Μητροπέτροβας ο γενναίος γηραιός αγωνιστής του 1821 και κηδεμόνας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

Mitropetrovas
προσωπογραφία του Μητροπέτροβα (ελαιογραφία). 
Συλλογή: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Wikimedia

Εβδομήντα πέντε χρόνων ήταν στο Βαλτέτσι και
«ηνδραγάθησεν κατά την μάχην», όπως γράφει
ο Φωτάκος στους Βίους Πελοποννησίων Ανδρών.
Υπήρξε εκ των ηγετών των αντικυβερνητικών εξεγέρσεων
κατά τη διάρκεια της βαυαρικής αντιβασιλείας, το 1834.

Μητροπέτροβας (Γαράντζα [Μέλπεια] Μεσσηνίας, 1745 - 1838)

Ἀνέπτυξε πολεμικὴ δραστηριότητα κατὰ τὴ διάρκεια τῶν Ὀρλωφικῶν καὶ ἐργάστηκε γιὰ τὴν προετοιμασία τῆς Ἐπανάστασης στὴ Μεσσηνία. Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Ἀγώνα τάχθηκε στὸ πλευρὸ τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ πῆρε μέρος στὴ μάχη στὸ Βαλτέτσι καὶ στὴν ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς. Φανατικὸς πολέμιος τῆς Ἀντιβασιλείας πρωτοστάτησε στὴν ἀνταρσία τῶν Μανιατῶν μετὰ τὴν καταδίκη τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ στὴν ἐξέγερση τῆς Μεσσηνίας γιὰ τὴν ὁποία καταδικάστηκε σὲ θάνατο, ἀλλὰ δὲν ἐκτελέστηκε λόγω τῆς προχωρημένης ἡλικίας του.

Βιογραφία

Ο Δημήτριος (Μήτρος) Πέτροβας (1745 – 12 Μαρτίου 1838), γνωστότερος ως Μητροπέτροβας ήταν Κλεφτοκαπετάνιος, παλιός συμπολεμιστής του Καπετάν Ζαχαριά και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από τη Μεσσηνία, καθώς και ένας από τους ηγέτες των αντικυβερνητικών εξεγέρσεων κατά τη διάρκεια της Βαυαρικής Αντιβασιλείας του Όθωνα (Βαυαροκρατία) το 1834.

Ο Μήτρος Πέτροβας γεννήθηκε το 1745 στη Γαράντζα, που μετά το 1927 ονομάστηκε Άνω Μέλπεια, του Νομού Μεσσηνίας. Ήταν, πιθανώς, γιος του Αγγελή Πέτροβα, αρχηγού ομάδας Κλεφτών επί Ενετοκρατίας (1685-1715).

Πήρε μέρος στα Ορλωφικά (1770) και στη συνέχεια εξακολούθησε τον αγώνα του κατά των Τούρκων και Τουρκαλβανών της Πελοποννήσου, στο πλευρό του Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη.

Ο Μητροπέτροβας ήταν αδελφοποιητός φίλος και συμπολεμιστής με τον πατέρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Κωνσταντή. Μετά το φόνο του Κωνσταντίνου (Κωσταντή) Κολοκοτρώνη το 1785, ο Μητροπέτροβας ως συνδεόμενος από τα παλιά χρόνια με δεσμούς αδελφοποιίας και φιλίας με το Κολοκοτρωνέικο ανέλαβε την κηδεμονία του νεαρού ακόμη Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Υπήρξε δε και ο πρώτος δάσκαλος του στην πολεμική τέχνη και τον βοήθησε με κάθε τρόπο όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση.

Το 1819 ο Μητροπέτροβας μυείται στην Φιλική Εταιρεία από τον Κυριάκο Καμαρίνο και μετά από δυο χρόνια ο Μητροπέτροβας σε ηλικία 76 ετών με την έναρξη της Επανάστασης, συμμετείχε με δικό του πολεμικό σώμα (ασκέρι) στην απελευθέρωση της Καλαμάτας κατά την 23η Μαρτίου του 1821. Μπαίνει σχεδόν από τους πρώτους στην Καλαμάτα λίγο προτού τον Κολοκοτρώνη, τον Παπαφλέσσα, τον Νικηταρά, τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Αναγνωσταρά και άλλους αγωνιστές, ενώ στη συνέχεια προέλασε στη βόρεια Μεσσηνία, όπου κατέλυσε τις Οθωμανικές αρχές.

Παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, ο γηραιός Μητροπέτροβας, ακολούθησε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη κι έλαβε μέρος στη Μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821), ως επικεφαλής των πολεμιστών από την Ανδρούσα και το Λεοντάρι και τοποθετημένος στο δυτικό προμαχώνα του ελληνικού στρατοπέδου από κοινού με τους Ιωάννη Μαυρομιχάλη, Π. Κεφάλα και Παπατσώνη.

Βρυζάκης-Θεόδωρος - Η μάχη στα στενά των Δερβενακίων
Βρυζάκης Θεόδωρος - Η μάχη στα στενά των Δερβενακίων, 1860
Εθνική Πινακοθήκη, Λάδι σε μουσαμά, Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη
The greek victory in Dervenakia (1822) Theodoros Vryzakis 1860

Η μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) θεωρείται ως μία από τις πιο σημαντικές μάχες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθώς ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη των Ελλήνων από την έναρξή της. Μαζί με τη μάχη των Δολιανών και Βερβένων που ακολούθησε πέντε ημέρες αργότερα, άνοιξαν το δρόμο για τη στενότερη πολιορκία που τελικά οδήγησε στην Άλωση της Τριπολιτσάς.

Διαβάστε: Η Άλωση της Τριπολιτσάς, από τις κορυφαίες στιγμές της Επανάστασης του 1821

Διακρίθηκε όλως ιδιαιτέρως, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, για την απόκρουση των επανειλημμένων επιθέσεων του οθωμανικού πεζικού αλλά και ιππικού γιατί ήταν δεινός σκοπευτής. Αργότερα συμμετείχε στην πολιορκία και την Άλωση της Τριπολιτσάς (στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, έξι μήνες μετά από την έναρξη της επανάστασης του 1821 αφιέρωμα εδώ).

Στη συνέχεια θέλησε να βαδίσει κατά της Αρκαδίας, αλλά τον πρόλαβαν τα κυβερνητικά στρατεύματα υπό τον βαυαρό αξιωματικό Κρίστιαν Σμαλτς στη Φρουτζάλα (σημερινή Θουρία Μεσσηνίας). Στη μάχη που συνήφθηκε, συνελήφθη αιχμάλωτος και φυλακίστηκε στο Νεόκαστρο της Πύλου.

Εν τω μεταξύ, τα κυβερνητικά στρατεύματα κατόρθωσαν να καταστείλουν την εξέγερση και να συλλάβουν τους αρχηγούς της. Στη δίκη που ακολούθησε, οι Γκρίτζαλης και Τζαμαλής καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν, ενώ ο Μητροπέτροβας, αν και πρωταίτιος της εξέγερσης, καταδικάστηκε σε κάθειρξη 15 ετών, λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του (88 ετών) και των μεγάλων υπηρεσιών του προς την πατρίδα κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Δύο χρόνια αργότερα αποφυλακίστηκε, με χάρη που του έδωσε ο βασιλιάς Όθων.

Κατά το 1822 έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις εναντίον του εκστρατευτικού σώματος του Μαχμούτ Δράμαλη. Για τη συνεισφορά του, αναδείχτηκε το 1823 σε χιλίαρχο

Κατά τις εμφύλιες συγκρούσεις του 1823 - 1825, τάχτηκε στο πλευρό του Κολοκοτρώνη με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να φυλακιστεί από την κυβέρνηση Κουντουριώτη στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα. Λίγο μετά την αποφυλάκισή του τον Μάιο του 1825, αναδείχτηκε σε στρατηγό και συμμετείχε στις επιχειρήσεις εναντίον του Ιμπραήμ πασά όπου και παντρεύτηκε την ανιψιά του.

Μετά την απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο τον Φεβρουάριο του 1825 και τον κίνδυνο που διέτρεχε η επανάσταση, η κυβέρνηση Κουντουριώτη απελευθέρωσε τους αντικυβερνητικούς, μεταξύ αυτών και τον Μητροπέτροβα, που τον είχε υπό περιορισμό στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα.

Με το βαθμό του στρατηγού, ο μεσσήνιος οπλαρχηγός έλαβε ενεργό μέρος στον πόλεμο φθοράς που εξαπέλυσε ο Κολοκοτρώνης εναντίον του Αιγύπτιου πασά στην Πελοπόννησο.

Μετά την απελευθέρωση υποστήριξε τον Ιωάννη Καποδίστρια, όπως και ο Κολοκοτρώνης. Κατά τη διάρκεια της Βαυαροκρατίας, ο Μητροπέτροβας στασίασε κατά της Αντιβασιλείας, μετά την καταδίκη σε θάνατο του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα (22 Μαΐου 1834).

Διαβάστε: Η δίκη του Κολοκοτρώνη σε θάνατο από τους Βαυαρούς της Γερμανίας του Όθωνα

Με τη βοήθεια των παλαιών οπλαρχηγών Γκρίτζαλη, Κόλια Πλαπούτα και Τζαμαλή, που όλοι τους ανήκαν στο ρωσόφιλο κόμμα των Ναπαίων, ξεσήκωσε τη Μεσσηνία τον Αύγουστο του 1834 και κατέλυσε τις αρχές στην Καλαμάτα και το Νησίον (σημερινή Μεσσήνη).

Ο Μήτρος Πέτροβας σε προσωπογραφία του 
μαθητή της Γ' Γυμνασίου Στέλιου Κόβρα το 2009

Ο Μητροπέτροβας ήταν όχι μόνο ένας από τους γενναιότερους οπλαρχηγούς, αλλά και ο πιο συνετός, ο Νέστωρ του Αγώνα. Ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία οπλαρχηγός. Τον έλεγαν όλοι «παππούλη» και ο Κολοκοτρώνης τον τιμούσε, τον σεβόταν και τον αποκαλούσε πάντα «Μπάρμπα».

Ο Γέρος του Μωριά που τον θεωρούσε μια κοντινή, σχεδόν πατρική φιγούρα, άκουγε τις συμβουλές του πριν από κάθε επιχείρηση στην οποία λάμβανε μέρος και ζητούσε τη γνώμη του σε κάθε κρίσιμη περίσταση. Ο γηραιός οπλαρχηγός ήταν αφοσιωμένος μέχρι θανάτου στον μαθητή του και τον ακολουθούσε παντού.

Κατά τις εμφύλιες συγκρούσεις του 1823-1825, τάχτηκε στο πλευρό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να φυλακιστεί από την κυβέρνηση Κουντουριώτη στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα. Λίγο μετά την αποφυλάκισή του τον Μάιο του 1825, αναδείχτηκε σε στρατηγό και συμμετείχε στις επιχειρήσεις εναντίον του Ιμπραήμ Πασά.

Μετά το τέλος της επανάστασης και τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, πρωτοστάτησε το 1834, μετά την καταδίκη του Κολοκοτρώνη, σε εξεγέρσεις κατά της βαυαρικής αντιβασιλείας τον Ιούνιο στη Μάνη και τον Αύγουστο στη Μεσσηνία.

Μετά την καταστολή των εξεγέρσεων συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο, η ποινή όμως δεν εκτελέστηκε λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του και της συνεισφοράς του κατά την ελληνική επανάσταση. Αφού παρέμεινε για αρκετό χρονικό διάστημα στη φυλακή του δόθηκε αμνηστία.

Ο Μητροπέτροβας επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου και πέθανε πλήρης ημερών, στις 12 Μαρτίου του 1838, αφήνοντας στη ζωή δύο γιους, τον Αντώνιο (1775-1855) και τον Πέτρο.

Η Μεσσηνιακή Επανάσταση του 1834

Η εξέγερση στη Μεσσηνία (1834). Περίπολος τακτικού στρατού βάλλει εναντίον επαναστατών της Μεσσηνίας, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.
Η εξέγερση στη Μεσσηνία (1834). Περίπολος τακτικού στρατού βάλλει
εναντίον επαναστατών της Μεσσηνίας, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

Μετά το τέλος της Επανάστασης και τη δημιουργία του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, πολλοί Μεσσήνιοι οπλαρχηγοί με τη καταδίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα σε θάνατο, εκδήλωσαν θανάσιμο μίσος και αντιπάθεια κατά της Βαυαροκρατίας και της Βαυαρικής Αντιβασιλείας.

Κήρυξαν εξέγερση στις 7 Ιουλίου του 1834, στη Μάνη και τον Αύγουστο στη Μεσσηνία. «Απεφασίσαμε, να ανακτήσωμεν τα πολιτικά μας δίκαια δια της δυνάμεως, του μόνου και τελευταίου μέσου προς εδραίωσιν του καταπιεζομένου λαού». Έτσι δήλωναν οι εξεγερμένοι αγωνιστές του Εικοσιένα απέναντι στην Αντιβασιλεία του Όθωνα το καλοκαίρι του 1834.

Αυτοί που αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση της πατρίδας βρέθηκαν στο περιθώριο, εκτός στρατού που συγκροτήθηκε από Βαυαρούς «μισθοφόρους» (ακόμη και στελέχη του αμφισβητούσαν την ποιότητά τους καθώς τους μάζεψαν... στον δρόμο). Βρέθηκαν εκτός αξιωμάτων, εν ολίγοις εκτός όχι μόνο υλικής αλλά και ηθικής επιβράβευσης για τις προσπάθειές τους ενάντια στους Τούρκους.

Πρωτεργάτες της εξέγερσης ήταν ο Καπετάν Γκρίτζαλης γαμπρός του Μητροπέτροβα, και ο Μητροπέτροβας. Στην συνέχεια οι εξεγερμένοι κατέλαβαν περίπου την μισή Πελοπόννησο. Κυβερνητικές όμως δυνάμεις με πολυάριθμους στρατιώτες και άρτια εξοπλισμένους μετά από σφοδρές μάχες με τους εξεγερμένους και με μεγάλες απώλειες κατόρθωσαν να καταπνίξουν την εξέγερση.

Το έκτακτο στρατοδικείο συνεδρίασε στην Κυπαρισσία καταδίκασε σε θάνατο τον Γιαννάκη Γκρίτζαλη, η ποινή εκτελέστηκε ταχύτατα, πριν περάσουν 2 ώρες από την απόφαση ο Γκρίτζαλης εκτελέστηκε τον Σεπτέμβριο του 1834.

Επίσης σε θάνατο καταδικάστηκαν από το στρατοδικείο στην Πύλο ο Μητροπέτροβας και ο Τζαμαλής. Ο Αναστάσιος Τζαμαλής εκτελέστηκε αμέσως. Η ποινή του Μητροπέτροβα όμως δεν εκτελέστηκε λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του (88 ετών) και της σημαντικής συνεισφοράς του κατά την Ελληνική Επανάσταση.

Αφού παρέμεινε για αρκετό χρονικό διάστημα στη φυλακή του δόθηκε αμνηστία και ακολούθως επέστρεψε στη γενέτειρά του Γαράτζα όπου και απεβίωσε το 1838 σε ηλικία 92 ετών.

Έγραψαν για τον Μητροπέτροβα

Mitropetrovas

Για την ανδρεία του γράφουν πολλοί ιστορικοί και ακαδημαϊκοί.

Ο ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς:

«Ο παλιός γερό-κλέφτης με όλα τα περασμένα χρόνια του (εβδομήντα και πάνω) κοντός, μαζεμένος, σκεβρωμένος μα όλος ψυχή αντρικία έγραψε κει πέρα (Βαλτέτσι) έπος που θα δοξάζει την Μεσσηνία στους αιώνες, ορθός πολέμησε και για να μη χασομεράει του γέμιζαν ντουφέκια και του τα διναν τονα πίσω από το άλλον. Αυτός σημάδευε και έριχνε αδιάκοπα. Διάλεγε καβαλαραίους και δεν λάθευε κανέναν, είχε γκρεμίσει οκτώ σ’ ένα γιουρούσι»

Σωκράτης Κουγέας καθηγητής της ιστορίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών και ακαδημαϊκός:

«Κοντός ευκίνητος ο γέρος ο Γαρατζαίος Μήτρος Πέτροβας που θα αναδειχθεί στο Βαλτέτσι, στη γνώμη ο Νέστωρ, και στη ρώμη το καλύτερο παλληκάρι των μεσσηνιακών αρμάτων.

Ο ιστορικός Διονύσης Κόκκινος:

«...όρθιος χωρίς ούτε μιας στιγμής ανάπαυσιν πυροβολούσε ακατάπαυστα, είχε την ικανότητα της ευθυβολίας και το τουφέκι εθαυματούργησεν, εκτυπούσε κατα προτίμησιν του έφιπλους Τούρκους»

Ο Φωτάκος υπασπιστής και γραμματικός του Κολοκοτρώνη στα «Απομνημονεύματα» του, γράφει:

«Οι Τούρκοι έστησαν τα κανόνια τους και ετοιμάζουν να κάνουν έφοδο. Πολλές φορές όρμησαν εις τον Μήτρο Πέτροβα στο ταμπούρι του, του εγύριζαν τα τουφέκια τον τα έδιναν εις το χέρι και εσκότωνε καβαλαραίους. Οι τούρκοι είδαν ότι δεν κάνουν τίποτα και απελπίσθηκαν…»

Ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης βουλευτής στην Α’Βουλή του 1834 και αντιπρόεδρος της Γερουσίας:

«Παρά το δεξιά τον Αρκαδίων επι τίνος χείμαρου ο ατρόμητος και εμπειροπόλεμος Μήτρος Πέτροβας με τα 100 Γαρατζαίους (Μεσσήνιων) πολέμησας πολύ γενναίος αποκρίσας και φονεύσας και πληγώσας πολλούς Αλβανούς εφορμήσαυτας εναντίον του για να τον εκτοπήσωσης από τη θέσιν του…»

• Διονύσιος Α. Κόκκινος: Η ελληνική επανάστασις (Ο μέγας αγών του πρώτου έτους), τ. Α', εκδοτικός οίκος Μέλισσα, Αθήνα 1974, σελ. 211-221
• Γιάννης Κορδάτος: Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επαναστάσεως του 1821 σ. 27-38
• Φώτιος Χρυσανθόπουλος, επιμ. (1888). Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των εξώθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως. Αθήνα: Σταύρος Ανδρόπουλος, Τυπογραφείο Π. Δ. Σακελλαρίου.
• Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια - Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1991.
• Καίτη Αρώνη-Τσίχλη: «Η Μεσσηνιακή εξέγερση του 1834» (Διδακτορική διατριβή, Παντειακές Δημοσιεύσεις)
• Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 / Χρ. Α. Στασινόπουλου. Ανέμη (Πανεπιστήμιο Κρήτης Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών Ανέμη)
• Καράμπελας Νίκος: Μεσσηνιακό Βιογραφικό λεξικό έκδοση:1962, σ. 304 – 321.
• Δημήτρης Α. Φωτιάδης: Η Επανάσταση του 1821 σ. 110 – 127. Εκδοτικός Οίκος Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος Έκδοση: Δεκέμβριος 2016. Αριθμός σελ. 758
• Το 21 και η αλήθεια του Γιάννη Σκαρίμπα (1893-1984) σ. 204-244. Εκδόσεις Κάκτος,
1995. «Το 21 και η αλήθεια» του Γιάννη Σκαρίμπα (1893-1984) τυπώθηκε από τις περίφημες εκδόσεις Κείμενα του Κερκυραίου Φίλιππου Βλάχου (1939-1989) και κυκλοφόρησε το 1971, μεσούσης της δικτατορίας, με αφορμή τα 150 χρόνια (τότε) από την Επανάσταση. Επισημαίνω το «μεσούσης της δικτατορίας», επειδή το βιβλίο τού Σκαρίμπα στέκεται εντελώς έξω από την «κρατούσα» άποψη για το ’21, χώνοντάς τα αγρίως στον κλήρο, τους προύχοντες, τους λογίους και τους πολιτικάντηδες πάνω στους οποίους ακούμπησε η «επίσημη» ιστορία. Επειδή όμως η προληπτική λογοκρισία για τα βιβλία είχε καταργηθεί από το φθινόπωρο του ’69 οι εκδόσεις γίνονταν άνευ... προκαταβολικών εμποδίων. Κάπως έτσι κυκλοφόρησε και «Το 21 και η Αλήθεια». lifo.gr

Πηγή: by Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Δεν υπάρχουν σχόλια: