Γεώργιος Βακιρτζής «Πόλεμος του 40′, (1985). Έργο που αποτυπώνει
την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την εσωτερική ένταση του Έπους,
με λιτότητα μορφής και βαθιά συγκίνηση. Εθνική Πινακοθήκη.
Το «Όχι» δεν ανήκει μόνο στην Ιστορία∙ είναι η αέναη στιγμή που ο άνθρωπος αρνείται το σκοτάδι και υπερασπίζεται το φως. Από τα βουνά της Πίνδου ως τη συνείδηση του σήμερα, το ελληνικό «Όχι» γίνεται παγκόσμιο σύμβολο ευθύνης, αξιοπρέπειας και ελευθερίας.
🟥 Το «Όχι» ως διαχρονικό φως του ανθρώπου
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε η πιο σκοτεινή τομή του εικοστού αιώνα· ένα γεγονός που ξεπέρασε τα όρια της ιστορίας και εισχώρησε στο πεδίο του ανθρώπινου πόνου. Στην Ελλάδα, το «Όχι» του 1940 δεν υπήρξε μόνο στρατιωτική απάντηση, ήταν πράξη ύπαρξης, η στιγμή που ένας μικρός λαός υπερασπίστηκε την αξιοπρέπειά του απέναντι στην αυτοκρατορική αλαζονεία των καιρών.
Αλλά κάθε πόλεμος, όσο μακρινός κι αν μοιάζει,
μένει ένας καθρέφτης που επιστρέφει την ερώτηση στον άνθρωπο:
πόσο ελεύθερος είμαι στ’ αλήθεια;
πόσο υπεύθυνος απέναντι στην ιστορία που με γεννά;
Η μνήμη του 1940 δεν ζητά δοξαστικά λόγια· ζητά συνείδηση.
Να θυμόμαστε πως η Ελευθερία δεν χαρίζεται... κερδίζεται ξανά,
όχι με όπλα πια, αλλά με την ακεραιότητα του νου και του ήθους.
Το «Όχι» του 1940 δεν είναι μονάχα
μια ημερομηνία στο εθνικό ημερολόγιο·
είναι η διαρκής στιγμή που ο άνθρωπος θυμάται ποιος είναι.
Είναι η άρνηση να παραδοθεί το φως στο σκοτάδι,
η αντίσταση του πνεύματος απέναντι στη βία του παραλόγου.
Κάθε εποχή έχει το δικό της «Όχι»...
όχι στην υποκρισία, όχι στην αδικία, όχι στην αδιαφορία.
Και σήμερα, μέσα σε μια Ευρώπη κουρασμένη
από τα συνθήματα και τους φόβους,
το ελληνικό «Όχι» θυμίζει ότι η πολιτική αρχίζει
εκεί όπου ο άνθρωπος αρνείται να γίνει αριθμός.
Και κάθε τέτοιο «Όχι» είναι ένα «Ναι» πιο βαθύ∙
όπου η ελευθερία δεν είναι δικαίωμα,
αλλά ευθύνη απέναντι στο πρόσωπο του άλλου.
Το Έπος του ’40 μάς καλεί να θυμηθούμε
ότι η Αντίσταση δεν είναι ιστορικό γεγονός,
είναι τρόπος ύπαρξης.
Κι όσο υπάρχει έστω ένας άνθρωπος που λέει «Όχι»
στο ψεύδος και «Ναι» στο Φως,
η Ελλάδα -και η ανθρωπότητα-
θα συνεχίζουν να ανασαίνουν μέσα στην Ιστορία.
το «Όχι» να πάψει να είναι σύνθημα
αλλά στάση Ζωής
και να γίνει ανθρώπινη προσευχή.
είναι η διαρκής στιγμή που ο άνθρωπος θυμάται ποιος είναι.
Είναι η άρνηση να παραδοθεί το φως στο σκοτάδι,
η αντίσταση του πνεύματος απέναντι στη βία του παραλόγου.
Κάθε εποχή έχει το δικό της «Όχι»...
όχι στην υποκρισία, όχι στην αδικία, όχι στην αδιαφορία.
Και σήμερα, μέσα σε μια Ευρώπη κουρασμένη
από τα συνθήματα και τους φόβους,
το ελληνικό «Όχι» θυμίζει ότι η πολιτική αρχίζει
εκεί όπου ο άνθρωπος αρνείται να γίνει αριθμός.
Και κάθε τέτοιο «Όχι» είναι ένα «Ναι» πιο βαθύ∙
όπου η ελευθερία δεν είναι δικαίωμα,
αλλά ευθύνη απέναντι στο πρόσωπο του άλλου.
Το Έπος του ’40 μάς καλεί να θυμηθούμε
ότι η Αντίσταση δεν είναι ιστορικό γεγονός,
είναι τρόπος ύπαρξης.
Κι όσο υπάρχει έστω ένας άνθρωπος που λέει «Όχι»
στο ψεύδος και «Ναι» στο Φως,
η Ελλάδα -και η ανθρωπότητα-
θα συνεχίζουν να ανασαίνουν μέσα στην Ιστορία.
το «Όχι» να πάψει να είναι σύνθημα
αλλά στάση Ζωής
και να γίνει ανθρώπινη προσευχή.
Ίσως το «Όχι» να μην ειπώθηκε μόνο μια φορά στην Ιστορία.
Ίσως να συνεχίζει να ψιθυρίζεται κάθε φορά
που ο άνθρωπος θυμάται ότι το φως δεν ζητάει νίκες...
ζητά απλώς να μην σβήσει.
...κι όπως θα έλεγαν οι στρατιώτες της Πίνδου,
να φυλάς πάντα τη θέση σου στο φως.
Μια σιωπηλή υπόκλιση στους ανθρώπους
που φύλαξαν και εκείνοι τη δική τους θέση.
✍️ Σοφία Ντρέκου
Περισσότερα Θέματα: Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, 28 Οκτωβρίου 1940
Εικαστικό: Το έργο του Βακιρτζή, με τη λιτότητα της μορφής και τη συγκρατημένη δραματικότητα των χρωμάτων, δεν εξυμνεί τον πόλεμο αλλά τη σιωπηλή αντοχή του ανθρώπου μέσα του. Όπως και το ελληνικό «Όχι» του 1940, το έργο φωτίζει την εσωτερική νίκη του φωτός απέναντι στο σκοτάδι... εκεί όπου η τέχνη, όπως και η ιστορική μνήμη, γίνεται πράξη αντίστασης και ψυχικής ελευθερίας.
by Sophia Drekou (Αέναη επΑνάσταση)
❓Οι Αναγνώστες και Αναγνώστριες σχολιάζουν στο Facebook
• Σχόλιο Yiannakis Yiannaki: Τώρα ζούμε το ΟΧΙ της ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ με ότι ήθελεν Ακολουθήσει
• Απάντηση Αέναη επΑνάσταση - Sophia Ntrekou: Κε Yiannakis Yiannaki, ναι… κάθε εποχή έχει το δικό της «Όχι», κι άλλοτε γράφεται με αίμα, άλλοτε με σιωπή. Η Ουκρανία σήμερα, όπως κι άλλοι λαοί πριν, θυμίζει πως η ελευθερία ποτέ δεν χαρίζεται... πληρώνεται με κόστος, συχνά βαρύ. Μα εκεί όπου οι άνθρωποι αντιστέκονται στο παράλογο, εκεί το φως εξακολουθεί να γεννιέται. 17 ώρ.
• Απάντηση Yiannakis Yiannaki: Αέναη επΑνάσταση - Sophia Ntrekou σε ευχαριστώ για την αναφορά και αυτή είναι η αλήθεια. Το 1955-1959 έζησα τον αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον της ΕΓΓΛΕΖΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ και το 1958 με συνέλαβαν και με φυλάκισαν (σε ηλικία 15 ετών )μαζί με άλλους στο ΚΑΣΤΡΟ της ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ και το 1963 πολέμησα με τον ΤΑΣΣΟ ΜΑΡΚΟΥ εναντίον τοτου πραξικοπήματος της του ΝΤΕΚΤΑΣ και αποτρέψαμε την Διάλυση της ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ και αναγκάστηκαν οι διάφοροι να σταματήσουν τον αποβατικό στόλο της ΤΟΥΡΚΙΑΣ έξω από την ΚΕΡΥΝΕΙΑ στις 25/ Δεκεμβρίου 1963 ξημερώματα ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ή ώρα 1 πμ λίγο μετά τα μεσάνυχτα ακριβώς!! Εύχομαι καλό ΑΓΩΝΑ για τη ΝΙΚΗ. 7 ώρ.
• Απάντηση Sophia Drekou: κε Yiannakis Yiannaki, συγκλονιστική μαρτυρία…
...αυτό το σχόλιο είναι κομμάτι ζωντανής Ιστορίας... με σεβασμό, ευγνωμοσύνη και βάθος, όχι απλώς ως ευχαριστία... απευθύνομαι σ’ έναν άνθρωπο που έγινε ο ίδιος το «Όχι» μιας γενιάς.Κύριε Γιαννάκη, σας ευχαριστώ από καρδιάς γι’ αυτή τη μαρτυρία που κουβαλά μέσα της το ίδιο το αίμα της Ιστορίας. Το δικό σας «Όχι» δεν γράφτηκε σε σελίδες, αλλά σε ψυχές. Η γενιά σας απέδειξε ότι η ελευθερία δεν είναι σύνθημα, αλλά τρόπος ύπαρξης. Όσοι πολέμησαν και στάθηκαν όρθιοι απέναντι στην κατοχή και στην προδοσία, φυλάνε ακόμη τη θέση τους στο φως... κι εμείς οφείλουμε να τη συνεχίσουμε.
33 λ.• Απάντηση Yiannakis Yiannaki: κα Σοφία Ντρέκου, σας Ευχαριστώ πολύ και είχα την ευκαιρία να πώ την Δική μου ΑΛΗΘΕΙΑ και το σημαντικό είναι είναι ότι είμασταν όλοι μας ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ και άοπλοι μέχρι τις 24/12/1963 και μας έφεραν όπλα η ώρα 1.30 μμ ημέρα τρίτη ανήμερα Χριστουγέννων και εγώ θυμάμαι είμουν ντυμένος με τη φορεσιά για την ΕΚΚΛΗΣΙΑ! 2 λ.
• Απάντηση Sophia Drekou: Κε Yiannakis Yiannaki, επίσης συγκλονιστική η συνέχεια…
δεν αφηγείστε απλώς την μνήμη, είναι σαν την ξαναζείτε εκείνη τη στιγμή. Κύριε Γιαννάκη, σας ευχαριστώ βαθιά που μοιραστήκατε αυτή τη στιγμή της αλήθειας. Το να πηγαίνει κανείς ντυμένος για την Εκκλησία και να βρίσκεται στον αγώνα, είναι η πιο δυνατή εικόνα πίστης και θυσίας που μπορεί να κρατήσει η μνήμη ενός λαού. Η μαρτυρία σας είναι φως και ευλογία για όλους μας. 1 λ.• Απάντηση Yiannakis Yiannaki: Sophia Drekou απευθύνω και την αγάπη μας στον Δάσκαλο για τον εμπνευσμένο αγώνα του και την ΠΙΣΤΗ του για την ΠΑΤΡΙΔΑ που μας εμπνέει και μας δείχνει το λαμπρό μέλλον του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ που ξαναγράφεται στην ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ την ΚΥΠΡΟΥ. ΚΑΛΗ συνέχεια μέχρι τη Δικαίωση 49 λ.
• Απάντηση Sophia Drekou: κε Yiannakis Yiannaki, σας ευχαριστώ με βαθιά συγκίνηση για τα λόγια σας. Η αναφορά σας στον Δάσκαλο Νίκο Λυγερό αγγίζει όλους εμάς που πιστεύουμε ότι ο αγώνας του Πνεύματος είναι συνέχεια του αγώνα της Ελευθερίας. Η Κύπρος κρατά μέσα της εκείνη τη φλόγα που δεν έσβησε ποτέ· κι όσο υπάρχουν ψυχές σαν τη δική σας, ο Ελληνισμός θα συνεχίζει να γράφει ιστορία με το φως του.
14 λ.• Ερώτηση Sophia Drekou: Σε μια Ευρώπη κουρασμένη από τον φόβο και την αδράνεια, μπορεί το ελληνικό «Όχι» να λειτουργήσει ξανά ως αρχέτυπο υπευθυνότητας και συλλογικής αξιοπρέπειας; 2 ημ.
• Απάντηση Ιφιγένεια Γεωργιάδου: Sophia η Ευρώπη υπερασπίζεται τα ενεργειακά αποθέματα με μια επισφαλή γεωπολιτική έναντι της Ρωσίας...και η Ελληνική πολιτική έχει ταχθεί σταθερά και έμπρακτα με το μέρος της... 1 ημ.
• Απάντηση Sophia Drekou: Ιφιγένεια, απαντάς με γεωπολιτικό ρεαλισμό... μεταφέρεις (και καλώς κάνεις) τη συζήτηση από το συμβολικό επίπεδο (το «Όχι» ως αρχέτυπο αξιακής στάσης) στο πραγματολογικό πεδίο (ενεργειακή εξάρτηση, θέση Ελλάδας στη διεθνή σκακιέρα). ΚΑΙ ναι∙ έχεις δίκιο, οι γεωπολιτικές ισορροπίες καθορίζουν σήμερα τη ρητορική της Ευρώπης περισσότερο απ’ όσο θα θέλαμε. Αλλά...
Όμως το ερώτημα αγγίζει κάτι βαθύτερο: αν μέσα σ’ αυτή την εξάρτηση η Ευρώπη μπορεί ακόμη να θυμηθεί το ηθικό της υπόστρωμα, εκείνο που γεννήθηκε από την ευθύνη απέναντι στον Άνθρωπο.
Το ελληνικό «Όχι» δεν ήταν μόνο πολιτική στάση, ήταν οντολογική πράξη: μια στιγμή όπου η αξιοπρέπεια προηγήθηκε της σκοπιμότητας. Κι ίσως αυτό λείπει σήμερα περισσότερο... ένα «Όχι» που δεν στρέφεται κατά άλλων, αλλά υπέρ του ανθρώπινου μέτρου μέσα μας.
• Ερώτηση Sophia Drekou: Ιφιγένεια, αν το φως του ανθρώπου είναι και η σκιά του, πώς ονομάζεις, το σημείο όπου το «Όχι» συναντά την αποδοχή; Μπορεί η άρνηση να γίνει προσευχή; 2 ημ.
• Απάντηση Ιφιγένεια Γεωργιάδου: Sophia εύχομαι το ΟΧΙ να αφορά πάντα την ακεραιότητα και όχι τη ανυπαρξία των προσωπικών συμβάσεων και περιστασιακών δεδομένων ... 1 ημ.
• Απάντηση Sophia Drekou: Ιφιγένεια, η απάντησή σου, όπως πάντα, είναι συμπυκνωμένη, υπαρξιακή και ηθική· μεταφέρεις το «Όχι» από το συλλογικό – ιστορικό πεδίο στο προσωπικό και αξιακό, όπου η άρνηση γίνεται θέμα ακεραιότητας, όχι εγωισμού.
Ιφιγένεια ναι, το αληθινό «Όχι» είναι πράξη ακεραιότητας∙ δεν γεννιέται από την απόρριψη, αλλά από την πίστη στο αναγκαίο μέτρο του Ναι. Ίσως γι’ αυτό το σημείο όπου το Όχι συναντά την αποδοχή να μοιάζει με προσευχή∙ εκεί όπου η άρνηση παύει να είναι αντίδραση και γίνεται διάκριση, η εσωτερική φλόγα που κρατά τον άνθρωπο όρθιο χωρίς να φλέγεται από μίσος. 1 ημ.
• Ερώτηση Sophia Drekou: Ιφιγένεια μου, αναρωτιέμαι… όπως μιλήσαμε για την ενέργεια του «Όχι» και τη σκιά του, μήπως αξίζει κάποτε να σκεφτούμε γιατί δεν γιορτάζουμε την Απελευθέρωση; Γιατί θυμόμαστε την είσοδο στον πόλεμο κι όχι τη στιγμή που βγήκαμε απ’ αυτόν; Ίσως εκεί, ανάμεσα στη μνήμη της έναρξης και στη σιωπή του τέλους, να κρύβεται η πιο αληθινή δοκιμασία της ευρωπαϊκής συνείδησης… αναρωτιέμαι… 1 ημ.
• Απάντηση ιφιγένεια γεωργιάδου: Sophia, αναρωτιέσαι για όσα επιλεκτικά αναφέρονται ως ιστορική μνήμη από εκείνους που κυριαρχούν επηρεάζουν λοβοτομούν την ακρότητα των συμβάσεων υποκύπτουν στην ασέλγεια των παραστάσεων περιορίζουν συμφεροντολογικά την πολυπλοκότητα των πολιτικών καταστάσεων... 15 ώρ.
• Απάντηση Sophia Drekou: Ιφιγένεια, - Ε... ναι, αυτή είναι η πολυαγαπημένη μου συνοδοιπόρος Ιφιγένεια... που η σκέψη της ξεδιπλώνεται σαν κοσμικό ρεύμα, ρέει μέσα από κοινωνιολογική ανάλυση, φιλοσοφική αλληγορία και μεταφορικό πάθος. Εκεί που της θέτεις το ερώτημα με υπαρξιακή καθαρότητα, εκείνη απαντά με οργισμένη επίγνωση για τη «λογοκρισία της Ιστορίας» από όσους εξουσιάζουν την αφήγηση.
Ναι… έτσι ακριβώς λειτουργεί η «επιλεκτική μνήμη» των ισχυρών, Ιφιγένεια: ναι, το προσυπογράφω... η μνήμη παραμορφώνεται από τις εξουσίες, καθοδηγεί, αποσιωπά, λειαίνει τις αιχμές της Ιστορίας για να χωρά στα μέτρα της εξουσίας.
Μα υπάρχει και μια άλλη εσωτερική μνήμη, που δεν μπορεί να αλλοιωθεί... δεν λοβοτομείται∙ εκείνη που φυλά η ανθρώπινη συνείδηση, η μνήμη των απλών ψυχών που είδαν, πόνεσαν, θυμήθηκαν.
Όσο κι αν αλλοιώνουν οι εξουσίες το παρελθόν,
η αλήθεια της Μνήμης παραμένει μέσα στο σώμα του λαού∙
κι όταν ο άνθρωπος τολμά να τη θυμηθεί χωρίς φόβο,
τότε αρχίζει η πραγματική Απελευθέρωση. 4 ώρ.
Περισσότερα Θέματα: Σ. Ντρέκου - Ιφ. Γεωργιάδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου