η φυλακή του πρωταγωνιστή της ελευθερίας, Θ. Κολοκοτρώνη
στο Παλαμήδι. Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη
- Αυτή τη στιγμή δεν έρχεται ένας μάρτυς, αλλά ένας Μάρτυρας. Οι άλλοι μίλησαν με το στόμα τους. Ο καπετάνιος θα μιλήσει με τις πληγές του. Έχετε μπροστά σας μάρτυρες και Μάρτυρα. Επιλέξατε!
Η καταδίκη του Κολοκοτρώνη
σε θάνατο από τους Βαυαρούς
...και η ευγνωμοσύνη του λαού
στο τελευταίο αντίο. Σε ένδειξη τιμής,
τον έθαψαν με τη τουρκική σημαία
κάτω από τα τσαρούχια
Τον Απρίλιο του 1834, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο ηγέτης της Επανάστασης, οδηγήθηκε σε δίκη, μαζί με τον Πλαπούτα, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία και υποκίνηση συνωμοσίας εναντίον του βασιλιά Όθωνα.
Παρόλο που δύο από τους πέντε δικαστές, ο Τερτσέτης και ο Πολυζωίδης αρνήθηκαν να υπογράψουν την ετυμηγορία, οι κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ο άνθρωπος που υπερασπίστηκε με πάθος την ελευθερία των Ελλήνων, βρέθηκε φυλακισμένος στο Ναύπλιο, κάτω από πολύ άσχημες συνθήκες.
Ο Κολοκοτρώνης πήρε χάρη, όταν ο Όθωνας ενηλικιώθηκε.
Η δίκη του Θ. Κολοκοτρώνη 16 Απριλίου 1834
Οι αδέκαστοι δικαστές Πολυζωίδης - Tερτσέτης,
αρνήθηκαν να υπογράψουν τη θανατική καταδίκη
των Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημήτρη Πλαπούτα
Γεώργιος Τερτσέτης (αριστερά) και Αναστάσιος Πολυζωίδης (δεξιά)
16 Απριλίου του 1834, ξεκίνησε η δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Δημήτριου Πλαπούτα με την κατηγορία της συνωμοσίας εναντίον του βασιλιά Όθωνα. Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που φυλακίστηκε. Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, μετά από ένοπλες συγκρούσεις, ο ίδιος και ο γιος του είχαν συλληφθεί και φυλακιστεί στο Ναύπλιο.
Η δίκη του Κολοκοτρώνη έγινε στο Παλιό Τζαμί, που κοσμεί το κέντρο της πόλης του Ναυπλίου, της πρώτης πρωτεύουσας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Κράτησε πολλές μέρες και τελείωσε στις 26 Μαΐου 1834.
Στο εδώλιο του κατηγορουμένου βρέθηκαν ο Γέρος του Μοριά, ο εξάδελφός του Δημήτρης Πλαπούτας, πρωτεργάτης κι αυτός της επανάστασης του 1821, ο Κίτσος Τζαβέλας και μερικοί ακόμα αγωνιστές.
Η ποινή για τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα ήταν θανατική εκτέλεση στη λαιμητόμο, εντός 24 ωρών. Στο άκουσμά της ο πρώτος σταυροκοπήθηκε, ο δεύτερος αναλύθηκε σε λυγμούς. Το ακροατήριο έμεινε άναυδο.
«Άδικα σε σκοτώνουν στρατηγέ…», ψιθύρισε στον Κολοκοτρώνη ένα από τα παλικάρια του, που του συμπαραστεκόταν. Η Ιστορία δεν έγραψε το όνομά του. Όμως κατέγραψε την απάντηση που έδωσε ο αγέρωχος πολέμαρχος: «Γι’ αυτό λυπάσαι; Καλύτερα να σε σκοτώνουν άδικα, παρά δίκαια!».
Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο Αναστάσιος Πολυζωίδης καταγόμενος από το Μελένικο Σερρών, Μακεδόνας. Απ' όσα είχε ακούσει αυτές τις μέρες ήταν σχεδόν βέβαιος για την ενοχή των κατηγορουμένων. Οι Βαυαροί αντιβασιλείς είχαν καταφέρει να πείσουν ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας ότι οι κατηγορούμενοι ήταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας.
Μέλη του δικαστηρίου ήταν ο εξ Ζακύνθου Γ. Τερτσέτης, ο Δ. Σούτσος, ο Α. Βούλγαρης και ο Φ. Φραγκούλης. Ο αντιβασιλέας Μάουερ είχε εκ των προτέρων αποφασίσει να πάρει τα κεφάλια των δύο ηρώων. Για την ευόδωση των σκοπών του χρησιμοποίησε τον υπουργό Δικαιοσύνης Κ. Σχινά και τον εισαγγελέα της έδρας, κάποιον Μάσoν.
Πρώτη έκδοση της Απολογίας του Τσερτσέτη στο Δικαστήριο του Ναυπλίου,
όπου δικαζόταν ως κατηγορούμενοι με τον Πολυζωϊδη, για τη στάση τους
ως Δικαστών στη Δίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα, γραμμένη
από τον Γεώργιο Τερτσέτη. Αθήνα 1835.
Ο Γεώργιος Τερτσέτης (Ζάκυνθος, 1800 - Αθήνα, 15 Απριλίου 1874) ήταν Έλληνας ιστορικός, πολιτικός, συγγραφέας, ποιητής, φιλόσοφος, απομνημονευματογράφος, νομικός και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Είχε διοριστεί αρχειοφύλακας στη βιβλιοθήκη της Βουλής στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος, θέση που κράτησε μέχρι το θάνατό του.
Το 1832 διορίστηκε από την Αντιβασιλεία μέλος του πενταμελούς δικαστηρίου του Ναυπλίου που δίκαζε τους Κολοκοτρώνη, Πλαπούτα κ.ά. Ο Τερτσέτης τότε μαζί με τον πρόεδρο του δικαστηρίου Αναστάσιο Πολυζωίδη, γνωρίζοντας πολύ καλά την αθωότητα των κατηγορουμένων, αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση καταδίκης τους σε θάνατο δια αποκεφαλισμού για εσχάτη προδοσία.
Το πνεύμα της ηθικής του και οι αξίες του ανθρωπιστού του φαίνονται από το παρακάτω απόσπασμα του λόγου που εκφώνησε κατά τη διάρκεια αυτής της δίκης:
«Δὲν εἶμαι ἀπὸ τὴν Σπάρτη, δὲν εἶμαι Ἀθηναῖος, πατρίδα μου ἔχω ὅλην τὴν Ἑλλάδα. Τοιουτοτρόπως ἐκφράζεται ὁ γενναῖος Πλούταρχος, εἶναι σχεδὸν δύο χιλιάδες ἔτη, εἰς ἕνα τῶν συγγραμμάτων του. Ἡμεῖς γεννημένοι εἰς πλέον εὐτυχισμένην ἐποχήν, δηλαδὴ ὅταν ἡ θρησκεία καὶ ἡ φιλοσοφία ἐφώτισαν, ἐκήρυξαν, ἐσφράγισαν τὸ δόγμα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἰσότητος, δυνάμεθα νὰ εἰποῦμεν, ὅτι ἡμεῖς δὲν εἴμεθα οὔτε ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, οὔτε ἀπὸ τὴν Ἰταλία, οὔτε ἀπὸ τὴν Γερμανία, οὔτε ἀπὸ τὴν Ἀγγλία, πατρίδα μας ἔχομεν τὸ ἀνθρώπινο γένος. Ὅση γῆ περιαγκαλιάζει ὁ εὔμορφος αἰθέρας εἶναι ἀγαπητή μας πατρίδα.»
Η κίνησή τους αυτή προκάλεσε την οριστική τους παύση, τη φυλάκιση και την άγρια κακοποίησή τους από την Αντιβασιλεία.
Το 1864 εξελέγη αντιπρόσωπος της Ζακύνθου στη Βουλή. Πέθανε στις 15 Απριλίου 1874 στην Αθήνα.
Βαυαροί ήταν Γερμανοί
αυτός που κατάγεται ή κατοικεί
στη Βαυαρία της Γερμανίας
Φώτο: απ' την ταινία «Η Δίκη των δικαστών» (1974) ο Νίκος Κούρκουλος
(ως Αθανάσιος Πολυζωίδης) και ο Νικηφόρος Νανέρης (ως Γεώργιος Τερτσέτης)
Η Βαυαρία (γερμανικά: Freistaat Bayern) είναι το νοτιότερο από τα δεκαέξι ομόσπονδα κρατίδια που απαρτίζουν τη Γερμανία. Η έκτασή της είναι 70.553 τετρ.χλμ., έχει 12,4 εκ. κατοίκους και πρωτεύουσά της είναι το Μόναχο.
Βίντεο: Απόσπασμα απ' την ταινία «Η Δίκη των δικαστών» (1974) όπου ο εξαιρετικά μοναδικός ηθοποιός Νίκος Κούρκουλος, δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας υποδυόμενος τον δικαστή Πολυζωίδη, ο οποίος αρνήθηκε να καταδικάσει τον Κολοκοτρώνη αφού έτσι του επέβαλαν τα μνημόνια της εποχής του (Βαυαροί αντιβασιλείς).
Το βίντεο αφιερώνεται στους σημερινούς δικαστές και πολιτικάντηδες που ξεπουλούν την χώρα. Αργά ή γρήγορα όλο και κάποιος δικαστής Πολυζωίδης θα γεννηθεί στην πατρίδα, γιατί η πατρίδα μας, γεννά προδότες αλλά γεννά και ήρωες!
Την 24η Σεπτεμβρίου του 1834 οδηγείται στο δικαστήριο ο Αναστάσιος Πολυζωίδης, δικαστής στη δίκη του Κολοκοτρώνη, που μαζί με τον Γεώργιο Τερτσέτη αρνήθηκαν να υπογράψουν το πρακτικό που καταδίκαζε σε θάνατο το Γέρο του Μοριά και το Δημήτριο Πλαπούτα για συνωμοσία και εσχάτη προδοσία.
Η απολογία του Πολυζωίδη, όπως αποδίδεται από τον Ν. Κούρκουλο στην ταινία «Η Δίκη των δικαστών» (1974) αποτελεί την πιο απλή και συνάμα εμβριθή μέχρι σήμερα ανάλυση, των σχέσεων της Ελλάδος με τη Δύση.
Αποτυπώνει ως ένα βαθμό το «Ελληνικό δράμα» και την κρίση ταυτότητας που περνά ο Ρωμιός, από την απελευθέρωσή της Πατρίδας μας μέχρι και τούδε. Μια κρίση ταυτότητας που οφείλεται στη βίαιη επιβολή πάνω στο σώμα της Ρωμιοσύνης ηθών, εθών, κανόνων και θεσμών, ξένων προς την ιδιοσυγκρασία, την εμπειρία, τα βιώματά και εν τέλει την παράδοσή αυτού του λαού.
Είναι μια πρώιμη, αλλά τόσο εύστοχη ανάλυση, που επεξηγεί εν πολλοίς τις παθογένειες της νεοελληνικής κοινωνίας -σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο- και την αποτυχία του νεοελληνικού κράτους.
Οι εξεγέρσεις εναντίον του Όθωνα
και η δίκη του Κολοκοτρώνη (βίντεο)
Παρουσιάζει τα πρώτα χρόνια του Όθωνα στην Ελλάδα, τότε που η χώρα έκανε τα πρώτα της βήματα ως ανεξάρτητη χώρα. Αυτή η περίοδος στιγματίστηκε από την καταδίκη του Κολοκοτρώνη σε θάνατο, αλλά και τις πρώτες εξεγέρσεις στη Μάνη και τη Μεσσηνία ενάντια στην αντιβασιλεία.
Η εκπομπή καταγράφει τις πρώτες λαϊκές εξεγέρσεις κατά των Βαυαρών, την κόντρα του νέου καθεστώτος με την Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και μία από τις πιο μελανές σελίδες της σύγχρονης Ιστορίας, τη φυλάκιση και καταδίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα σε θάνατο.
Η σκευωρία που στήθηκε σε βάρος του μεγάλου αγωνιστή δεν ήταν όμως μόνο έργο των Βαυαρών. Δυστυχώς, συμμετείχαν και Έλληνες που με δολοπλοκίες και ίντριγκες προσπάθησαν να λύσουν τις πολιτικές τους διαφορές.
Στις πρώτες εξεγέρσεις κατά του Οθωνικού καθεστώτος, όπου πρωταγωνίστησαν οι Μανιάτες και οι Μεσσήνιοι, ο βαυαρικός στρατός κατατροπώθηκε, ντροπιάστηκε και τελικά ζήτησε συμβιβασμό.
Ακόμα, η «Μηχανή του χρόνου» παρουσιάζει την εγκατάσταση του Όθωνα από το Ναύπλιο στην Αθήνα και φωτίζει άγνωστες στιγμές από την καθημερινή ζωή του βασιλιά στα πρώτα ανάκτορα που βρίσκονται στην πλατεία Κλαυθμώνος.
Η αυτοψία στο σπίτι, όπου διέμενε ο νεαρός βασιλιάς, είναι αποκαλυπτική. Με γραφικά και απεικονίσεις γίνεται προσπάθεια να αποδοθεί πώς ήταν τότε η νέα πρωτεύουσα της χώρας μετά τις καταστροφές και τις λεηλασίες, αλλά και να αποτυπωθεί το σχέδιο για την ανοικοδόμησή της.
Επίσης, η εκπομπή φωτίζει όλα τα απρόοπτα από τη στέψη του Όθωνα, καθώς το στέμμα και το σκήπτρο δεν ήρθαν στην ώρα τους, αλλά και το γάμο του με την πριγκίπισσα Αμαλία που αρχικά έμεινε μυστικός και αιφνιδίασε τους πάντες. Τόσο οι Έλληνες όσο και τις Μεγάλες Δυνάμεις, πληροφορήθηκαν το γεγονός ένα μήνα αργότερα.
Στην εκπομπή μιλούν οι ιστορικοί Ζάμπια Αγριμάκη, Άρτεμις Σκουμπουρδή, Κατερίνα Γαρδίκα, Θανάσης Χρήστου, Χριστίνα Κουλούρη, Κώστας Σταματόπουλος, ο καθηγητής Ιστορίας της Ιατρικής Γιώργος Ανδρούτσος, η διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου Ευθυμία Παπασπύρου, καθώς και οι επιστημονικοί συνεργάτες του Μουσείου, Άννα Κάνδια και Γιώργος Νικολάου.
Συμμετέχουν, η καθηγήτρια Διπλωματικής Ιστορίας Λένα Διβάνη, ο καθηγητής Νομικής Σπύρος Βλαχόπουλος και ο συγγραφέας Θωμάς Σιταράς. Παρεμβαίνουν η διευθύντρια του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών Αγλαΐα Αρχοντίδου, καθώς και ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου, Αντώνης Βογιατζής.
Όθωνας ο Βαυαρός πρίγκιπας
Ο Θάνατος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
Τον Φεβρουάριο του 1843, ο Γέρος του Μοριά κατοικούσε στην Αθήνα. Το βράδυ της 3ης Φεβρουαρίου, επιστρέφοντας από ένα χορό, ένιωσε μια αδιαθεσία. Κάλεσε τα παιδιά του, τα αποχαιρέτισε και τα συμβούλευσε να είναι πάντα μονιασμένα. Λίγο αργότερα, άφησε την τελευταία του πνοή.
Οι γιατροί διαπίστωσαν απλώς τον θάνατό του και τον απέδωσαν σε αποπληξία (αιμορραγία εντός των εσωτερικών οργάνων ή διαταραχή που προκαλείται σαν εγκεφαλικό, μπορεί να χαρακτηρίζεται και αποπληξία).
Ξημέρωνε η 4η Φεβρουαρίου. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε σε ηλικία 73 ετών. Η είδηση του θανάτου του βύθισε στη θλίψη τους Έλληνες, που τον αποχαιρέτησαν με συγκίνηση και δέος.
Δεν ήταν ένας ακόμη καπετάνιος, αλλά η ίδια η Επανάσταση και αυτό δεν μπορούσε να το αλλάξει η ίντριγκα των Βαυαρών και των Ελλήνων που τον πολέμησαν.
Θεατρικό ντοκιμαντέρ “Η Δίκη του Κολοκοτρώνη –
Η Δίκη των Δικαστών” πρεμιέρα στις 14 Μαΐ 2021
Το Τμήμα Πολιτισμού και η Θεατρική Ομάδα του Δήμου Παύλου Μελά, στο πλαίσιο του αφιερώματος των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, παρουσιάζουν ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ με θέμα τη δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του συντρόφου του Δημήτριου Πλαπούτα, καθώς και τη δίκη των δύο δικαστών, που αρνήθηκαν πεισματικά να υπογράψουν την καταδίκη των δύο οπλαρχηγών.
Στο αφιέρωμα γίνεται θεατρική αναπαράσταση των σημαντικότερων στιγμών της δίκης, που διαδραματίστηκαν από τον Απρίλιο του 1834 ως την 26η Μαΐου του ίδιου έτους, καθώς και μια σύντομη ιστορική αναδρομή των γεγονότων που οδήγησαν στη σύλληψη των ηρώων αλλά και των δικαστών που τους υπερασπίστηκαν με προσωπικό κόστος. Δύο από τους πέντε δικαστές, ο Αναστάσιος Πολυζωίδης και ο Γεώργιος Τερτσέτης παρ’ όλες τις πιέσεις και τους εκβιασμούς, δεν έβαλαν την υπογραφή τους στο έγκλημα. Αφού απολύθηκαν και φυλακίστηκαν, κάθισαν και οι ίδιοι στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Οι συγκλονιστικές απολογίες τους αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη στον αγώνα για τα πανανθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία-Σύνθεση κειμένου-Μουσική Επιμέλεια: Θεανώ Αμοιρίδου
Κοστούμια: Μαρίνα Γκούμλα
Εικονοληψία-Μοντάζ: Νίκος Κατικαρίδης
Εικονοληψία: Αργύρης Κολοκοντές
Ηχοληψία-Μίξη Ηχου: Πάρης Βασιλειάδης
Φωτισμός-Τεχνική Υποστήριξη: Μάκης Μαριάδης
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Μαρία Λαμπριανίδου, Μάγδα Τογκούρη
Μουσική επένδυση: «Morning Aura» του Μάνου Αχαλινωτόπουλου
Διανομή:
Αφήγηση: Δώρα Μπαξεβάνογλου
Κολοκοτρώνης: Παναγιώτης Παπαδόπουλος
Πλαπούτας: Γιώργος Στρέμπλης
Μάσον: Γιάννης Φωτιάδης
Πολυζωίδης: Μπάμπης Καλτσίδης
Τερτσέτης: Δημήτρης Τσακίρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου