Τα κοιμητήρια και η Παναγιά των κοιμητηρίων

Η Παναγιά των κοιμητηρίων - Τα Κοιμητήρια - Σοφία Ντρέκου

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Η Παναγιά των κοιμητηρίων - Οδυσσέας Ελύτης

Πέτρες επήρα και κλαδιά τα φύτεψα στην αμμουδιά
Και μια ψυχή μελέτησα το λόγο δεν αθέτησα.

Με τον καιρό με τον καιρό έγινε αλήθεια τ’ όνειρο
Οι πέτρες μεγαλώσανε και τα κλαδιά φυτρώσανε.

Τα κυπαρίσσια τα κελιά σου τα 'κανα παραγγελιά
Τις πόρτες, τις αμπάρες σου και τις οχτώ καμάρες σου.

Στο μέρος το πιο δροσερό έστησα το καμπαναριό
Και κύματα και κύματα γύρω σου τ' άσπρα μνήματα.

Έλα κυρά και Παναγιά με τ' αναμμένα σου κεριά 
Δώσε το φως το δυνατό στον Ήλιο και στον Θάνατο.


Τα κοιμητήρια

Ένας χώρος ιερός και σεβάσμιος είναι εκείνος του κοιμητηρίου, όπου αναπαύονται τα σώματα των προσφιλών μας προσώπων μέχρι τη μέρα της κοινής αναστάσεως.

Άλλοτε τα κοιμητήρια βρισκόντουσαν στο κέντρο των κοινοτήτων, στον περίβολο των ναών. Έτσι, κατά τις λειτουργικές συνάξεις, θριαμβεύουσα και στρατευόμενη Εκκλησία βρισκόταν στον ίδιο χώρο, δοξολογούσα και προσευχομένη στον Κύριο.

Σήμερα τα κοιμητήρια μεταφέρθησαν έξω από τις πόλεις, δεν έχασαν όμως ούτε την Ιερότητα ούτε τη σημασία τους. Και επειδή είναι ένας χώρος που όλοι οι χριστιανοί τον επισκεπτόμαστε, γι' αυτό και σημειούνται τα πιο κάτω.


Πρώτα - πρώτα πρέπει το κοιμητήριο να το αναφέρουμε με το όνομά του: Κοιμητήριο. Ο θάνατος για μας τους χριστιανούς λογίζεται σαν ύπνος, οι νεκροί κοιμούνται. Κοιμητήριο, λοιπόν, όχι νεκροταφείο.

Με αφετηρία τη χριστιανική θεώρηση ότι το ανθρώπινο σώμα είναι ιερό -αφού βαπτίσθηκε, χρίσθηκε, αγιάσθηκε, τράφηκε με το σώμα και το αίμα του Χριστού- ακόμη και η σκόνη του κοιμητηρίου είναι ιερή. Γιατί στο χώμα του κοιμητηρίου «διαλύονται εις τα εξ ων συνετέθησαν» τα σώματα των νεκρών. Γι' αυτό με προσοχή, ευλάβεια και σεβασμό εισερχόμαστε και βαδίζουμε σ' αυτό. Να πλησιάζουμε τους τάφους με συστολή και ευλάβεια.

Παρ' όλο ότι γνωρίζουμε πως στον τάφο βρίσκεται μονάχα το σώμα, ο δερμάτινος χιτώνας του ανθρώπου, ενώ η ψυχή βρίσκεται στους ουρανούς, στους κόλπους του Αβραάμ, όμως στο κοιμητήριο θα γίνει κάτι πολύ σημαντικό, ανεπανάληπτο: Εδώ θα πραγματοποιηθεί η ανάσταση των νεκρών. Όταν θα ηχήσει η αρχαγγελική σάλπιγγα, τα σώματα, που τώρα βρίσκονται σε αναμονή, κοιτάζοντας προς ανατολάς για να δουν ερχόμενο τον Κύριο της δόξας, θα αναστηθούν για την τελική Κρίση


Αυτά τα «εν αναμονή» βρισκόμενα σώματα θυμιατίζουμε με λιβάνι, όπως ακριβώς θυμιατίζουμε τα εικονίσματα του Χριστού και των Αγίων. Όσο ιερός και σεβάσμιος κι αν είναι ο χώρος του κοιμητηρίου, δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζει από την αλήθεια: Ότι, ο τάφος είναι μία σκάλα που ανεβάζει στον ουρανό. Μετά που θα προσκυνήσουμε τον σταυρό του προσφιλούς μας προσώπου (το σύμβολο της Αναστάσεως), να υψώνουμε στον ουρανό τα μάτια και να προσευχόμαστε στο Θεό για ανάπαυση της ψυχής του νεκρού μας.

Ένα λιτό μνημείο, απαραίτητα ένας απέριττος σταυρός, λίγα λουλούδια, ένα καντήλι, ένα κερί και θυμιάτισμα είναι αρκετά για τη γη. Η προσοχή μας και η ένταση να προχωρούν πάρα πέρα, να ανεβαίνουν πιο ψηλά. Να μετουσιώνονται σε προσευχή και ικεσία «υπέρ μακάριας μνήμης και αιωνίου αναπαύσεως της ψυχής του κεκοιμημένου δούλου του Θεού».

«Μάνα» Album: Ιθαγένεια 1972
Καλλιτέχνης: Ξυλούρης Νίκος
Στιχουργός: Μύρης Κ.Χ.
Συνθέτης: Μαρκόπουλος Γιάννης

Η Παναγιά των κοιμητηρίων - Τα Κοιμητήρια - Σοφία Ντρέκου

Μάνα μου πόσο μέστωνε το στάρι στις ταφόπετρες 
Στο γάμο του μικρού μικρού μεταλαβιά του βλάμη.
και το κρασί στυφή παρηγοριά στο ξόδι του παππούλη. 
πόσο γλυκό στη γέψη το ψωμί το ψυχοσάββατο

Μάνα κρασί, μάνα ψωμί, μάνα μ’ ελιά και λάδι
μάνα μου χώμα και νερό, βάστα γερά το πρόσφορο
τώρα που θ’ ανταμώσετε με τον παππού στον Άδη.

Κι όταν στην έρμη ρεματιά φυτρώνουν οι μικρές ελιές
κι όταν μαζεύαμε καρπό σε ερωτικά νυχτέρια
κι όταν πιθάρια πήλινα το σώμα τρώγαν του λαδιού,
μάνα καλή το ξέραμε πως φύλαγες το πιο καλό
στην πιο κρυφή και σκοτεινή βενέτικη κασέλα.

Λίγο για τα βαφτιστικά, λίγο για τα στερνά στερνά,
λίγο για την αβασκανιά και την κακή την ώρα. 
Μάνα κρασί, μάνα ψωμί, μάνα μ’ ελιά και λάδι
μάνα μου χώμα και νερό, βάστα γερά το πρόσφορο
τώρα που θ’ ανταμώσετε με τον παππού στον Άδη.

Παραπομπές:
1. Η Παναγιά των κοιμητηρίων - 1979 Οδυσσέας Ελύτης και βίντεο/Τραγούδι: Η Παναγιά των κοιμητηρίων. Στίχοι: Ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, Μουσική: Μιχάλης Τρανουδάκης
2. «Τα Κοιμητήρια» του π. Ευέλθωντος Χαραλάμπους, Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη» Ενορία Αγίων Πάντων Μακεδονίτισσας. ayioi-pantes.blogspot.com.
3. «Μάνα» Στίχοι: Κ.Χ Μύρης (Κώστας Γεωργουσόπουλος), Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος, Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης, Φωνητικά: Μέμη Σπυράτου. (1972).
4. Το οπτικοακουστικό υλικό από το YouTube, εταιρεία της Google
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr





αρχείο facebook
6 Ιουνίου 2014 στις 5:57 μ.μ.
13 Φεβρουαρίου 2015 στις 10:59 μ.μ.



Δεν υπάρχουν σχόλια: