Οι Εύζωνες της Προεδρικής Φρουράς της Ελληνικής Δημοκρατίας η ιστορία και ο προστάτης της (αφιέρωμα video)


Έρευνα Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


Η Προεδρική Φρουρά είναι τελετουργική μονάδα πεζικού, η οποία φρουρεί τον Τάφο του Άγνωστου Στρατιώτη και το Προεδρικό Μέγαρο στην Αθήνα. Η μονάδα είναι ξεχωριστή για το γεγονός ότι αποτελεί τη τελευταία ενεργή μονάδα Ευζώνων στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. 

Είναι στενά συνδεδεμένη με την παραδοσιακή στολή του Εύζωνα, η οποία εξελίχθηκε από τα ρούχα που φορούσαν οι κλέφτες στην Επανάσταση του 1821. Το πιο χαρακτηριστικό μέρος της στολής είναι η φουστανέλα, ένα ένδυμα που μοιάζει με το κιλτ. Στις χρονικές περιόδους 1868-1914 και 1937-1973, η φρουρά είχε τμήμα ιππικού.

Η Προεδρική Φρουρά έχει ιστορία περισσότερο από έναν αιώνα. Ιδρύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1868 ως μάχιμο και τελετουργικό ταυτόχρονα Άγημα. Σταδιακά ο ρόλος της μετατράπηκε σε αποκλειστικά τελετουργικό, γνώρισμα που μπορεί να θεωρηθεί ότι υποδηλώνεται και από τις σταδιακές της ονομασίες: Ανακτορική Φρουρά, Φρουρά Σημαίας, Φρουρά Μνημείου Αγνώστου Στρατιώτη, Βασιλική Φρουρά και τέλος Προεδρική Φρουρά, από το 1974 μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Το Στρατόπεδο στο οποίο εδρεύει η Προεδρική Φρουρά παραμένει στην ίδια θέση από την αρχή της ιδρύσεώς της. Βρίσκεται κοντά στο σημερινό Προεδρικό Μέγαρο (πρώην Ανάκτορα) επί της οδού Ηρώδου Αττικού και φέρει τιμητικά το όνομα του Σουλιώτη οπλαρχηγού και ήρωα της Επανάστασης του 1821 Γεώργιου Τζαβέλλα.

Οι Εύζωνοι (στην καθομιλουμένη και «Εύζωνες», από το αρχαιοελληνικό επίθετο «εύζωνος» < ευ + ζώνη = ο καλά ζωσμένος) είναι επίλεκτοι στρατιώτες του ελληνικού στρατού, ευρύτερα γνωστοί ως τσολιάδες. Η στολή τους καθιερώθηκε επίσημα από τον βασιλέα Όθωνα της Ελλάδας, την οποία έφερε και ο ίδιος σε επίσημες εμφανίσεις.

Μέσα από την ιστορική δράση των ευζωνικών ταγμάτων οι εύζωνες έχουν αναχθεί σε σύμβολα γενναιότητας για τον ελληνικό λαό. Στις μέρες μας «Εύζωνοι» καλούνται οι στρατιώτες της Προεδρικής Φρουράς, οι οποίοι εκτελούν αποστολές συμβολικού χαρακτήρα, με κεντρική τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη και του Προεδρικού Μεγάρου.

Ξενάγηση στην Προεδρική Φρουρά
Δώρο Σακελλαροπούλου στα απόδημα
Ελληνόπουλα για 25η Μαρτίου [video]

Εύζωνες της Προεδρικής Φρουράς στον ιερό βράχο της Ακρόπολης.
Screenshot ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

«Φέτος είναι μια πολύ σημαντική χρονιά για όλους τους Έλληνες, όπου κι αν βρίσκονται. Συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821, που μας έδωσε την ελευθερία μας και μας έκανε ένα κράτος περήφανο και ανεξάρτητο» τονίζει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στο μήνυμά της προς τα απόδημα Ελληνόπουλα για την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, το οποίο συνοδεύεται από ψηφιακή ξενάγηση στην Προεδρική Φρουρά.

Η Προεδρία της Δημοκρατίας, αντί άλλου χαιρετισμού για την ημέρα της εθνεγερσίας, τη μέρα που ξεσηκώθηκαν οι Έλληνες ενάντια στους Τούρκους και ξεκίνησαν τον αγώνα τους για την ελευθερία, κάνει ένα δώρο σε όλα τα Ελληνόπουλα του εξωτερικού. Μια περιήγηση στο Στρατόπεδο Τζαβέλα, όπου εδρεύει η Προεδρική Φρουρά, για να συναντήσουν τους Εύζωνες, τους ακοίμητους φρουρούς του Προεδρικού Μεγάρου και του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη.

Όπως επισημαίνει η Πρόεδρος, φέτος, η παρουσία των Ευζώνων της Προεδρικής Φρουράς βαραίνει διπλά, καθώς κρατούν ζωντανή τη μνήμη όλων των Ελλήνων και μας θυμίζουν, κάθε ώρα και κάθε στιγμή, τις αξίες για τις οποίες πολεμήσαμε και τις οποίες υπερασπιζόμαστε σε κάθε φάση της εθνικής μας διαδρομής: τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της εθνικής μας κυριαρχίας.

Δείτε το βίντεο από την Προεδρία της Δημοκρατίας
Εορταστικό μήνυμα προς τα απόδημα Ελληνόπουλα
και ψηφιακή ξενάγησή τους στην Προεδρική Φρουρά













Σήμερα η Προεδρική Φρουρά έχει τις ακόλουθες υποχρεώσεις:

► την εγκατάσταση τιμητικών φρουρών όλο το 24ωρο στο Μνημείo του Άγνωστου Στρατιώτη, στο Προεδρικό Μέγαρο και στην Πύλη Στρατοπέδου της Προεδρικής Φρουράς
► την επίσημη έπαρση και υποστολή της σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης
► την απόδοση τιμών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και σε αρχηγούς Ξένων Κρατών
► την απόδοση τιμών στους πρεσβευτές ξένων κρατών κατά τη διάρκεια επίδοσης διαπιστευτηρίων στον Πρόεδρο 

Συμμετοχή των Ευζώνων στους εθνικούς αγώνες

Την Ευζωνική στολή, έτσι όπως την ξέρουμε σήμερα, τη βλέπουμε, σε πίνακες της περιόδου της Τουρκοκρατίας (1453-1821), να τη φορούν οι αρματωλοί και οι κλέφτες. Ο τσολιάς, με την φουστανέλα και το τσαρούχι, γίνεται σύμβολο της Εθνεγερσίας. Μετά την Επανάσταση του 1821 η στολή του Εύζωνα καθιερώνεται επίσημα σαν Εθνική ενδυμασία όλων των οπλαρχηγών και αγωνιστών της επαναστάσεως.

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο τα Συντάγματα Ευζώνων αναδιοργανώθηκαν και συγκροτήθηκαν σε σύγχρονες Μονάδες Πεζικού μέσα στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας.

Η Ευζωνική στολή


Η στολή των Ευζώνων έχει μακρά ιστορία. Ο τύπος της αρχίζει να διαμορφώνεται από την εποχή του Ομήρου με τους «καλά-ζωσμένους» μαχητές που ονομάζοντας Εύζωνες (ευ-ζώνες) και ολοκληρώνεται κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας σε συγκεκριμένο τύπο στολής, με τη φουστανελά και το τσαρούχι. Από το 1821 και μετά η ευζωνική στολή καθιερώθηκε ως επίσημη Εθνική ενδυμασία.

Η κατασκευή της Ευζωνικής στολής δεν είναι μια απλή διαδικασία. Απαιτεί γνώσεις, πείρα εκ μέρους των κατασκευαστών, πολύ χρόνο και μεγάλο κόστος. Οι στολές είναι εξ’ ολοκλήρου χειροποίητες. Υπάρχουν δυο τύποι στολής: αυτή του αξιωματικού και εκείνη του οπλίτου και διακρίνεται σε χειμερινή και θερινή.

Τα κυρίως μέρη της ευζωνικής στολής είναι:

► ο σκούφος (φάριο), φτιαγμένο από κόκκινη τσόχα. Ο σκούφος φέρει μια μεταξωτή μαύρη φούντα.
► το πουκάμισο (υποδήτης), λευκό με μεγάλο άνοιγμα μανικιών,
► το γιλέκο (φέρμελη), με κέντημα σπάνιας χειροποίητης τεχνικής. Το κέντημα του γιλέκου, με λευκά ή επίχρυσα νήματα, έχει διάφορα σχέδια μεγάλης παραδοσιακής και λαογραφικής σημασίας.
► Η φουστανέλλα, από λευκό ύφασμα 30 μέτρων. Οι δίπλες (πιέτες) της φουστανέλας είναι 400, όσα δηλαδή και τα χρόνια της τουρκοκρατίας
► Η περισκελίδα, το μακρύ κόκκινο παντελόνι των αξιωματικών και οι μάλλινες λευκές κάλτσες των Ευζώνων
► Η ζώνη με τις φυσιγγιοθήκες της και
► Οι επικνημίδες (καλτσοδέτες), μαύρου χρώματος για τους Εύζωνες και μπλέ για τους Αξιωματικούς.

