«Αγιογκράφιτι» στους τοίχους της Αθήνας. Τί είναι το Γκράφιτι;


της Σοφίας Ντρέκου

 Γκράφιτι αγιογραφίες στους τοίχους της Αθήνας 
με θρησκευτικά θέματα (Βίντεο, εικόνες)

Να το πούμε «Αγιογκράφιτι»; 
Τί είναι το Γκράφιτι; 

Καλλιτεχνική ζωγραφική με θρησκευτικά θέματα από έναν ιδιαίτερο ζωγράφο. Ένα «πάντρεμα» της βυζαντινής με την σύγχρονη τέχνη. Ευφυής σύλληψη η ανθρώπινη καρδιά στο γκράφιτι, που τόσο προστατευτικά κρατιέται από τα χέρια ενός άϋλου πνεύματος, πόσο εύκολα πληγώνεται και περιφρονείται, όταν πάλλεται στα στήθη του καλλιτέχνη!

Γκράφιτι αγιογραφίες στους τοίχους της Αθήνας

«Αγιογραφίες σε γκράφιτι; Κι όμως όσο «ξένο» κι αν ακούγεται στους τοίχους της Αθήνας είναι γεγονός. Ο καλλιτέχνης που υπογράφει με το ψευδώνυμο «Φίκος» είναι ένας μοντέρνος ζωγράφος – αγιογράφος που όπως όλοι οι «street artists» ή «καλλιτέχνες του δρόμου» κατά το ελληνικότερον προσπαθεί με τον δικό του τρόπο να βάλει κυριολεκτικά τις δικές του πινελιές στην εικόνα της πόλης.

Ακόμη κι όταν τα θέματα του δεν προέρχονται από την χριστιανική πίστη αλλά από την ελληνική ιστορία ή τη μυθολογία, ο τρόπος που τα απεικονίζει είναι… αγιογραφικός μιας και αυτός είναι ο δικός του τρόπος να περνά το δικό του χριστιανικό μήνυμα. Είναι ένα «πάντρεμα» της βυζαντινής με την σύγχρονη τέχνη.

Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ

Πριν λίγο καιρό δημιούργησε την σελίδα του στο διαδίκτυο www.fikos.gr όπου φιλοξενεί τα έργα του.

Σήμερα ξεκινά στο Λονδίνο η πρώτη του ατομική έκθεση εικόνων στην Sacred Space Gallery στο Notting Hill η οποία θα διαρκέσει μέχρι και τις 29 Δεκεμβρίου.


O Φίκος (Αντώνιος) γεννιέται το 1987 στην Αθήνα όπου και κατοικεί μέχρι σήμερα. Από μικρός ζωγραφίζει ό,τι βλέπει γύρω του, όπως κόμικ, τοπία, εικόνες κ.α.

Σε ηλικία 13 ετών ξεκινάει τις σπουδές του πάνω στη βυζαντινή ζωγραφική με δάσκαλο το Γιώργο Κόρδη(Βλ. εδώ) με τον οποίο και θα συνεργαστεί επαγγελματιικά 5 χρόνια στην εικονογράφηση ορθοδόξων ιερών ναών, ενώ παράλληλα εξελίσσει το προσωπικό ζωγραφικό του ιδίωμα.

Η θεματική της ζωγραφικής του, θρησκευτικής και κοσμικής, πηγάζει από τη χριστιανική ορθόδοξη παράδοση και την αρχαία ελληνική μυθολογία αντίστοιχα.

Τεχνικά, η ζωγραφική του παρουσιάζεται σε φορητά έργα (ιαπωνικό χειροποίητο χαρτί κολλημένο σε ξύλο) τα οποία ζωγραφίζονται με την τεχνική της αυγοτέμπερας και τοιχογραφίες στις οποίες χρησιμοποιεί ακρυλικά.

Έχοντας εργαστεί ως graffiti artist, αλλά και εικονογράφος ορθοδόξων χριστιανικών ναών, ο Φίκος συνεχίζει την εξελικτική του πορεία μέσω μεγάλων τοιχογραφιών σε δημοσίους χώρους. Η αξία αυτών των έργων είναι μοναδική, καθώς είναι η πρώτη φορά όπου η μνημειακή βυζαντινή τέχνη συναντά ένα σύγχρονο κίνημα όπως η street art.

Τα θέματα των τοιχογραφιών είναι σχετικά με τον τόπο στον οποίο ζωγραφίζονται, αλλά και διδακτικά. Η τοιχογραφική ζωγραφική του Φίκου δεν αποτελεί άλλη μια “αυτοέκφραση” του καλλιτέχνη, αλλά ένα κοινωνικό γεγονός, μια πραγματική “δημιουργία” (δήμος+έργο, έργο για το Δήμο-κοινωνία).

Δουλειά του, εκτός από την Ελλάδα, έχει παρουσιαστεί στη Γαλλία, Βουλγαρία, Αγγλία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Νορβηγία και Μεξικό, σε εκθεσιακούς χώρους και μουσεία, τηλεόραση και ραδιόφωνο, ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους.

Όνειρο του Φίκου είναι η διάδοση και καταξίωση της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής σε παγκόσμιο επίπεδο, όχι σαν ένα νοσταλγικό επίτευγμα του παρελθόντος, αλλά σαν ένα σύγχρονο οικουμενικό γεγονός.

Από το μυστικιστικό χαρακτήρα των κυκλαδικών ειδωλίων, την ουσιαστικότητα της γραμμής των αρχαιοελληνικών αγγείων και τη μνημειακότητα των βυζαντινών τοιχογραφιών, μέχρι τα επιτεύγματα των σύγχρονων καλλιτεχνικών ρευμάτων όπως ο μοντερνισμός και η street art, ο Φίκος επαναπροσδιορίζει τη σχέση της βυζαντινής παράδοσης με τη σύγχρονη κοινωνία, δημιουργώντας αυτό που συμβατικά θα ονομάσει “Σύγχρονη Βυζαντινή Ζωγραφική”.»[1]


Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου του 2014, 
ο Φίκος ζωγραφίζει ένα τοίχο στο Κολωνό


Ο Χριστός με χωρία Αγίων

Το μαρτύριο του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης
Το μαρτύριο του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης

Αντώνιος ο Μεγας _ jan.17 & προφήτης Ηλιας
Αντώνιος ο Μέγας & προφήτης Ηλίας


Ο άγιος Φανούριος στην κάμινο.

Ένας τοίχος στην περιοχή του Κολωνού, στην Αθήνα,
όπου ο 27χρονος καλλιτέχνης, Φίκος, εμπνεύστηκε
από την Βυζαντινή τέχνη που έχει σπουδάσει


Ερ: Τι είναι για σένα ο Θεός; 

Απ: Ως ορθόδοξος χριστιανός πιστεύω στο Θεό που πρεσβεύει η πίστη μου οπότε δε μπορώ να πω πολλά και πρωτότυπα πράγματα πάνω σ' αυτό. Αν έπρεπε να πω με μια λέξη τι είναι Θεός για μένα, η λέξη αυτή θα ήταν σίγουρα "Αγάπη".

Γκράφιτι στους τοίχους της Αθήνας με θρησκευτικά θέματα (Να το πούμε «Αγιογκράφιτι;»)

Ερ: Ποιά είναι η γνώμη σου για τους άθεους;

Απ: Η αθεΐα είναι μια μόδα της εποχής η οποία αργά ή γρήγορα θα περάσει. Είναι η φάση της ανθρωπότητας τέτοια που προσομοιάζει με αυτή του έφηβου νέου. Αφού έχει μάθει 5 βασικά πράγματα από το δημοτικό (20ος αιώνας και άνοδος της γνώσης και της τεχνολογίας) νομίζει πως τα γνωρίζει όλα, αμφισβητώντας και αγνοώντας έτσι οτιδήποτε ανώτερο από αυτόν, δηλαδή καθηγητές, γονείς κτλ (δηλαδή το Θεό). Ίσως πάρει αιώνες μέχρι η ανθρωπότητα να ενηλικιωθεί και να παραδεχτεί πως ναι, υπάρχει κάτι ανώτερο από τον άνθρωπο, αν και πιστεύω πως θα γίνει πολύ νωρίτερα. 

Όντας λάτρης των ντοκιμαντέρ, έχω ακούσει πολλές φορές από στόματα επιστημόνων τη φράση: "Αυτό το φαινόμενο δεν εξηγείται επιστημονικά, αλλά αν δίναμε ένα όνομα στη δύναμη που το προκαλεί, αυτό θα ήταν "Θεός". Για να ολοκληρώσω, προσωπικά σέβομαι τις απόψεις όλων, ακόμα κι αν δε συμφωνώ μ' αυτές. Αυτό που δε μ' αρέσει είναι όταν κάποιος άθεος δε σέβεται την πίστη μου, και είτε την προσβάλει, με οποιοδήποτε τρόπο, είτε μου κάνει λεκτική επίθεση επειδή υποθέτει ότι αφού κάνω βυζαντινή ζωγραφική λογικά είμαι ο επίσημος εκπρόσωπος της ορθόδοξης εκκλησίας και μπορεί να μου ξεφουρνίσει όλα του τα απωθημένα για τα "κακά" που του έχει κάνει η εκκλησία. Όσον αφορά όμως καθαρά (το τονίζω) το θέμα της πίστης, λυπάμαι τους άθεους. Μου φαίνεται πολύ θλιβερό να αδυνατείς να πιστέψεις σε κάτι παραπάνω από μια χούφτα χώμα και νερό.[2]

Τί είναι το Γκράφιτι;

Γκράφιτι είναι η αναγραφή κειμένου όπως συνθημάτων ή η ζωγραφική σε επιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους (για παράδειγμα σε τοίχους). Πρωτοεμφανίστηκε την ίδια περίοδο και στα ίδια μέρη που αναπτύχθηκε το κίνημα του Χιπ χοπ, από τον ίδιο καταπιεσμένο κόσμο. Γι' αυτό πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί μέρος της κουλτούρας Χιπ χοπ.

Προέλευση – Χρήση

Η λέξη είναι ένα αντιδάνειο από το: Γκράφιτι < graffiti < graffito < graffiato (λατ.) < graffiare (λατ. χαράσσω) < Γράφω.

Στην ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείται συνήθως τονιζόμενο στην προπαραλήγουσα (γκράφιτι) ή σπανιότερα στην παραλήγουσα (γκραφίτι). Η ξένη λέξη graffiti είναι στον πληθυντικό, ενώ στον ενικό γίνεται graffito. Στην ελληνική γλώσσα είναι συνηθέστερη η χρήση του γκράφιτι και στον ενικό και στον πληθυντικό (άκλιτο – ως ξένη λέξη). Μια λιγότερο συνηθισμένη ορθογραφία είναι η ελληνοποιημένη μορφή "γράφιτη", "γκράφιτο" ή άτονο: "γραφιτι", "γκραφιτο".

Για παράδειγμα, στα αγγλικά και βουλγάρικα τονίζεται στην παράλήγουσα. Το ίδιο και στα ελληνικά, κανονικά· τονίζεται στην παραλήγουσα αλλά είναι συνηθισμένο να τονίζεται στην προπαραλήγουσα.Οι ελληνικοί όροι που περιγράφουν εν μέρει το γκράφιτι είναι τοιχογράφημα, ακιδογράφημα. Στην αργκό των γκραφιτάδων η πράξη του να κάνεις γκράφιτι λέγεται συνήθως "βάψιμο".

Σύγχρονα γκράφιτι

Η περίοδος 1971-1974 αναφέρεται ως μία "πρωτοποριακή εποχή", κατά την οποία τα γκράφιτι υποβλήθηκαν σε ένα κύμα στις μορφές και τη δημοτικότητα. Σύντομα μετά από τη μετανάστευση στη Νέα Υόρκη, το Μπρονξ (Μανχάτταν) παρήγαγε έναν από τους πρώτους καλλιτέχνες γκράφιτι για να κερδίσει την προσοχή των μέσων στη Νέα Υόρκη. Ο TAKI 183 ήταν ένας ελληνοαμερικάνος από την Ουάσιγκτον που χρησιμοποίησε ένα μίγμα του ονόματός του dimitris, TAKI, και τον αριθμό της οδού του, 183rd ως tag. Λόγω του παράξενου ονόματος και του αριθμού, οι άνθρωποι άρχισαν να παίρνουν το μήνυμα του, γράφοντας στους τοίχους Mary 122, George 21 κτλ. Αυτό καταγράφηκε σε ένα άρθρο του 1971 στο New York Times με τον τίτλο Taki 183,[1] Ο TAKI 183 κέντρισε ανταγωνιστικούς και έτσι ο TAKI 183 έγινε ο πρώτος που αναγνωρίστηκε από την κοινωνία έξω από την υποομάδα γκράφιτι.[3]

Τα τοιχογραφήματα στον αρχαίο κόσμο 
(Graffiti in the ancient world)

Στην ιστοσελίδα Hyperallergic ο Michael Press δημοσιεύει ένα σύντομο κατατοπιστικό άρθρο για τη σημασία των graffiti στον αρχαίο κόσμο αλλά και στον ιστορικό της αρχαιότητας. Το κείμενο συνοδεύεται από χρήσιμες φωτογραφίες αλλά και συνδέσμους σε άλλα κείμενα και άρθρα στον ιστοχώρο. Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο το οποίο αναδεικνύει τη σημασία των τοιχογραφημάτων ως πηγής για την καταγραφή μίας ιστορίας από τη βάση (from below) του αρχαίου κόσμου: The Clandestine Cultural Knowledge of Ancient Graffiti hyperallergic.com

Βίντεο: «Το Κορίτσι στον Τοίχο» (2010)


Βίντεο Μικρού μήκους ταινία - comedy: Η καθημερινότητα ενός νέου αλλάζει, όταν ένα graffiti στον τοίχο ζωντανεύει και του ζητάει βοήθεια για να μπορέσει να κατακτήσει την καρδιά της κοπέλας - graffiti που είναι σχεδιασμένη στον απέναντι τοίχο. Ο ήρωας με τη βοήθεια δύο παιδιών της γειτονιάς, που δημιούργησαν το graffiti, καταφέρνουν να το βοηθήσουν και να κάνουν την κοπέλα - graffiti να το ερωτευτεί. Σενάριο, Σκηνοθεσία, Παραγωγή: Γαβριήλ Ψαλτάκης Ηθοποιοί: Μάλαμας Σωτηρίου, Έφη Τράσια, Δημήτρης Νότας, Τάσος Σμυρλόγλου Δημιουργία Χαρακτήρων graffiti: Σταυρούλα και Χριστίνα Ανθηροπούλου[4]


Video: Greek street artist Fikos created the biggest Byzantine painting in the world. Fikos decorated a 16-floor high building in Kyiv, Ukraine. The name of the artwork is “Earth and Sky”. “People you see are the personifications of the earth and the sky. The piece became the biggest artwork in history of the Greek art since ancient times”, says Fikos. Mural Social Club 2016 Festival is organized by Sky Art Foundation and Dmitriy Palienko. Curated by Oleg Sosnov, Julia Ostrovska. Video: Denis Shpak.


Παραπομπές:
1. του Γιώργου Φερδή, από το ιστολόγιο alliotikathriskeytika.blogspot.gr
2. Ερωταπαντήσεις lifo.gr Φίκος: Ο ένδοξός μας βυζαντινισμός στους τοίχους των πόλεων
3. Τί είναι το Γκράφιτι; Από τη Βικιπαίδεια, el.wikipedia.org
4. «Το Κορίτσι Στον Τοίχο» - comedy Μια μικρού μήκους ταινία, www.gabrielpsa.gr
5. Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από www.YouTube, εταιρεία της Google.
Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr / Αέναη επΑνάσταση


Σχετικά θέματα:





Εξωτερικοί Σύνδεσμοι:• Fikos Pin Pinterest
• Fikos Portfolio fikos.gr
• Φίκος: Ο ένδοξός μας βυζαντινισμός στους τοίχους των πόλεων
• Fikos Portfolio Contemporary Byzantine Painting
• ΦΙΚΟΣ Απίστευτα πρωτοπόρος Έλληνας ζωγράφος που όμως, θα γίνει πρώτα γνωστός... στον υπόλοιπο κόσμο.