Ο κλήδονας στο Βυζάντιο: το έθιμο τ' Αϊ-Γιαννιού ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους και ήταν απαγορευμένο

Ο κλήδονας στο Βυζάντιο

της Σοφίας Ντρέκου

Η πρώτη γραπτή περιγραφή του εθίμου του Κλήδονα, ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο «Βυζαντινών βίος και πολιτισμός», του βυζαντινολόγου και μέλους της Ακαδημίας Αθηνών Φαίδωνα Κουκουλέ, στο κεφάλαιο για το 12ο αιώνα (τόμος Α2, σ. 170, Αθήνα, 1948), την παραμονή του Αγίου Ιωάννη, οι άνθρωποι συναθροίζονταν σε κάποιο σπίτι ή στη γειτονιά, όπου γινόταν τραπέζι σαν να επρόκειτο για γαμήλιο δείπνο. Εκεί παρευρισκόταν κάποιο νεαρό κορίτσι ντυμένο νύφη. 

Τα γενέθλια του Προδρόμου (Κλήδονας) και το θερινό ηλιοστάσιο

Τα γενέθλια του Προδρόμου (Κλήδονας) & το θερινό ηλιοστάσιο

Θ. Ι. Ρηγινιώτης, θεολόγος εκπαιδευτικός

Στις 24 Ιουνίου ο λαός μας γιορτάζει μία από τις σημαντικότερες, πιο αγαπημένες και πιο πλούσιες σε λαογραφικό περιεχόμενο γιορτές του: την εορτή του «Άη Γιάννη του Κλήδονα», δηλαδή – όπως είναι το ορθό, εκκλησιαστικό όνομα της εορτής, που δηλώνει το περιεχόμενό της – το Γενέσιο του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και Βαπτιστή.

Οι φωτιές του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα ή Ριζικάρη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη

Εργασία της Σοφίας Ντρέκου

Φωτιές του Αϊ Γιάννη - Γιώργος Σεφέρης

Σε λίγα πράγματα στηρίζεται τόσο ο λαϊκός πολιτισμός όσο στα έθιμα, πολλά από τα οποία μας κληροδότησε η αρχαιότητα. Ο Κλήδονας είναι ένα από αυτά. Συνδεδεμένος με το θερινό ηλιοτρόπιο και με τον κύκλο μαντείας και κάθαρσης επιστρατεύθηκε για να δώσει μια δόση μαγείας στη γιορτή του Αϊ Γιάννη. Η λέξη κλήδονας έρχεται από τα ομιχλώδη βάθη του χρόνου και παραπέμπει... Διαβάστε περισσότερα »

Την ανάμνηση για τις φωτιές του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα ή Ριζικάρη (βλ. εδώ) διασώζει και ο Γιώργος Σεφέρης στο ποίημά του «Φωτιές του Αϊ Γιάννη» από τη συλλογή «“Νότες” για ένα ποίημα» - Τετράδιο Γυμνασμάτων Β' (1940)» Εκδόσεις Ίκαρος.

Γέννηση Ιωάννη Προδρόμου και ερμηνεία της εικόνας στο γενέθλιον του

ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟ του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή

Η Γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου 24 Ιουνίου, 

ορίσθηκε μετά τον καθορισμό των Χριστουγέννων (4ος αιώνας).