Εκτός από τα παραπάνω μέρη της στολής, που είναι κοινά
στους Εύζωνες και τους αξιωματικούς, υπάρχουν ακόμη και

► τα τουζλούκια (περικνημίδες), τα σταβάλια (μποτάκια κόκκινα) και η σπάθα του 1821 για τους Αξιωματικούς, και
► ο ανάσπαστος (εσωτερική ζώνη που κρατά σταθερά τις κάλτσες στη θέση τους) και τα κρόσια (μπλέ και άσπρου χρώματος κορδόνια, δηλαδή τα Εθνικά χρώματα της Σημαίας μας) 
► και τα παραδοσιακά τσαρούχια για τους Εύζωνες. Τα τσαρούχια είναι εξ’ ολοκλήρου χειροποίητα από σκληρό κόκκινο δέρμα και σόλα οπλισμένη με 60 καρφιά. Το ζευγάρι ζυγίζει περίπου τρία κιλά. Η μύτη του τσαρουχιού καταλήγει σε μια αιχμηρή προεξοχή που καλύπτεται από μια όμορφη, μαύρη φούντα.

Η Προεδρική Φρουρά εκτός από την Ευζωνική, τηρεί και την Κρητική στολή με την χαρακτηριστική της βράκα και το ζωσμένο στη μέση μαχαίρι. Η Κρητική στολή φοριέται τιμητικά από τους άνδρες σε ορισμένες επίσημες εθιμοτυπικές εκδηλώσεις. Με τον τρόπο αυτό στην Προεδρική Φρουρά αντιπροσωπεύονται όχι μόνο οι στεριανοί αλλά και οι νησιώτες. Έτσι η μεν Ευζωνική στολή αντιπροσωπεύει το μαχητή του Ηπειρωτικού χώρου, ενώ η Κρητική το μαχητή του Νησιωτικού Ελληνικού χώρου. Πρόσφατα στην προεδρική φρουρά έχει προστεθεί τιμητικά και η παραδοσιακή στολή του Πόντου.

Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη


Το 1925 υιοθετήθηκε και στην Ελλάδα η ιδέα ανέγερσης Μνημείου για τον Άγνωστο Στρατιώτη, ιδέα την οποία πρώτοι είχαν προτείνει και εφαρμόσει οι Γάλλοι μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Το 1926, κατόπιν σχετικού νόμου, προκηρύχθηκε Πανελλήνιος Διαγωνισμός για τη σύνταξη μελέτης για την ανέγερση του Μνημείου για τον Άγνωστο Στρατιώτη. Ως θέση ανέγερσης ορίστηκε η τοποθεσία μπροστά από την κύρια είσοδο της Βουλής, προς την Πλατεία Συντάγματος.

Στις 9 Οκτωβρίου του 1926 το Υπουργείο Στρατιωτικών με τη διαταγή υπ' αριθμόν 219188 βράβευσε τη μελέτη του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη. Η απόφαση όμως ανέγερσης του μνημείου στη συγκεκριμένη, ανωτέρω, θέση καθυστέρησε επειδή αντιμετώπισε πλήθος αντιδράσεων και διισταμένων απόψεων. Μετά τη σύσταση νέας επιτροπής τον Ιούνιο του 1928 το Υπουργικό Συμβούλιο δέχθηκε τις προτάσεις και τον Απρίλιο του 1929 άρχισαν οι εργασίες. Το μνημείο ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 1932 και τα εγκαίνια έγιναν κατά την Εθνική Εορτή του ίδιου έτους. 

Άγιος Γεώργιος ο «Φουστανελάς»
ο προστάτης της Προεδρικής Φρουράς


Έφορος και προστάτης της Προεδρικής Φρουράς
ανακηρύχθηκε το 2018 ο Άγιος Γεώργιος από τα Ιωάννινα.

Ο νεομάρτυρας Γεώργιος, ο πολιούχος των Ιωαννίνων, γεννήθηκε το 1808 στο χωριό Τσούρχλι των Γρεβενών, το οποίο σήμερα, προς τιμή του, μετονομάστηκε σε «Άγιος Γεώργιος». Στα 18 του έμεινε ορφανός και κατέφυγε στα Ιωάννινα. Εκεί υπηρετούσε ως ιπποκόμος σε Τούρκους προύχοντες.

Αρραβωνιάσθηκε μια νεαρή χριστιανή, την Ελένη, αλλά συκοφαντήθηκε ότι ενώ πριν από χρόνια είχε εξισλαμιστεί, ξαναέγινε χριστιανός και οδηγήθηκε τότε στη φυλακή των Ιωαννίνων, όπου ομολόγησε ότι ουδέποτε έγινε μουσουλμάνος και, αφού εξετάσθηκε και βρέθηκε απερίτμητος, αφέθηκε ελεύθερος.

Μετά από δύο χρόνια κατηγορήθηκε και πάλι, ότι ενώ ήταν μουσουλμάνος, επέστρεψε στον χριστιανισμό και υποβλήθηκε για έξι ημέρες σε φοβερά βασανιστήρια, με σκοπό να αρνηθεί την πίστη του. Παρά το γεγονός ότι πιεζόταν από πολλούς χριστιανούς να φυγαδευτεί στην ελεύθερη Ελλάδα, για να σωθεί, δεν υπέκυψε στις πιέσεις, ούτε των Τούρκων για να αλλαξοπιστήσει, αλλά ούτε και των ομοθρήσκων του για να διασωθεί.

Την Τετάρτη το πρωί, στις 11 Ιανουαρίου του 1838, κάποιος Οθωμανός συκοφάντησε τον Γεώργιο, ότι ενώ ήταν Τούρκος άλλαξε την πίστη του και έγινε χριστιανός. Με την άδικη αυτή συκοφαντία, ο νεαρός φουστανελάς συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Στις απειλές των άπιστων με δυνατή φωνή και χωρίς φόβο απαντούσε: 
«Ποτέ δεν γίνηκα Τούρκος, ούτε αρνήθηκα τον Χριστό μου».
Την Πέμπτη το πρωί οδηγήθηκε στον ανακριτή. Την Παρασκευή οι βασανιστές, του βυθίζουν βελόνια στα νύχια και, αφού τον ξαπλώνουν στη γη, του βάζουν μεγάλες και ασήκωτες πέτρες στο στήθος. Το Σάββατο οδηγήθηκε πάλι στον ανακριτή, όπου μαζεύτηκαν πολλοί Οθωμανοί, για να δουν την έκβαση του μαρτυρίου του.

Του προτάθηκε να αλλαξοπιστήσει και να του κάνουν μεγάλες τιμές, χωρίς αποτέλεσμα. Τότε έβγαλε ο κριτής την απόφαση της θανατικής καταδίκης.

Την Κυριακή ο νεομάρτυρας οδηγήθηκε στον Μουσταφά Πασά, ενώπιον του οποίου ο Γεώργιος ομολόγησε την πίστη του. Τη Δευτέρα το πρωί οδηγήθηκε στην αγορά του χάνδακος του μεγάλου φρουρίου, όπου και απαγχονίστηκε. Το ευωδιάζον μαρτυρικό σκήνωμα του Γεωργίου δωρήθηκε στον μητροπολίτη Ιωαννίνων, ο οποίος το έθαψε έξω από το Ιερό Βήμα του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Αθανασίου.

Στις 26 Οκτωβρίου του 1971 τα λείψανά του ανακομίσθηκαν στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου.

Η ταφή

Τρεις ήμερες παρέμεινε το μαρτυρικό σώμα του γενναίου αθλητού της πίστεως Γεωργίου στην αγχόνη. Εκεί, δίπλα στην πύλη του κάστρου, στο πιο κεντρικό σημείο της πόλεως, για να μπορέσουν να το δουν όλοι. Οι Τούρκοι φύλακες ομολόγησαν ότι έβλεπαν κάθε νύχτα ένα φως που κατέβαινε στο κεφάλι του νεομάρτυρα Γεωργίου. Το θαύμα διαδόθηκε αστραπιαία και πολλοί έσπευδαν να το δουν.

Αφιέρωμα στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων μετά από 480 χρόνια σκλαβιάς

Την τρίτη ήμερα κάποιοι ιπποκόμοι ζήτησαν την άδεια να πάρουν το άγιο σκήνωμα να το θάψουν. Έτσι, το απόγευμα της 19ης Ιανουαρίου, ξεκρέμασαν το σώμα και διαπίστωσαν ότι, παρά το κρύο, αυτό διατηρούσε τη θερμοκρασία του και ήταν μαλακό και εύκαμπτο. Το κατέβασαν σε βάρκα που περίμενε στην τάφρο του Κάστρου και με μεγάλη προφύλαξη, ακολουθώντας τα νερά της λίμνης, το μετέφεραν στον ναό του Αγίου Αθανασίου.

Σύμφωνα με την παράδοση, όσοι πιστοί πήραν κομμάτια από την τριχιά της αγχόνης του νεομάρτυρα, ή από το πανί του εσωρούχου του για ευλογία, είδαν αμέτρητα θαύματα, αφού αυτά η χάρη του Θεού τα έκανε δοχεία ιαμάτων. Το ίδιο συνέβη και με το ζωνάρι του, καθώς και με την κάλτσα του, όπως διηγήθηκαν αξιόπιστα πρόσωπα από τα Τρίκαλα.

Την ώρα που το λείψανο του Αγίου βρισκόταν στον ναό, πριν την εξόδιο Ακολουθία, ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Ιωακείμ ο Χίος, κάλεσε τον πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναού Πέτρο Γεωργιανή, που ήταν και ζωγράφος, να ζωγραφίσει την εικόνα του Αγίου, που πέρασε στην ιστορία ως «φουστανελάς».

Αφιέρωμα στην Προεδρική Φρουρά και στους Εύζωνες
ΒΙΝΤΕΟ: ΕΚΠΟΜΠΗ «ΣΤΑ ΑΚΡΑ» με την Βίκυ Φλέσσα


Ποδαρικό με το… τσαρούχι είναι το αφιέρωμα ΣΤΑ ΑΚΡΑ στην Προεδρική Φρουρά, τους εμβληματικούς Ευζώνους, οι οποίοι δίνουν το εναρκτήριο λάκτισμα του νέου κύκλου των εκπομπών κατά το νέο έτος, το 2021, του Εορτασμού των 200 ετών από την Εθνική Παλιγγενεσία.

Ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στην Προεδρική Φρουρά και στους άνδρες της, τους εμβληματικούς Ευζώνους, στο πλαίσιο της εκπομπής «ΣΤΑ ΑΚΡΑ» με την Βίκυ Φλέσσα.

Το αφιέρωμα αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία προβλήθηκαν από τον τηλεοπτικό σταθμό ΕΡΤ 2 στις 6/1/2021 και 13/1/2021 αντίστοιχα.

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος, ο Διοικητής της Προεδρικής Φρουράς, Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Μπεσύρης -μεταξύ άλλων- εξηγεί τους συμβολισμούς που περιβάλλουν τον Εύζωνο και την ενδυμασία του, η οποία είναι σχεδόν απαράλλαχτη με εκείνη των Αγωνιστών του 1821. Ακόμη, μας αφηγείται τις σημαντικές στιγμές των ευζωνικών ταγμάτων, καθώς και την ιστορία του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτου, όπου οι Εύζωνοι στέκονται επί 24ωρου βάσεως υπό οιεσδήποτε καιρικές συνθήκες ακοίμητοι φρουροί.

Επίσης, ο διευθυντής του Στρατιωτικού Γραφείου της Προεδρίας της Δημοκρατίας, Αντιναύαρχος Ευθύμιος Μικρός, μας μιλά για τα καθήκοντα της Προεδρικής Φρουράς τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, εξαίροντας την συναισθηματική αξία που έχει για τον Ελληνισμό της Διασποράς απανταχού, και κυρίως στην Αμερική και στην Αυστραλία, η παρουσία της Προεδρικής Φρουράς στις επετειακές εκδηλώσεις, καθώς στην συνείδηση των Ομογενών μας ο Εύζωνος συμβολίζει τον άρρηκτο δεσμό με την μητέρα-πατρίδα.












Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματος καλεσμένοι ήταν ο Διοικητής του Λόχου Ευζώνων, Λοχαγός Νικόλαος Καλαντζής, καθώς και ο Εύζων Γεώργιος Βασιλείου.











Επιλεκτικά αποσπάσματα αντλήθηκαν από την επίσημη
ιστοσελίδα της Προεδρικής Φρουράς, την Προεδρία
της Ελληνικής Δημοκρατίας https://www.presidency.gr
και οπτικό υλικό (Βίντεο) από την www.ert.gr. ΕΡΤflix


Ημέρα εορτασμού Αη Γιώργη του Φουστανελά, 
προστάτη της Προεδρικής Φρουράς (Βίντεο)












Αφιέρωμα BBC στην Προεδρική Φρουρά
























Δεν υπάρχουν σχόλια: