Ο Άτλαντας ποιημάτων του Νίκου Καββαδία. Πού βρίσκονται όλα εκείνα τα μέρη για τα οποία γράφει στα ποιήματα του; (Αφιέρωμα)

Νίκος Καββαδίας (11 Ιανουαρίου 1910 - 10 Φεβρουαρίου 1975)

Ο Νίκος Καββαδίας (11 Ιαν 1910 - 10 Φεβ 1975)
ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και ναυτικός.

Εργασία της Σοφίας Ντρέκου

Στον Βισκαϊκό κόλπο (Bay of Biscay) ο καπετάνιος έδωσε εντολή να ρίξουν στη θάλασσα το πτώμα του Γουίλιαμ Τζορτζ Άλουμ και χίλια μίλια από τις Εβρίδες «ήρθες να με δεις κι όμως δεν με είδες». Σ' ένα μαγαζί του Nosy Be «πήρες το μαχαίρι δύο σελίνια» και στις Μαρκίζες «καλλυντικά τώρα πουλάνε του Coty».

Οι τόποι του Νίκου Καββαδία

Όλοι όσοι έχουμε διαβάσει τον Καββαδία, έχουμε πέσει πάνω σε μέρη τόσο εξωτικά που δεν ξέρουμε καν που βρίσκονται. Τα έργο του Νίκου Καββαδία είναι, μεταξύ άλλων, ένα τεράστιο ταξίδι σε εξωτικά μέρη με περίεργα ονόματα. Μέσα από τα ποιήματα του σαλπάρεις για μέρη όπως τα παγωμένα στενά Kara Straits και το λιμάνι Pegasus στη Νέα Ζηλανδία. Περνάς τη «στοιχειωμένη» θάλασσα των Σαργασσών και δίνεις μάχη με το Kuro Siwo στην Άπω Ανατολή. Πού ακριβώς όμως βρίσκονται όλα αυτά τα μέρη στα οποία ταξίδεψε ο ποιητής της θάλασσας και του έδωσαν έμπνευση;

Ένας άκρως αναλυτικός χάρτης στο Google, στον οποίο έχει συγκεντρώσει όλες τις τοποθεσίες για τις οποίες γράφει ο Καββαδίας, έναν Άτλαντα του έργου του ναυτικού ποιητή. Πατώντας σε κάθε τοποθεσία που επισκέφτηκε ο Καββαδίας, μπορεί κανείς διαβάσει και το αντίστοιχο απόσπασμα των ποιημάτων του και να ταξιδέψει μαζί τους σε κάθε ήπειρο της γης. 

O blogger Civil μάς λέει: «Έφαγα αρκετές ώρες από τη ζωή μου για να βρω αυτά τα μέρη με τη βοήθεια του GoogleMaps, του διαδικτύου και του βιβλίου του Τράπαλη, «Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία»».

Όλες οι καταχωρίσεις έχουν γίνει με τη μορφή Πόλη (η σύγχρονη ονομασία της), Χώρα. Ακολουθεί η στροφή ή ο στίχος του ποιήματος (ή των ποιημάτων) στα οποίο αναφέρεται αυτός ο τόπος και ο τίτλος του ποιήματος:

πχ.: «Chennai, Ινδία

Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφαξ 
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.
Mal du depart

Ένα κοχύλι σκουλαρίκι ἔχεις στ᾿ αὐτὶ
καὶ στὰ μαλλιὰ θαλασσινὸ πράσινο ἀστέρα.
Tropical stormy-In Madras area cholera,
καὶ στὰ νησιὰ τοῦ Lakha-diwa πυρετοί.
Θαλασσία πανίς»

To πιο ενδιαφέρον, αναπάντητο ερώτημα που άφησε
ο Καββαδίας ανήκει στο ποίημα «Μουσώνας»:

Τρελός Μουσώνας ράγισε μεσονυχτίς τα ρέλια.
Στο χέρι σου χλωρό κλαρί, χαρτί κι ένα φτερό.
Τέσσεροι κάμανε καιροί τα ρούχα σου κουρέλια.
Να σε σκεπάσω θέλησα, γλιστράς και δε μπορώ.

Κοράλλι ο κατραμόκωλος βαστάει να σε φιλέψει.
Γιατί μπήγεις τα νύχια σου στη σάπια κουπαστή;
Είν' ένα φάδι αθώρητο και μου μποδάει τη βλέψη.
Γαλάζιο βλέπω μοναχά, γαλάζιο και σταχτί.

Παρακαλώ σε κάθησε να ξημερώσει κάπως.
Χρώμα να βρώ, το πράσινο και τίντες μυστικές.
Κι απέ, το θρύλο να σου πω που μου 'πε μαύρος κάπος
τη νύχτα που μας έγλειφε φωτιά στο Μαρακές.

Ακόμη ξέρω τον αρχαίο σκοπό του Μινικάπε,
τη φοινικιά που ζωντανή θρηνεί στο Παραμέ.
Μα ένα πουλί μου μύνησε πως κάποιος άλλος σ' τα 'πε
κάποιος, που ξέρει να ιστορά καλύτερα από με.

Κάματος είναι που μιλά στενόχωρα και κάψα.
Πεισματική, και πέταξες χαρτί,φτερό,κλαδί,
όμως δεν είμαστε παιδιά να πιάσουμε την κλάψα.
Τι θά 'δινα - «Πάψε, Σεβάχ» - για να 'μουνα παιδί!

Αυγή, ποιός δαίμονας Ινδός σου μόλεψε το χρώμα;
Γυρίζει ο ναύτης τον τροχό κι ο γύφτος τη φωτιά.
Και μεις, που κάμαμε πετσί την καραβίσια βρώμα,
στο πόρτο θα κερδίσουμε και πάλι στα χαρτιά.

Ινδικός Ωκεανός 1951

Ποιο λοιπόν είναι το Παραμέ (στο χάρτη έχει μπει ως πόλη της Γαλλίας) και ποιο το Μινικάπε; Υπάρχει ένα Mini Cape που είναι γειτονιά του Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής.....;;;;

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε εκτός από τον χάρτη 
και όλα αυτά τα αποσπάσματα των ποιημάτων του 
που μιλούν για μέρη εξωτικά, αλλά και για μέρη οικεία.


ΝΟΤΙΑ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ
Τον πυρετό στους τροπικούς, του Rio τη μαλαφράντζα,
την πυρκαγιά που ανάψαμε μιά νύχτα στο Μανάο.
Ποίημα: Πικρία, Τοποθεσία: Ρίο ντε Τζανέιρο και Μανάους, Βραζιλία

Ἡ ξύλινη ποὺ ὅλοι ἀγαπήσαμε Γοργόνα,
καθὼς βουτᾶ παίρνει παράξενες ἀνάσες.
Προτοῦ κολλήσουμε γιὰ πάντα στὶς Σαργάσσες,
μᾶς πρόδωσε μ᾿ ἕνα πνιγμένο τοῦ Νορόνα.
Ποίημα: Μαρέα - Τοποθεσία: Fernando de Noronha, Βραζιλία

Σαλπάρουμε! Μας περιμένουν στο Μπραζίλι.
Ποίημα: Cambay's water -Τοποθεσία: Βραζιλία

Βλαστημά ο λοστρόμος τον καιρό
κ' είν' αλάργα τόσο η Τοκοπίλλα.
Ποίημα: Πούσι - Τοποθεσία: Tocopila, Χιλή

Μας προσμένουν πίπες αδειανές
και τελωνοφύλακες στο Τσίλι.
Ποίημα: Αρμίδα – Τοποθεσία: Χιλή

Οι Γιαπωνέζες, τα κορίτσια στη Χιλή,
κι οι μαύρες του Μαρόκου που πουλάνε μέλι,
έχουν σαν όλες τις γυναίκες τα ίδια σκέλη
και δίνουν με τον ίδιο τρόπο το φιλί.
Ποίημα: Καφάρ - Τοποθεσία: Χιλή

Συχώρεσέ με...Μια βραδιά θολή στο Σάντα Φε,
καθώς κάποια με κράταγε σφιχτά στην αγκαλιά της,
ετράβηξα απ' την κάλτσα της μια δέσμη από λεφτά
που όλη τη μέρα εμάζευεν απ' την αισχρήν δουλειά της.
Ποίημα: Ένας δόκιμος στη γέφυρα εν ώρα κινδύνου.
- Τοποθεσία: Σάντα Φε, Αργεντινή

Ἡ ξύλινη ποὺ ὅλοι ἀγαπήσαμε Γοργόνα,
καθὼς βουτᾶ παίρνει παράξενες ἀνάσες.
Προτοῦ κολλήσουμε γιὰ πάντα στὶς Σαργάσσες,
μᾶς πρόδωσε μ᾿ ἕνα πνιγμένο τοῦ Νορόνα.
Ποίημα: Μαρέα – Τοποθεσία: Θάλασσα των Σαργασσών

Πηχτὸ πούσι σκεπάζει τὰ καρνάγια.
West End - Thame's Street καὶ διπλὸς ἔρως.
Ἂς φυσᾶνε στὸ Πλάτα τὰ Παμπέρος,
ἂς ρολάρει τὸ κύμα στὴ Μπισκάγια.
Ποίημα: Στεριανὴ ζάλη – Τοποθεσία: 
Rio de la Plata, Ουρουγουάη – Αργεντινή
ΑΦΡΙΚΗ
Γιὰ τὸ ἄστρο τῆς Ἀνατολῆς κινήσαμε μικροί.
Πουλί, πουλάκι στεριανό, θάλασσα δὲ σοῦ πρέπει!
Καὶ σὲ ποὺ σὲ φυτέψαμε, παιδί, στὸ Κονακρί,
μὲ γράμμα συμβουλευτικό της μάνας σου στὴν τσέπη.
Ποίημα: Ο λύχνος του Αλλαδίνου – Τοποθεσία: Conakry, Γουινέα

Άλλοτες είχαμε τα πλοία κρυφό σκοπό,
μα ο κόσμος έγινε σαν αδειανή φυλλάδα,
είναι τι ίδιο πιά να μένεις στην Ελλάδα
με το να ταξιδεύεις στο Fernando Po.
Ποίημα: Καφάρ – Τοποθεσία: Bioko Norte, Ισημερινή Γουινέα

Ο Γουίλλη, ο μαύρος θερμαστής από το Τζιμπουτί,
όταν από τη βάρδια του τη βραδινή σχολούσε,
στην καμαρά μου ερχότανε, γελώντας, να με βρει,
κι ώρες πολλές για πράγματα περίεργα μου μιλούσε.
Ποίημα: Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί – Τοποθεσία: Τζιμπουτί

Μου 'λεγε πώς καπνίζουνε στο Αλγέρι το χασίς
και στο Άντεν πώς χορεύοντας πίνουν την άσπρη σκόνη
κι έπειτα πώς φωνάζουνε και πώς μονολογούν
όταν η ζάλη μ’ όνειρα περίεργα τους κυκλώνει
Μου 'λεγε ακόμα ότι είδε αυτός μια νύχτα που `χε πιει
πως πάνω σ’ άτι εκάλπαζε στην πλάτη της θαλάσσης
και πίσωθε του ετρέχανε γοργόνες με φτερά
σαν πάμε στ’ Άντεν μου `λεγε κι εσύ θα δοκιμάσεις
Ποίημα: Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί – Τοποθεσία: Άντεν, Υεμένη

Σ' ένα μαγαζί του Nossi Be
πήρες το μαχαίρι, δυό σελλίνια
Ποίημα: Σταυρός του Νότου – Τοποθεσία: Nosy Be, Μαδαγασκάρη

απόψε που αγκαλιάστηκαν Εβραίοι και Μουσουλμάνοι
και ταξιδέψαν τα νησιά στον πόντο, τα Κανάρια.
Ποίημα: Πικρία – Τοποθεσία: Κανάριες νήσοι, Ισπανία

Ξέχασα κείνο το μικρό κορίτσι από το Αμόι
και τη μουλάτρα που έζεχνε κρασί στην Τενερίφα
Ποίημα: Πικρία – Τοποθεσία: Τενερίφη, Ισπανία

Παρακαλῶ σε κάθησε νὰ ξημερώσει κάπως.
Χρῶμα νὰ βρῶ, τὸ πράσινο καὶ τίντες μυστικές.
Κι απέ, το θρύλο να σου πω που μου 'πε μαύρος κάπος
τη νύχτα που μας έγλειφε φωτιά στο Μαρακές.
Ποίημα: Μουσώνας – Τοποθεσία: Marrakech, Μαρόκο

Οι Γιαπωνέζες, τα κορίτσια στη Χιλή,
κι οι μαύρες του Μαρόκου που πουλάνε μέλι,
έχουν σαν όλες τις γυναίκες τα ίδια σκέλη
και δίνουν με τον ίδιο τρόπο το φιλί.
Ποίημα: Καφάρ – Τοποθεσία: Μαρόκο

Δούλευε τὸ φτυάρι, μαῦρε τοῦ Μαρόκου
ποὺ μασᾶς βοτάνια γιὰ τὸν πυρετό.
Ποίημα: Black and White– Τοποθεσία: Μαρόκο

Τῆς τραμουντάνας τ᾿ ἄστρο, τ᾿ ἄστρα τοῦ Νοτιᾶ
παντρεύονται μὲ πορφυρόχρωμους κομῆτες.
Τοῦ Mazagan οἱ θερμαστὲς οἱ Σοδομίτες
παῖξαν τοῦ Σέσωστρη τὴν κόρη στὰ χαρτιά.
Ποίημα: Μαρέα – Τοποθεσία: El Jadida (Mazagan), Μαρόκο

«Συχώρεσέ με...Κάποτες όπου 'χα πιει πολύ
και δεν εκαταλάβαινα το τι έκανα, στο Αλγέρι»
Ποίημα: Ένας δόκιμος στη γέφυρα εν ώρα κινδύνου.
- Τοποθεσία: Αλγέρι, Αλγερία

Απάνω μου έχω πάντοτε στη ζωνη μου σφιγμένο
«ένα μικρό αφρικανικόν ατσάλινο μαχαίρι
όπως αυτά που συνηθούν και παίζουν οι αραπάδες
που από ένα γέρον έμπορο τ' αγόρασα στ' Αλγέρι.»
Ποίημα: Ένα μαχαίρι - Τοποθεσία: Αλγέρι, Αλγερία

«Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφαξ
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.»
Ποίημα: Mal du depart- Τοποθεσία: Αλγέρι, Αλγερία

«Σημάδι μαῦρο ἀπόμεινε κι ἂς ἔσπασε ὁ χαλκᾶς.
-Στὴν ἀγoρὰ τοῦ Ἀλιτζεριοῦ δεμένη νὰ σὲ σύρω.-»
Ποίημα: Ο λύχνος του Αλλαδίνου- Τοποθεσία: Αλγέρι, Αλγερία

«Μου 'λεγε πώς καπνίζουνε στο Αλγέρι το χασίς
και στο Άντεν πώς χορεύοντας πίνουν την άσπρη σκόνη
κι έπειτα πώς φωνάζουνε και πώς μονολογούν
όταν η ζάλη μ’ όνειρα περίεργα τους κυκλώνει»
Ποίημα: Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί. 
- Τοποθεσία: Αλγέρι, Αλγερία

Ὁλονυχτιὲς τὸν πότισες μὲ τὸ κρασὶ τοῦ Μίδα
κι ὁ φάρος τὸν ἐλίκνιζε μὲ τρεῖς ἀναλαμπές.
Δίπλα ὁ λοστρόμος μὲ μακριὰ πειρατικὴ πλεξίδα
κι ἀλάργα μας τὸ σκοτεινὸ λιμάνι τοῦ Gabes.
Ποίημα: Εσμεράλδα – Τοποθεσία: Gabes, Τυνησία

Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφαξ
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.
Mal du depart – Τοποθεσία: Sfax, Τυνησία

Ήμουνα τότε δόκιμος σ' ένα λαμπρό ποστάλ
και ταξιδεύαμε Αίγυπτο γραμμή Νότιο Γαλλία.
Ποίημα: Μαραμπού – Τοποθεσία: Αίγυπτος

Ἄσχημος εἶμαι. Ἁμαρτωλὸς σὲ φρέσκο τοῦ Ἀνωνύμου,
χυμένο εἶναι τὸ μάτι μου μὲ χτύπημα σφυριοῦ,
τὸ αὐτὶ κομμένο, κι ἔχασα μία νύχτα τὴ φωνή μου
στὴ ναυμαχία τοῦ Μισιριοῦ.
Ποίημα: Fresco – Τοποθεσία: Αίγυπτος

Καὶ μοῦ ῾πε αὐτὸς πὼς μία φορὰ τοῦ τὴν ἐπούλησε ἕνας,
στὴν Ἀλεξάντρεια, ἔμπορος ναρκωτικῶν, Ἀράπης
Ποίημα: Έχω μια πίπα - Τοποθεσία: Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος

Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό
στάλα τη στάλα συναγμένο απ’ το κορμί σου
σε τάσι αρχαίο, μπακιρένιο αλγερινό,
που κοινωνούσαν πειρατές πριν πολεμήσουν.
Σκουριά πυρόχρωμη στις μίνες του Σινά.
Ποίημα: Fata Morgana Τοποθεσία: Σινά, Αίγυπτος
ΑΣΙΑ
Rosso romano, πορφυρό της Δαμασκός.
Βελούδο που σκεπάζει ιερὸ δισκοπότηρο.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Δαμασκός, Συρία

Πανί δερμάτινο, αλειμμένο με κερί,
οσμή από κέδρο, από λιβάνι, από βερνίκι,
όπως μυρίζει αμπάρι σε παλιό σκαρί
χτισμένο τότε στον Ευφράτη στη Φοινίκη.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Φοινίκη

Πανί δερμάτινο, αλειμμένο με κερί,
οσμή από κέδρο, από λιβάνι, από βερνίκι,
όπως μυρίζει αμπάρι σε παλιό σκαρί
χτισμένο τότε στον Ευφράτη στη Φοινίκη.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Ευφράτης ποταμός

Πούθ' έρχεσαι; Απ' τη Βαβυλώνα.
Πού πας; Στο μάτι του κυκλώνα.
Ποιαν αγαπάς; Κάποια τσιγγάνα.
Πώς τη λένε; Φάτα Μοργκάνα.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Βαβυλώνα

Πάντα οι κυκλώνες έχουν γυναικείο όνομα. Εύα από τη Κίο.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Gemlik, Τουρκία

Και τι δεν έχω υποσχεθεί και τι δεν έχω τάξει,
μα τα σαράντα κύματα μου φταίνε και ξεχνώ
της Άγρας τα μακριά σαριά, του Σάντουν το μετάξι
και τα θυμάμαι μόλις δω αναθρώσκοντα καπνό.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη ΙΙ - Τοποθεσία: Agra, Ινδία

Τοῦ ναύτη δῶσ᾿ του στὴ στεριὰ κρεβάτι, καὶ νὰ πιεῖ.
-Ὅλο τὸν κόσμο γύρισες, μὰ τίποτα δὲν εἶδες...-
Μὲς στὸ μετάξι κρύβονταν τῆς Ἴντιας οἱ σκορπιοὶ
κ᾿ ἔφερνε ὁ ἀγέρας τῆς νοτιᾶς στὴν πλώρη ἄμμο κι ἀκρίδες.
Ποίημα: Ο λύχνος του Αλλαδίνου - Τοποθεσία: Ινδία

Ξημέρωσε κι ήρθε ο φακίρης με τα φίδια,
η μαχαράνα του Μυζόρ δε φάνηκε όμως!...
Ποίημα: Cambay's water – Τοποθεσία: Mysore, Ινδία

Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφαξ 
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία, 
κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς, 
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.
Ποίημα: Mal du depart – Τοποθεσία: Chennai (ή αλλιώς Μαδράς), Ινδία

Ἕνα κοχύλι σκουλαρίκι ἔχεις στ᾿ αὐτὶ
καὶ στὰ μαλλιὰ θαλασσινὸ πράσινο ἀστέρα.
Tropical stormy-In Madras area cholera,
καὶ στὰ νησιὰ τοῦ Lakha-diwa πυρετοί.
Ποίημα: Θαλασσία πανίς - Τοποθεσία: Chennai (ή αλλιώς Μαδράς), Ινδία

Πέρ’ απ’ τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα,
χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια.
Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια
που σου 'πανε μια κούφια ώρα στην Αθήνα
Ποίημα: Kuro Siwo – Τοποθεσία: γέφυρα του Αδάμ (νότια Ινδία)

Ὁ Νάγκελ Χάρμπορ, Νορβηγὸς πιλότος στὸ Κολόμπο, [...]
πλοίαρχος σὲ φορτηγὰ καράβια,
ἀφοῦ τὸν κόσμο γύρισαν ὁλόκληρο, μία μέρα
κουράστηκε κι ἀπόμεινε πιλότος στὸ Κολόμπο.
Ποίημα: Ο πιλότος Nagel – Τοποθεσία: Colombo, Σρι Λάνκα

Ένα κοχύλι σκουλαρίκι ἔχεις στ᾿ αὐτὶ
καὶ στὰ μαλλιὰ θαλασσινὸ πράσινο ἀστέρα.
Tropical stormy-In Madras area cholera,
καὶ στὰ νησιὰ τοῦ Lakha-diwa πυρετοί.
Ποίημα: Θαλασσία πανίς – Τοποθεσία: Lakshadweep, Ινδία

Στο ημερολόγιο γράψαμε: « Κυκλών και καταιγίς ».
Εστείλαμε το S.O.S. μακριά σε άλλα καράβια,
κι εγώ κοιτάζοντας χλωμός τον άγριον Ινδικό
πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουμε μια μέρα στη Μπατάβια.
Ποίημα: Ένας δόκιμος στη γέφυρα εν ώρα κινδύνου. 
- Τοποθεσία: Ινδικός ωκεανός

Και μια βραδιά στη Μπούρμα, ή στη Μπατάβια
στα μάτια μιας Ινδής που θα χορέψει
γυμνή στα δεκαεφτά στιλέτα ανάμεσα,
θα δείτε - ίσως - τη Γκρέτα να επιστρέψει.
Ποίημα: Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ.
- Τοποθεσία: Βιρμανία (Μιανμάρ)

Τα φορτηγά είναι κακοτάξιδα κι αργούν,
μες στα ποστάλια πλήττεις βλέποντας τουρίστες,
το να φορτώνεις μήνες ρύζια στο Ραγκούν
είν' ένα πράγμα που σκοτώνει τους αρτίστες.
Ποίημα: Καφάρ – Τοποθεσία: Yangon, Βιρμανία

ionia 1948 φωτογραφία του καραβιού που ταξίδευε ο Ν.Καββαδίας το 1950,53,54
φωτογραφία του καραβιού «Ionia» το 1948 που
ταξίδευε ο Ν. Καββαδίας το 1950, 1953 και 1954

Πολλὲς φορὲς μαλώνουνε, παίζουν γροθιὲς καὶ βγάζουν
κάτι μαχαίρια ναυτικὰ τοῦ Σέφιλντ σκουριασμένα.
χτυπιοῦνται καὶ πεθαίνουνε πάνω σὲ μπάλες κάμποτ
ἢ σὲ τσουβάλια ἀπ᾿ τὸ Penang μπαχαρικὰ γιομάτα.
Ποίημα: Μαύρη λίστα – Τοποθεσία: νησί Penang, Μαλαισία

Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφαξ
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.
Ποίημα: Mal du depart – Τοποθεσία: Σιγκαπούρη

Στο ημερολόγιο γράψαμε: « Κυκλών και καταιγίς ».
Εστείλαμε το S.O.S. μακριά σε άλλα καράβια,
κι εγώ κοιτάζοντας χλωμός τον άγριον Ινδικό
πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουμε μια μέρα στη Μπατάβια.
Ποίημα: Ένας δόκιμος στη γέφυρα εν ώρα κινδύνου.
Τοποθεσία: Τζακάρτα, Ινδονησία

Και μια βραδιά στη Μπούρμα, ή στη Μπατάβια
στα μάτια μιας Ινδής που θα χορέψει
γυμνή στα δεκαεφτά στιλέτα ανάμεσα,
θα δείτε - ίσως - τη Γκρέτα να επιστρέψει.
Ποίημα: Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ. 
Τοποθεσία: Τζακάρτα, Ινδονησία

Μα στου νότου τα νησιά, στο στενό του Μακασάρ,
το κουρσεύουν πειρατές, και δε γύρισε ποτές.
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και για γέρους. 
Τοποθεσία: στενό του Makassar

Και μια γριά στο Αννάμ, κεντήστρα στίγματος,
- μια γριά σ' ένα πολύβουο καφενείο -
μια αιμάσσουσα καρδιά θα μου στιγμάτιζε,
κι ένα γυμνό, στο στήθος σας, κρανίο."
Ποίημα: Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ – 
Τοποθεσία: Αννάμ, Βιετνάμ (Γαλλικό προτεκτοράτο ως το 1949)

Πολλές φορές στα σκοτεινά τον είδανε τα βράδια
με βότανα το στήθος του να τρίβει, οι θερμαστές...
"Του κάκου, το 'ξερε κι αυτός καθώς το ξέρουν όλοι,
ότι του Αννάμ Τα στίγματα δε σβήνουνε ποτέ
Ποίημα: William George Allum– Τοποθεσία: Αννάμ, Βιετνάμ 
(Γαλλικό προτεκτοράτο ως το 1949)

Να 'χαμε το λύχνο του Αλαδίνου ή το γέρο νάνο απ' τη Καντόνα.
Ποίημα: Fata Morgana - Τοποθεσία: Canton, Guangdong, Κίνα

«Αριβάρει στο Μακάο μ' ένα φόρτωμα κακάο»
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και γέρους – Τοποθεσία: Macau, Κίνα

- της Αγρας τα μακριά σαριά, του Σάντουν το μετάξι -
Ποίημα: Θεσσαλονίκη ΙΙ – Τοποθεσία: Shantou, Guangdong, Κίνα

Ξέχασα κείνο το μικρό κορίτσι από το Αμόι
Ποίημα: Πικρία – Τοποθεσία: Xiamen (Amoy), Fujian, Κίνα

Να προλάβει τη Σαγκάη, να φορτώσει το άσπρο τσάι.
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και γιά γέρους – Τοποθεσία: Shangai, Κίνα

«Οι Γιαπωνέζες, τα κορίτσια στη Χιλή,
κι οι μαύρες του Μαρόκου που πουλάνε μέλι»
Ποίημα: Καφάρ – Τοποθεσία: Ιαπωνία

Η λαμαρίνα! ...η λαμαρίνα όλα τα σβήνει.
Μας έσφιξε το kuro siwo σαν μια ζώνη
κι συ κοιτάς ακόμη πάνω απ’το τιμόνι,
πως παίζει ο μπούσουλας καρτίνι με καρτίνι.
Ποίημα: Kuro Siwo – Τοποθεσία: ρεύμα Κουροσίβο (Kuroshio current)

ΩΚΕΑΝΙΑ – ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ
Ήρθες να με δεις κι όμως δε μ' είδες
έχω απ' τα μεσάνυχτα πνιγεί
χίλια μίλια πέρ' απ' τις Εβρίδες.
Ποίημα: Πούσι – Τοποθεσία: New Hebrides (Εβρίδες), Ειρηνικός ωκεανός

Φώτα του Melbourne. Βαρετά κυλάει ο Yara Yara
ανάμεσα σε φορτηγά πελώρια και βουβά,
φέρνοντας προς το πέλαγος, χωρίς να δίνει δυάρα,
του κοριτσιού το φίλημα, που στοίχισε ακριβά.
Ποίημα: Yara Yara – Τοποθεσία: Yarra River, Αυστραλία

Κάτου στα νερά του Port Pegassu βρέχει πάντα τέτοιαν εποχή.
Ποίημα: Πούσι – Τοποθεσία: Port Pegasus, Νέα Ζηλανδία

Κ' έπειτα στις ξέρες του Ακορά
τσούρμο τ' άγριο κύμα να μας βγάλει
τέρατα βαμμένα πορφυρά
με φτερούγες γλάρων στο κεφάλι.
Ποίημα: Αρμίδα – Τοποθεσία: ξέρες του Ακορά, Ν. Ζηλανδία

Στην Ταϊτή έζησε μήνες κι ο Λοτί
Ποίημα: Καφάρ – Τοποθεσία: Ταϊτή, Γαλλ. Πολυνησία

αν πας λιγάκι παρακάτου, στις Μαρκίζες,
που άλλοτες τρώγανε μπανάνες κι άγριες ρίζες,
καλλυντικά τώρα πουλάνε του Coty.
Ποίημα: Καφάρ – Τοποθεσία: Marquesas Islands, Γαλλ. Πολυνησία

ΕΥΡΩΠΗ
Βγαίνει από τη Τζιμπεράλτα δίχως μπούσουλα και χάρτα.
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και γιά γέρους – Τοποθεσία: Γιβραλτάρ

Κι ακόμα, Κύριε...ντρέπομαι να το συλλογιστώ, [...]
κοιμήθηκα μ' έναν μικρόν εβραίο στη Σεβίλλια.
Ποίημα: Ένας δόκιμος στη γέφυρα εν ώρα κινδύνου 
– Τοποθεσία: Σεβίλλη, Ισπανία

Κοπέλες απ' το Δίστομο φέρτε νερό και ξίδι.
κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά
σύρε για κείνο το στερνό στην Κόρδοβα ταξίδι
μέσα απ’ τα διψασμένα της χωράφια τα ανοιχτά
Ποίημα: Federico Garcia Lorca – Τοποθεσία: Κόρδοβα, Ισπανία

Πυξίδα γέρικη ataxie locomotrice
και στοιχειωμένη από τα χείλια σου σφυρίχτρα.
Στην κόντρα γέφυρα προσμένατε κι οι τρεις
να λύσει τ’ άστρο του Αλμποράν η χαρτορίχτρα.
Ποίημα: Μαρέα – Τοποθεσία: φάρος του Αλμποράν

«Μα όξω από τη Βαρκελώνα το μπατάρει μιά χελώνα»
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και γιά γέρους 
– Τοποθεσία: Βαρκελώνη, Ισπανία

«...Σὲ κρεμεζί, Νύφη λεβέντρα Ἰβηρική.
Ἀνάβουνε τοῦ Barriochino τὰ φανάρια.
Σπανιόλοι μου θαλασσοβάτες καὶ Γραικοί.
Γκρέκο καὶ Λόρκα -Ἱσπανία καὶ Πασιονάρια...»
Ποίημα: Ἀντίσταση – Τοποθεσία: Βαρκελώνη, Ισπανία

Βαμμένη. Να σε φέγγει κόκκινο φανάρι.
Γιομάτη φύκια και ροδάνθη αμφίβια Μοίρα.
Καβάλαγες ασέλωτο με δίχως χαλινάρι,
πρώτη φορά σε μια σπηλιά στην Αλταμίρα
Ποίημα: Γυναίκα – Τοποθεσία: Αλταμίρα, Χώρα των Βάσκων, Ισπανία

«Κάποια βραδιὰ ὡς περνούσαμε ἀπὸ τὸ Bay of Bisky
μ᾿ ἕνα μικρὸ τὸν βρήκανε στὰ στήθια τοῦ σπαθί.»
Ποίημα: William George Allum– Τοποθεσία: κόλπος Biscay

«Ἂς φυσᾶνε στὸ Πλάτα τὰ Παμπέρος, ἂς ρολάρει τὸ κύμα στὴ Μπισκάγια.»
Ποίημα: Στεριανὴ ζάλη – Τοποθεσία: κόλπος Biscay (Βισκαϊκός κόλπος)

Καὶ μόνον ὅταν στὴν Κορνίς, σὲ κάποιο γκρίζο σπίτι,
γύρω ἀπὸ ἑβραίους πού ῾χανε μὲ γυναικεῖα ντυθεῖ,
σᾶς ἔχασα γιὰ μία στιγμὴ ἀπ᾿ τὰ μάτια μου, μοῦ ἐφάνη
ὁ φύλακάς μου ὁ ἄγγελος πὼς εἶχε πιὰ χαθεῖ.
Ποίημα: Γράμμα απ'τη Μαρσίλλια – Τοποθεσία: Corniche, Μασαλία, Γαλλία

Ακόμη ξέρω τον αρχαίο σκοπό του Μινικάπε,
τη φοινικιά που ζωντανή θρηνεί στο Παραμέ.
Μα ένα πουλί μου μύνησε πως κάποιος άλλος σ' τα 'πε
κάποιος , που ξέρει να ιστορά καλύτερα από με.
Ποίημα: Μουσώνας – Τοποθεσία: Paramé, Παρίσι

«Σε ντύνουν και σε γδύνουνε καλόγνωμα κορίτσια,
το' να, η Νικόλ που μύριζεν αμπέλια από την Λορραίνη.»
Ποίημα: Marco Polo – Τοποθεσία: Λωρραίνη, Γαλλία

Σὲ πολιτεῖες τοῦ Καναλιοῦ, στὸ Λίβερπουλ, στὸ Σουὰνς
βλέπει κανεὶς πρωὶ πρωί, στοὺς ντόκους μὲ τὰ κρένια
[...]
Ὅμως περνοῦν τὸ τρομερὸ κανάλι τοῦ Saint George
κι ὀρθοπλωρίζουνε γιὰ κεῖ ποὺ κυβερνάει πούσι
Ποίημα: Coaliers - Τοποθεσία: κανάλι της Μάγχης 
(ίσως εννοεί και το κανάλι του St George)
Ποίημα: Coaliers - Τοποθεσία: Swansea, Μ. Βρετανία

Σὲ πολιτεῖες τοῦ Καναλιοῦ, στὸ Λίβερπουλ, στὸ Σουὰνς
βλέπει κανεὶς πρωὶ πρωί, στοὺς ντόκους μὲ τὰ κρένια
Ποίημα: Coaliers – Τοποθεσία: Liverpool, Μ. Βρετανία

Πολλὲς φορὲς μαλώνουνε, παίζουν γροθιὲς καὶ βγάζουν
κάτι μαχαίρια ναυτικὰ τοῦ Σέφιλντ σκουριασμένα.
Ποίημα: Μαύρη λίστα – Τοποθεσία: Sheffield, Μ. Βρετανία

Πηχτὸ πούσι σκεπάζει τὰ καρνάγια.
West End - Thame's Street καὶ διπλὸς ἔρως.
Ἂς φυσᾶνε στὸ Πλάτα τὰ Παμπέρος,
ἂς ρολάρει τὸ κύμα στὴ Μπισκάγια.
Ποίημα: Στεριανὴ ζάλη – Τοποθεσία: Thames street, Λονδίνο

Πηχτὸ πούσι σκεπάζει τὰ καρνάγια.
West End - Thame's Street καὶ διπλὸς ἔρως.
Ἂς φυσᾶνε στὸ Πλάτα τὰ Παμπέρος,
ἂς ρολάρει τὸ κύμα στὴ Μπισκάγια.
Ποίημα: Στεριανὴ ζάλη – Τοποθεσία: West End, Λονδίνο

Βλέπω στὸ Λονδίνο ἐγὼ τὴ Fanny
στὸ κρεβάτι σου ἄλλον νὰ φιλεῖ.
Ποίημα: Black and White– Τοποθεσία: West End, Λονδίνο

Γράφει ἡ προπέλα φεύγοντας ξοπίσω: «σὲ προδίνω»
κι ὁ γρύλος τὸ ξανασφυράει στριγγὰ τοῦ τιμονιοῦ.
Μὴ φεύγεις. Πές μου, τό ῾πνιξες μία νύχτα στὸ Λονδίνο
ἢ στὰ βρομιάρικα νερὰ κάποιου ἄλλου λιμανιοῦ;
Ποίημα: Εσμεράλδα– Τοποθεσία: West End, Λονδίνο

Τοῦ Ἄλμπορ τὸ φανάρι πότε θὰ φανεῖ;
Οἱ μαθήτριες σχολάσανε τοῦ ᾠδείου.
Φωτεινὲς ρεκλάμες τῆς ὁδοῦ Σταδίου.
Γέφυρα βρεγμένη σκοτεινή.
[...]
Τζίντζερ, ποὺ κοιτᾶς μὲ τὸ γυαλί,
τὸ φανάρι τοῦ Ἄλμπορ δὲν ἐφάνη.
Ποίημα: Black and White – Τοποθεσία: Aalborg, Δανία

Μὰ πάντα συλλογίζονταν τὴν μακρινή του χώρα
καὶ τὰ νησιὰ πού ῾ναι γεμάτα θρύλους, τὰ Λοφοῦτεν.
Ὅμως μία μέρα πέθανε στὴν πιλοτίνα μέσα
ξάφνου σὰν ξεπροβόδισε τὸ Steamer Tank «Fjord Folden»
ὅπου ἔφευγε καπνίζοντας γιὰ τὰ νησιὰ Λοφοῦτεν...
Ποίημα: Ο πιλότος Nagel – Τοποθεσία: νησιά Lofoten, φιόρδ Folden, Νορβηγία

Ταξίδευες κυνηγημένη ἀπὸ τὴ μοίρα σου
γιὰ τὴ κατάλευκη μὰ πένθιμη Ἑλβετία
Ποίημα: A bord de l᾿ «Aspasia» - Τοποθεσία: Ελβετία

Τη μαχαιριά που μού 'δωσε ο Μαγιάρος στην Κωστάντζα
Ποίημα: Πικρία – Τοποθεσία: Costanza, Ρουμανία

Χαμηλὸς οὐρανὸς γιομάτος ἄστρα,
μὰ δὲ μοιάζει μ᾿ αὐτὸν ποὺ σὲ γνωρίζει.
Ἡ μπαρκέτα γυρίζει; Δὲ γυρίζει.
Τὸ κορίτσι νυστάζει στὴν Καράστρα. 
Ποίημα: Στεριανή ζάλη – Τοποθεσία: Kara straits
(στενά στη θάλασσα του Καρά στη βόρεια Ρωσία)

«Πούθ' έρχεται ο πικρός καφές, το σάνταλο από πού.
Και φτάσαμε στης Βενετιάς τα θαυμαστά καρνάγια.»
Ποίημα: Marco Polo – Τοποθεσία: Βενετία, Ιταλία

Σου πήρα από τη Νάπολη μια ψεύτικη καμέα
κι ένα κοράλλι ξέθωρο μαζί.
Πίσω απ' το φριγκορίφικο στην άδεια προκυμαία
έβενος, γλώσσα της φωτιάς, στο βάθος κρεμεζί
Ποίημα: Yara Yara – Τοποθεσία: Νάπολι, Ιταλία

Κάποια βραδιά, ποὺ ἀπὸ τὸ Στρόμπολι περνούσαμε
εἶπες σὲ κάποιον γελαστή, σὲ τόνο ἀστείου:
«Πῶς μοιάζει τ᾿ ἄρρωστο κορμί μου, καθὼς καίγεται,
μὲ τὴν κορφὴ τὴ φλεγόμενη τοῦ ἡφαιστείου!»
Ποίημα: A bord de l᾿ «Aspasia» – Τοποθεσία: Stromboli, Ιταλία

Νὰ καὶ ἡ Ναυσικὰ ἀπὸ τσοὺ Κορφοὺς
τυλιγμένη μὲς στὴ σαπουνάδα.
Εἶχε τρεῖς φονιάδες ἀδερφοὺς
κάπου στὸ Μαντούκι, στὴ Σπιανάδα.
Ποίημα: Παιδεία – Τοποθεσία: Κέρκυρα

Μα ένας Κεφαλλονίτης, κειοπίσω απ' τη Δολίχα,
τραμπάκουλο αρματώνει και το βαφτίζει Τρίχα. 
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και γιά γέρους
– Τοποθεσία: Δολίχα, Κεφαλλονιά

Φαίνανε πανί στον αργαλειό
και σε ταρσανά ξομπλιάζαν κατάρτι
αντίκρυ στο Νήρυτο και στο Δασκαλιό
για ένα κοριτσάκι από την Σπάρτη.» 
Ποίημα: Παιδεία – Τοποθεσία: Δασκαλιό
(Αστερίς, βραχονησίδα) – Κεφαλλονιά

«Φαίνανε πανί στον αργαλειό
και σε ταρσανά ξομπλιάζαν κατάρτι
αντίκρυ στο Νήρυτο και στο Δασκαλιό
για ένα κοριτσάκι από την Σπάρτη.»
Ποίημα: Παιδεία – Τοποθεσία: Νήριτο (Όρος Ιθάκη)

Ἕνα κοπάδι ἐλέφαντες, μαϊμοῦδες καὶ καμῆλες
σοῦ κουβαλοῦσαν σὲ μακρὺ ποντόνι τὰ προικιά.
Μὰ τά ῾πιε ἀνεμορούφουλας ἀπέξω ἀπὸ τὶς Μύλες
καὶ ξέστρωσες τὸ νυφικὸ κρεβάτι σου, Θιακιά.
Ποίημα: Fresco – Τοποθεσία: Ιθάκη (Θιάκι)

Καβατζάρει το Σχινάρι, τονε κλαίγαν κι οι γαϊδάροι.
Ποίημα: Νανούρισμα για μωρά και γιά γέρους 
- Τοποθεσία: Σκινάρια, Ζάκυνθος

«Φαίνανε πανί στον αργαλειό
και σε ταρσανά ξομπλιάζαν κατάρτι
αντίκρυ στο Νήρυτο και στο Δασκαλιό
για ένα κοριτσάκι από την Σπάρτη.»
Ποίημα: Παιδεία – Τοποθεσία: Σπάρτη

Ὁ πλοίαρχος Φλέτσερ ἔριξε τὸ «Σχὲλδ» στὸν Ματαπᾶ
μία μέρα ποὺ τῶν θαλασσῶν παλεῦαν τὰ στοιχεῖα
Ποίημα: Ο πλοίαρχος Φλέτσερ – Τοποθεσία: ακρωτήριο Ταίναρο

Κοπέλες απ' το Δίστομο φέρτε νερό και ξίδι.
κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά
σύρε για κείνο το στερνό στην Κόρδοβα ταξίδι
μέσα απ’ τα διψασμένα της χωράφια τα ανοιχτά
Ποίημα: Federico Garcia Lorca – Τοποθεσία: Δίστομο, Βοιωτίας

...μὰ τίποτ᾿ ἀπ᾿ τὸ πλήρωμα δὲν ἔπαθε κανεὶς
κι ὅλοι μὲ κάποιο ρυμουλκὸ στὸν Πειραιᾶ ἐπιστρέψαν.
Ποίημα: Ο πλοίαρχος Φλέτσερ – Τοποθεσία: Πειραιάς

Τοῦ Ἄλμπορ τὸ φανάρι πότε θὰ φανεῖ;
Οἱ μαθήτριες σχολάσανε τοῦ ᾠδείου.
Φωτεινὲς ρεκλάμες τῆς ὁδοῦ Σταδίου.
Γέφυρα βρεγμένη σκοτεινή.
Ποίημα: Black and White – Τοποθεσία: οδός Σταδίου, Αθήνα

Στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω
κ' ίσα έν' αντρίκιο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό.
Ποίημα: Federico Garcia Lorca – Τοποθεσία: Καισαριανή, Αθήνα

Μὲ τὸ καράβι τοῦ Θησέα σ᾿ ἀφήσαμε στὴ Νάξο.
Γυμνή, μ᾿ ἕνα στὰ πόδια σου θαλασσινὸ σκουτί.
Σὲ ποιὲς σπηλιὲς ἐκρύφτηκες καὶ πῶς νὰ σὲ φωνάξω;
Κοστάρω κι ὅλο μὲ τραβάει μακριὰ τὸ καραντί.
Ποίημα: Fresco – Τοποθεσία: Νάξος

δόξα του κρύσταλλου, κρασί απ' τη Σαντορίνη.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Σαντορίνη

Σημάδι μαῦρο ἀπόμεινε κι ἂς ἔσπασε ὁ χαλκᾶς.
-Στὴν ἀγoρὰ τοῦ Ἀλιτζεριοῦ δεμένη νὰ σὲ σύρω.-
Καὶ πήδηξ᾿ ὁ μικρὸς θεὸς μία νύχτα, τῶν Ἰνκᾶς,
στοῦ Αἰγαίου τὰ γαλανὰ νερά, δύο μίλια ὄξω ἀπ᾿ τὴ Σκύρο.
Ποίημα: Ο λύχνος του Αλλαδίνου – Τοποθεσία: Σκύρος (και Αλγέρι)

Οι κάβες της Γερακινής και το Στρατόνι.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Γερακινή, Χαλκιδικής

Κατέβηκε ο Πολύγυρος και γίνηκε λιμάνι.
Λιμάνι κατασκότεινο, στενό, χωρίς φανάρια
Ποίημα: Πικρία – Τοποθεσία: Πολύγυρος, Χαλκιδική

Σκουριά πυρόχρωμη στις μίνες του Σινά.
Οι κάβες της Γερακινής και το Στρατόνι.
Το επίχρισμα. Η άγια σκουριά που μας γεννά,
Μας τρέφει, τρέφεται από μας, και μας σκοτώνει.
Ποίημα: Fata Morgana – Τοποθεσία: Στρατώνι, Χαλκιδική

Τράνταζε σαν από σεισμό συθέμελα ο Χορτιάτης
κι ακόντιζε μηνύματα με κόκκινη βαφή.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη ΙΙ – Τοποθεσία: Χορτιάτης, Θεσσαλονίκη

Μα έριχνε η Τούμπα, σε διπλό κρεβάτι, τα χαρτιά της.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη ΙΙ – Τοποθεσία: Τούμπα, Θεσσαλονίκη

Αύριο σαν τότε και χωρίς χρυσάφι στο μανίκι,
μάταια θα ψάχνεις το στρατί που πάει για το Depot.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη – Τοποθεσία: Ντεπώ, Θεσσαλονίκη

Σ' έστειλε ο πρώτος στα νερά να πας για να γραδάρεις,
μα εσύ θυμάσαι τη Σμαρώ και την Καλαμαριά.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη – Τοποθεσία: Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

Κι αν κάποια στην Καλαμαριά πουκάμισο μου ράβει,
μπορεί να 'ρθω απ' τα πέλαγα με τη φυρονεριά.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη ΙΙ – Τοποθεσία: Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

Κάτω από φώτα κόκκινα κοιμάται η Σαλονίκη
Ποίημα: Θεσσαλονίκη – Τοποθεσία: Θεσσαλονίκη

Της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι.
Να μην τολμήσεις να τη δεις ποτέ από τη στεριά.
Ποίημα: Θεσσαλονίκη ΙΙ – Τοποθεσία: Θεσσαλονίκη

Βιογραφικό του ποιητή Νίκου ΚΑΒΒΑΔΙΑ

Νίκου ΚΑΒΒΑΔΙΑ

Από τους ελάσσονες Έλληνες ποιητές, που παραμένει αρκετά δημοφιλής χάρις στον Θάνο Μικρούτσικο, που μελοποίησε ποιήματά του στον εμβληματικό του δίσκο «Σταυρός του Νότου». 
Δείτε σχετικά: Στον Σταυρό του Νότου ταξιδεύει ο Θάνος Μικρούτσικος †
Στην ποίησή του Νίκου Καββαδία κυριαρχούν τα μοτίβα της φυγής, του εξωτισμού και του κοσμοπολιτισμού.

Ο ποιητής των «μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων» γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 1910 στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας. Ο πατέρας του, Χαρίλαος, είχε τη ρωσική υπηκοότητα και διατηρούσε επιχείρηση εισαγωγών - εξαγωγών. Η μητέρα του, Δωροθέα, ήταν κεφαλλονίτικης καταγωγής. 

Ήρθε στην Ελλάδα το 1914. Σε ηλικία τεσσάρων ετών, η οικογένειά του επέστρεψε στην Κεφαλονιά και το 1920 μετακόμισε στον Πειραιά, όπου τελείωσε το Δημοτικό και το εξατάξιο Γυμνάσιο. Μαθη­τής του Δημοτικού έγρα­ψε τα πρώτα του ποιήματα.

Το 1928 δίνει εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή, αλλά την ίδια χρονιά αρρωσταίνει βαριά ο πατέρας του και αναγκάζεται να δουλέψει. Για μερικούς μήνες εργάζεται σε ναυτικό γραφείο, κρατώντας τα λογιστικά βιβλία

Το 1929, αμέσως μετά το θάνατο του πατέρα του, μπαρκάρισε ως ναύτης, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να δημοσιεύει τις εμπειρίες του από τα ταξίδια. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, αποτυπώνει στο χαρτί τις εικόνες από τα μέρη που επισκέπτεται, τη ναυτική ζωή, τους ναυτικούς και τις σχέσεις τους με την πατρίδα τους, τη θάλασσα και τις γυναίκες. 

Τον Ιούνιο του 1933 κυκλοφορεί την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο «Μαραμπού» και εισαγωγικό σημείωμα του Καίσαρα Εμμανουήλ. Το βιβλίο τυπώνεται σε 245 αντίτυπα, στο τυπογραφείο του περιοδικού «Ο Κύκλος», με έξοδα του ίδιου.

Το 1939 παίρνει το δίπλωμα ασυρματιστή, αν και αρχικά ήθελε να γίνει καπετάνιος.

1940: Ακολουθεί ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, πηγαίνει στρατιώτης στην Αλβανία και στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής μένει ξέμπαρκος στην Αθήνα. Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου επιστρατεύτηκε ως ημιονηγός και τις εμπειρίες αυτές τις κατέγραφε στο πεζογράφημα «Στο άλογό μου». 

Στη διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στο ΕΑΜ, αρχικά στο ΕΑΜ Ναυτικών και αργότερα στο ΕΑΜ Λογοτεχνών - Ποιητών. Την περίοδο αυτή άρχιζε να δημοσιεύει και τα αντιστασιακά του ποιήματα με πρώτο το «Αθήνα 1943», ενώ το 1944 δημοσίευσε το ποίημα «Στον τάφο του ΕΠΟΝίτη». 

Το 1945 δημοσίευσε το «Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα» και το ποίημα «Αντίσταση». Ο Νίκος Καββαδίας ανέλαβε για ένα διάστημα επικεφαλής του ΕΑΜ Λογοτεχνών - Ποιητών μέχρι που μπάρκαρε πάλι, ενώ το 1946, μαζί με άλλους διανοούμενους, υπέγραψε διαμαρτυρία κατά του Γ' Ψηφίσματος που ήταν ο «θεμέλιος λίθος» του αντικομμουνιστικού οργίου.

Ξαναμπαρκάρει το 1944 και ταξιδεύει αδιάκοπα ως ασυρματιστής σ’ όλο τον κόσμο.

Τον Ιανουάριο του 1947 εκδίδεται η δεύτερη ποιητική συλλογή του «Πούσι» κι επανεκδίδεται, ύστερα από δεκατέσσερα χρόνια, το εξαντλημένο «Μαραμπού» από τον Θανάση Καραβία, ο οποίος το Μάρτιο του 1954 θα κυκλοφορήσει και τη «Βάρδια», το μοναδικό πεζό του Νίκου Καββαδία.

Λίγο πριν από το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη 1967 έδωσε μια μεγάλη συνέντευξη στο περιοδικό «Πανσπουδαστική», όπου αφιέρωσε και το ποίημά του «Σπουδαστές». Στη διάρκεια της δικτατορίας αξιοποιήθηκε ως σύνδεσμος ανάμεσα σε αντιστασιακές οργανώσεις. 

Ο Νίκος Καββαδίας μαθαίνοντας τον Θάνατο του Τσε Γκεβάρα 
τον Οκτώβριο του 1967, γράφει το ποίημα «GUEVARA» ΕΔΩ

Το 1974, ο ποιητής συνέβαλε με την υπογραφή του στον αντιμοναρχικό αγώνα.

Από το τελευταίο ταξίδι του επέστρεψε το Δεκέμβριο του 1974 και αμέσως ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την έκδοση της τρίτης ποιητικής συλλογής του, την οποία όμως δεν πρόλαβε να δει τυπωμένη.

Πέθανε ξαφνικά στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, από εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην ατζέντα του βρέθηκαν τρεις στίχοι που ήθελε να τους προτάξει στο «Τραβέρσο», κάτι που δεν έγινε...
Μα ο ήλιος αβασίλεψε κι ο αητός απεκοιμήθη
και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια.
Κι έτσι του δόθηκε καιρός του Χάρου και σε πήρε.
Τρία χρόνια μετά το θάνατό του, κάποια από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον Θάνο Μικρούτσικο, στο δίσκο «Σταυρός του Νότου». Μέσω αυτών των τραγουδιών, και άλλων που ακολούθησαν, ο Νίκος Καββαδίας έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό.

Οι περισσότερες μεγάλες εφημερίδες της εποχής θα αφιερώσουν πολύ χώρο για αποχαιρετιστήρια κείμενα, κάτι που αποδεικνύει ότι δεν ήταν ένας άγνωστος ποιητής μέχρι τότε, όπως συχνά λέγεται. Μέχρι τον θάνατό του, καμία μελοποίηση δεν ήταν γνωστή, παρότι είχαν γίνει ήδη κάποιες και παρότι στίχοι του είχαν φτάσει στα χέρια του Λεοντή και του Θεοδωράκη, από τις αρχές του '60, χωρίς αποτέλεσμα. Τρία βράδια πριν πεθάνει, έγραψε το ποίημα «Πικρία». Κλείνει με τους παρακάτω στίχους (δεν συμπεριλήφθηκαν στη μελοποίηση), που έμελλε να είναι οι τελευταίοι του:

Γέρο, σοῦ πρέπει μοναχὰ τὸ σίδερο στὰ πόδια,
δύο μέτρα καραβόπανο, καὶ ἀριστερὰ τιμόνι.
Μία μέδουσα σὲ ἀντίκρισε γαλάζια καὶ σιμώνει
κι ἕνας βυθὸς ποὺ βόσκουνε σαλάχια καὶ χταπόδια.

by Α.ΕπΑν. Sophia Ntrekou.gr info: 
• Χάρτης: www.google.com/maps
• Οι τόποι του Νίκου Καββαδία Civil2006
• Ο Άτλαντας των ποιημάτων janus.gr
• Βιογραφικό: 2010 Ριζοσπάστης Σελίδα 8
• Εφημερίδα Σπόρταϊμ, φύλλο 10/2/2003
• Βίντεο από www.YouTube, εταιρεία Google


Βιντεο/αφιέρωμα στον ποιητή Νίκο Καββαδία, των 
«μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων» 

ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ: 1979 Ο Σταυρός του Νότου, Ποίηση: ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ. Τραγουδούν: Γιάννης Κούτρας, Αιμιλία Σαρρή, Βασίλης Παπακωνσταντίνου

1. KURO SIWO - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 0:00 2. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 2:28 3. ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ - ΑΙΜΙΛΙΑ ΣΑΡΡΗ 5:24 4. ENA ΜΑΧΑΙΡΙ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 10:15 5. ΓΥΝΑΙΚΑ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 14:24 6. ΕΝΑΣ ΝΕΓΡΟΣ ΘΕΡΜΑΣΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 20:37 7. FEDERICO GARCIA LORCA - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 25:52 8. ΑΡΜΙΔΑ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 29:10 9. CAMBAY'S WATER - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 30:54 10. ΕΣΜΕΡΑΛΔΑ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 34:55 11. ΠΙΚΡΙΑ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ 37:40

Εξώφυλλο: Αλέκος Φασιανός Οκτώβριος 1979













Η μοναδική δημοσιευμένη τηλεοπτική συνέντευξη του ποιητή
Νίκου Καββαδία στον Κώστα Σερέζη στο ΡΙΚ το 1965.














Η εκπομπή «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του ποιητή ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ, καταγράφει τις μνήμες και τις απόψεις καλλιτεχνών που έζησαν με το δικό τους τρόπο τον ΝΙΚΟ ΚΑΒΒΑΔΙΑ.

Ο ζωγράφος ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΠΕΡΑΝΤΖΑΣ με συγκίνηση εξηγεί την καθοριστική επιρροή του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ στο έργο του και θυμάται από τα παιδικά του χρόνια στιγμιότυπα με τον ΚΟΛΛΙΑ, όπως φώναζαν τον ΝΙΚΟ ΚΑΒΒΑΔΙΑ.

Ο συγγραφέας ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΚΥΡΗΣ περιγράφει το φαινόμενο της ποίησης του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ με κριτήρια τη σεμνότητα του χαρακτήρα του, την ιδιαίτερη προφορική χροιά του ποιητικού λόγου του, την αφηγηματικότητα και την πληρότητα των σύντομων ποιημάτων του, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι ακόμα κι αν έγραφε μόνο το «Μαραμπού» θα ήταν αρκετό για να αποκαλυφθεί το μεγαλείο της ποίησής του.

Ο συγγραφέας ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΛΤΙΝΟΣ θυμάται στιγμές και περιστατικά που έζησαν μαζί με τον ΝΙΚΟ ΚΑΒΒΑΔΙΑ, στέκεται στην αμεσότητα του στίχου, στο γεγονός ότι η ποίηση του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ χαρακτηρίζεται από μια διαχρονικότητα, ενώ σημειώνει την έντονη σωματική διάσταση που εμπεριέχουν τα ποιήματά του και αναφέρεται στη θέση της γυναίκας σ' αυτά, αλλά και στη ζωή του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ, όπως αποκαλύπτουν τα ερωτικά γράμματά του προς την ΘΕΑΝΩ ΣΟΥΝΑ.

Ο ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ υπογραμμίζει την αρχική αδυναμία των κριτικών να αντιληφθούν τον ΝΙΚΟ ΚΑΒΒΑΔΙΑ ως κάτι πέρα από τον «ποιητή της θάλασσας». Επιμένει στο σύγχρονο χαρακτήρα της ποίησής του και με αφορμή τον «Σταυρό του Νότου», μιλάει για την απήχηση του έργου του σε διαφορετικές γενιές Ελλήνων που μέσα από τη μουσική γνώρισαν την ποίηση και το αντίστροφο, σε μια κλίμακα πρωτόγνωρη ακόμα και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής η αφήγηση αναφέρει βιογραφικά στοιχεία του ποιητή και παρεμβάλλεται πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, ενώ ακούγονται αποσπάσματα από μελοποιημένα ποιήματά του αλλά και τμήματα από ραδιοφωνική εκπομπή του 1988, κατά την οποία ο ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ διάβασε στίχους του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ.










Σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου & ποίηση Νίκου Καββαδία.
Δώδεκα χρόνια μετά τον δίσκο «Σταυρὸς τοῦ Νότου».
01 – Γιώργος Νταλάρας Καραντί
02 – Χάρης Κατσιμίχας, Θάνος Μικρούτσικος Θεσσαλονίκη
03 – Β. Παπακωνσταντίνου.
Άλμπο - Ερμηνεία / Μουσική: Θ. Μικρούτσικος - Στίχοι: Ν. Καββαδίας












Περισσότερα: Λογοτεχνία-ΠοίησηΣ.Ντρέκου

5 σχόλια:

ΚΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΕΛΙΣΑΙΟΣ είπε...

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ. Ταξίδεψα σε θάλασσες, σε τόπους μακρινούς. Ξεδίψασα σαν στάλαξες στον νου, Ωκεανούς. Με έζωσε το ρεύμα του Κούρο Σίβο. Με έσωσε το νεύμα για να γείρω. Αγάπησα τη Σαλονίκη, το Ντεπώ. Γραδάρησα μεσ' το μπουρίνι. Ποιος ; Εγώ ! Απ' όλα πιο πολύ, στάλαξε ροδόνερο σε μια καρδιά δειλή που άδραξε το όνειρο ! Καπαδόπουλος Ελισαίος.

ΚΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΕΛΙΣΑΙΟΣ είπε...

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ. Ταξίδεψα σε θάλασσες, σε τόπους μακρινούς. Ξεδίψασα σαν στάλαξες στον νου, Ωκεανούς. Με έζωσε το ρεύμα του Κούρο Σίβο. Με έσωσε το νεύμα για να γείρω. Αγάπησα τη Σαλονίκη, το Ντεπώ. Γραδάρησα μεσ' το μπουρίνι. Ποιος ; Εγώ ! Απ' όλα πιο πολύ, στάλαξε ροδόνερο σε μια καρδιά δειλή που άδραξε το όνειρο ! Καπαδόπουλος Ελισαίος.

Sophia Drekou είπε...

Ωραιότατον !!!

Μιχάλης είπε...

Εύγε Σοφία, για τις άοκνες, εξαιρετικές, ευγενείς σου προσπάθειες, όπως κι ετούτη.
Στο’ «Μουσώνας», απευθύνεται στη Θάλασσα, ως ‘ταίρι’, σύντροφο, προσωποποιημένη πνευματική ‘ερωμένη’… κι οι τόποι “Παραμέ” και “Μινικάπε”, εύστοχα θεωρώ αντιστοιχήθηκαν.
Το δε “Ιωνία” - ως φορτηγοποστάλι - ήταν ιδανικός τύπος πλοίου, για να συνδράμει ποιητή στο έργο του…

Sophia Drekou είπε...

Μιχάλη σ' ευχαριστώ και για τις σημειώσεις σου.