Γιώργος Μπράμος: Ένας σπουδαίος σινεφίλ, συγγραφέας, δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου (Videos - αφιέρωμα)


Στην μνήμη του Γείτονα Γιώργου 
Μπράμου που έφυγε έτσι ξαφνικά...

Καλό Ταξίδι Γιώργο...
† Καλό Παράδεισο †


«Θεωρώ ότι η εκδικητικότητα της μετεμφυλιακής Δεξιάς
ήταν εξίσου τυφλή και αδιέξοδη με τον δογματισμό και
την επιθετικότητα της Αριστεράς του Εμφυλίου.
Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την αθωότητα.
Πολιτικά κρατάω την πραγματικά γενναία και βαθιά σοφή
στάση του Ηλία Ηλιού και της προδικτατορικής ΕΔΑ που
προσανατόλισε την Αριστερά στη δημοκρατική διεκδίκηση και την
απάλλαξε από τον τυχοδιωκτισμό της σταλινικής αντίληψης.»

Γιώργος Μπράμος 1952 -15.8.2019 in memoriam

Βράδυ Τετάρτης του Δεκαπενταύγουστου 2019, έφυγε από την ζωή ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και σπουδαίος κριτικός κινηματογράφου Γιώργος Μπράμος, σε ηλικία 67 ετών. Ο θάνατος του επήλθε καθ' οδόν προς το νοσοκομείο, μετά από δυσφορία που αισθάνθηκε το βράδυ της Τετάρτης 14 Αυγούστου. 

Η κηδεία του έγινε την Τετάρτη 21 Αυγούστου στις 4μμ. στο Α' νεκροταφείο Αθηνών. Η επιθυμία της οικογένειας ήταν αντί στεφάνων δωρεές στο Χαμόγελο του Παιδιού.

Μεταξύ των σημαντικών θέσεων που υπηρέτησε ήταν και αυτή του ειδικού συμβούλου για θέματα πολιτιστικού και ψυχαγωγικού περιεχομένου στην ΕΡΤ από το 2002 μέχρι το 2008.

Ο Γιώργος Μπράμος γεννήθηκε το 1952 στην Τρίπολη και σπούδασε Νομικά και Κινηματογράφο στην Αθήνα και την Ιταλία. Εργάστηκε στις εφημερίδες «Αυγή», στην «Καθημερινή», «Ελευθεροτυπία» και στην ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος». Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί μεταξύ άλλων στα περιοδικά «Σύγχρονος Κινηματογράφος», «Τέταρτο», «Αντί» κ.α. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα και μονογραφίες.

Διετέλεσε αρχισυντάκτης και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της «Αυγής» (1980-1988), Διευθυντής Ενημέρωσης στην ΕΤ-2 (1989-1990), Διευθυντής Ελληνικού Προγράμματος στο MEGA (1994-2001), Συντονιστής Προγράμματος στην ΕΡΤ (2002-2008).

Συνεργάστηκε στα σενάρια των ταινιών «Καλή πατρίδα σύντροφε» του Λευτέρη Ξανθόπουλου (Ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ Λοκάρνο), «Ήταν ένας ήσυχος θάνατος» της Φρίντας Λιάππα (Α' βραβείο Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν), «Ο κλοιός» του Κώστα Κουτσομύτη (Βραβείο σεναρίου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), «Ξένια» του Πατρίς Βιβάνκο, «Terra incognita» του Γιάννη Τυπάλδου (Βραβείο σεναρίου του Υπουργείου Πολιτισμού), «Οι τρεις εποχές» της Μαρίας Ηλιού.

Έγραψε δοκίμια για τον κινηματογράφο, μονογραφίες σκηνοθετών και συμμετείχε σε πολλές συλλογές διηγημάτων. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα «Μαύρα μάτια» (1999) και «Το ψέμα του λύκου» (2013) όπως και τις συλλογές διηγημάτων «Βρεγμένο ρούχο» (1993) και «Άσπρα γένια» (2006), όλα στον Καστανιώτη. Τα «Μαύρα μάτια» έχουν μεταφραστεί στα Ιταλικά από την Λουκία Μαρκεζέλι και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Crocetti.

Στην διάρκεια της Δικτατορίας ήταν μέλος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ) και της Αντιδικτατορικής Οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος» και στην μεταπολίτευση της ΕΚΟΝ «Ρήγας Φεραίος» και του ΚΚΕ εσ.



Γιώργος Μπράμος: Τελικά είμαι ένας διχοτομημένος γραφιάς

Γιώργος Μπράμος, αυτο-βιογραφία (*)

Γεννήθηκα το 1952 στην Τρίπολη αλλά πάντοτε λέω ότι έρχομαι από τη Χώρα Γορτυνίας. Είναι ένα χωριό πάνω στα βουνά, απομονωμένο, ένας τόπος περίκλειστος από βουνά, δεν έχει τίποτα άλλο παρά βουνά, βουνά, βουνά. Σκέφτομαι τώρα που μεγάλωσα ότι με έχει καθορίσει αυτός ο τόπος ο περίκλειστος, που βλέπω πάντοτε μέσα μου βουνά, βουνά, βουνά και κάποια στιγμή ελπίζω, πάντα ελπίζω να βγω στη θάλασσα.

Από την Τρίπολη φύγαμε οικογενειακά το 1967 γι 'αυτό και λέω ότι είμαι παιδί της χούντας και λιγότερο παιδί του Πολυτεχνείου, ενώ ανήκω στην γενιά του Πολυτεχνείου και θέλω εδώ να εξομολογηθώ για πρώτη φορά ότι είχα χαρεί τις πρώτες μέρες (της χούντας). Αυτή η χαρά κράτησε τρεις μέρες. Ο πατέρας μου ένα βράδυ, έμπαινε η Μεγάλη Εβδομάδα τότε, μου είπε ότι η δικτατορία ξεκινάει πάντα κάπως ανώδυνα, για ορισμένους επώδυνα βέβαια εκείνη την περίοδο, αλλά καταλήγει πάντοτε με μία τραγωδία.

Όταν ήρθαμε οικογενειακώς το ’67 στην Αθήνα, πήγα σε ένα γυμνάσιο στην αρχή της Βουλιαγμένης, στο 6ο Γυμνάσιο. Εκεί οι συμμαθητές μου με αντιμετώπισαν κατά κάποιο τρόπο με κάποια δυσκολία, ήμουνα κι ένα επαρχιωτόπουλο, πολύ κλειστό στον εαυτό του, πολύ αδύνατο θέλω να σημειώσω εδώ, και πολύ κοντό, οπότε ήμουνα γι αυτούς μια περίπτωση λίγο παράξενη. Τους κέρδισα όμως γιατί έγραφα καλές εκθέσεις και μάλιστα τότε ήμουνα επηρεασμένος πολύ από τον Καζαντζάκη και χρησιμοποιούσα ολόκληρες φράσεις του Καζαντζάκη, ειδικότερα από τον Καπετάν Μιχάλη και τον Αλέξη Ζορμπά.

Δεν μπορώ να πω ότι ήμουνα καλός μαθητής, μάλλον ήμουν κάτω του μέτριου. Στα θετικά μαθήματα έπαιρνα πάντα τη βάση, στα θεωρητικά όμως μαθήματα έπαιρνα εικοσάρια. Ήμουν δηλαδή ένας διχασμένος μαθητής, ένας μαθητής κομμένος στα δύο. Παρόλα αυτά η οικογένειά μου με προόριζε για γιατρό. Θέλω να πω ότι η ιατρική επιστήμη έχει γλιτώσει από εμένα διότι θα ήμουνα ένας πάρα πολύ κακός γιατρός. Δεν ξέρω τι έγινα, αν είμαι καλός σε κάτι στη ζωή μου αλλά σαν γιατρός θα ήμουνα άθλιος.

Όταν έβγαλα το γυμνάσιο έδωσα στην Ιατρική και βεβαίως απέτυχα δυο φορές. Το 1970 φεύγω για την Ιταλία, ήμουν κι εγώ ένας από τους νεαρούς που ακολούθησε το πρώτο εκπαιδευτικό μεταναστευτικό κύμα στην γειτονική χώρα. Εκεί έπαθα το δεύτερο σοκ σαν επαρχιώτης, γιατί κατάλαβα πόσο αγράμματος ήμουνα. Δεν ήξερα τι σημαίνει Medioevo (Μεσαίωνας), δεν ήξερα τι σημαίνει Αναγέννηση, δεν είχα δει Αναγέννηση, τον Μικελάντζελο, δεν είχα συνδεθεί με την Ευρώπη, ήμουν ένας άνθρωπος που ερχότανε από τη Χώρα Γορτυνίας και δεν ήξερε τι θα πει Ευρώπη.

Στη Ιταλία έπαθα, εκτός από το πολιτισμικό σοκ, που είναι το σοκ της άγνοιας, έπαθα το δεύτερο σοκ που είναι το σοκ της ελευθερίας επί της πολιτικής. Τότε συνδέθηκα με το Κομμουνιστικό Κόμμα και με τις αντιστασιακές ομάδες που υπήρχαν στην Ιταλία και νομίζω ότι ένα από τα βασικά μου στοιχεία, που με καθόρισαν αργότερα είναι αυτή η κουλτούρα που πήρα από τους Ιταλούς, και η πολιτιστική κουλτούρα και η πολιτική κουλτούρα.

Στην Ιταλία γράφτηκα στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου του Καμερίνο, αυτή ήταν και η επίσημη ιδιότητά μου, φοιτητής της Νομικής. Όμως μυστικά, χωρίς να το ξέρει σχεδόν κανένας, εκτός από μία κοπέλα που είχα τότε, παρακολουθούσα μαθήματα και πήγαινα σε μια Σχολή, δηλαδή είχα γραφτεί σε μια Σχολή Θεωρίας του Σινεμά που είχε ιδρυθεί στην Μπολόνια.

Τότε, τις πρώτες μέρες σ’ αυτή τη σχολή στη Μπολόνια που πήγαινα, μας βάλαν ένα διαγώνισμα, μια εργασία θα έλεγα καλύτερα για μια ταινία μικρού μήκους, ένα σεναριάκι για μία ταινία μικρού μήκους. Εγώ λοιπόν, επειδή είχα εντυπωσιαστεί τότε από τις διαφορετικές ντοπιολαλιές της Ιταλίας και επειδή ήτανε πρόσφατος και ο Εντουάρντο ντε Φιλίππο που τον είχα παρακολουθήσει, ειδικότερα δε τον Τοτό που μιλάει ναπολιτάνικα, τον μεγάλο κωμικό Τοτό εννοώ και είχα δει επίσης και την ταινία «Ο Ρόκο και τ’ αδέλφια του» του Βισκόντι, έγραψα ένα σενάριο όπου μέσα σ’ ένα κουπέ του τρένου, που ανέβαινε από το Μπάρι προς το Μιλάνο, μέσα λοιπόν σε αυτό το κουπέ ερχόντουσαν διάφοροι άνθρωποι που μιλάγαν διαφορετικές ντοπιολαλιές.

Ο καθηγητής μου τότε μου είπε ότι δεν είχα καμία σχέση με το σινεμά, ότι δεν μπορώ να σκεφτώ με εικόνες δηλαδή, και το μόνο που έχω να κάνω είναι να ασχοληθώ με λέξεις. Δεν πήρα και πολύ στα σοβαρά όλη αυτή την παρατήρηση αλλά νομίζω ότι είχε απόλυτα δίκιο γιατί αργότερα το κατάλαβα όταν έγραφα σενάρια, δεν μπορούσα να σκεφτώ τόσο με εικόνες, τις εικόνες τις σκεφτόντουσαν οι σκηνοθέτες με τους οποίους συνεργαζόμουνα και εγώ ήμουν απλώς ένας γραφιάς.

Επιστρέφοντας το ’75 στην Αθήνα δούλεψα στο Γραφείο Τύπου της Ενωμένης Αριστεράς. Εκεί συνάντησα τον Βασίλη Κωνσταντινίδη, έναν πολύ σπουδαίο δημοσιογράφο της Αριστεράς, ο οποίος με πήρε στην Αυγή. Στην Αυγή εγώ έκανα λάντζα. Κάθε Σάββατο γινόταν ένα κατά κάποιο τρόπο πνευματικό καφενείο στην Αυγή. Ερχόταν ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ήταν ο Τέλης Σαμαντάς, ο Γρηγόρης Γιάνναρος, ερχόταν και ο Χρήστος Βακαλόπουλος και ο Μισέλ Δημόπουλος, που τότε ήτανε επιτελικά στελέχη, ο ένας αρχισυντάκτης και ο άλλος διευθυντής σε ένα μυθικό περιοδικό του σινεμά, τον Σύγχρονο Κινηματογράφο. Αυτοί τότε με πείσανε να συνεργαστώ σε αυτό το περιοδικό. Εκεί έχω γράψει και την πρώτη μου κριτική.

Μετά από αυτό έγινα πια και επίσημα, σε εισαγωγικά το «επίσημα», κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα Αυγή και δούλεψα κατά καιρούς σε πάρα πολλά περιοδικά· στο Τέταρτο του Χατζιδάκι είχα την στήλη της κινηματογραφικής κριτικής, δούλεψα στο Αντί, δούλεψα στον Δεκαπενθήμερο Πολίτη με τον αείμνηστο, τον μεγάλο Άγγελο Ελεφάντη και από εκεί και πέρα μου πρότεινε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος να γράψουμε ένα σενάριο για την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, που λεγότανε «Καλή πατρίδα, σύντροφε».

Έτσι ξεκίνησα να συνεργάζομαι με διάφορους σκηνοθέτες στην συγγραφή σεναρίων, ήτανε η Φρίντα η Λιάππα, ήτανε ο Κώστας Κουτσομύτης, ο Γιάννης Τυπάλδος, ο Πατρίς Βιβάνκος, η Μαρία Ηλιού, αλλά αυτό που θέλω να πω πάντοτε για το σενάριο ότι είχα στο μυαλό μου κάτι που είχε πει ο μεγάλος Τσέζαρε Ζαβατίνι, ο σεναριογράφος στον «Κλέφτη ποδηλάτων» του Ντε Σίκα. Είχε πει λοιπόν ότι ο σεναριογράφος είναι όπως ένας καφετζής, άμα του πεις να γράψει ένα βαρύ γλυκό θα κάνει ένα βαρύ γλυκό, άμα του πεις να γράψει ένα στρέτο θα κάνει ένα στρέτο καφέ εσπρέσο, αν του πεις να κάνει ένα καπουτσίνο, θα κάνει ένα καπουτσίνο. Κάπως έτσι ένοιωσα κι εγώ μέσα στο σενάριο.

Αυτό που θέλω όμως να πω και να το καταθέσω είναι ότι το τελευταίο σενάριο πριν τον χαμό της Φρίντας Λιάππα, δηλαδή είχαμε συνεργαστεί προηγουμένως στο σενάριο της προηγούμενης ταινίας της, όμως τώρα προσπαθούσαμε να στήσουμε ένα σενάριο με την Φρίντα Λιάππα, το οποίο έμεινε ανολοκλήρωτο. Από τότε δεν ασχολήθηκα άλλο με το σενάριο αλλά έγινα επιτελικό στέλεχος στην τηλεόραση, στην αρχή στην ΕΤ-2 σαν Γενικός Διευθυντής Ενημέρωσης και μετά ήμουν στο Μέγκα, πάλι επιτελικό στέλεχος στον τομέα του προγράμματος. Ήτανε μια περίοδος πάρα πολύ καλή οικονομικά για μένα, αλλά πάντοτε με βάραινε ένα υπαρξιακό άγχος ότι ήμουνα υπεύθυνος για μια κατάσταση που διαμορφωνότανε και διαμορφώθηκε από τότε πάνω στο τράς, στο τηλεοπτικό σκουπίδι.

Σε αντιστάθμισμα όλης αυτής της κατάστασης και επειδή είχα αυτό το υπαρξιακό βάρος που έλεγα, δηλαδή το συνειδησιακό περισσότερο, αρχίζω να μπαίνω στον τομέα της συγγραφής.

Το ’93 βγάζω την πρώτη συλλογή διηγημάτων μου που είναι το «Βρεγμένο ρούχο». Αυτό έχει σχέση με την εθνική οδό, θέλω να πω ότι έχει σχέση με την αγάπη μου για τ’ αυτοκίνητα και τους μεγάλους, τους απέραντους δρόμους. Είμαι ένας ταξιδευτής και αυτό το βιβλίο έχει οχτώ με εννιά ιστορίες, δεν θυμάμαι καλά, οχτώ νομίζω, που έχουν σχέση με την εθνική οδό.

Το ’95 αρχίζω να γράφω το πρώτο μου μυθιστόρημα το «Οτσιτσόρνιγια» (Μαύρα μάτια), το οποίο μου παίρνει αρκετό καιρό να το γράψω, δηλαδή μου παίρνει πέντε χρόνια, βγαίνει το ’99 και είναι η ιστορία ενός έρωτα ενός Έλληνα αντιστασιακού με μια Τουρκάλα, που και οι δύο κρύβουν τις ταυτότητές τους, ειδικότερα ο Έλληνας. Η ιστορία έχει σχέση με το Βερολίνο, τη Ρώμη και την Αθήνα. Αν με ρωτήσει κανείς, αυτό είναι και το αγαπημένο μου βιβλίο.

Το 2006 εκδίδεται το τρίτο μου βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Άσπρα γένια». Η θεματολογία μου εδώ έχει σχέση με την απώλεια, είμαι στις παρυφές του γήρατος, αρχίζω να ωριμάζω και να πηγαίνω προς τα γεράματα και με απασχολούν δύο θέματα, τα δύο βασικά θέματα που με απασχολούν σε όλο μου το έργο, το ένα είναι ο εμφύλιος και το δεύτερο είναι το ερωτικό ανεκπλήρωτο.

Το 2013 εκδίδεται το δεύτερο μυθιστόρημα, όπως βλέπεις εναλλάσσονται τα μυθιστορήματα με τις συλλογές διηγημάτων, που έχει τίτλο «Το ψέμα του λύκου». Σε μια πρώτη ανάγνωση θα μπορούσε να ήταν ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με πολιτική χροιά, με πολιτικές προεκτάσεις. Για μένα όμως είναι πάλι το ίδιο θέμα, το θέμα της προδοσίας και το θέμα της απώλειας Πάνω σε αυτά τα πράγματα βασανίζομαι και αυτά με απασχολούν.

Το 2017 εκδίδεται το πιο πρόσφατο βιβλίο μου, είναι πάλι μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Ανάμεσα στους τοίχους». Πολλά από τα δεκατρία διηγήματα αυτής της συλλογής είχαν δημοσιευθεί σε διάφορα περιοδικά, στη Νέα Εστία, στο περιοδικό του Φεστιβάλ Αθηνών και σε άλλα. Τα ξαναδούλεψα και διαπίστωσα ότι πάλι είχανε ένα κεντρικό θεματικό άξονα, ενώ φαίνονται λίγο αυτόνομα μεταξύ τους, πάλι είχαν έναν κεντρικό θεματικό άξονα. Όλο αυτό μαζεύεται, ενοποιείται θα έλεγα στο τελευταίο διήγημα που έχει πάρει και τον τίτλο η συλλογή, το «Ανάμεσα στους τοίχους», που οι περισσότεροι χαρακτήρες, αυτοί οι βασανισμένοι αντιήρωες μαζεύονται και εξομολογεί ο ένας το άλλον τα πάθη της ζωής σε μια φυλακή.

Τελικά είμαι ένας γραφιάς και διχοτομημένος γραφιάς, τα μεν δημοσιογραφικά κείμενα μπορώ να τα γράφω πολύ άνετα, δηλαδή αν με κρεμάσεις από το ταβάνι θα εξακολουθώ να γράφω, στα δε κινηματογραφικά έχω αρκετή δυσκολία αλλά τα διεκπεραιώνω, τα γράφω καλά, με τα βιβλία όμως και με τα δικά μου κείμενα έχω μια τρομαχτική δυσκολία, βασανίζομαι πάρα πολύ, γράφω και ξαναγράφω, πετάω, πάω προς τα πίσω, ταλαιπωρούμαι, αυτό μόνο μπορώ να σου πώ, ταλαιπωρούμαι. –

ΒΙΝΤΕΟ: Ο Γιώργος Μπράμος αυτοβιογραφείται στην εκπομπή του Μιχάλη Αναστασίου «Ο Λόγος της Γραφής ΙΙ» για το Κανάλι της Βουλής. Πρώτη μετάδοση 14.04.2018. Απομαγνητοφώνηση, επιμέλεια: Λευτέρης Ξανθόπουλος. Σενάριο, σκηνοθεσία, φωτογραφία: Μιχάλης Αναστασίου. Μουσική: Δημήτρης Φωτόπουλος, Μοντάζ: Κωστής Νικολόπουλος. Το γύρισμα έγινε στις 3.2.2018 και η πρώτη προβολή στις 14.4.2018, στο Κανάλι τής Βουλής.












Αποχαιρετώντας τον Γιώργο 

Τέλης Σαμαντάς 21 Αυγούστου 2019 (Πρόκειται για τον
επικήδειο λόγο στην κηδεία του σπάνιου φίλου μας)

Φίλε Γιώργο. Ήδη, με την προσφώνηση ένας κόμπος στέκεται και σε πνίγει. Τι πάει να πεί «φίλε Γιώργο»; Ποιον προσφωνείς έτσι; Και σε ποια στιγμή; Με ποια αφορμή; Πώς μπορείς να πιστέψεις πως κάποιος που μέχρι χθες κάνατε κουβέντες, αναλύσεις και σχέδια για το μέλλον δεν είναι πια παρών εν σώματι; Σε ποιον άρα μιλάς; Στους αγαπημένους; Στους φίλους; Μήπως στον ίδιο τον εαυτό σου; Μπορεί. Άλλωστε από τη στιγμή που όλοι μάθαμε την τόσο ξαφνική και βίαιη αναχώρηση σου μάλλον με τους εαυτούς μας μιλάμε. Με τους εαυτούς που όλοι έχουν διαμορφωθεί, έχουν αποκτήσει διαστάσεις, έχουν πλουτίσει και χάρη σ’ εσένα τον ίδιο και την παρουσία σου. Ανακαλώντας τις άπειρες στιγμές των συναντήσεων μας.

Και τελικά αυτή η φανταστική συνομιλία ίσως και να είναι πραγματική. Γιατί είναι μια συνομιλία με την ουσία των πραγμάτων. Με την ουσία αυτού που αν και απών συνεχίζει και θα συνεχίζει να είναι παρών. Να είναι ο «Φίλος Γιώργος». Ο Μπράμος μας.

Θα θυμάσαι Γιώργο, τις κουβέντες μας, συχνά-πυκνά τον τελευταίο καιρό, με αφορμή την απώλεια φίλων. Λέγαμε πως όσο είμαστε νέοι, οι φίλοι μας μας φαίνονται αιώνιοι- όπως κι εμείς. Κι αργότερα, ακόμη, όταν συνειδητοποιούμε το πεπερασμένο, πάλι αιώνιοι μας φαίνονται, κοντά μας για πάντα, όσο κι αν ξέρουμε πόσο εύθραυστη είναι η παρουσία τους, ακριβώς γιατί είναι τόσο πολύτιμη. Αλλά κάποια στιγμή τους χάνουμε, λέγαμε, όπως εμείς πια χάσαμε εσένα, Γιώργο. Και τώρα, αυτό που μένει εσαεί, αυτό που θα μας συνοδεύει ώσπου να κλείσουμε κι εμείς τα μάτια, είναι μια παρουσία, που δεν είναι πια ενσώματη, αλλά συμβαίνει μερικές φορές να είναι ακόμη πιο παρούσα, γιατί έχει αποψιλωθεί από τα καθημερινά και έχει απομείνει γυμνή, ως ουσία.

Τα «καθημερινά» κι όμως τόσο σημαντικά, που αφήνεις πίσω σου ως αποτύπωμα: η άψογη δημοσιογραφική σου πορεία, η σημαντική συγγραφική σου παρουσία, οι κριτικές σου αναλύσεις, το στίγμα σου σε μια σειρά σενάρια ταινιών.

Πίσω όμως και ίσως πάνω από αυτά τα «αποτυπώματα» η ουσία της παρουσίας σου, φίλε Γιώργο, για όλους εμάς που σε γνωρίσαμε από κοντά και σ’ αγαπήσαμε, ήταν η γενναιοδωρία και η γενναιότητά σου.

Γενναιόδωρος με τους φίλους, που τους χάριζες τον χρόνο και την έγνοια σου, γενναιόδωρος με τους συνεργάτες σου, γενναιόδωρος πάνω απ' όλα με τους νέους, στους οποίους άνοιγες δρόμο, γι’ αυτό και τόσο σε αγάπησαν.

Γενναιόδωρος και γενναίος.

Γενναίος στις επιλογές, στις απόψεις, στις ιδέες. Γενναίος απέναντι σε κάθε λογής εμπόδια, αφού, όπως έγραψες και στο τελευταίο σου βιβλίο, τα εμπόδια ήταν για σένα «ένα είδος λιπάσματος, κατάλληλo για τη δημιουργία μεγάλων αισθημάτων».

Και ήσουν ο άνθρωπος των μεγάλων αισθημάτων, φίλε μας Γιώργο. Κι ίσως επειδή ήταν τόσο μεγάλα, και τα αισθήματά σου και οι ιδέες σου, γι’ αυτό να παιδευόσουνα να βρεις τις λέξεις για να τα εκφράσεις. Μα μόνο όταν ήθελες να τα πεις, όχι όταν καταπιανόσουν να τα γράψεις.
Κι όπως είχες γράψει φέτος, στις 25 Μαΐου, την ημέρα των γενεθλίων σου: «Πάντα στα γενέθλια μου ανακαλώ τους βιαστικούς και ακριβούς συνομήλικους φίλους μου. Τον Κυριάκο, τον Νίκο, τον Ανταίο, τον Θόδωρο. Την Αλίκη και την Χρύσα. Κι έχω απέραντη ευγνωμοσύνη στην ΖΩΗ που ακόμα μου δωρίζεται».

Γιατί όντως θεωρούσες δώρο τη ζωή. Δώρο που πρέπει να το χαιρόμαστε αλλά πάνω απ’ όλα οφείλουμε να το μοιραζόμαστε.

Γιώργο μας, των μεγάλων αισθημάτων που πάντα τα εξέφραζες περισσότερο με πράξεις και λιγότερο με λέξεις. Γιώργο μας, των μεγάλων δρόμων, που τους ταξίδεψες με όλες τις αισθήσεις ανοιχτές στην ομορφιά. Των μεγάλων ιδεών, που κάπου σκόνταψαν και αφέθηκαν να φθαρούν, αλλά ποτέ σου δεν τις αποκήρυξες στην ολότητα τους. Γιώργο της πιο βαθιάς ανθρωπιάς και της αγάπης, η απώλειά σου είναι σκληρή για όλους εμάς που αφήνεις πίσω.
Όμως, αυτή η απουσία σου κάνει ακόμη πιο έντονη την παρουσία σου. Σαν την παρουσία ενός ταξιδευτή που όλο φεύγει κι όλο ξαναγυρίζει. Φεύγεις κι όμως πάντα θα έρχεσαι και θα επανέρχεσαι. Είσαι κοντά μας και θα μείνεις κοντά μας για πάντα.

Κοντά στους εκατοντάδες φίλους σου και πάνω απ’ όλους κοντά στο Μαρίνο, τη Σαββίνα, την Αναστασία, τη Σοφία, την Κωστούλα, την Έφη, το Στέφανο.

Καλό σου δρόμο φίλε. (Τέλης Σαμαντάς 21 Αυγούστου 2019)

Τέλης Σαμαντάς 15 Αυγούστου 2019 · Αντίο Γιώργο Μπράμο,
φίλε αγαπημένε. Τα παραπάνω λόγια απλώς δεν αντέχονται.
Όπως δεν αντέχεται η απουσία σου. www.facebook.com

Τέλης Σαμαντάς 14 Αυγούστου 2020 ·Ένας χρόνος χωρίς έναν σπάνιο φίλο

Τέλης Σαμαντάς 14 Αυγούστου 2021 στις 10:51 π.μ. · Δυο χρόνια χωρίς το φίλο που όσο μακραίνει ο χρόνος της απουσίας τόσο πυκνώνει η ανάγκη της παρουσίας.


Δώρα Αναγνωστοπούλου: Στον Γιώργο Μπράμο δεν άρεσαν οι αποχαιρετισμοί. Νομίζω πως αν του δινόταν η ευκαιρία να επιλέξει το φευγιό του, κάπως έτσι θα το ήθελε. Αθόρυβο, χωρίς να συνοδεύεται από το βάρος των λέξεων. Τις λέξεις, που αγαπούσε να τον παιδεύουν, να καρφώνονται σαν πρόκες, όπως έλεγε και φυσικά το απέδιδε πάντα στον αγαπημένο του Μανόλη Αναγνωστάκη. Έκλεβε, αλλά δεν οικειοποιούνταν ποτέ φράσεις ή σκέψεις. Αντιμετώπιζε με δέος ιδέες και έννοιες -του άρεσε η λέξη έννοια- που ζωήρευαν το μυαλό και την σκέψη και τις ζήλευε. Τις ζήλευε όμως με πάθος και αθωότητα.

Όπως τους κλασικούς. Σαν να τους ανακάλυπτε κάθε φορά από την αρχή. Τα διαβάσματά του είχαν ταυτότητα. Άλλη μια λέξη που άκουγες συχνά από το στόμα του. Ταυτότητα, γιατί είχε την γνώση ότι κάθε τι έχει μια αφετηρία, όπως είχε και ο ίδιος. Ήταν αριστερός και περήφανος για την αντιδικτατορική του δράση, μιλούσε με πολύ αγάπη για τα χρόνια της «Αυγής» και της Ιταλίας και νομίζω πως τίποτα δεν τον διασκέδαζε περισσότερο από το να διηγείται ιστορίες με φίλους του, στους οποίους ήταν απόλυτα πιστός.

Εκεί η γλώσσα του λυνόταν με έναν μαγικό τρόπο και πήγαινε ροδάνι. Εξιστορούσε με λεπτομέρειες περιστατικά χωρίς να κομπιάζει, ενώ θυμόταν μέχρι και το τελευταίο όνομα, εκεί που συνήθως προσπαθούσαμε να καταλάβουμε ο «αυτός» ποιος ήταν. Η γλώσσα εννοείται πως έρεε και στις πολιτικές συζητήσεις, εδώ με την γνωστή ένταση και το φούντωμα.

Γλύκαινε με έναν αστείο τρόπο όταν μιλούσε για τον Μαρίνο, τη Σαβίνα, την Αναστασία τα παιδιά του. Έπαιρνε μια έκφραση, που επιστράτευε μόνο όταν αναφερόταν στα παιδιά, έκφραση απόλυτης υπερηφάνειας.

Ο Μπράμος ξεκουραζόταν διανύοντας χιλιόμετρα. Συχνά ακούγοντας τις ίδιες μουσικές, κάνοντας τις ίδιες διαδρομές, ανακαλύπτοντας όμως πάντα κάτι νέο, φρέσκο και πρωτότυπο. Με την δίψα και την αγωνία ενός εφήβου με άσπρα γένια, που πλέον θα ανακαλώ μέσα από τα βιβλία του.

Αντίο Μπραμούλη. Σε ευχαριστώ για τον Μούζιλ, τον Μάγκρις, την Άρεντ, τον Φελίνι, τον Μπέργκμαν. Θα μου λείψει η ανθρωπιά σου.

Ο Τέλλος Φίλης έγραψε: Ένας σπουδαίος σινεφίλ, 
ο άνθρωπος για χρόνια πίσω από τις εξαιρετικές 
κινηματογραφικές επιλογές της Δημόσιας Τηλεόρασης 
που εκπαίδευσε μια ολόκληρη γενιά κινηματογραφόφιλων 
κι ένας σεμνός δημοκρατικός άνθρωπος. 
Ένας Ρήγας παλαιάς κοπής. Ένας ευπατρίδης.

Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της "Αυγής" τη 
18.08.19 20:00 Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ Α.Ε.» ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Giorgos-Bramos-aenai-Μπράμος

Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της "Αυγής" τη δεκαετία του '80. Αγωνιστής του αντιδικτατορικού αγώνα και της Ανανεωτικής Αριστεράς, δημοσιογράφος, κριτικός κινηματογράφου, συγγραφέας, σεναριογράφος

Ένας δικός μας άνθρωπος, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της "Αυγής" τη δεκαετία του '80, ο Γιώργος Μπράμος έφυγε τον Δεκαπενταύγουστο σε ηλικία μόλις 67 ετών. Ο θάνατός του επήλθε καθ' οδόν προς το νοσοκομείο, μετά από δυσφορία που αισθάνθηκε το βράδυ της Τετάρτης 14 Αυγούστου. Γεννημένος το 1952 στην Τρίπολη, σπούδασε νομικά και κινηματογράφο στην Αθήνα και την Ιταλία. Στη διάρκεια της δικτατορίας ήταν μέλος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ) και της Αντιδικτατορικής Οργάνωσης "Ρήγας Φεραίος", ενώ κατά τη Μεταπολίτευση ήταν μέλος της ΕΚΟΝ "Ρήγας Φεραίος" και του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός κινηματογράφου, εκτός από την "Αυγή" -όπου διετέλεσε αρχισυντάκτης και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής από το 1980 έως το 1988-, ο Γιώργος Μπράμος εργάστηκε στην "Καθημερινή", την "Ελευθεροτυπία" και την ηλεκτρονική έκδοση του "Βήματος". Εργάστηκε επίσης ως διευθυντής ενημέρωσης στην ΕΤ2 (1989-1990), διευθυντής ελληνικού προγράμματος στο Mega (1994-2001) και συντονιστής προγράμματος στην ΕΡΤ (2002-2008). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί μεταξύ άλλων εμβληματικά περιοδικά "Σύγχρονος Κινηματογράφος", "Τέταρτο", "Αντί" κ.ά.

Ως άνθρωπος του πολιτισμού, ο Γιώργος Μπράμος συνεργάστηκε στα σενάρια των ταινιών "Καλή πατρίδα σύντροφε" του Λευτέρη Ξανθόπουλου (τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο), "Ήταν ένας ήσυχος θάνατος" της Φρίντας Λιάππα (Α’ βραβείο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν), "Ο κλοιός" του Κώστα Κουτσομύτη (Βραβείο Σεναρίου του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), "Ξένια" του Πατρίς Βιβάνκο, "Terra incognita" του Γιάννη Τυπάλδου (Βραβείο Σεναρίου του υπουργείου Πολιτισμού), "Οι τρεις εποχές" της Μαρίας Ηλιού.

Παράλληλα, εξέδωσε τα μυθιστορήματα "Μαύρα μάτια" (1999) και "Το ψέμα του λύκου" (2013) όπως και τις συλλογές διηγημάτων "Βρεγμένο ρούχο" (1993) και "Άσπρα γένια" (2006), όλα στις εκδόσεις Καστανιώτη. Τα "Μαύρα μάτια" έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά από την Λουκία Μαρκεζέλι και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Crocetti. Έγραψε επίσης δοκίμια για τον κινηματογράφο και μονογραφίες σκηνοθετών.

Θλίψη από τον ΣΥΡΙΖΑ

Μνημονεύοντας τη σημαντική αντιδικτατορική δράση του, την πορεία του στην Αριστερά και το σημαντικό έργο που προσέφερε στον χώρο του πολιτισμού, ο ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρέτησε "με θλίψη τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και κριτικό κινηματογράφου Γιώργο Μπράμο", εκφράζοντας τα θερμά συλλυπητήρια του κόμματος στους οικείους του.

Αντίο, Γιώργο, και καλό σου ταξίδι...

Γενέθλια της «Αυγής», Αύγουστος του 1985
Γενέθλια της «Αυγής», Αύγουστος του 1985
Από αριστερά: Βουλέλης, Παπαδόπουλος. Μπανιάς, 
Χρυσοστομίδης, Βερυκάκη, Καρράς, Νιάκας, Μαργαρίτης, 
Ματζουράνης, Μπράμος, Δημόπουλος, Μέρμυγκας, Βουτσάς, 
Βενέτης, Σταύρακας, Μαυροειδής, Τσουπαρόπουλος, Βουρνάς, Καζάντζα

Αποχαιρετάμε τον Γιώργο Μπράμο. Τον χάσαμε ξαφνικά και νωρίς. Ο Γιώργος Μπράμος διέσχισε όλη τη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας. Έκανε πολλά στο αντιδικτατορικό κίνημα και μετά στη Μεταπολίτευση πρόσφερε πολλά μέσα από την "Αυγή" και την ενεργό συμμετοχή του στην ανανεωτική Αριστερά.

Είχε πάει στο Γύθειο, στον καλό του φίλο Δ. Κούνη, για τριήμερο. Αισθάνθηκε δυσφορία. Δεν πρόλαβε να φτάσει στο νοσοκομείο στη Σπάρτη. «Έφυγε» στα χέρια του φίλου του...

Ο Γιώργος Μπράμος διέσχισε όλη τη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας. Στον αντιδικτατορικό αγώνα με το ΠΑΜ και τον "Ρήγα Φεραίο" στην Ιταλία. Συνεργάστηκε με την οργάνωση του PCI. Εκτέλεσε δύσκολες και μυστικές αποστολές πηγαινοερχόμενος στην Ελλάδα στα χρόνια της χούντας. Στενός συνεργάτης του Θ. Τσούκα, του έμπιστου του Μ. Θεοδωράκη στην Ιταλία. Μέλος του "Ρήγα" και του ΚΚΕ Εσωτ. στη Μεταπολίτευση. Στον Συνασπισμό και στη ΔΗΜ.ΑΡ. στη συνέχεια.

Στην "Αυγή", μέλος της Συντακτικής Επιτροπής και αρχισυντάκτης από το 1980 έως το 1988. Ήταν υπεύθυνος της πρώτης σελίδας. Ιστορικές σελίδες για την πορεία της χώρας και τα γεγονότα αυτής της περιόδου. Είχε μεγάλη γενναιοδωρία προς τους φίλους και τους νέους δημοσιογράφους. Ήταν δάσκαλος χωρίς να το δείχνει. Φίλος και συνεργάτης με τους νέους. Πάντα κοντά τους. Έπαιρνε το βάρος και την ευθύνη πάνω του, δεν τα μετέθετε, ούτε μετέδιδε "άγχος".

Στην ΕΡΤ, όπου εργάστηκε από το 2002 μέχρι το 2008, το Γραφείο Συντονισμού Προγράμματος, του οποίου είχε την ευθύνη, ήταν φυτώριο. Και εδώ πάνω απ' όλα γενναιόδωρος. Το γραφείο ήταν και σχολείο για τους νέους. Για το διάβασμα, για τον κινηματογράφο, για τον προγραμματισμό της τηλεόρασης. Πίσω από την πόρτα του γραφείου υπήρχε μια επιγραφή με κεφαλαία. Σ.Α.Σ.Π., δηλαδή Σύντομος, Ακριβής, Σαφής και Πλήρης, για τα κείμενα που έπρεπε να γίνουν και να φύγουν.

Αξίζει να αναφερθούμε σε μια όχι και τόσο γνωστή δουλειά του. Κατέγραψε με τον Λ. Ξανθόπουλο την ιστορία για το κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού. Είχαν πάρει μεγάλη συνέντευξη από τον Μάνο Ζαχαριά. Εκδόθηκε από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ένα μικρό βιβλιαράκι.

Ο Γιώργος Μπράμος πρόσφερε στον αγώνα για τη δημοκρατία. Έκανε πολλά στο αντιδικτατορικό κίνημα και μετά στη Μεταπολίτευση πρόσφερε πολλά μέσα από την "Αυγή" και την ενεργό συμμετοχή του στην ανανεωτική Αριστερά. Συνεισφορά πλούσια με την εργασία, το παράδειγμά του, τις ιδέες, τις απόψεις, τη συμμετοχή του στα σενάρια ταινιών, τα γραπτά του και τα βιβλία του.

Έφυγε απρόσμενα και νωρίς. Μας άφησε μια σπουδαία παρακαταθήκη με τον αγώνα του για τη Δημοκρατία και την Αριστερά, με τη δουλειά του στη μαχόμενη δημοσιογραφία και την προσφορά του στον πολιτισμό.

Εμείς στην "Αυγή", παλιοί και νεότεροι, δεν θα τον ξεχάσουμε.

Αντίο, Γιώργο, και καλό σου ταξίδι...

"H ΑΥΓΗ"
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ ανακοίνωσε ότι η πολιτική κηδεία του Γιώργου Μπράμου θα γίνει την Τετάρτη, 21 Αυγούστου 2019, στις 16:00, στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών. Παράκληση της οικογένειας, αντί στεφάνων, τα χρήματα να δοθούν στο «Χαμόγελο του Παιδιού».

Νίκος Τσαγκρής 21 Αυγούστου 2019: Τέσσερις ακριβώς είμαστε (παρέα με τη Βίκυ) στην είσοδο του Α' νεκροταφείου, για την κηδεία του φίλου μας του Μπράμου.

Μετά βίας περάσαμε ανάμεσα στον συνωστισμένο - στη στενωπό που αφήνουν τα υφασμάτινα σκέπαστρα των έργων του περιστυλίου - κόσμο. Σπρώχνοντας και ζητώντας αμήχανες συγνώμες δεξιά - αριστερά, καταφέραμε να μπούμε στη μικρή αίθουσα που ήταν εκτεθειμένο το φέρετρο.

Γύρω του στέκονταν όρθιοι, αμίλητοι, σκυθρωποί, συγγενείς, γνωστοί και φίλοι, περιμένοντας να αρχίσει η τελετή, προφανώς. Αμέσως με κατέλαβε η ιδέα ότι ο Γιώργος δεν ήταν εκεί!.

- Έλα, φεύγουμε, πάμε σπίτι, είπα στη Βίκυ. Εκείνη συμφώνησε: έτσι κι αλλιώς οι κηδείες δεν ταιριάζουν στους φίλους μας. Πόσο μάλλον στον Γιώργο...


facebook/KemesCinema 15 Αυγούστου 2019Στην μνήμη του συναδέλφου Γιώργου Μπράμου που ήταν εξειδικευμένος στο ιταλικό πολιτικό σινεμά. 20 ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ ’70 

1. Υπεράνω πάσης υποψίας (Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto, 1970) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του πολιτικού τμήματος της ασφάλειας δολοφονεί την ερωμένη του απολαμβάνοντας την κάλυψη της υπηρεσίας του.
2. Η εξομολόγηση ενός αστυνομικού (Confessione di un commissario, 1971) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας αστυνομικός προσπαθεί να παγιδεύσει έναν αδίστακτο εργολάβο οικοδομών και έρχεται σε σύγκρουση με το δικαστικό σύστημα.
3. Σάκο και Βαντσέτι (Sacco e Vanzetti, 1971) Σκηνοθεσία: Τζουλιάνο Μοντάλντο. Η πολύκροτη δίκη δύο Ιταλών αναρχικών στις ΗΠΑ του Μεσοπολέμου.
4. Κλειστή υπόθεση (L’istruttoria e chiusa: dimentichi, 1971) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας μεγαλοαρχιτέκτονας φυλακίζεται για πλημέλλημα και βιώνει την πραγματικότητα του σωφρονιστικού συστήματος.
5. Κάτω τα κεφάλια (Giu la testa, 1971) Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε. Ένας δυναμιτιστής του ΙΡΑ καταφεύγει στο Μεξικό κατά τη διάρκεια της μεξικάνικης επανάστασης.
6. Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο (La classe operaia va in paradiso, 1971) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ένας εργασιομανής εργάτης εργοστασίου οδηγείται σταδιακά στην παράνοια.
7. Υπόθεση Ματέι (Il caso Mattei, 1972) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Το παρασκήνιο του θανάτου ενός διακεκριμένου εκπροσώπου της ιταλικής βιομηχανίας καυσίμων.
8. Βιασμός στην πρώτη σελίδα (Sbatti il mostro in prima pagina, 1972) Σκηνοθεσία: Μάρκο Μπελόκιο. Ένας εκδότης εφημερίδας προσπαθεί να καλύψει το έγκλημα μιας φασιστικής οργάνωσης.
9. Θέλουμε τους κολονέλλους (Vogliamo I Colonnelli, 1973) Σκηνοθεσία: Μάριο Μονιτσέλι. Το χιουμοριστικό χρονικό ένος υποθετικού φασιστικού πραξικοπήματος.
10. Η ιδιοκτησία δεν είναι πια κλοπή (La proprieta non e piu un furto, 1973) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Ανατομία του τραπεζικού συστήματος μέσα από την καθημερινότητα ενός τραπεζοϋπαλλήλου.
11. Ρεβόλβερ (Revolver, 1973) Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Σολίμα. Ένας δραπέτης και ο αστυνομικός που τον καταδιώκει μπλέκουν σε υπόθεση δολοφονίας προς συμφέρον πολυεθνικών εταιρειών.
12. Η τιμωρία και το τέλος ενός δικτάτορα (Mussolini ultimo atto, 1974) Σκηνοθεσία: Κάρλο Λιτσάνι. Οι τελευταίες μέρες του Μπενίτο Μουσολίνι λίγο πριν την εκτέλεσή του από τους παρτιζάνους.
13. Ο θάνατος ενός επιθεωρητή (Perche si uccide un magistrato, 1975) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας εισαγγελέας αμφιβόλου ηθικής δολοφονείται ύστερα από τη στοχοποίησή του μέσα από μια ταινία.
14. Ο ύποπτος (Il sospetto, 1975) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Μασέλι. Η σύλληψη ενός παράνομου κομμουνιστή στην Ιταλία του Μουσολίνι.
15. Δολοφονίες διακεκριμένων (Cadaveri Eccellenti, 1976) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Ένας αστυνομικός ανακαλύπτει συνομωσία με στόχο την επιβολή φασιστικής δικτατορίας.
16. Μια σειρά δολοφονίες (Todo modo, 1976) Σκηνοθεσία: Έλιο Πέτρι. Τα μέλη της χριστιανοδημοκρατικής κυβέρνησης αποσύρονται σε ένα μοναστήρι όπου καταστρώνουν τα μελλοντικά τους σχέδια.
17. Ένα άχρηστο έγκλημα (Un delitto inutile, 1976) Σκηνοθεσία: Κάρλο Λιτσάνι. Η πορεία προς το έγκλημα μιας ομάδας νεαρών ακροδεξιών.
18. Φοβάμαι (Io ho paura, 1977) Σκηνοθεσία: Νταμιάνο Νταμιάνι. Ένας δικαστής ανακαλύπτει σύνδεση μεταξύ της μυστικής υπηρεσίας και των Ερυθρών Ταξιαρχιών.
19. Επιχείρηση Όγκρο (Ogro, 1979) Σκηνοθεσία: Τζίλο Ποντεκόρβο. Η βασκική τρομοκρατική οργάνωση ΕΤΑ αποφασίζει τη δολοφονία ενός πιθανού διαδόχου του δικτάτορα Φράνκο.
20. Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι (Cristo si e fermato a Eboli, 1979) Σκηνοθεσία: Φραντσέσκο Ρόζι. Ένας εξόριστος συγγραφέας της εποχής του Μουσολίνι ανακαλύπτει την ομορφιά της καθημερινής ζωής των απλών χωρικών. Kemes 15 Αυγούστου 2019 στις 9:43 μ.μ. 

Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ για τον θάνατο του Γιώργου Μπράμου: Όπως τονίζεται στην συλλυπητήρια ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ για τον αιφνίδιο θάνατο του Γιώργου Μπράμου: Ο ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρετά με θλίψη τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και κριτικό κινηματογράφου Γιώργο Μπράμο. Ο Γ. Μπράμος ανέπτυξε σημαντική αντιδικτατορική δράση, ενώ στη μεταπολίτευση εντάχθηκε στις οργανώσεις της Αριστεράς, ΕΚΟΝ «Ρήγας Φεραίος» και ΚΚΕ Εσωτερικού. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, ενώ είχε προσφέρει σημαντικό έργο στο χώρο του πολιτισμού. 16/08/2019

Τα θερμά μας συλλυπητήρια στους οικείους του.
ΣΥΡΙΖΑ Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς


Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (biblionet.gr/author)
(2017) Ανάμεσα στους τοίχους, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013) Το ψέμα του λύκου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2006) Άσπρα γένια, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1999) Ότσι τσιόρνιγια (Μαύρα μάτια), Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Βρεγμένο ρούχο, Εκδόσεις Καστανιώτη

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(2007) Ελληνικά εγκλήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2005) Vivere pericolosamente, Αντίκτυπος
(2005) Αντουανέττα Αγγελίδη, Αιγόκερως
(2004) Η μετανάστευση στον κινηματογράφο, Εκδόσεις Παπαζήση [εισήγηση]
(2004) Μάνος Ζαχαρίας: Ένας σκηνοθέτης παθιασμένος με την Ελλάδα, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης [κείμενα, επιμέλεια]
(2002) Commedia all' Italiana, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2002) Οπτικοακουστική κουλτούρα: Όψεις του νέου ελληνικού κινηματογράφου, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών
(2001) Luchino Visconti, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2000) Jules Dassin, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1997) Claude Chabrol, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1997) Pier Paolo Pasolini, Αιγόκερως
(1995) Nanni Moretti, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1995) Κινηματογράφος '94, Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ)
(1995) Φρίντα Λιάππα, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1994) Ναγκίσα Όσιμα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Παύλος Ζάννας, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 

Λοιποί τίτλοι (2008) Συλλογικό έργο, Μάνος Ζαχαρίας: Ο ταξιδιώτης της μνήμης, Αιγόκερως [επιμέλεια]

ΚριτικογραφίαΤο «Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου, η ήττα και τα αίτια της κακοδαιμονίας, "Η Καθημερινή", 17.1.2009

Έπαιξε ως ηθοποιός:
Τα Οπωροφόρα της Αθήνας του Νίκου Παναγιωτόπουλου
Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στη στεριά του Νίκου Περάκη
H κόρη του Ρέμπραντ του Νίκου Παναγιωτόπουλου.

Συνεργάστηκε με κείμενά του στις μονογραφίες 
του Thessaloniki International Film Festival: 
1993 Παύλος Ζάννας
1994 Ναγκίσα Όσιμα
1995 Φρίντα Λιάππα
1995 Nanni Moretti
1997 Claude Chabrol
1997 Pier Paolo Pasolini
2000 Jules Dassin
2001 Luchino Visconti
2002 Commedia all’ Italiana
2004 Η μετανάστευση στον κινηματογράφο
2004 Μάνος Ζαχαρίας 2005 Αντουανέτα Αγγελίδη.

Γιώργος Μπράμος – Άρθρα & κείμενα giorgos.bramos.gr

Γιώργος Μπράμος: Συνέντευξη
13 Σεπτεμβρίου 2017 diastixo.gr


Ο Γιώργος Μπράμος γεννήθηκε το 1952 στην Τρίπολη. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα Ότσι τσιόρνιγια [Μαύρα μάτια] (1999) και Το ψέμα του λύκου (2013) και τις συλλογές διηγημάτων Βρεγμένο ρούχο (1993), Άσπρα γένια (2006) και την πιο πρόσφατη Ανάμεσα στους τοίχους, όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Ο Εμφύλιος πρωταγωνιστεί στα περισσότερα από τα δεκατρία διηγήματά σας. Κυριαρχεί, θα έλεγε κανείς, αλλά αναρωτιέμαι, καλά εμείς που γαλουχηθήκαμε με αυτή την κατάρα – τα νεότερα παιδιά, όμως; «Οι γιοι που δεν έζησαν την αγριότητα αυτή», που σας διαβάζουν, τι πιστεύετε ότι εισπράττουν από όλη αυτή τη δυστυχία;

Πολλοί αποφαίνονται πως το θέμα του Εμφυλίου είναι «βαρετό και παρωχημένο». Θεωρούν ότι αυτό, το καθοριστικό για την πορεία της μεταπολεμικής Ελλάδας τραύμα ανήκει σε ένα Αριστερό «μελόδραμα». Προσπάθησα να δω, μες στην μικροϊστορία, πτυχές του δράματος, που αφορούν τον ανθρώπινο χώρο στο σύνολό του. Για παράδειγμα στην «Αφωνία» κυριαρχεί ο εσωτερικός σπαραγμός της Αριστεράς και στις «Στάχτες της μάνας» η ανατροπή των βεβαιοτήτων περί καλού και κακού. Ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα τέρας και άγγελος.
  • Θεωρώ ότι η εκδικητικότητα της μετεμφυλιακής Δεξιάς ήταν εξίσου τυφλή και αδιέξοδη με τον δογματισμό και την επιθετικότητα της Αριστεράς του Εμφυλίου. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την αθωότητα.
Θεωρώ ότι η εκδικητικότητα της μετεμφυλιακής Δεξιάς ήταν εξίσου τυφλή και αδιέξοδη με τον δογματισμό και την επιθετικότητα της Αριστεράς του Εμφυλίου. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την αθωότητα. Πολιτικά κρατάω την πραγματικά γενναία και βαθιά σοφή στάση του Ηλία Ηλιού και της προδικτατορικής ΕΔΑ που προσανατόλισε την Αριστερά στη δημοκρατική διεκδίκηση και την απάλλαξε από τον τυχοδιωκτισμό της σταλινικής αντίληψης.

Οι ήρωες σας όλοι, στην ουσία αντιήρωες, κινούνται εν πολλοίς στη σκληρή ελληνική επαρχία, «μεροδούλι, μεροφάι, ίδια και απαράλλακτη η πικρή ζωή τους». Είναι όλοι τους, σχεδόν, απελπισμένοι. Προς τι αυτή η τόσο απαισιόδοξη ματιά στη ζωή; Δεν υπάρχουν και ρωγμές –έστω– χαράς;

Θα αναφερθώ, για πολλοστή φορά, στη ρήση του Ερνέστο Σάμπατο: «Οι απαισιόδοξοι είναι οι πρώην αισιόδοξοι που εύχονται να διαψευστούν». Δεν πιστεύω στους ακίνητους ανθρώπους, στους τρυφηλούς και τους ουδέτερους. Είναι βυθισμένοι στην πλήξη και την αδιαφορία. Με ενδιαφέρουν οι χαμένοι, οι απελπισμένοι, που παρ΄ όλα αυτά διεκδικούν με λύσσα ένα κομματάκι ζωής. Η απαισιοδοξία που, όπως διαπιστώνετε, διατρέχει το βιβλίο προσπαθώ να είναι λυτρωτική, να φαίνεται λίγο φως στο σκοτάδι.

«Υπάρχει μεγάλος έρωτας; Διαρκεί; Πότε πεθαίνει; Τι αφήνει πίσω του;» αναρωτιέται ό ήρωάς σας σε μία από τις λιγότερο λυπημένες ιστορίες σας, στο «Βήμα της χορεύτριας». Σήμερα, στα εξήντα πέντε σας χρόνια, τι πιστεύετε; Υπάρχει τελικά αυτός ο ένας και μοναδικός μεγάλος έρωτας;

Ο μεγάλος έρωτας είναι σαν τα μεγάλα οράματα. Αυτοκαταστροφικός από τη γέννησή του. Δεν θέλω να κάνω απολογισμούς και να ολοφύρομαι μπροστά σε χαμένους έρωτες και προδομένες αγάπες. Η ζωή είναι για να την πιάνεις από τα κέρατα. Αν τα καταφέρεις, τα κατάφερες. Αγαπήθηκα, αγάπησα, πρόδωσα, νικήθηκα, νίκησα κάποιες σπάνιες φορές. Τι να την κάνω τη σούμα; Την αφήνω για τους λογιστές.
  • Τόσα χρόνια μες στη λάντζα της επιβίωσης είχα αφήσει πίσω μου πολλά. Τώρα ξαναβρίσκω τη λογοτεχνία, το διάβασμα, προσπαθώ να αναπληρώσω τα κενά μου. Διαβάζω, διαβάζω, διαβάζω. Ακόμα περπατάω, χαζεύω, ανακαλύπτω. Δεν νοσταλγώ. Χωρίς να παλιμπαιδίζω διεκδικώ μια καινούρια νεότητα.
Όμως και ο ξενιτεμός σάς απασχολεί πολύ στα διηγήματα σας. Τελικά, παρά το ότι η προσφυγιά είναι στο πετσί μας, είμαστε στην ουσία αλληλέγγυοι με τους ξένους που πήραν σήμερα τον παλιό δικό μας ρόλο;

Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής τραγωδίας δεν αντιμετώπισαν στην Ελλάδα δυσφορία και απομόνωση; O Σπάικ Λι έχει δώσει στις ταινίες του φοβερές τοιχογραφίες για τον εσωτερικό ρατσισμό των έγχρωμων Αμερικανών, η αποστροφή των μικροαστών και μεσοαστών, που ενσωματώθηκαν, απέναντι στους απόκληρους και φτωχούς που ζουν στις παρυφές της αμερικανικής κοινωνίας. Στα δικά μας ας θυμηθούμε την υποδοχή της σημερινής Ελλάδας στα «αδέλφια» μας από την Αλβανία και τον σοβιετικό Πόντο. Οι άνθρωποι δεν ξεχνούν και απωθούν τις προηγούμενες συμφορές τους.

Αφιερώνετε το «Ανάμεσα στους τοίχους» στον εξαιρετικό Ανταίο Χρυσοστομίδη, που έχει περάσει εδώ και καιρό στην αντίπερα όχθη. Τι σας συνέδεε μαζί του; Συναδελφικότητα, φιλία καρδιάς;

Με τον Ανταίο είχα σχέση ζωής. Είχαμε συναντηθεί στην Ιταλία, την περίοδο της χούντας, είμαστε μαζί στην αντιδικτατορική αντίσταση. Αλλά συνδεθήκαμε στενά σε πνευματικές αναζητήσεις, στην ανήσυχη προσέγγιση του κινηματογράφου και της λογοτεχνίας. Κάναμε μεγάλα ταξίδια, είδαμε άλλους τόπους, σχεδιάσαμε τις «Κεραίες της εποχής μας», της πιο ουσιαστικής εκπομπής τής κατά τα άλλα ράθυμης δημόσιας τηλεόρασης. Δεν φαντάστηκα πως, τόσο απρόσμενα και τόσο σκληρά, όλα αυτά θα κόβονταν πάνω στην ακμή της δημιουργικής πορείας του φίλου μου.

Σήμερα, εκτός από τα γραπτά σας, πώς διαχειρίζεστε τον χρόνο σας, την καθημερινότητά σας;

Τόσα χρόνια μες στη λάντζα της επιβίωσης είχα αφήσει πίσω μου πολλά. Τώρα ξαναβρίσκω τη λογοτεχνία, το διάβασμα, προσπαθώ να αναπληρώσω τα κενά μου. Διαβάζω, διαβάζω, διαβάζω. Ακόμα περπατάω, χαζεύω, ανακαλύπτω. Δεν νοσταλγώ. Χωρίς να παλιμπαιδίζω διεκδικώ μια καινούρια νεότητα. Θα την έλεγα νεότητα της εμπειρίας, της ενοχής, του πλούτου της ζωής που, όπως συμβαίνει σε όλους, ξέφυγε και μένα μέσα από τα χέρια. Σκεφτείτε πως ακόμα εξοργίζομαι με την πολιτική κατάσταση, μου τη δίνει ο Καμμένος, δεν μπορώ να κατανοήσω τη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ, που ομνύει στο όνομα της Αριστεράς, με τον πιο καθυστερημένο και αστείο Έλληνα πολιτικό (ελπίζω να μη δούμε και τον Λεβέντη συγκυβερνήτη).

Τις ιστορίες σας πώς τις ξεκινάτε; Βλέπετε π.χ. κάτι στον δρόμο ξαφνικά, ακούτε τυχαία μια κουβέντα και την προχωράτε όπως θέλετε εσείς;

Τις περισσότερες ιστορίες τις δουλεύω μέσα μου για καιρό. Έχω ορισμένες συγκεκριμένες περιοχές που με απασχολούν. Εμφύλιος, αντιδικτατορική αντίσταση, προδοσία του έρωτα και της αγάπης, γεράματα και ανημποριά. Βέβαια κανένα θέμα και καμιά προσέγγιση δεν είναι πρωτότυπα. Όλα έχουν ειπωθεί. Οι ελάσσονες, όπως εγώ, το μόνο που κάνουν είναι η συντήρηση των κατακτημένων μορφών και σκέψεων από τους άλλους, τους σημαντικούς και τους μεγάλους.

Κλείνοντας, σας λείπουν καθόλου εκείνα τα πρωινά στις κινηματογραφικές προβολές; Το σινεμά συνεχίζει να «γεμίζει» τη ζωή σας;

Στον κινηματογράφο ήμουνα λαθρεπιβάτης. Επειδή δεν είχα δημιουργική σχέση, αλλά έκρινα τις δουλειές των άλλων, ένιωθα ένα κενό, ήξερα πως πρόδιδα την πραγματική μου περιπέτεια που ήταν η λογοτεχνία. Τώρα πια δεν είμαι συστηματικός θεατής του σινεμά. Βαριέμαι λίγο αυτή την «επιγονική» υφή του, την επαναληπτικότητά του. Όταν συναντώ όμως τον Κιαροστάμι, τον Λόουτς, κάποιους Ασιάτες και Ρώσους κινηματογραφιστές και σχεδόν όλους τους Ιρανούς, έχω πάλι το ρίγος της ανακάλυψης, ίδιο, όταν άγουροι, μαζί με τον Ανταίο, συναντούσαμε τους μεγάλους Ιταλούς, τον Φελλίνι, τον Βισκόντι, τον Αντονιόνι, τον Ντε Σίκα, τον Μονιτσέλι – πώς να τους αναφέρω όλους;

Και έχοντας γράψει στο παρελθόν σενάρια για τον κινηματογράφο, ποια η γνώμη σας για κάποια «ιδιαίτερα» σημερινά ελληνικά έργα που διχάζουν το κοινό στις αίθουσες αλλά αποθεώνονται στα φεστιβάλ;


Η ενασχόλησή μου με σενάρια ήταν περισσότερο τεχνική. Ήμουν, για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση του μεγάλου Ζαβατίνι, ένας «καφετζής», υποτακτικός στη σκηνοθετική αντίληψη. Όσο για τον σημερινό ελληνικό κινηματογράφο, δεν έχω ακόμα διαμορφώσει μια σταθερή και απόλυτα τεκμηριωμένη άποψη.

Γιώργος Μπράμος: Ανάμεσα στους τοίχους, εκδ. Καστανιώτης 208 σελ. ISBN 978-960-03-6150-6 Τιμή: €10,60.

Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr

Γιώργος Μπράμος - Ανάμεσα στους τοίχους | IANOS 2017












Πέθανε ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και κριτικός 
κινηματογράφου Γιώργος Μπράμος, σε ηλικία 67 ετών.













Ο Γιώργος Μπράμος στη ΝΕΤ (03/05/2012) 4 Μαΐου 2012 giorgosbramos Απόσπασμα της εκπομπής «Συμβαίνει Τώρα» την Τετάρτη, 2 Μαΐου 2012. Καλεσμένος και ο Γιώργος Μπράμος, υποψήφιος βουλευτής Α' Αθήνας με την ΔΗΜ.ΑΡ.


























ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΡΑΜΟΣ - ΑΣΠΡΑ ΓΕΝΙΑ
ΤΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ
GIORGOS MPRAMOS - ASPRA GENIA
LEFTERIS XANTHOPOULOS

Ο Γιώργος Μπράμος μιλάει στην Έλενα Χουζούρη
για την καθημερινή ζωή του μέσου ανθρώπου,
με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του "Άσπρα γένια"
από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Σκηνοθεσία:
Λευτέρης Ξανθόπουλος [Lefteris Xanthopoulos]













ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ 26/05/1995 Με την Λιάνα Κανέλλη
Καλεσμένοι Λάμπης Ταγματάρχης, Μάρθα Καραγιάννη,
Σταύρος Παράβας, Γιώργος Μπράμος, Θεόδωρος
Αδαμόπουλος, Παναγιώτης Γλυκοφρύδης