο πλησίασαν αναίσχυντα τον Κύριο και είπαν: «Διδάσκαλε, επιτίμησον ταις Μαθηταίς Σου» (Λουκ. 19, 39). Κάνε, δηλαδή, στους Μαθητές Σου αυστηρές συστάσεις, ώστε να παύσουν να δοξολογούν το όνομά Σου!
Ο Κύριος, όμως, κοίταξε προς το μέρος τους με λύπη και είπε: «Εάν ούτοι σιωπήσουσιν, οι λίθοι κεκράξονται» (Λουκ. 19, 40). Και εάν, δηλαδή, οι άνθρωποι αυτοί σιωπήσουν και παύσουν να δοξάζουν το όνομά μου, σας βεβαιώνω ότι οι άψυχοι αυτοί λίθοι που μας περιβάλλουν θα κραυγάσουν, αναγνωρίζοντας τον Δημιουργό τους.
Από το πιο πάνω περιστατικό φαίνεται καθαρά ότι από τις εκδηλώσεις πίστης του απλοϊκού λαού στο πρόσωπο του Χριστού ενοχλούνται οι άπιστοι, γιατί ελέγχονται για τη δική τους απιστία, όπως και οι Φαρισαίοι εκείνοι. Για τούτο και σήμερα κάποιοι διάδοχοι των Φαρισαίων εκείνων, άπιστοι στην Ανάσταση και στη θεία φύση του Κυρίου, παρουσιάζουν κάθε τόσο τον Χριστό ως άνθρωπο κοινό και μάλιστα αμαρτωλό, γιατί δεν διάβασαν ποτέ στις Γραφές ότι «Θεός ην εν Χριστώ κόσμον καταλλάσσων εαυτώ» (2 Κορ. ε’ 19).
- Ότι ο Χριστός ήταν ο Θεός - Λόγος, που «σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (Ιωάνν. 1, 1, 14).
- Ότι ήταν «ο Μέγας Θεός και Σωτήρ ημών» (2 Τιμ. 2,13) «ος αμαρτίαν ουκ εποίησεν, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού» (1 Πετρ. 2, 22). Για όλους δε τους πιστούς, Ιουδαίους και Έλληνες, «Χριστού Θεού δύναμις και Θεού σοφία» (1 Κορ. 1, 24).»[3]
Πρωτότυπο
1 Πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. 2 ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. 3 ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. 4 λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· 5 διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; 6 εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. 7 εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. 8 τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ’ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε.
9 Ἔγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. 10 ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, 11 ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν.
12 Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, 13 ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. 14 εὑρὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον· 15 μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου.
16 Ταῦτα δὲ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ’ ὅτε ἐδοξάσθη ὁ Ἰησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ’ αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. 17 Ἐμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ’ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν. 18 διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.
Απόδοση στα νεοελληνικά
Έξι μέρες πριν από το Πάσχα, ήρθε ο Ιησούς στη Βηθανία, όπου έμενε ο Λάζαρος, που ο Ιησούς τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. Ετοίμασαν, λοιπόν, εκεί για χάρη του δείπνο, και η Μάρθα υπηρετούσε ενώ ο Λάζαρος ήταν ένας από αυτούς που παρακάθονταν στο δείπνο. Τότε η Μαρία πήρε μια φιάλη από το πιο ακριβό άρωμα της νάρδου και άλειψε τα πόδια του Ιησού. Έπειτα σκούπισε με τα μαλλιά της τα πόδια του, και όλο το σπίτι γέμισε με την ευωδία του μύρου. Λέει τότε ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, ένας από τους μαθητές του, αυτός που σκόπευε να τον προδώσει: «Γιατί να μην πουληθεί αυτό το μύρο για τριακόσια αργυρά νομίσματα, και τα χρήματα να διανεμηθούν στους φτωχούς;» Αυτό το είπε όχι γιατί νοιαζόταν για τους φτωχούς, αλλά γιατί ήταν κλέφτης και, καθώς διαχειριζόταν το κοινό ταμείο, συχνά κρατούσε για τον εαυτό του από τα χρήματα που έβαζαν σε αυτό. Είπε τότε ο Ιησούς: «Άφησε την ήσυχη, αυτό που κάνει είναι για την ημέρα του ενταφιασμού μου. Οι φτωχοί πάντα θα υπάρχουν κοντά σας, εμένα όμως δεν θα με έχετε πάντοτε». Πλήθος πολύ από τους Ιουδαίους της πόλεως έμαθαν ότι ο Ιησούς βρίσκεται εκεί και ήρθαν για να δουν όχι μόνο αυτόν, αλλά και το Λάζαρο, που τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. Γι’ αυτό οι αρχιερείς αποφάσισαν να σκοτώσουν και τον Λάζαρο, επειδή εξαιτίας του πολλοί Ιουδαίοι εγκατέλειπαν αυτούς και πίστευαν στον Ιησού.
Την άλλη μέρα το μεγάλο πλήθος που είχε έρθει για τη γιορτή του Πάσχα, όταν άκουσαν ότι έρχεται ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα, πήραν κλαδιά φοινικιάς, και βγήκαν από την πόλη να τον προϋπαντήσουν κραυγάζοντας: «Δόξα στον Θεό! Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο! Ευλογημένος ο βασιλιάς του Ισραήλ!» Ο Ιησούς είχε βρει ένα γαϊδουράκι και κάθισε πάνω του, όπως λέει η Γραφή: «Μη φοβάσαι θυγατέρα μου, πόλη της Σιών, να που έρχεται σε εσένα ο Βασιλιάς σου, σε γαϊδουράκι πάνω καθισμένος». Αυτά στην αρχή δεν τα κατάλαβαν οι μαθητές του, όταν όμως ο Ιησούς ανυψώθηκε στη θεία δόξα, τότε τα θυμήθηκαν. Ό,τι είχε γράψει για εκείνον η Γραφή, αυτά και έκαναν. Όλοι, λοιπόν, εκείνοι που ήταν μαζί με τον Ιησού, όταν φώναξε τον Λάζαρο από τον τάφο και τον ανέστησε από του νεκρούς, διηγούνταν αυτά που είχαν δει. Γι’ αυτό ήρθε το πλήθος να τον προϋπαντήσει, επειδή έμαθαν ότι αυτός είχε κάνει το θαυμαστό αυτό σημείο. Οι φαρισαίοι τότε είπαν μεταξύ τους: «Βλέπετε που η αναβολή δεν ωφελεί, να που όλος ο κόσμος έχει τρέξει πίσω του».[4]
- Ότι ήταν «ο Μέγας Θεός και Σωτήρ ημών» (2 Τιμ. 2,13) «ος αμαρτίαν ουκ εποίησεν, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού» (1 Πετρ. 2, 22). Για όλους δε τους πιστούς, Ιουδαίους και Έλληνες, «Χριστού Θεού δύναμις και Θεού σοφία» (1 Κορ. 1, 24).»[3]
3. Ευαγγέλιο Κυριακής: Ιωάν. ιβ' 1-18
Κυριακή των Βαΐων - Η είσοδος στην αγία πόλη
Πρωτότυπο
1 Πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. 2 ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. 3 ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. 4 λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· 5 διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; 6 εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. 7 εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. 8 τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ’ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε.
9 Ἔγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. 10 ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, 11 ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν.
12 Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, 13 ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. 14 εὑρὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον· 15 μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου.
16 Ταῦτα δὲ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ’ ὅτε ἐδοξάσθη ὁ Ἰησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ’ αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. 17 Ἐμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ’ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν. 18 διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.
Απόδοση στα νεοελληνικά
Έξι μέρες πριν από το Πάσχα, ήρθε ο Ιησούς στη Βηθανία, όπου έμενε ο Λάζαρος, που ο Ιησούς τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. Ετοίμασαν, λοιπόν, εκεί για χάρη του δείπνο, και η Μάρθα υπηρετούσε ενώ ο Λάζαρος ήταν ένας από αυτούς που παρακάθονταν στο δείπνο. Τότε η Μαρία πήρε μια φιάλη από το πιο ακριβό άρωμα της νάρδου και άλειψε τα πόδια του Ιησού. Έπειτα σκούπισε με τα μαλλιά της τα πόδια του, και όλο το σπίτι γέμισε με την ευωδία του μύρου. Λέει τότε ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, ένας από τους μαθητές του, αυτός που σκόπευε να τον προδώσει: «Γιατί να μην πουληθεί αυτό το μύρο για τριακόσια αργυρά νομίσματα, και τα χρήματα να διανεμηθούν στους φτωχούς;» Αυτό το είπε όχι γιατί νοιαζόταν για τους φτωχούς, αλλά γιατί ήταν κλέφτης και, καθώς διαχειριζόταν το κοινό ταμείο, συχνά κρατούσε για τον εαυτό του από τα χρήματα που έβαζαν σε αυτό. Είπε τότε ο Ιησούς: «Άφησε την ήσυχη, αυτό που κάνει είναι για την ημέρα του ενταφιασμού μου. Οι φτωχοί πάντα θα υπάρχουν κοντά σας, εμένα όμως δεν θα με έχετε πάντοτε». Πλήθος πολύ από τους Ιουδαίους της πόλεως έμαθαν ότι ο Ιησούς βρίσκεται εκεί και ήρθαν για να δουν όχι μόνο αυτόν, αλλά και το Λάζαρο, που τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. Γι’ αυτό οι αρχιερείς αποφάσισαν να σκοτώσουν και τον Λάζαρο, επειδή εξαιτίας του πολλοί Ιουδαίοι εγκατέλειπαν αυτούς και πίστευαν στον Ιησού.
Την άλλη μέρα το μεγάλο πλήθος που είχε έρθει για τη γιορτή του Πάσχα, όταν άκουσαν ότι έρχεται ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα, πήραν κλαδιά φοινικιάς, και βγήκαν από την πόλη να τον προϋπαντήσουν κραυγάζοντας: «Δόξα στον Θεό! Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο! Ευλογημένος ο βασιλιάς του Ισραήλ!» Ο Ιησούς είχε βρει ένα γαϊδουράκι και κάθισε πάνω του, όπως λέει η Γραφή: «Μη φοβάσαι θυγατέρα μου, πόλη της Σιών, να που έρχεται σε εσένα ο Βασιλιάς σου, σε γαϊδουράκι πάνω καθισμένος». Αυτά στην αρχή δεν τα κατάλαβαν οι μαθητές του, όταν όμως ο Ιησούς ανυψώθηκε στη θεία δόξα, τότε τα θυμήθηκαν. Ό,τι είχε γράψει για εκείνον η Γραφή, αυτά και έκαναν. Όλοι, λοιπόν, εκείνοι που ήταν μαζί με τον Ιησού, όταν φώναξε τον Λάζαρο από τον τάφο και τον ανέστησε από του νεκρούς, διηγούνταν αυτά που είχαν δει. Γι’ αυτό ήρθε το πλήθος να τον προϋπαντήσει, επειδή έμαθαν ότι αυτός είχε κάνει το θαυμαστό αυτό σημείο. Οι φαρισαίοι τότε είπαν μεταξύ τους: «Βλέπετε που η αναβολή δεν ωφελεί, να που όλος ο κόσμος έχει τρέξει πίσω του».[4]
Ἦχος α': Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν, πρὸ τοῦ σοῦ Πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός· ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ Παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν· Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Μετάφραση: Την κοινή Ανάσταση πριν από το Πάθος σου βεβαιώνοντας, από τους νεκρούς σήκωσες τον Λάζαρο, Χριστέ ο Θεός, γι’ αυτό και εμείς, όπως τα παιδιά, τα σύμβολα της νίκης σηκώνουμε Σε σένα το Νικητή του θανάτου και φωνάζουμε δυνατά, Δόξα στον Θεό, Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο.[1]
Η σκηνή αναφέρεται στην Ευαγγελικά περικοπή που περιγράφει τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, έξι ημέρες πριν από το Πάσχα. Για το περιστατικά αυτά μιλούν όλοι οι Ευαγγελιστές: Ματθ. 21: 1-11, Μαρκ. 11:1-10, Λουκ. 19: 29-38, Ιωάν. 12:12-15.
Η εικόνα της Βαϊοφόρου περιγράφει έντεχνα το ιστορικά γεγονός της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, αποκαλύπτοντας συχρόνως και το «κεκρυμμένο μυστήριο» καθώς και το βαθύτερο νόημα των συμβάντων. Είναι επίσης η πρώτη στη σειρά των εικόνων εκείνων που αναφέρονται στα Πάθη και την συναντούμε στην εκκλησιαστική τέχνη από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια, στις Σαρκοφάγους των Κατακομβών.
Στην εικόνα βλέπουμε τον Χριστό καθισμένο σε υποζύγιο και τους Μαθητές να ακολουθούν, με επί κεφαλής τον απόστολο Πέτρο. Η πομπή πορεύεται προς την πύλη της εισόδου της πόλεως, όπου Τον αναμένει πλήθος κόσμου, κρατώντας κλαδιά από βάγια και φοίνικες.Τα πρόσωπα των ανθρώπων είναι χαρούμενα κι ενθουσιώδη, καθώς θεωρούν ότι ο Χριστός είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας που, κατά τις παραδόσεις του ιουδαϊκού λαού, θα ερχόταν Πάσχα στα Ιεροσόλυμα και θα ελευθέρωνε το υπόδουλο έθνος. Με το γεγονός της εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα εκπληρώθηκε η προφητεία του προφήτη Ζαχαρία που λέει: «Χαίρε σφόδρα θύγατερ Σιών˙ κήρυσσε, θύγατερ Ιερουσαλήμ˙ ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται σοι δίκαιος και σώζων αυτός, πραΰς και επιβεβηκός επί υποζύγιον και πώλον νέον» (Ζαχ. 9:99).
Αριστερά και πίσω από το σημείο απεικόνισης του Χριστού ζωγραφίζεται βραχώδης τόπος. Έτσι προσδιορίζεται η ακτίνα της πορείας του Χριστού και των Μαθητών από τη Βηθφαγή, που ήταν προάστιο της Ιερουσαλήμ κοντά στο όρος των Ελαιών, προς το κέντρο της πόλεως.
Η σκηνή χαριτώνεται και πλουτίζεται με την παρουσία και τη χαρούμενη συμμετοχή των «ακάκων παίδων του Ισραήλ» τα οποία είτε ανεβασμένα στα δέντρα για το κόψιμο των κλάδων είτε στρώνοντας τα ιμάτιά τους στο δρόμο για την υποδοχή του Χριστού, εκπροσωπούν τις αγνές και άδολες ψυχές που υποδέχονται τον «Βασιλέα της Δόξης».
Ο Χριστός ζωγραφίζεται καθισμένος πλάγια πάνω στο υποζύγιο ευλογών. Έτσι φαίνεται σαν να είναι ένας ένθρονος και δοξασμένος ηγέτης, που επισκέπτεται τους υπηκόους Του. Στο άλλο Του χέρι κρατάει κλειστό ειλητάριο, σύμβολο του νόμου της Καινής Διαθήκης, που πρόκειται να συνάψει με τον άνθρωπο προσφέροντας ως λύτρο το Αίμα Του. Η ελαφρά προς τα πίσω στροφή της κεφαλής Του δίνει την εντύπωση ότι συνομιλεί με τον πρώτο της χορείας των Μαθητών, τον απόστολο Πέτρο. Ο αγιογράφος θέλει μ' αυτό να επισημάνει ότι ο δοξαζόμενος από το πλήθος ηγέτης, αν και φαίνεται ως βασιλεύς, δεν είναι άλλος παρά ο «Αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου».
Η όλη σκηνή, αν και περιγράφει στιγμές δόξης και θριάμβου, εμφανίζει κάτι το πολύ παράδοξο: Βλέπουμε το λαό να επευφημεί ως επίγειο Βασιλιά Εκείνον που είχε κατ' επανάληψιν σαφώς διακηρύξει: «Η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου». (Ιωάν 12, 36).
6. Προσεγγίσεις στην εορτή
Η είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα είναι θριαμβευτική, γιατί:
Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα είναι τελικά η είσοδος του μαρτυρίου στην επίγεια ζωή του Κυρίου. Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στο Σταυρό, για να θανατώσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.
Περιμένουμε κι εμείς τον Χριστό να περάσει...
Φοράμε καινούρια ρούχα, ανάβουμε κεριά, κάνουμε γιορτές, συγκινούμαστε, ενθουσιαζόμαστε. Αλλά δεν Τον ακολουθούμε. Παραμένουμε στις εξωτερικές εκδηλώσεις. Μένουμε στην Κυριακή των Βαΐων. Δεν τον ακολουθούμε στο μαρτύριο, στη θυσία, στο Σταυρό.
Αν πράγματι θέλουμε να πλησιάσουμε τον Χριστό, πρέπει να έχουμε διάθεση να βρεθούμε κοντά Του όχι μόνο τη στιγμή της δόξας Του, να Τον ακολουθήσουμε παντού, να μην Τον χάσουμε ούτε στιγμή από τα μάτια μας. Γιατί τελικά η θέληση μας λείπει, για όλα τα άλλα φροντίζει Εκείνος. Τότε μόνο θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ότι ο Σταυρός και η Ανάσταση είναι πραγματικότητα για όλους τους ανθρώπους.[5]
7. Παραπομπές:
Μετάφραση: Την κοινή Ανάσταση πριν από το Πάθος σου βεβαιώνοντας, από τους νεκρούς σήκωσες τον Λάζαρο, Χριστέ ο Θεός, γι’ αυτό και εμείς, όπως τα παιδιά, τα σύμβολα της νίκης σηκώνουμε Σε σένα το Νικητή του θανάτου και φωνάζουμε δυνατά, Δόξα στον Θεό, Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο.[1]
5. Ερμηνεία της εικόνας
Η σκηνή αναφέρεται στην Ευαγγελικά περικοπή που περιγράφει τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, έξι ημέρες πριν από το Πάσχα. Για το περιστατικά αυτά μιλούν όλοι οι Ευαγγελιστές: Ματθ. 21: 1-11, Μαρκ. 11:1-10, Λουκ. 19: 29-38, Ιωάν. 12:12-15.
Η εικόνα της Βαϊοφόρου περιγράφει έντεχνα το ιστορικά γεγονός της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, αποκαλύπτοντας συχρόνως και το «κεκρυμμένο μυστήριο» καθώς και το βαθύτερο νόημα των συμβάντων. Είναι επίσης η πρώτη στη σειρά των εικόνων εκείνων που αναφέρονται στα Πάθη και την συναντούμε στην εκκλησιαστική τέχνη από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια, στις Σαρκοφάγους των Κατακομβών.
Στην εικόνα βλέπουμε τον Χριστό καθισμένο σε υποζύγιο και τους Μαθητές να ακολουθούν, με επί κεφαλής τον απόστολο Πέτρο. Η πομπή πορεύεται προς την πύλη της εισόδου της πόλεως, όπου Τον αναμένει πλήθος κόσμου, κρατώντας κλαδιά από βάγια και φοίνικες.Τα πρόσωπα των ανθρώπων είναι χαρούμενα κι ενθουσιώδη, καθώς θεωρούν ότι ο Χριστός είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας που, κατά τις παραδόσεις του ιουδαϊκού λαού, θα ερχόταν Πάσχα στα Ιεροσόλυμα και θα ελευθέρωνε το υπόδουλο έθνος. Με το γεγονός της εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα εκπληρώθηκε η προφητεία του προφήτη Ζαχαρία που λέει: «Χαίρε σφόδρα θύγατερ Σιών˙ κήρυσσε, θύγατερ Ιερουσαλήμ˙ ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται σοι δίκαιος και σώζων αυτός, πραΰς και επιβεβηκός επί υποζύγιον και πώλον νέον» (Ζαχ. 9:99).
Αριστερά και πίσω από το σημείο απεικόνισης του Χριστού ζωγραφίζεται βραχώδης τόπος. Έτσι προσδιορίζεται η ακτίνα της πορείας του Χριστού και των Μαθητών από τη Βηθφαγή, που ήταν προάστιο της Ιερουσαλήμ κοντά στο όρος των Ελαιών, προς το κέντρο της πόλεως.
Η σκηνή χαριτώνεται και πλουτίζεται με την παρουσία και τη χαρούμενη συμμετοχή των «ακάκων παίδων του Ισραήλ» τα οποία είτε ανεβασμένα στα δέντρα για το κόψιμο των κλάδων είτε στρώνοντας τα ιμάτιά τους στο δρόμο για την υποδοχή του Χριστού, εκπροσωπούν τις αγνές και άδολες ψυχές που υποδέχονται τον «Βασιλέα της Δόξης».
Ο Χριστός ζωγραφίζεται καθισμένος πλάγια πάνω στο υποζύγιο ευλογών. Έτσι φαίνεται σαν να είναι ένας ένθρονος και δοξασμένος ηγέτης, που επισκέπτεται τους υπηκόους Του. Στο άλλο Του χέρι κρατάει κλειστό ειλητάριο, σύμβολο του νόμου της Καινής Διαθήκης, που πρόκειται να συνάψει με τον άνθρωπο προσφέροντας ως λύτρο το Αίμα Του. Η ελαφρά προς τα πίσω στροφή της κεφαλής Του δίνει την εντύπωση ότι συνομιλεί με τον πρώτο της χορείας των Μαθητών, τον απόστολο Πέτρο. Ο αγιογράφος θέλει μ' αυτό να επισημάνει ότι ο δοξαζόμενος από το πλήθος ηγέτης, αν και φαίνεται ως βασιλεύς, δεν είναι άλλος παρά ο «Αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου».
Η όλη σκηνή, αν και περιγράφει στιγμές δόξης και θριάμβου, εμφανίζει κάτι το πολύ παράδοξο: Βλέπουμε το λαό να επευφημεί ως επίγειο Βασιλιά Εκείνον που είχε κατ' επανάληψιν σαφώς διακηρύξει: «Η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου». (Ιωάν 12, 36).
6. Προσεγγίσεις στην εορτή
Η είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα είναι θριαμβευτική, γιατί:
- α. Αποκαλύπτει δημόσια ότι είναι Υιός του Θεού,
- β. Αποδέχεται την υποδοχή του λαού,
- γ. Έρχεται να καταργήσει τον θάνατο.
- Οι φοίνικες που κρατούσε ο λαός, συμβολίζουν την νίκη του Χριστού ενάντια στο θάνατο και προμηνύουν την Ανάσταση Του.
Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα είναι τελικά η είσοδος του μαρτυρίου στην επίγεια ζωή του Κυρίου. Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στο Σταυρό, για να θανατώσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.
Περιμένουμε κι εμείς τον Χριστό να περάσει...
Φοράμε καινούρια ρούχα, ανάβουμε κεριά, κάνουμε γιορτές, συγκινούμαστε, ενθουσιαζόμαστε. Αλλά δεν Τον ακολουθούμε. Παραμένουμε στις εξωτερικές εκδηλώσεις. Μένουμε στην Κυριακή των Βαΐων. Δεν τον ακολουθούμε στο μαρτύριο, στη θυσία, στο Σταυρό.
Αν πράγματι θέλουμε να πλησιάσουμε τον Χριστό, πρέπει να έχουμε διάθεση να βρεθούμε κοντά Του όχι μόνο τη στιγμή της δόξας Του, να Τον ακολουθήσουμε παντού, να μην Τον χάσουμε ούτε στιγμή από τα μάτια μας. Γιατί τελικά η θέληση μας λείπει, για όλα τα άλλα φροντίζει Εκείνος. Τότε μόνο θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ότι ο Σταυρός και η Ανάσταση είναι πραγματικότητα για όλους τους ανθρώπους.[5]
1. Περιεχόμενα: www.sophia-ntrekou.gr
2. Tων Βαΐων τρώμε ψάρι » π.Παντελεήμων Κρούσκος, Ι. Μητρ. Καλύμνου.
3. Η θριαμβευτική είσοδος Του Χριστού στα Ιεροσόλυμα - Αχιλλέα Πιτσίλκα, διδάκτορος Θεολογίας
4. Ευαγγέλιο Κυριακής, www.porphyrios.gr
5. περιοδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», ἀρ. τ. 2021, 15.04.2011 Στοιχειοθεσία: christianvivliografia
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia Ntrekou.gr
Περισσότερα: Λαζάρου και Βαΐων
Δείτε σχετικά:
- Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα προχωρεί πέρα από το πανηγύρι - Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς
- Κυριακή των Βαΐων: Ιερή Υπόσχεση (Αλεξάνδρου Σμέμαν)
- Η Ανάσταση του Λαζάρου (Λεβ Ζιλλέ - Μοναχού της Ανατολικής Εκκλησίας)
- Οι λίθοι κεκράξονται (Αγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
- Γιατί το γεγονός της Αναστάσεως ούτε περιγράφεται ούτε απεικονίζεται;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου