%20Oil%20on%20Linen.%20Provenance%20-%20Private%20Collection,%20Athens.jpg "The Meeting of the Leaders (c.1998) Oil on Linen. Provenance - Private Collection, Athens")
The Meeting of the Leaders (painting by Josef Kote c.1998)
Oil on Linen. Provenance: Private Collection, Athens, Greece
Συνάντηση των Αρχηγών. Προέλευση Ιδιωτική Συλλογή, Αθήνα.
Αναλυτική περιγραφή του πίνακα βλ. στην Βιβλιογραφία.
«Όλοι οι ευεργέτες ήταν πλούσιοι, όμως
οι πλούσιοι δεν είναι όλοι ευεργέτες».
Έρευνα Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Η λέξη «ευεργέτης» σημαίνει ο «δωρητής» (από το ευ -καλό + εργέτης, ο «ποιών», ο «εργάτης»). Ως ευεργετισμό θα μπορούσαμε να ορίσουμε την αίσθηση του καθήκοντος, την έμπνευση, τον τρόπο ζωής, ύπαρξης και συμπεριφοράς, με βασικές συνιστώσες την φιλοπατρία, το μέτρο, τον λιτό βίο και την ανάδειξη του «εμείς» στη θέση του «εγώ».
Από την εποχή ακόμα τής οθωμανικής κατοχής αλλά και μετά την απελευθέρωση, η ανάγκη για πνευματική και οικονομική ανάπτυξη ώθησε πολλούς εύπορους Έλληνες να ανεγείρουν εκκλησίες και να ενισχύσουν τη δημιουργία εκπαιδευτικών και κοινωφελών ιδρυμάτων.
Ακόμη και σήμερα τα κτήρια που οικοδομήθηκαν από τις προσφορές τους δεσπόζουν στην Αθήνα: Εθνική Βιβλιοθήκη, Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αρσάκειο, Βαρβάκειο και άλλα δημόσια κτήρια δείχνουν στους νεότερους Έλληνες τον ψυχικό πλούτο των ευεργετών και την αγάπη τους για την πατρίδα και τον ελληνικό πολιτισμό.
Ήταν η εποχή που οι Έλληνες δεν ενδιαφέρονταν για το τι θα τους προσφέρει η πατρίδα, αλλά τι θα μπορούσαν να προσφέρουν εκείνοι σ’ αυτήν.
Οι ισχυροί του πλούτου σήμερα έχουν επιλέξει, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, να μην ακολουθήσουν αυτή την ευγενή παράδοση, (έστω και με τα αρνητικά τους κίνητρα που θα αναλύσουμε παρακάτω) κι ας οφείλουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομική τους ισχύ στον στερημένο και αδικημένο ελληνικό λαό.
Η μαρμάρινη πλάκα των ευεργετών, εντοιχισμένη
στα προπύλαια τού Αρσακείου Ψυχικού, φέρει τα ονόματα
των μεγαλύτερων ευεργετών τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.
Η Ημέρα Μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών καθιερώθηκε το 2007, με απόφαση της κυβέρνησης Καραμανλή (Π.Δ 1/07) και τιμάται κάθε χρόνο στις 30 Σεπτεμβρίου. Οι σχετικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν δοξολογίες, καταθέσεις στεφάνων και ομιλίες για να εξαρθεί η φιλανθρωπική δράση πλούσιων Ελλήνων, οι οποίοι με τις δωρεές τους συνέβαλαν στην οικονομική και κοινωνική πρόοδο της χώρας μας.
Η μοναδική αντίδραση στη γιορτή τιμής των εθνικών ευεργετών την εξέφρασε το κοινοβουλευτικό κόμμα του ΚΚΕ, με άρθρο του Ριζοσπάστη (Τιμούν τους δυνάστες του λαού 26/9/2008) αλλά και στην Βουλή των Ελλήνων (βλ. παρακάτω).
Αναμνηστική έκδοση γραμματοσήμων για τους Εθνικούς Ευεργέτες
Τιμούν τους δυνάστες του λαού (26/9/2008)
Τους «εθνικούς ευεργέτες» μνημονεύουν και τιμούν η Νομαρχία Αθηνών, οι «τοπικοί άρχοντες» και σύσσωμη η πολιτική, στρατιωτική ηγεσία του τόπου. Την επιμνημόσυνη δέηση θα κάνει ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος . Όλοι οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης, η οποία κατά καιρούς ρίχνει μερικά ψίχουλα στα λαϊκά στρώματα για να αποτρέψει τις αντιδράσεις, θα πάρουν μέρος την ερχόμενη Τρίτη (σ.σ. την ανακήρυξαν «Ημέρα μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών»...) σε σχετική εκδήλωση.
Τη «φιλανθρωπία» αυτών των «ευεργετών» την έχουν νιώσει στο πετσί τους χιλιάδες εργαζόμενοι στη χώρα μας, που «έλιωσαν» στις βιομηχανίες τους, που πνίγηκαν στα σαπιοκάραβά τους, που «θάφτηκαν» κάτω από τα απόβλητα των εργοστασίων τους, που ήρθαν σε σύγκρουση μαζί τους για ένα κομμάτι ψωμί.
Πρόκειται για «ευεργέτες», που έτρωγαν με χρυσά κουτάλια στη γερμανική κατοχή και στη χούντα. Για «ευεργέτες», που τσάκισαν το λαϊκό κίνημα λυσσαλέα και με κάθε μέσο. Για ευεργέτες, που έχτιζαν φυλακές και σωφρονιστήρια. Για «ευεργέτες», που έκαναν «φιλανθρωπίες» με τον πλούτο των εργαζομένων. Αυτούς τιμούν ακόμη και σήμερα...
Oι «εθνικοί ευεργέτες» πλούτισαν από τις σάρκες του λαού
Από την παρέμβαση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου
του ΚΚΕ στη συζήτηση για τις «σχολάζουσες κληρονομιές»
Το νομοσχέδιο για τον «Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών» διευκολύνει την παράδοση της δημόσιας περιουσίας, όπως ακίνητα, κληροδοτήματα κ.λπ., στο ιδιωτικό κεφάλαιο, είπε μεταξύ άλλων ο βουλευτής Νίκος Καραθανασόπουλος, καταψηφίζοντας, το σχετικό νομοθέτημα.
Υπογράμμισε ότι το εν λόγω νομοσχέδιο αποτελεί τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για την παράδοση της δημόσιας περιουσίας στους μονοπωλιακούς ομίλους, καταγγέλλοντας την κυβέρνηση ότι «δεν αποκαθιστά την τεράστια χασούρα των κοινωφελών ιδρυμάτων και των ΑΕΙ από το Χρηματιστήριο και τα κρατικά ομόλογα».
Στην ομιλία του, σχολίασε την αναφορά που έκανε προηγουμένως ο εκπρόσωπος της κυβερνητικής πλειοψηφίας στους λεγόμενους «εθνικούς ευεργέτες»: «Η κυβέρνηση τιμά, όπως είπε, τους εθνικούς ευεργέτες. Ποιοι είναι αλήθεια αυτοί οι επονομαζόμενοι "εθνικοί ευεργέτες", αυτοί, τουλάχιστον, στους οποίους το αστικό κράτος απέδωσε αυτόν τον τίτλο;
Βεβαίως, υπήρξαν και πάρα πολλοί Έλληνες - οι περισσότεροι απ' αυτούς είναι άγνωστοι και είναι και από το εξωτερικό - οι οποίοι στήριξαν μέσω δωρεών τις ανάγκες της νεολαίας και της λαϊκής οικογένειας για μόρφωση ή για υγεία ή για αποκατάσταση ή και για πολιτισμό. Και αυτοί, βεβαίως, δεν έχουν λάβει τον τίτλο του "εθνικού ευεργέτη", πλην ελαχίστων εξαιρέσεων ενδεχομένως. Είναι αυτοί οι οποίοι δώρισαν τις περιουσίες τους, χωρίς να ζητάνε αντάλλαγμα. Είναι αυτοί οι οποίοι δώρισαν τις περιουσίες τους, χωρίς να θέλουν να ξεπλύνουν τα εγκλήματά τους. Γιατί, βεβαίως, για το αστικό κράτος δεν αποτελεί εθνικό ευεργέτη ο Ρήγας Βελεστινλής, που έδωσε το σύνολο της περιουσίας του για το μεγάλο διαφωτιστικό του έργο, αλλά και την ίδια τη δική του τη ζωή.
Οι περισσότεροι απ' αυτούς τους "εθνικούς ευεργέτες", τους οποίους τιμάτε, κύριε υπουργέ, αλλά και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης ακόμη - άκουσα τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο των Ανεξάρτητων Ελλήνων - ήταν πλούσιοι αστοί σε παροικίες του εξωτερικού, που συνέβαλαν στην οικοδόμηση του αστικού κράτους και που με τριάντα αργύρια ξέπλυναν τα εγκλήματα τα οποία έκαναν σε βάρος της χώρας, αλλά και του λαού της.
Τιμάτε, αλήθεια, τον Ανδρέα Συγγρό; Για τα «Λαυρεωτικά» ποιος ήταν υπεύθυνος, που οδήγησε στη χρεοκοπία και την καταστροφή χιλιάδων Ελλήνων, που οδήγησε σε μαζικές αυτοκτονίες; Τιμάτε αυτόν ο οποίος αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες για να οδηγηθεί η χώρα στη χρεοκοπία το 1893, προκειμένου να αποκτήσει νέα τραπεζικά προνόμια και πρόσβαση στην Εθνική Τράπεζα και ο οποίος, βεβαίως, είχε τιμηθεί και από τον ίδιο το Σουλτάνο, δύο φορές μάλιστα; Δηλαδή, τιμάτε αυτόν που ο Κορδάτος χαρακτήρισε "μηχανορράφο" και "επιδέξιο πολιτικάντη". Άλλοι τον έλεγαν "λωποδύτη φιλάνθρωπο", ενώ ο Τύπος της εποχής τον ονόμαζε "χρυσοκάνθαρο". Αυτόν τιμάτε;».
► ΔΕΙΤΕ: Τα Λαυρεωτικά η μεγάλη απεργία στο Λαύριο το 1896 με δολοφονίες εργατών απεργών ~ video αφιέρωμα
H Απάτη του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού
«Λαυρεωτικά» Η πρώτη χρηματιστηριακή φούσκα.
το 1875 ξεκίνησε την καριέρα του ως "εθνικός ευεργέτης"
θεμελιώνοντας το πρώτο Πτωχοκομείο της Αθήνας.
Ίσως έτσι υπολόγιζε να αμνηστευθεί από την Ιστορία,
όπως και έγινε ως ένα βαθμό.
Να μην ξεχνάμε την ιστορία του καθενός
«Τιμάτε αλήθεια τον εθνικό ευεργέτη Τοσίτσα; Ο «Μπραΐμης» είχε έναν πολύτιμο συνεργάτη, το μεγαλέμπορο της Αιγύπτου Τοσίτσα. Ήταν φίλος του πατέρα του, του Μεχμέτ Αλή, και είχε στην Αίγυπτο εκτάσεις ολόκληρες. Αυτός, λοιπόν, στάθηκε το "δεξί χέρι" του Μπραΐμη. Έγραφε δεξιά και αριστερά, καλώντας το λαό να προσκυνήσει! Ήταν ο αρχηγός της επιμελητείας του αιγυπτιακού στρατού και ο άνθρωπος αυτός θησαύριζε με το αίμα και τις σάρκες του ελληνικού λαού. Αυτός, λοιπόν, ο κατάπτυστος προδότης εξαγόρασε τον τίτλο του "εθνικού ευεργέτη"! Αυτούς τιμάτε;
Τιμάτε τους αστούς του παροικιακού κεφαλαίου, που έγιναν τσιφλικάδες, οι οποίοι αγόρασαν από το Σουλτάνο τεράστιες εκτάσεις πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας και οι οποίοι όχι μόνο πλούτισαν από τον ιδρώτα, αλλά και από το ίδιο το αίμα των κολίγων;
Τιμάτε τον Ζάππα, τον Ζαρίφη, τον Στεφάνοβικ, τον Ζωγράφο, που είχε τον τίτλο του «εφέντη και ήταν από τους πιο στυγνούς τσιφλικάδες της περιοχής, πρωταγωνιστής κάθε δίωξης ενάντια στους κολίγους και στο Κιλελέρ;
Η μήπως τιμάτε τον Ζαχάρωφ και τον Μποδοσάκη, που ήταν προμηθευτές και του ελληνικού και του τουρκικού στρατού ταυτόχρονα, ή τους σύγχρονους, όπως τον Λάτση και το έγκλημά του στην «ΠΕΤΡΟΛΑ»; (Σημ. Σ.Ν.: Σεπτέμβριος του 1992. 15 εργάτες χάνουν τη ζωή τους στην ΠΕΤΡΟΛΑ. Μάιος 2015. Είκοσι τρία χρόνια μετά, τέσσερις εργάτες σκοτώνονται στην έκρηξη και στην πυρκαγιά που σημειώθηκε στις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Πετρελαίων στον Ασπρόπυργο.)
Απ' αυτήν την άποψη πρέπει ορισμένα πράγματα να μπαίνουν στην πραγματική τους διάσταση και να μην ξεχνάμε την ιστορία του καθενός».
«ο γαρ πλούτος κατεχόμενος μεν, απόλλυται,
σκορπιζόμενος δε, καθ’ ον ο Κὐριος υποτίθησι
τρόπον ου μόνον σώζεται, αλλά και πολύχους
και μετά ως ευκαρπίας αποδίδοται»
Εθνικοί ευεργέτες και πολιτική εξουσία
Ας δούμε τη σύμφυση των "εθνικών ευεργετών" μας με την πολιτική εξουσία. Είναι κάτι που απορρέει από την ίδια τη σχέση κεφαλαίου και εξουσίας και που τελικά είναι η ίδια η φύση του καπιταλισμού. Απλά θα δούμε ότι όσο ο καπιταλισμός εξελίσσεται, τόσο οι σχέσεις αυτές μεταβάλλονται προς τη μορφή του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, από την ατελή σχέση ενός πλουσίου με τους κυβερνώντες, σχέση όπως ήταν στο 18ο - αρχές του 19ου αιώνα.
Υπήρξαν τρεις μορφές αυτής της σχέσης.
Η πρώτη, που αναπτύχθηκε στις υποανάπτυκτες χώρες, όπου ο κεφαλαιούχος που απομυζά τον ντόπιο πλούτο και τους "ιθαγενείς" προσφέρει ταυτόχρονα και εξυπηρέτηση στην κυβέρνηση, επειδή συμμετέχει στην παραγωγική διαδικασία.
Αυτές οι σχέσεις είναι μεταφεουδαλικές - προκαπιταλιστικές, όπου ο κεφαλαιούχος αναλαμβάνει τη διαχείριση τιμαρίων και μεγάλων γαιοκτησιών, αποδίδοντας στην κυβέρνηση το "νόμιμο" φόρο ή πρόσοδο. Τέτοιες σχέσεις είχαμε στη Νότια Ρωσία, την Αίγυπτο και τις παραδουνάβιες χώρες, αλλά και στην Αυστροουγγαρία. Κλασικές περιπτώσεις ο Γεώργιος Αβέρωφ και ο Μ. Τοσίτσας (γαιοκτήμονες και εκμισθωτές δημοσίων γαιών στην Αίγυπτο), o Βαρβάκης στη Ρωσία (ατελώς το αποκλειστικό δικαίωμα αλιείας στην Κασπία, και γαιοκτήμονας), οι Ζαππαίοι, ο Τριανταφυλλίδης, ο Χαροκόπος (γαιοκτήμονες στη Ρουμανία), ο Βερναρδάκης (ενοικιαστής οινοπνευματοπαραγωγής στη Ρωσία), ο Σ. Σίνας (γαιοκτήμονας στην Αυστρουγγαρία).
Συνήθως στις επιχειρήσεις τους μετέχουν και ηγέτες και υψηλοί αξιωματούχοι του κράτους, όπως ο Γ. Αβέρωφ που ήταν συνεταίρος του ηγέτη (Χεδίβη) της Αιγύπτου Τεφίκ ίμπν Ισμαήλ, ο Ζαρίφης που ήταν προσωπικός τραπεζίτης του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, ο Μ. Τοσίτσας διαχειριστής της γαιοκτησίας του Σουλτάνου της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή κ. ά.
Φώτο: Ο χεδίβης τής Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή, εκτιμούσε και εμπιστευόταν τον Μιχαήλ Τοσίτσα. Αυτό έδωσε στον Έλληνα έμπορο τη δυνατότητα, πέραν των δικών του επιχειρήσεων, να οργανώσει και την ελληνική κοινότητα τής Αλεξάνδρειας. Στη χαλκογραφία τού David Roberts, του 1839, απεικονίζεται ο Μεχμέτ Αλή να καπνίζει τον ναργιλέ του καθισμένος και να δέχεται τους ξένους πρέσβεις. Αριστερά οι αξιωματούχοι παρακολουθούν τον διάλογο και δεξιά οι υπηρέτες προσφέρουν γλυκά.
Ο Τοσίτσας δεν ήρθε σε επαφή με τη Φιλική Εταιρεία ούτε εκδήλωσε εμπράκτως τη συμπάθειά του στο ξέσπασμα τής Επανάστασης. Λόγω αυτής τής στάσης του ενισχύθηκε η εμπιστοσύνη τού Μεχμέτ Αλή προς αυτόν, όμως επικρίθηκε έντονα από τους ιστορικούς τής περιόδου και όχι μόνο. Αντίθετα ο αδερφός του Θεόδωρος «...είχε κατηχηθή παρά τινος εταιριστού και είχεν αναδειχθή είς των ενθέρμων ζηλωτών...» τού αγώνα των Ελλήνων για απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό.
Ο Τοσίτσας δεν ήρθε σε επαφή με τη Φιλική Εταιρεία ούτε εκδήλωσε εμπράκτως τη συμπάθειά του στο ξέσπασμα τής Επανάστασης. Λόγω αυτής τής στάσης του ενισχύθηκε η εμπιστοσύνη τού Μεχμέτ Αλή προς αυτόν, όμως επικρίθηκε έντονα από τους ιστορικούς τής περιόδου και όχι μόνο. Αντίθετα ο αδερφός του Θεόδωρος «...είχε κατηχηθή παρά τινος εταιριστού και είχεν αναδειχθή είς των ενθέρμων ζηλωτών...» τού αγώνα των Ελλήνων για απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό.
Στις περιπτώσεις αυτές, πολλές φορές μετείχε ο ίδιος ο κεφαλαιούχος στην εξουσία (όπως ο Αρσάκης, πρωθυπουργός της Ρουμανίας, ο Βαρβάκης, πολιτικός σύμβουλος του Αυτοκράτορα της Ρωσίας, ο Μπέλλιος, υπουργός στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες), αλλά και η κυβέρνηση του απέδιδε γαίες και τίτλους ευγενείας, όπως στον Σίνα, τον Τοσίτσα, τον Βαρβάκη, τον Δούμπα, τον Μπέλλιο (βαρόνοι όλοι τους).
Σε μια δεύτερη φάση, καπιταλιστικής μορφής πλέον, η σύμφυση με την εξουσία γίνεται με καθαρά οικονομικά κριτήρια εξαγοράς της εξουσίας για ίδιον όφελος. Δωροδοκίες υπουργών και βασιλέων, αθέμιτοι δανεισμοί κ. ά. και πολλές φορές καταλήγει και στη συμμετοχή στην κυβέρνηση για πιο μεγάλη σιγουριά. Είναι η εποχή όπου ο κεφαλαιούχος κερδίζει από την ίδια τη σύμφυση με την εξουσία κυρίως μετέχοντας σε κρατικά δάνεια σε καταρρέουσες οικονομίες. Στην περίπτωση αυτή, η "ευεργεσία" είναι ακριβώς το προκάλυμμα στην κοινή γνώμη.
Ο κεφαλαιούχος προβάλλεται με τις ευεργεσίες του και από το ίδιο το κράτος, ώστε να αποσιωπηθούν και οι ληστείες του, αλλά και η διαφθορά της κρατικής εξουσίας. Τυπική περίπτωση ο Συγγρός, για τον οποίο ομολογούν οι βιογράφοι του ότι "... γεγονός είναι ότι όλες οι ενέργειές του υπήρξαν σε συστοίχιση με τα ιδιωτικά επιχειρηματικά του συμφέροντα...".
O Συγγρός, προσωπικός φίλος του Γεωργίου του Α και βουλευτής του Τρικούπη, υπήρξε πρωταγωνιστής της διαχείρισης της δημοσιονομικής κρίσης που κατέληξε στην πτώχευση του 1893. Το "δυστυχώς, επτωχεύσαμεν" του Τρικούπη αφορούσε την Ελλάδα, αλλά όχι τον Συγγρό!!
Σημειώνεται ότι ο εκσυγχρονιστής της αστικής τάξης στην Ελλάδα Βενιζέλος έχρισε βουλευτές του πολλά μεγάλα κεφάλια της οικονομίας - αυτούς άλλωστε εξέφραζε ο βενιζελικός εκσυγχρονισμός - όπως ο Μπενάκης, ο Λεωνίδας Εμπειρίκος, ο Χαροκόπος.
Σε μια τρίτη περίπτωση, πιο σύγχρονη, ο κεφαλαιούχος χρησιμοποιεί την "ευεργεσία" σαν επένδυση και σαν αυτοτελή μηχανισμό κέρδους. Τυπική περίπτωση είναι ο Λαμπράκης σήμερα, που ασχολείται με τον "πολιτισμό" σε μια επιχείρηση η οποία ουσιαστικά πληρώνεται από το κράτος, εμφανίζεται όμως ως ευεργεσία και μη κερδοσκοπική επιχείρηση. Μετά από αυτό το προκάλυμμα - όσο είναι προκάλυμμα αυτό το διάτρητο κουρέλι - επεκτείνεται άνετα (όσο του το επιτρέπουν οι ανταγωνιστές του) σε καθαρά επιχειρηματικές δραστηριότητες "στα πλαίσια" της πολιτιστικής του (μη κερδοσκοπικής!) δραστηριότητας.
Ακραία μορφή είναι η με το προκάλυμμα της "ευεργεσίας" άσκηση παρακρατικών δραστηριοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα από ιδρύματα "πολιτιστικά", που διευθύνονται προσωπικά από τους ίδιους τους φορείς της μεγάλης καπιταλιστικής εξουσίας και ασκούν ιδεολογική δράση όχι μόνο εξαγοράς συνειδήσεων, αλλά και πολιτικής - στρατιωτικής υπονόμευσης καθεστώτων.
Η γελοιογραφία του Γιάννη Δερμεντζόγλου στον Ελεύθερο Τύπο
Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα
Είδαμε στα προηγούμενα τη σχέση εξουσίας και ευεργετών, και είδαμε ότι η σχέση αυτή συνεπάγεται κέρδη για τους ευεργέτες αλλά και οφέλη για την εξουσία, τόσο απρόσωπα ως "κράτος" όσο και προσωπικά για εκείνους που την ασκούν.
Ας δούμε σήμερα τη σχέση ευεργετών και πατριωτισμού. Δε θα μας απασχολούσε το θέμα, γιατί γνωρίζουμε ότι το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα, αλλά μας "προκαλεί" ο τίτλος που τους δίνουν ως "εθνικούς" ευεργέτες!
Ο ελληνικός χώρος είναι μικρός και οι επιχειρήσεις με μεγάλη επιφάνεια εξαπλώνονται πέρα από τα σύνορα. Έτσι, κάποια στιγμή, νομίζει κανείς ότι βρίσκονται στο "δίλημμα" της συνέχισης μιας επιχείρησης όταν αυτή εξυπηρετεί άλλο έθνος με το οποίο η χώρα τους είναι στα πρόθυρα πολεμικής ή και σε πολεμική σύγκρουση. Λέμε "νομίζει" διότι στην πραγματικότητα για τον κεφαλαιούχο δεν υπάρχει κανένα δίλημμα: Οι επιχειρήσεις είναι επιχειρήσεις, πολύ απλά και χωρίς αμφισβήτηση. Απλά κάπου, κρατάνε και τα προσχήματα!
Από τα παλαιότερα παραδείγματα είναι του βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα, ο οποίος ήταν όχι μόνο απλά μεγαλογαιοκτήμονας και επιχειρηματίας στην Αίγυπτο, αλλά και διαχειριστής του διοικητή της Αιγύπτου (τότε η Αίγυπτος ήταν οθωμανική επαρχία) Μοχάμετ Αλι. Ο Μιχαήλ Τοσίτσας δεν έβγαλε "κιχ" σ' όλη τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης του 1821 - 1830, ακόμη και όταν ο συνεταίρος του "φιλέλληνας" Μοχάμετ Αλι έστειλε το γιο του Ιμπραϊμ Πασά, τον γνωστό "Μπραϊμη" να κάψει και να λεηλατήσει την Πελοπόννησο από το 1824 ως το 1827. Η στάση του κατακρίθηκε από τους ιστορικούς Φιλήμονα και Σπηλιάδη και δικαιολογήθηκε από τον Γούδα με το επιχείρημα ότι θα αποκτούσε πλούτο με τον οποίο αργότερα θα ήταν ωφέλιμος για την πατρίδα ("να σε κάψω Γιάννη, να σ' αλείψω μέλι"!).
Έχουμε επίσης παραδείγματα όπως του Μποδοσάκη - Αθανασιάδη, ο οποίος ανεφοδίαζε τον τουρκικό στρατό με τρόφιμα μέχρι το 1918, δηλαδή σε όλη τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και στα δύο τελευταία χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου όταν η Ελλάδα πολεμούσε τις Κεντρικές Δυνάμεις, σύμμαχος των οποίων ήταν και η Τουρκία. Οι βιογράφοι του αναφέρουν ότι μετά το 1922 εγκατέλειψε την ευρισκόμενη στην Τουρκία περιουσία του από 5.000.000 χρυσές λίρες που κέρδισε με τον τρόπο που είδαμε. Τώρα πώς εξηγείται ο κατεστραμμένος πρόσφυγας ήδη το 1924 να είναι από τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες της Ελλάδας και το 1938 να είναι ιδιοκτήτης του μονοπωλίου πυρομαχικών, της Τηλεφωνικής Εταιρίας, να αγοράζει την Εριουργία και τα Ναυπηγεία Βασιλειάδη και την Εταιρία Οίνων και Οινοπνευμάτων, αυτό μόνο οι ελβετικές τράπεζες μπορούν να το εξηγήσουν καθώς και το γεγονός ότι το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα στην κυριολεξία!
Ο πατριώτης αυτός μάλιστα στη Λωζάνη το 1923 εισηγήθηκε στον Βενιζέλο, του οποίου ήταν σύμβουλος, την ανταλλαγή των πληθυσμών ισχυριζόμενος ότι "...οι διαφυγόντες Ελληνες ουδεμίαν επιθυμίαν είχον να επιστρέψουν εις την Τουρκίαν..." (έκρινε βέβαια από τη δική του περίπτωση...).
Χτυπητό παράδειγμα ήταν όπως είδαμε του Ζαχάροφ, ο οποίος πουλούσε όχι τρόφιμα αλλά όπλα σε όλους τους εμπολέμους, στην Ελλάδα, "δώρισε" πολεμικό υλικό και χρήμα (το οποίο βέβαια πήρε πίσω από τις παραγγελίες πολεμικού υλικού ... φορές), αλλά μόνο όσο αυτό εξυπηρετούσε τα σχέδια των Αγγλογάλλων. Μετά το 1920, το πολεμικό υλικό στη χώρα μας το πουλούσε τοις μετρητοίς και μας έδινε ό,τι ήθελε και αν ήθελε. Είναι γνωστά άλλωστε τα προβλήματα έλλειψης οπλισμού και πυρομαχικών στο μέτωπο μετά το 1921.
Από τους σύγχρονους "ευεργέτες" θα πρέπει να αναφερθεί ο γνωστός Γιάννης Λάτσης, που αν πιστέψουμε όσα λέχθηκαν στη δίκη εφημερίδας που τον κατάγγειλε (και αθωώθηκε η εφημερίδα), πουλούσε στους Τούρκους πετρέλαιο και κηροζίνη για τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη, πρόκειται για κλασική περίπτωση κεφαλαιούχου. Συνεργάτης των Γερμανών στην Κατοχή, μαυραγορίτης και δοσίλογος και αμέσως μετά εθνικόφρων και αντικομμουνιστής εφοπλιστής, που του εγκαινιάζει το πρώτο του πλοίο ο ίδιος ο Δαμασκηνός μετά τον πόλεμο.
Το 1978 - '79 στη διάρκεια της ελληνοτουρκικής κρίσης (εποχή του "βυθίσατε το Χόρα" του άλλου υπερπατριώτη και φυγάδα στην Αμερική το 1940 και στη Σουηδία το 1967), η «Πετρόλα» του Λάτση εφοδιάζει με 100.000 τόνους πετρέλαιο και 5.000 τόνους κηροζίνη (καύσιμο για αεροπλάνα) την Τουρκία, υλικό που έφτανε για 5.000 εξόδους στο Αιγαίο πολεμικών αεροσκαφών, κατά τις καταθέσεις στρατιωτικών μαρτύρων.
Να θυμίσουμε ότι ο πατριώτης αυτός χρηματοδοτούσε και την "Αυγή" της μεταπολίτευσης; Ε, αυτό κι αν είναι "εθνική ευεργεσία"!!!
Αυτά είναι τα γνωστότερα, που αναφέρονται και σε πολεμικές περιόδους. Υπάρχουν βέβαια και τα τρέχοντα σε ειρηνικές εποχές και γι' αυτό δεν είναι τόσο γνωστά.
Όμως, πόσο πατριώτης είναι ένας ο οποίος ως βουλευτής κυβερνώντος κόμματος (μιλάμε για τον Συγγρό) είναι υπεύθυνος για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του, και οδηγεί τη χώρα σε πτώχευση (1893) ενώ ο ίδιος βγαίνει κερδισμένος;
Η ακόμη η στρατιά εκείνη των μεγαλοκεφαλαιούχων των παροικιών, που επέπεσαν σαν τα κοράκια στα τουρκικά τσιφλίκια της Θεσσαλίας το 1881 (τα οποία κανονικά όφειλαν να είχαν περάσει στην κρατική ιδιοκτησία ως «εθνικές γαίες»), παρατείνοντας τη δουλοπαροικία στη Θεσσαλία για μερικές δεκαετίες ακόμη; Όλοι έχουν περάσει στην Ιστορία ως εθνικοί ευεργέτες: Ζάππας, Στεφάνοβικ, Ζωγράφος, Ζαρίφης, Παπούδωφ, Χαροκόπος κ.ά.
Πατρίδα, λοιπόν, είναι η τσέπη τους και τίποτα περισσότερο, και ας μη μας πουλάν πατριωτισμό και ευεργεσία. Και τα δύο είναι καλό και επικερδές εμπόρευμα, αλλά όχι, ευχαριστούμε, δε θα πάρουμε.
«ἐμοὶ δὲ ἀρκοῦν ἂν ἐδόκει εἶναι ἀνδρῶν ἀγαθῶν
ἔργῳ γενομένων ἔργῳ καὶ δηλοῦσθαι τὰς τιμάς»
«Σ’ αυτούς που με τα έργα τους έγιναν σπουδαίοι,
με έργα πρέπει να τους αποδίδονται οι τιμές»
Θουκυδίδου Περικλέους Eπιτάφιος Β, 35
Μη χολοσκάς όλα βαίνουν καλώς
Ωραίος κι ο πρόεδρος των εφοπλιστών! Σου λέει «αφού τα κορόιδα μας θεωρούν ακόμα εθνικούς ευεργέτες, γιατί να μην ευεργετήσουμε λίγο ακόμα»... Και προαναγγέλλει όχι μόνο νέες αυξήσεις στα εισιτήρια, αλλά και λιγότερα πλοία. Γιατί, λέει, το κόστος λειτουργίας τους είναι μεγάλο και ο κρατικός παρεμβατισμός δεν αφήνει τους ευεργέτες να ναυλοχούν όλα τα σαπάκια.
Κάτσε, λοιπόν, στο μπαλκόνι παριστάνοντας πως βρίσκεσαι κάπου μεταξύ Mauritius και Bora Bora και περίμενε τον επόμενο υπάλληλο εταιρείας δημοσκοπήσεων να του πεις πόσο ευτυχισμένος/η είσαι.
Ωραίος κι ο πρόεδρος των εφοπλιστών! Σου λέει «αφού τα κορόιδα μας θεωρούν ακόμα εθνικούς ευεργέτες, γιατί να μην ευεργετήσουμε λίγο ακόμα»... Και προαναγγέλλει όχι μόνο νέες αυξήσεις στα εισιτήρια, αλλά και λιγότερα πλοία. Γιατί, λέει, το κόστος λειτουργίας τους είναι μεγάλο και ο κρατικός παρεμβατισμός δεν αφήνει τους ευεργέτες να ναυλοχούν όλα τα σαπάκια.
Κάτσε, λοιπόν, στο μπαλκόνι παριστάνοντας πως βρίσκεσαι κάπου μεταξύ Mauritius και Bora Bora και περίμενε τον επόμενο υπάλληλο εταιρείας δημοσκοπήσεων να του πεις πόσο ευτυχισμένος/η είσαι.
• ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 2 Ιανουαρίου 2007 ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 1 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 1 Καθιέρωση της 30ής Σεπτεμβρίου ως ημέρας μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ και Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Efimerida_tis_Kyverniseos_2-1-2007.pdf - Εφημερίδα της Κυβερνήσεως - 2/1/2007
• Τιμούν τους δυνάστες του λαού. Από την Εφημερίδα “Ριζοσπάστης” (26/9/2008). Παρασκευή 26 Σεπτέμβρη 2008, Σελίδα 4. www.rizospastis.gr
• Ημέρα Μνήμης Εθνικών Ευεργετών: sansimera.gr/worldays - Σαν Σήμερα.gr
• Oι «εθνικοί ευεργέτες» πλούτισαν από τις σάρκες του λαού. Πέμπτη 29 Αυγούστου 2013 Ριζοσπάστης Σελίδα 9 ΠΟΛΙΤΙΚΗ, Νίκος Καραθανασόπουλος, rizospastis.gr
• Υπουργείο Εσωτερικών - Δ/νση Πληροφορικής & Επικοινωνιών - Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής - Ημέρα Μνήμης Εθνικών Ευεργετών, Εορτασμοί. www.apdattikis.gov.gr
• Περισσότερα θέματα για τους «εθνικούς ευεργέτες» εδώ
• Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα - Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης. Κυριακή 3 Αυγούστου 1997 Ριζοσπάστης Σελίδα 27 Οικονομία - εθνικοί ευεργέτες.
• Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα - Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης. Κυριακή 3 Αυγούστου 1997 Ριζοσπάστης Σελίδα 27 Οικονομία - εθνικοί ευεργέτες.
• Πίνακας ζωγραφικής - Συνάντηση των Αρχηγών: The Meeting of the Leaders (painting by Josef Kote c.1998). Αναλυτική περιγραφή του πίνακα από την Emma Laramie, Ιστορικό Τέχνης και Συγγραφέα, Master of Arts (MA), Διευθύντρια Εκθέσεων στη Gallery Mnuchin, NYC. By Emma Laramie, Art Historian and Writer, Master of Arts (M.A.), Exhibitions Director at Gallery Mnuchin, NYC. www.josefkote.com - Μετάφραση Σοφία Ντρέκου
Ο Josef Kote γεννήθηκε στην Αλβανία το 1964. Σε αντίθεση με τα περισσότερα παιδιά, που περνούν τα παιδικά τους χρόνια αναρωτιούνται τι θα γίνουν όταν μεγαλώσουν, ο Kote ήξερε από νεαρή και αθώα ηλικία δεκατριών ετών ότι ήθελε να γίνει ζωγράφος.
Όταν μετακόμισε στην Ελλάδα σε ηλικία είκοσι έξι ετών. Το έργο του Τζόζεφ Κότε αγκάλιασε το καταπράσινο μεσογειακό περιβάλλον του. Η απαλή λάμψη του ήλιου και ο πιο αργός ρυθμός της ζωής εκεί αντηχούσαν στη ζεστασιά και την ηρεμία των έργων του.
Ωστόσο, ήταν επίσης η περίοδος της καριέρας του κατά την οποία ο Kote δημιούργησε τα πιο δομημένα έργα τέχνης του, καθώς του δόθηκε η ευκαιρία να ζωγραφίσει δύο σύγχρονες στιγμές της πλούσιας και μακράς ιστορίας της Ελλάδας. Η πρώτη, που έγινε το 1998, είναι γνωστή ως The Meeting of the Leaders. Παραγγελία της Ελληνικής Πολιτιστικής Ένωσης Θεσσαλονίκης, απεικονίζει τη συνέλευση των ιδρυτών της σύγχρονης Ελλάδας. Ένας πιο παραδοσιακός πίνακας από αυτόν για τον οποίο είναι γνωστός ο Kote, πιθανότατα προερχόμενος σε μεγάλο βαθμό από την κλασική του εκπαίδευση στο σχολείο, έχει μεγάλο μέρος της βαρύτητας μιας συμβατικής κρατικής ζωγραφικής.
Στη Συνάντηση των Αρχηγών, κόκκινες κουρτίνες σύρονται για να αποκαλύψουν δεκαπέντε άντρες που συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν την τύχη της Ελλάδας. Ο καθένας φαίνεται βασιλικός και αρχοντικός με τον δικό του τρόπο, με σκουρόχρωμα κοστούμια και γεμάτα γένια. Μερικοί μάλιστα είναι στολισμένοι με μετάλλια και στρατιωτική ενδυμασία.
Το βαθύ κόκκινο των κουρτινών συνδέει κάθε στοιχείο του πρώτου πλάνου, καθώς χρωματίζει τόσο το χαλί κάτω από τα πόδια τους όσο και το τραπεζομάντιλο που στηρίζεται στο κέντρο της σύνθεσης. Αυτό που είναι περίεργο εδώ, και αυτό που θα συνεχίσει το νήμα στο πορτρέτο του Κότε, είναι ότι κανένας από τους άνδρες δεν κλείνει τα μάτια ο ένας με τον άλλον ή με τον θεατή.
Αντίθετα, ο καθένας φαίνεται βαθιά στη σκέψη, συλλογίζεται το μέλλον της χώρας του. Ενώ δίνει σε καθένα από αυτά μοναδικότητα και μια αίσθηση ίντριγκας, αναδεικνύει επίσης το ενδιαφέρον του Kote να μεταφέρει συναισθήματα και ιδέες και όχι πράξεις. Σίγουρα, Ένα γεγονός τόσο σημαντικό όσο η ίδρυση της σύγχρονης Ελλάδας όπως τη γνωρίζουμε σήμερα είναι ένα γεγονός που αξίζει μια υγιή δόση προβληματισμού.
Ο Josef Kote γεννήθηκε στην Αλβανία το 1964. Σε αντίθεση με τα περισσότερα παιδιά, που περνούν τα παιδικά τους χρόνια αναρωτιούνται τι θα γίνουν όταν μεγαλώσουν, ο Kote ήξερε από νεαρή και αθώα ηλικία δεκατριών ετών ότι ήθελε να γίνει ζωγράφος.
Όταν μετακόμισε στην Ελλάδα σε ηλικία είκοσι έξι ετών. Το έργο του Τζόζεφ Κότε αγκάλιασε το καταπράσινο μεσογειακό περιβάλλον του. Η απαλή λάμψη του ήλιου και ο πιο αργός ρυθμός της ζωής εκεί αντηχούσαν στη ζεστασιά και την ηρεμία των έργων του.
Ωστόσο, ήταν επίσης η περίοδος της καριέρας του κατά την οποία ο Kote δημιούργησε τα πιο δομημένα έργα τέχνης του, καθώς του δόθηκε η ευκαιρία να ζωγραφίσει δύο σύγχρονες στιγμές της πλούσιας και μακράς ιστορίας της Ελλάδας. Η πρώτη, που έγινε το 1998, είναι γνωστή ως The Meeting of the Leaders. Παραγγελία της Ελληνικής Πολιτιστικής Ένωσης Θεσσαλονίκης, απεικονίζει τη συνέλευση των ιδρυτών της σύγχρονης Ελλάδας. Ένας πιο παραδοσιακός πίνακας από αυτόν για τον οποίο είναι γνωστός ο Kote, πιθανότατα προερχόμενος σε μεγάλο βαθμό από την κλασική του εκπαίδευση στο σχολείο, έχει μεγάλο μέρος της βαρύτητας μιας συμβατικής κρατικής ζωγραφικής.
Στη Συνάντηση των Αρχηγών, κόκκινες κουρτίνες σύρονται για να αποκαλύψουν δεκαπέντε άντρες που συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν την τύχη της Ελλάδας. Ο καθένας φαίνεται βασιλικός και αρχοντικός με τον δικό του τρόπο, με σκουρόχρωμα κοστούμια και γεμάτα γένια. Μερικοί μάλιστα είναι στολισμένοι με μετάλλια και στρατιωτική ενδυμασία.
Το βαθύ κόκκινο των κουρτινών συνδέει κάθε στοιχείο του πρώτου πλάνου, καθώς χρωματίζει τόσο το χαλί κάτω από τα πόδια τους όσο και το τραπεζομάντιλο που στηρίζεται στο κέντρο της σύνθεσης. Αυτό που είναι περίεργο εδώ, και αυτό που θα συνεχίσει το νήμα στο πορτρέτο του Κότε, είναι ότι κανένας από τους άνδρες δεν κλείνει τα μάτια ο ένας με τον άλλον ή με τον θεατή.
Αντίθετα, ο καθένας φαίνεται βαθιά στη σκέψη, συλλογίζεται το μέλλον της χώρας του. Ενώ δίνει σε καθένα από αυτά μοναδικότητα και μια αίσθηση ίντριγκας, αναδεικνύει επίσης το ενδιαφέρον του Kote να μεταφέρει συναισθήματα και ιδέες και όχι πράξεις. Σίγουρα, Ένα γεγονός τόσο σημαντικό όσο η ίδρυση της σύγχρονης Ελλάδας όπως τη γνωρίζουμε σήμερα είναι ένα γεγονός που αξίζει μια υγιή δόση προβληματισμού.
Πίσω τους, στοιχεία της αρχαιότητας και του μοντερνισμού συγχωνεύονται, μια άλλη μεταφορά για το έργο του Kote σε μεγαλύτερη κλίμακα. Ένα αθλητικό στάδιο πλαισιωμένο από κορινθιακούς κίονες απλώνει το βλέμμα του θεατή προς την κλασική ελληνική αρχιτεκτονική που διακοσμεί το τοπίο πίσω τους, ανοίγοντας χώρο για το ζενίθ ό,τι είναι εμβληματικό της αρχαίας Ελλάδας: την Ακρόπολη. Στέκεται ψηλά πάνω από την υπόλοιπη αρχιτεκτονική, υποχωρεί στις αποστάσεις καθώς αναδύεται μια νέα, σύγχρονη Ελλάδα. Αν και αυτό μπορεί να μην είναι το πιο χαρακτηριστικό του έργου του Kote, αναμφίβολα απεικονίζει την αριστοτεχνική τεχνική και τις έμφυτες ικανότητές του να μεταδίδει νόημα ενώ διαθέτει μια έμπειρη ικανότητα να κινείται μεταξύ των στυλ.
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr
► Σχετικά Θέματα
• Η δυναστεία που πλουτίζει κατά… 100 εκατομμύρια τη μέρα η πλουσιότερη οικογένεια του κόσμου
• Η παραβολή του Άφρονος Πλουσίου με ερμηνεία και ανάλυση στη συσσώρευση του πλούτου σήμερα - videos πλουσίων
• ο Καπιταλισμός, πού εν αμαρτίαις καταρρέει
• Δεν πρέπει να δανείζουμε με τόκο. (Ομιλία Μεγάλου Βασιλείου κατά των τοκιζόντων)
• Καβάφης: Ευεργέτης ή Κακεργέτης (ανάλυση)
• Γέννημα και θρέμμα Ρωμηοί: ο καπιταλισμός γέννημα της Δύσης
• Προτεσταντισμός και Καπιταλισμός: η επιδίωξη κέρδους, η βάση του καπιταλισμού, ο δεκάλογος του προτεστάντη, η συγκρότηση και τα 3 πρόσωπα του αμερικανικού έθνους
• Τάσος Λειβαδίτης - Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος (ανάλυση ποιήματος) και Videos
• Ιστορική αναδρομή στην Εργατική Πρωτομαγιά - αφιέρωμα με εικόνες και video
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου