Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος με τις απεικονίσεις της Κόλασης στο όραμα του σε τοιχογραφία και ο ανάξιος ιερέας

Φώτο: ΚΟΛΑΣΗ (Το όραμα του αγίου Μακάριου του Αιγύπτιου 
(τοιχογραφία Εμμ. Σηφάκη, Πέραμα Ρεθύμνης).) από εδώ

Ενδιαφέρουσα Απεικόνιση
της Κόλασης (και όχι μόνο)

Στο νεκροταφειακό ναό των Αγίων Πάντων του χωριού Πέραμα Ρεθύμνης (έδρα του δήμου Μυλοποτάμου) βλέπουμε δυο ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, ζωγραφισμένες από τον εντόπιο αγιογράφο Εμμανουήλ Σηφάκη.

Μια αναφορά στην ανάσταση και την τελική κατάσταση, στην οποία θα ζουν όλοι οι άνθρωποι, όλων των λαών και των εποχών, αλλά και όλων των θρησκειών, βρίσκουμε στα λόγια του ίδιου του Χριστού, στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, κεφ. 25, 31-46.

Την περιγραφή αυτή πρέπει να την κατανοήσουμε μέσα στα πλαίσια της αγάπης του Θεού προς όλους τους ανθρώπους και προς όλα τα πλάσματα.

Ο Θεός δεν «στέλνει στην κόλαση» τους αμετανόητους αμαρτωλούς, αλλά η ίδια η κατάσταση της ψυχής τους είναι η κόλαση. Η κατάσταση, που δεν τους επιτρέπει να γευτούν την απερίγραπτη ευτυχία του παραδείσου.

Στιγμιότυπο απ' την Κόλαση  σε ορθόδοξη εικόνα...    Ενδιαφέρουσα Απεικόνιση  της Κόλασης (και όχι μόνο)
Στιγμιότυπο απ' την Κόλαση σε ορθόδοξη εικόνα...

Η πρώτη απεικονίζει το όραμα του αγίου Μακάριου του Αιγύπτιου, που είναι γραμμένο στο Γεροντικό (ένα αρχαίο βιβλίο που παραθέτει τις ιστορίες των αγίων ασκητών της ερήμου) και μας δίνει, τρόπον τινά, ένα αποκαλυπτικό στιγμιότυπο από την κόλαση! 

Ο άγιος Μακάριος, βαδίζοντας στην έρημο, ξέθαψε κατά λάθος με το ραβδί του ένα κρανίο. Έσκυψε λοιπόν, το έθαψε με σεβασμό και προσευχήθηκε για τον άνθρωπο, στον οποίο ανήκε. Τότε του εμφανίστηκε η ψυχή και τον πληροφόρησε ότι, όταν ζούσε, ήταν λάτρης των δαιμόνων (ιερέας της Ίσιδος) και τώρα βρισκόταν στην κόλαση. «Και πώς είναι εκεί;» ρώτησε ο άγιος. «Τα πάντα βρίσκονται μέσα στη φωτιά» απάντησε η ψυχή. «Κι εμείς είμαστε δεμένοι πλάτη με πλάτη. Όμως, όταν εσύ προσεύχεσαι για μας, βλέπουμε λίγο ο ένας τον άλλο, όση ώρα διαρκεί η προσευχή».


Ξέρουμε από τους αγίους χριστιανούς διδασκάλους ότι η φωτιά, που ανέφερε η ψυχή, είναι το Φως του Θεού, στο οποίο λούζονται τα πάντα στον άλλο κόσμο. Η αίσθηση που βιώνουν από Αυτό το Φως εκείνοι που το βλέπουν μέσα από την παραμόρφωση του εγωισμού είναι αυτό που περιγράφεται ως «πυρ της κολάσεως».

Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος ήταν τόσο καλός, ώστε, όταν μια νέα γυναίκα που είχε μείνει έγκυος από κάποιον κρυφό εραστή, τον συκοφάντησε ότι το παιδί ήταν δικό του, εκείνος το δέχτηκε, υπέμεινε κάθε είδους προσβολές από τον πληθυσμό εκείνου του τόπου και άρχισε να δουλεύει διπλάσια, για να συντηρήσει και τη γυναίκα με το παιδί της. Και, όταν αργότερα αποκαλύφθηκε η συκοφαντία, έφυγε κρυφά και δε ζήτησε ποτέ το δίκιο του. [ο σχολιασμός είναι από εδώ].
Διαβάστε: Τα πνεύματα των νεκρών και εμείς: Τί ξέρουμε για τους κεκοιμημένους; (We and the spirits of the departed) Θεόδωρος Ρηγινιώτης
Ο ανάξιος ιερέας


Η δεύτερη τοιχογραφία προέρχεται από παλαιό πρότυπο (το πρότυπό της βρίσκεται στον ιστορικό ναό της Αγίας Τριάδας στο ομώνυμο χωριό κοντά στη μονή Αρκαδίου Ρεθύμνης, ναό γεμάτο υπέροχες τοιχογραφίες, νομίζω εποχής της Ενετοκρατίας) και βρίσκεται μέσα στο Ιερό, ακριβώς δίπλα στην αγία πρόθεση, ώστε μπαίνοντας ο ιερέας τη βλέπει απέναντί του, ενώ δεν είναι ορατή έξω από το Ιερό. Απευθύνεται λοιπόν στον Ιερέα και στοχεύει στη διαρκή ηθική του επαγρύπνιση.

Εικονίζει έναν ιερέα πεσμένο στο έδαφος, με την επιγραφή «Ο Ανάξιος Ιερεύς», και πάνω του βρίσκεται ένας άγγελος, που έχει φορέσει τα ιερά άμφια και λειτουργεί αντί για τον ιερέα.

Η εικόνα βασίζεται, υποθέτω, σε μια παλιά ιστορία, που λέει πως κάποιος ιερέας μέθυσε ένα σαββατόβραδο και την άλλη μέρα πήγε να λειτουργήσει. Όμως η παπαδιά, πηγαίνοντας στην εκκλησία, τον είδε έξω, δεμένο σ' ένα δέντρο. Όταν μπήκε μέσα, τον είδε πάλι, να λειτουργεί! Ξαφνιάστηκε. Μετά τη λειτουργία ο σύζυγός της τής αποκάλυψε πως ένας άγγελος τον εμπόδισε να λειτουργήσει και λειτούργησε εκείνος με τη μορφή του.

Το νόημα της ιστορίας είναι πως η αναξιότητα του ιερέα δεν εμποδίζει την εγκυρότητα των μυστηρίων, αφού η χάρη του Θεού τα τελεί και όχι ο παπάς. Αλλά και ότι οι ιερείς πρέπει να είναι άξιοι του λειτουργήματός τους, αλλιώς θα έχουν συνέπειες και τώρα και στην αιωνιότητα...

Φυσικά, καθένας μπορεί να έχει την άποψή του για την τοιχογραφία αυτή, όπως και για όλα τα θέματα. Όμως τη θεωρώ άκρως ενδιαφέρουσα, γι' αυτό θέλησα να τη μοιραστώ μαζί σας.


Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος

Saint Macarius the Great by the Russian painter, Oleg Shurkus
Saint Macarius the Great by the
Russian painter, Oleg Shurkus

της Σοφίας Ντρέκου (Sophia Drekou)
Αρθρογράφος (BSc in Psychology)


Ο Μακάριος ο Αιγύπτιος γνωστός και ως Μακάριος ο Πρεσβύτερος ή Μακάριος ο Μέγας. Αποκαλούνταν και ηγεμόνας της Σκήτεως από τον ιστορικό Σωζομενό*. Ο Μακάριος υπήρξε ο πραγματικός θεμελιωτής του μοναχισμού στη Σκήτη, όπου εγκαταστάθηκε τριακονταετής. Πληροφορίες για τον Άγιο, σύντομες ή εκτενείς, βρίσκομε στους αρχαίους ιστορικούς και τις ασκητικές διηγήσεις.

Ο Παλλάδιος στη Λαυσαϊκή Ιστορία αναφέρει ότι, την εποχή που μετέβηκε ο ίδιος στη Σκήτη, το 391, δεν τον βρήκε εκεί, διότι είχε πεθάνει πριν από ένα έτος σε ηλικία ενενήντα ετών. Από αυτό συνάγεται ότι γεννήθηκε γύρω στο 300 και εγκαταστάθηκε στη Σκήτη το 330 περίπου.

Ήταν ένας εκ των ασκητικοτέρων αναχωρητών της Αιγύπτου. Πέρασε σχεδόν όλα τα χρόνια της ζωής του σ’ ένα κελί στην έρημο όπου με θαυμαστό τρόπο ασκούταν στην αρετή με πόνους και υποδειγματική καρτερία.

Ο Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος γεννήθηκε το 301 μ.Χ. σε κάποιο χωριό της Άνω Αιγύπτου και έζησε στα χρόνια του Θεοδοσίου του Μεγάλου (379 - 395 μ.Χ.).

Σε ηλικία 30 χρόνων αποσύρθηκε στην έρημο της Νιτρίας και στη Συρία, όπου παρέμεινε για εξήντα ολόκληρα χρόνια και απέκτησε μεγάλη φήμη για τον ασκητικό του βίο και τις άλλες θαυμαστές αρετές του. Επειδή, παρά το νεαρό της ηλικίας του, προέκοπτε στις αρετές ονομάσθηκε «παιδαριογέρων».

Στην έρημο γνώρισε τον Μέγα Αντώνιο του οποίου έγινε μαθητής. Σε ηλικία 40 ετών χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και λόγω της ενάρετης ζωής του αξιώθηκε από τον Θεό να λάβει το χάρισμα της θεραπείας των ασθενών και της προφητείας. Λέγεται ότι συνεχώς επικοινωνούσε με τον Θεό «και μάλλον τω πλείονι χρόνω προσδιατριβείν Θεώ ή τοις υπ’ ουρανόν πράγμασιν».

Για τα πολλά πνευματικά και ηθικά του χαρίσματα, συνέρρεε πλήθος κόσμου επιζητώντας ν’ ακούσει το πύρινο κήρυγμά του και να τον συμβουλευθεί. Εκείνος όμως απέφευγε τα πλήθη και απομονωνόταν σε μία σπηλιά στην οποία έφθανε με σήραγγα που είχε σκάψει ο ίδιος με τα χέρια του.

Με την επίμονη άσκηση και την αγιότητα του βίου του, αξιώθηκε να επιτελεί εξαίσια κατορθώματα και κατά τον Παλλάδιο ακόμη και αναστάσεις νεκρών.

Ένα άλλο θαυμαστό γεγονός που συνέβη με τον Όσιο Μακάριο: κάποτε εκεί που περπατούσε στην έρημο βρήκε ένα κρανίο. Ήταν κάποιου που είχε διατελέσει ιερέας των ειδώλων. Μόλις ο Μακάριος πλησίασε και τον ρώτησε, άκουσε να του λέει ότι με τις προσευχές του ένιωθαν κάποια μικρή ανακούφιση στον πόνο τους, οι βρισκόμενοι στην κόλαση, όταν τύχαινε ο Όσιος και προσευχόταν υπέρ αυτών.

Ο Όσιος Μακάριος σε προχωρημένη ηλικία εξορίσθηκε σε νησίδα του Νείλου από τον Αρειανό Επίσκοπο Αλεξανδρείας Λούκιο και κοιμήθηκε με ειρήνη στα χρόνια του Μεγάλου Θεοδοσίου Α', σε ηλικία 90 ετών το έτος 391 μ.Χ.

*Ο Σαλαμίνιος Ερμείας Σωζομενός (400 - 450), γνωστός ως Σωζομενός ή Σωζόμενος, ήταν ιστορικός της χριστιανικής εκκλησίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: