Γραφιστική σύνθεση για το ποίημα «Προσευχή της δασκάλας».
Το ποίημα η «Προσευχή της δασκάλας», είναι της Χιλιανής ποιήτριας Γκαμπριέλα Μιστράλ (Gabriela Mistral 1889 - 1957) με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1946.
✍️ Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
Ανάλυση του ποιήματος της νομπελίστριας Γκαμπριέλα Μιστράλ: ο ρόλος της δασκάλας, η προσευχή, το σχολείο και η δημοκρατική αγωγή.
Εισαγωγή – Περίληψη
Η Γκαμπριέλα Μιστράλ, νομπελίστρια της λογοτεχνίας, με την «Προσευχή της δασκάλας» μετατρέπει την παιδεία σε πράξη αγάπης και ευθύνης. Το ποίημα απευθύνεται στον Χριστό–Δάσκαλο και ζητά φωτισμό για την εκπαιδευτικό που στέκεται καθημερινά μέσα στην τάξη: να διδάσκει με ταπείνωση, να συνδυάζει τρυφερότητα και διάκριση, να νικά τη ματαιοδοξία και να υπηρετεί το σχολείο ως χώρο ελευθερίας και δημοκρατικής αγωγής.
Η προσευχή γίνεται παιδαγωγικό μανιφέστο: η γνώση έχει αξία όταν γεννά ελπίδα, θεραπεύει πληγές και πλάθει χαρακτήρες. Με γλώσσα λιτή και λυρική, η Μιστράλ δείχνει ότι ο αληθινός δάσκαλος δεν μεταδίδει μόνο πληροφορίες, αλλά συνοδεύει τον μαθητή σε μια πορεία νοήματος, ώστε κάθε παιδί να γίνει «στίχος τέλειος». Έτσι, το ποίημα ενώνει ποίηση, διδασκαλία και παιδαγωγική πράξη σε μια προσευχή που φωτίζει την αποστολή του εκπαιδευτικού.
Προσευχή της δασκάλας
Γκαμπριέλα Μιστράλ, Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας
Γκαμπριέλα Μιστράλ – πορτρέτο της χιλιανής
νομπελίστριας ποιήτριας με γαλήνιο χαμόγελο.
Κύριε! Εσύ που δίδαξες, συγχώρα με που διδάσκω·
που φέρω το όνομα της δασκάλας,
που Εσύ έφερες όταν ήσουν στη Γη.
Δώσε μου την μοναδική αγάπη για το σχολειό μου·
που ούτε το κάψιμο της ομορφιάς να είναι ικανό
να κλέψει την τρυφεράδα μου απ’ όλες τις στιγμές.
Δάσκαλε, κάνε ακατάπαυστο τον ενθουσιασμό μου
και περαστική την απογοήτευση.
Βγάλε από μέσα μου αυτό τον ακάθαρτο πόθο
για δικαιοσύνη που εξακολουθεί να με ταράζει,
το γελοίο απομεινάρι της διαμαρτυρίας
που βγαίνει από μέσα μου όταν με πληγώνουν.
Να μην πονάει η αγνόηση και να μην θλίβομαι
για την λήθη αυτών που μας δίδαξαν.
Κάνε με να είμαι πιο μάνα από τις μάνες,
για να μπορέσω ν’ αγαπήσω
και να υπερασπίσω όπως αυτές,
αυτό που δεν είναι σάρκα της σάρκας μου.
Βόηθά με να πετύχω να κάνω για καθένα
απ’ τα παιδιά μου τον στίχο μου τέλειο
και να σου αφήσω αυτή την άφωνη,
την πιο δυνατή μου μελωδία,
για όταν τα χείλη μου δεν θα τραγουδούν πια.
Δείξε μου τη δύναμη του Ευαγγελίου σου έγκαιρα,
για να μην εγκαταλείψω τη μάχη της κάθε μέρας
και της κάθε ώρας γι αυτό.
Βάλε στο δημοκρατικό σχολειό μου,
τη λάμψη που σκορπίζεται
από το τρέξιμο των ξυπόλυτων παιδιών.
Κάνε με δυνατή,
ακόμα και στη γυναικεία αδυναμία μου
και στη γυναικεία φτώχεια μου·
κάνε με αδιάφορη για ότι μπορεί
να μην είναι αγνό,
για κάθε πίεση που δεν είναι
της θερμής θέλησής σου στη ζωή μου.
Φίλε, συντρόφεψέ με! Στήριξέ με!
Πολλές φορές δεν θα έχω άλλο
από Σένα στο πλευρό μου.
Όταν το δίδαγμά μου θα είναι πιο αγνό
και πιο θερμή η αλήθεια μου,
θα παραμείνω χωρίς τα εγκόσμια·
αλλά Εσύ τότε θα με κυβερνήσεις
ενάντια στην καρδιά σου,
που γνώρισε αρκετά
τη μοναξιά και την αδυναμία.
Δεν θ’ αναζητήσω παρά
στη ματιά σου τη γλυκύτητα της αποδοχής.
Δώσε μου απλότητα και βάθος·
λύτρωσέ με απ’ το να είμαι
περίπλοκη ή κοινότυπη στο καθημερινό μου μάθημα.
Δώσε μου δύναμη να υψώσω τα μάτια
πάνω από το στήθος μου με τις πληγές,
μπαίνοντας κάθε πρωί στο σχολειό μου.
Να μη φέρνω στην έδρα μου τις υλικές μου ανησυχίες,
τις καθημερινές μικροαστικές θλίψεις μου.
Ελάφρυνε το χέρι μου στην τιμωρία
κι απάλυνέ το, ακόμα πιο πολύ στο χάδι.
Να μαλώνω με πόνο,
να ξέρω ότι έχω διορθώσει αγαπώντας!
Κάνε να γεμίσει με πνεύμα
το χτισμένο με τούβλα σχολειό μου.
Να τυλιχτεί με τη λάμψη του ενθουσιασμού μου
η φτωχή του αυλή, η γυμνή του αίθουσα.
Η καρδιά μου να είναι η κολώνα του
και η αγνή μου θέληση πιο δυνατή
από τις κολώνες και το χρυσάφι
των πλούσιων σχολείων.
Και, τέλος, θύμιζέ μου
από την ωχρότητα του καμβά του Velazquez,
ότι το να διδάσκεις
και ν’ αγαπάς παράφορα στη Γη
είναι να φτάνεις με τη λόγχη του Λογγίνου
στην καυτή πλευρά του έρωτα.
Η Κεραμική τοιχογραφία στη Χιλή, είναι έργο του Φερνάντο Ντάσα Οσόριο,
το 1970, του χιλιανού ζωγράφου Fernando Daza Osorio (1930-2016).
Mural en homenaje a Gabriela Mistral, realizado en cerámica
Ανάλυση του ποιήματος
Η «Προσευχή της δασκάλας» της νομπελίστριας Γκαμπριέλα Μιστράλ:
ο ρόλος της δασκάλας, η προσευχή, το σχολείο και η δημοκρατική αγωγή.
Μητρικότητα – τρυφερότητα vs. αυστηρότητα
Η «Προσευχή της δασκάλας» της Γκαμπριέλα Μιστράλ είναι μία εξομολόγηση-δέηση που μετατρέπει την εκπαίδευση σε πράξη αγάπης και ευθύνης. Η δασκάλα απευθύνεται στον Χριστό-Δάσκαλο και ζητά να υπηρετεί με ταπείνωση: «δώσε μου», «κάνε με», «βόηθα με», επαναλαμβανόμενες επιτακτικές φόρμες που χτίζουν ρυθμό προσευχής και δείχνουν την καρδιά της παιδείας ως διακονία.
Ταπείνωση, ευθύνη, δημοκρατικό σχολείο
Κεντρικοί άξονες είναι η μητρικότητα («πιο μάνα από τις μάνες»), η διάκριση ανάμεσα σε αυστηρότητα και τρυφερότητα («ελάφρυνε το χέρι μου στην τιμωρία… στο χάδι»), η νίκη κατά της ματαιοδοξίας και η ζητούμενη ευαγγελική δύναμη για τον καθημερινό αγώνα στην τάξη.
Ταπείνωση, ευθύνη, δημοκρατικό σχολείο
Το ποίημα οραματίζεται ένα δημοκρατικό σχολείο που φωτίζεται από τον ενθουσιασμό του δασκάλου, όχι από πλούτη και κτήρια. Η παιδεία ορίζεται ως πνευματική στάση... όχι απλή μετάδοση γνώσης... και η αγάπη ως μέτρο αξιολόγησης: «να μαλώνω με πόνο... να διορθώνω αγαπώντας». Η νομπελίστρια αναδεικνύει την εκπαιδευτικό ως πρόσωπο που πλάθει ψυχές, ζητώντας καθαρότητα λόγου, απλότητα και βάθος, ώστε κάθε παιδί να γίνει «στίχος τέλειος».
Έτσι, το κείμενο γίνεται προσευχή για την δασκάλα, ύμνος στο σχολείο και μανιφέστο παιδαγωγικής αγάπης, με γλώσσα λυρική και στοχαστική που ενώνει την ποίηση με την παιδαγωγική πράξη.
Γκαμπριέλα Μιστράλ (Gabriela Mistral 1889 - 1957),
χιλιανή ποιήτρια και νομπελίστρια λογοτεχνίας.
Η προσευχή που γίνεται παιδαγωγική πράξη
Η Γκαμπριέλα Μιστράλ (Gabriela Mistral) μας θυμίζει ότι η παιδεία δεν είναι μηχανισμός μετάδοσης, αλλά σχέση προσώπων. Στην «Προσευχή της δασκάλας» η εκπαιδευτικός ζητά να υπηρετεί με αγάπη, διάκριση και ευθύνη, ώστε κάθε μάθημα να γίνεται πράξη ελπίδας.
Το σχολείο δεν μετριέται με το κτήριο, αλλά με το φως που αφήνει στην καρδιά του παιδιού· εκεί όπου η γνώση συναντά την τρυφερότητα και η αυστηρότητα εξανθρωπίζεται από το χάδι. Η προσευχή ζητά να νικηθεί ο εγωισμός του δασκάλου, να καθαρίσει ο λόγος, να γίνει η τάξη χώρος ελευθερίας και δικαιοσύνης.
Μέσα σε δύσκολες εποχές, η εκπαίδευση καλείται να σταθεί σαν μικρό εργαστήριο δημοκρατίας: να καλλιεργεί ήθος, να προστατεύει την αδυναμία, να ανάβει την απορία και να οδηγεί στη χαρά της ανακάλυψης.
Όταν η δασκάλα προσεύχεται, δεν αποσύρεται από τον κόσμο· ζητά δύναμη να μείνει μέσα στον κόσμο χωρίς να χάσει την καρδιά της. Έτσι, η ποίηση συναντά την παιδαγωγική πράξη: ο στίχος γίνεται βλέμμα, το βλέμμα γίνεται πράξη, και η πράξη γράφεται ως μνήμη στο παιδί. Αυτός είναι ο καρπός που ζητά το ποίημα: κάθε παιδί να γίνει ένας «στίχος τέλειος», ένα πρόσωπο που αγαπά, μαθαίνει και δημιουργεί.
Σύντομη βιογραφία
Ο Πάμπλο Νερούδα, διεθνώς αναγνωρισμένος ποιητής, ήταν ένας από τους μαθητές της. Η Μίστραλ, η οποία υπήρξε και δασκάλα, διπλωμάτης και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, επηρέασε τον Νερούδα από νεαρή ηλικία, δίνοντάς του βιβλία που τον ώθησαν στην αγάπη για τη λογοτεχνία.
Η Λουσίλα Γοδόι Αλκαγιάγα (Lucila Godoy Alcayaga, 7 Απριλίου 1889 – 10 Ιανουαρίου 1957), γνωστή με το ψευδώνυμο Γκαμπριέλα Μιστράλ, ήταν Χιλιανή ποιήτρια, διπλωμάτης, εκπαιδευτικός και φεμινίστρια.
Το 1945 έγινε η πρώτη λογοτέχνης της Λατινικής Αμερικής που κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας «για την λυρική της ποίηση που εμπνεύστηκε από δυνατά συναισθήματα και την έκανε σύμβολο των ιδεαλιστικών φιλοδοξιών ολόκληρου του λατινο-αμερικάνικου κόσμου». Το 1951 τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Χιλής.
Μερικά βασικά θέματα στα ποιήματά της είναι η φύση, η προδοσία, η αγάπη, η αγάπη της μάνας, η θλίψη και η αγανάκτηση, τα ταξίδια, καθώς και η ταυτότητα της Λατινικής Αμερικής, όπως αποτελείται από μείγμα εγγενών αμερικανικών και ευρωπαϊκών επιρροών. Η Γαμπριέλα Μιστράλ είχε βασκική και ινδιάνικη καταγωγή.
Βραβεία και τιμές
1914: Juegos Florales, Sonetos de la Muerte
1945: Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας
1951: Χιλιανό Βραβείο Λογοτεχνίας
Η συγγραφέας και διπλωμάτης από την Βενεζουέλα που χρησιμοποιούσε το φιλολογικό ψευδώνυμο Lucila Palacios πήρε το λογοτεχνικό όνομα της Μιστράλ προς τιμήν του πραγματικού ονόματος της τελευταίας.
1914: Juegos Florales, Sonetos de la Muerte
1945: Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας
1951: Χιλιανό Βραβείο Λογοτεχνίας
Η συγγραφέας και διπλωμάτης από την Βενεζουέλα που χρησιμοποιούσε το φιλολογικό ψευδώνυμο Lucila Palacios πήρε το λογοτεχνικό όνομα της Μιστράλ προς τιμήν του πραγματικού ονόματος της τελευταίας.
5 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών
Καθιερώθηκε για να μας υπενθυμίσει τον καθοριστικό
ρόλο που παίζει ο δάσκαλος μέσα στην κοινωνία,
είτε εργάζεται σε μία πλούσια πόλη της Δύσης,
είτε σε μια αυτοσχέδια σχολική αίθουσα
κάποιου στρατοπέδου προσφύγων.
Βιβλιογραφία
• Gabriela Mistral, «Προσευχή της δασκάλας», Μτφ. Μαριάννα Τζανάκη
• Γκαμπριέλα Μιστράλ (1889 -1957), η 1η συγγραφέας της Λατινικής Αμερικής που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, Το ΒΗΜΑ - Πολιτισμός, 28/7/2016
• Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμος 10, σελ. 365, Αθήνα 1999
Η αληθινή παιδεία δεν είναι εκπαίδευση και
δεν προϋποθέτει χρήμα και τεχνολογία...
Περισσότερα: Εκπαίδευση, Παιδεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου