Μια σκληρή φωτογραφία με την δική της ιστορία


Καί εἶπεν ὁ Θεός; ποιήσωμεν ἄνθρωπον
κατ' εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ' ὁμοίωσιν.
Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον,
κατ' εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν.
(Γεν 1, 26, 27).

Μια σκληρή φωτογραφία με την δική της ιστορία.

Συγκλονίζει το γεγονός, η περιγραφή και η ψυχική 
κατάσταση του ρεπόρτερ, όπως και το τέλος του.

της Σοφίας Ντρέκου

Ένας ακόμα Γύπας


Την φωτογραφία που βλέπετε την τράβηξε το 1993 στο Σουδάν ο Νοτιοαφρικάνος φωτογράφος Κέβιν Κάρτερ. Η εικόνα δείχνει ένα εξαντλημένο, υποσιτισμένο, νήπιο που δεν έχει πια τη δύναμη να σταθεί όρθιο - μα προσπαθεί απεγνωσμένα να φτάσει σ' έναν σταθμό βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών ένα χιλιόμετρο πιο πέρα - ενώ ένας πεινασμένος γύπας έχει στήσει καρτέρι στη στιγμή του θανάτου.

Για τους Σουδανούς που πέθαιναν κάθε μέρα ήταν μια συνηθισμένη εικόνα, όταν όμως δημοσιεύτηκε στους New York Times, τον Μάρτιο του 1993, ο δυτικός κόσμος συνάντησε τις ενοχές του για λίγο κι εκατοντάδες άνθρωποι τηλεφώνησαν στα γραφεία της εφημερίδας να μάθουν τι απόγινε. Κλαίγοντας κάποιοι. Με λυγμούς. Η αντίδραση ήταν τόσο ισχυρή που οι Τάιμς αναγκάστηκαν να δημοσιεύσουν ένα σημείωμα του εκδότη σχετικά με την τύχη του παιδιού

Ο Κέβιν Κάρτερ δήλωσε πως το παιδί κατάφερε να φτάσει ως το σταθμό ανεφοδιασμού.
Κανείς δεν ξέρει τι απόγινε.

Ο Κάρτερ πήρε το βραβείο Πούλιτζερ 1994 για την συγκεκριμένη φωτογραφία. Δύο μήνες αργότερα αυτοκτόνησε.

«Είμαι σε κατάθλιψη...» έγραφε στο σημείωμά του. «Δεν έχω μία... είμαι πανί με πανί... Και με στοιχειώνουν εικόνες από σκοτωμούς και πτώματα, από οργή και πόνο, από παιδιά πληγωμένα που πεθαίνουν της πείνας, από διαταραγμένους που τη βρίσκουν μονάχα όταν έχουν το δάχτυλο στη σκανδάλη, συχνά αστυνομικοί, από ψυχρούς εκτελεστές... Πάω να βρω τον Κεν αν είμαι τόσο τυχερός».

Ήταν 33 χρόνων.

Ο Κεν Οστερμπροκ, κολλητός του φίλος και συνάδελφος, διακεκριμένος φωτογράφος κι αυτός, είχε σκοτωθεί τρεις μήνες πριν, στα 31 του, κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης συμπλοκής. Μαζί είχαν πάει για φωτορεπορτάζ αλλά ο Κάρτερ είχε φύγει. Ήταν μεσημέρι και «ο κάθετος φωτισμός δεν προσφέρεται για καλές φωτογραφίες» είπε στους συνεργάτες του. Ο θάνατος... παρέκαμψε το φωτισμό. Επιβάλλει τις δικές του σκιές.

«Αφήστε με ήσυχο να αποτυπώνω την πραγματικότητα με την αδρεναλίνη στα ύψη και με τα μάτια γδαρμένα» έλεγε ο αδικοχαμένος Όστερμπροκ σε όσους αμφισβητούσαν το δημοσιογραφικό «δικαίωμα στην ουδετερότητα» όταν οι συνθήκες το απαγορεύουν. «Φωτογράφος είμαι!» απαντούσε.

Η αλήθεια είναι πως ο φωτογράφος Κάρτερ δεν βοήθησε το παιδί.

«Ακούμπησα σε έναν κορμό και κάπνιζα και έκλαιγα ασταμάτητα επί ώρα» είπε ο ίδιος. «Περίμενα να φύγει το αρπακτικό. Δεν έφευγε. Αναγκάστηκα να το κυνηγήσω. Σκεφτόμουν το δικό μου παιδί. Λαχταρούσα να γυρίσω σπίτι και να το σφίξω στην αγκαλιά μου. Περίμενε το αρπακτικό... να δράσει!» σάρκασαν οι ανταγωνιστές του. «Χάνεται τέτοια ευκαιρία;» «Ο άνθρωπος που ρυθμίζει το φακό του για μια καλή λήψη και στοχεύει τη δοκιμασία ενός πλάσματος που πάσχει θα μπορούσε να θεωρηθεί κι αυτός αρπακτικό, ένας ακόμη γύπας στη σκηνή» έγραψαν οι St Petersburg Times στη Φλόριντα.

Kevin Carter 1993 Σουδάν. Φωτογράφος ο Νοτιοαφρικάνος Κέβιν Κάρτερ

Επίδειξη κοινωνικής ευαισθησίας ή κοινωνικής υποκρισίας; «Όταν συναντάμε στο δρόμο έναν άστεγο τον ρωτάμε ποτέ αν χρειάζεται κάτι;» σχολίασε καυστικά ένας αναγνώστης.

Η αλήθεια είναι πως ίσχυε προειδοποίηση για τους δημοσιογράφους να μην αγγίζουν τα θύματα λιμού για το φόβο μετάδοσης ασθενειών.

Δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ούτε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τραβήχτηκε η φωτογραφία ούτε την ψυχική και διανοητική ένταση του φωτογράφου.

Θά 'ταν μάλλον αυθαίρετο να συμπεράνουμε πως γι' αυτό αυτοκτόνησε.

«Τυχαία έπεσα στην παραπάνω φωτογραφία, καθώς τακτοποιούσα κάτι παλιές εφημερίδες και μου δημιούργησε το ίδιο σφίξιμο στο στομάχι όπως όταν την πρωτοείδα. Ήταν και το πρόσφατο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ με τις εμπόλεμες ζώνες του και μάλλον συνάντησα κι εγώ για λίγο τις ενοχές μου. Σκέφτομαι όμως ότι αν ποτέ αφήσουμε την Αφρική να αναπνεύσει, η επίθεσή της σε όλους εμάς, τον θεωρητικά πολιτισμένο κόσμο, θα είναι ανελέητη και τότε θα μετρηθούν οι τύψεις του καθένα - εκτός από του γύπα της φωτογραφίας που δεν θά 'πρεπε νά 'χει καμμία» γράφει ο HAL9000 στο μπλογκ του στο Ίντερνετ.

Τα προβλήματα του Σουδάν, στο μεταξύ, δεν λύθηκαν. Μάλλον επιδεινώθηκαν. Ακόμα στήνουνε καρτέρι οι γύπες. Τι κάνουμε για να το αποτρέψουμε εμείς... οι ευαισθητοποιημένοι; Οι ευαισθησίες μας κρατάνε, φαίνεται, όσο ένα «κλικ».

Ο άνθρωπος που εκτονώνει τόσο ανώδυνα τις ενοχές του, τόσο ανεύθυνα, με μια στιγμιαία συγκίνηση μπροστά σε μια φωτογραφία που μαρτυράει την απάνθρωπη δοκιμασία ενός πλάσματος που πάσχει, θα μπορούσε, ενδεχομένως, να θεωρηθεί κι αυτός αρπακτικό, ένας ακόμη γύπας στη σκηνή.

Υ.Γ.: «Ενωμένοι απέναντι στην πείνα» ήταν το σύνθημα της παγκόσμια ημέρα επισιτισμού. Σε τι ακριβώς χρησιμεύουν αυτές... οι διεθνείς υπενθυμίσεις δεν έχω καταλάβει. Ίσως ως αφορμή για τύψεις... στιγμιαίες. Και για μια συζήτηση με τα παιδιά στο σχολείο ή στο σπίτι. Κάτι είναι κι αυτό.

Ο Κέβιν Κάρτερ 1960-1994

Kevin Carter

Ο Κέβιν Κάρτερ (αγγλ. Kevin Carter) (13 Σεπτεμβρίου 1960 Γιοχάνεσμπουργκ - 27 Ιουλίου 1994 Γιοχάνεσμπουργκ) ήταν γνωστός φωτορεπόρτερ, βραβευμένος με το Βραβείο Πούλιτζερ για Αξιόλογη Φωτογραφία.

Ξεκινώντας την καριέρα του ως φωτορεπόρτερ αθλητικών γεγονότων για την τοπική εφημερίδα Sunday Express, αργότερα ως μέλος μιας τετραμελούς ομάδας λευκών φωτορεπόρτερ γνωστής ως The Bang Bang Club (Σύνοψις ιστορίας για το σχετικό Ντοκiμαντέρ) κάλυψε στη δεκαετία του '80 τον ξεσηκωμό για την άρση του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική.

Τα γεγονότα που αποτύπωσε με τον φακό του προβλήθηκαν στο Time, ενίοτε ως εξώφυλλα, γεγονός που του προσέδωσε κύρος και δημοσιότητα. Ήταν εκείνος που αποτύπωσε φωτογραφικά τη «μέθοδο εκτέλεσης με το κολλιέ»(Auto da fe, θάνατος δια πυράς με ένα λάστιχο γεμάτο βενζίνη γύρω από το λαιμό του θύματος).

Σε συνεργασία με το Reuters και τη Sigma Photo NY η δράση του επεκτάθηκε σε όλες τις διενέξεις της Νότιας Αφρικής και η δημοσιότητα που αποκόμισε του απέφερε αρκετές βραβεύσεις.

Νότιο Σουδάν

Την άνοιξη του 1993 ο Κάρτερ ταξίδεψε στο Νότιο Σουδάν μαζί με τον Ζοάο Σίλβα, ακολουθώντας τα ίχνη της τοπικής εξέγερσης. Απαθανάτισε με τον φακό του τη φτώχεια και την εξαθλίωση του γηγενούς πληθυσμού. Στο χωριό Αγιόντ ο Κάρτερ συνάντησε ένα μικρό κορίτσι εξαντλημένο από την πείνα λίγο πριν φτάσει στον σταθμό τροφοδοσίας του ΟΗΕ.

Ακολουθώντας τις γενικές οδηγίες της μη επαφής με τα θύματα ο Κάρτερ φωτογράφισε το μικρό κορίτσι, προσθέτοντας στο θέμα και το όρνεο που περίμενε το θάνατό του. (Κατόπιν, αφηγήθηκε στον δημοσιογράφο που του πήρε συνέντευξη, κάθισε κάτω από ένα δέντρο, «καπνίζοντας τσιγάρα και κλαίγοντας». Ο πατέρας του, Τζίμι Κάρτερ (Jimmy Carter) είπε το τελευταίο βράδυ: «Ο Κέβιν πάντα κουβαλούσε τον τρόμο της δουλειάς που έκανε» - The New York Times. Από το Wanting a Meal)

Οι New York Times αγόρασαν και δημοσίευσαν αμέσως τη φωτογραφία, η οποία προκάλεσε σημαντικές διαμαρτυρίες και ξεσήκωσε κατηγορίες εναντίον του φωτογράφου. Η δημοσίευση της φωτογραφίας ωστόσο, έφερε ως αποτέλεσμα την αύξηση της βοήθειας στα πληγέντα χωριά του Σουδάν.

Ένα χρόνο μετά, τον Μάιο του 1994 ο Κέβιν Κάρτερ παρέλαβε το Βραβείο Πούλιτζερ για Αξιόλογη Φωτογραφία (Pulitzer Prize for Feature Photography) στη Βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου της Κολούμπια.

Αυτοκτονία

Τον Ιούλιο του 1994 ο Κάρτερ αυτοκτόνησε με μονοξείδιο του άνθρακα σε ηλικία 33 ετών από βαθιά κατάθλιψη εξαιτίας του γεγονότος και των κατηγοριών που ακολούθησαν.

Τμήμα του σημειώματος αυτοκτονίας που άφησε:

«Έχω κατάθλιψη... χωρίς τηλέφωνο... λεφτά για νοίκι... λεφτά για υποστήριξη παιδιών... λεφτά για χρέη... λεφτά!!!... Με στοιχειώνουν οι ζωντανές αναμνήσεις θανάτων και πτωμάτων και θυμού και πόνου... αναμνήσεις παιδιών που λιμοκτονούν ή είναι τραυματισμένα, τρελών πολεμάρχων, δολοφόνων εκτελεστών... Πάω να συναντήσω τον Ken (πρόσφατα εκλιπών συνάδελφός του, Ken Oosterbroek) αν είμαι τόσο τυχερός.»


Photography: The original drawing on the top there (based on the massively poignant Kevin Carter photograph) is lent hardly anything by the pre-designed typography (in this instance Pintassilgo’s wonderful Sheldon font) added to the middle image. Although less legible, the hand-painted lettering on the bottom image has an emotional impact. Is it the colour of the lettering, or are we more likely to respond to the hand-written word?

«Αμαρτήσαμε, Κύριε, ανομήσαμε, ασεβήσαμε. Λησμονήσαμε τις εντολές σου και πορευθήκαμε σύμφωνα με τη δική μας πονηρή σκέψη.

Συμπεριφερθήκαμε ανάξια προς την κλήση μας και προς το Ευαγγέλιο του Χριστού σου.

Περιφρονήσαμε τη θεία Του συγκατάβαση και τα άγια παθήματά Του, που για χάρη μας υπέμεινε. Ντροπιαστήκαμε μπροστά στον αγαπητό σου Υιό.

Κλήρος και λαός απομακρυνθήκαμε από κοντά σου και όλοι βρισκόμαστε μακριά από Σένα.

Όλοι παρεκτραπήκαμε, ναι, όλοι, και γίναμε ανάξιοι.

Κανένας μας, μα ούτε ένας δεν εφαρμόζει δικαιοσύνη και δεν αποφασίζει δίκαια.

Αποδειχθήκαμε ανάξιοι της ευσπλαχνίας σου και της φιλανθρωπίας σου και της στοργικής σου αγάπης, Θεέ μας, εξαιτίας της κακίας και της πονηρίας μας, που εκδηλώθηκε στα καθημερινά μας έργα και στις συνήθειές μας.

Συ είσαι γεμάτος αγάπη και αγαθότητα, αλλά εμείς γίναμε παραβάτες του νόμου σου.

Συ είσαι μακρόθυμος, αλλά εμείς άξιοι για πολλές τιμωρίες. Γνωρίζουμε την αγαθότητά σου, μολονότι εξακολουθούμε να φερόμαστε ασύνετα.

Λίγο μας έχεις τιμωρήσει σε σύγκριση με το πλήθος των αμαρτιών μας.

Συ εμπνέεις φόβο, και ποιος μπορεί να αντισταθεί στη δύναμή σου;

Εάν θελήσεις να φανερώσεις τη δύναμή σου, τρόμος θα καταλάβει ακόμη και τα όρη.

Αλλά και στο μέγεθος της δυνάμεώς σου ποιος ποτέ θα έχει το θάρρος να αντιπαραταχθεί; Εάν κλείσεις τον ουρανό, ποιος μπορεί να τον ανοίξει; Και αν ανοίξεις τους καταρράκτες σου, ποιος θα βρεθεί να τους συγκρατήσει;

Πολύ εύκολο είναι σε Σένα να κάνεις σε μια στιγμή τον πλούσιο ζητιάνο και τον φτωχό πλούσιο, να δώσεις ζωή σ’ όποιον δεν έχει και να οδηγήσεις στον θάνατο αυτό που είναι γεμάτος υγεία, να πατάξεις με ασθένεια, αλλά και να θεραπεύσεις.

Και μόνο να θελήσεις κάτι, αυτό έχει γίνει κιόλας πράξη τελειωμένη.

Κάνε, Κύριε, να κοπάσει η οργή σου. Δώσε άφεση, Κύριε, συγχώρησε, Κύριε.

Μη μας καταδικάσεις ολοκληρωτικά για τις ανομίες μας.

Είμαστε και μεις λαός σου και γνήσιοι κληρονόμοι σου.

Γι’ αυτό τιμώρησέ μας, αλλά με επιείκεια και αγάπη και όχι με τον θυμό σου. Αμήν.»

Πληροφορίες:
• ΦYΣΗ ΚΑΙ AΝΘΡΩΠΟΣ | Ένας ακόμα Γύπας fysikaian8ropos.blogspot.gr
• Ο Κέβιν Κάρτερ | el.wikipedia.org. TIME Domestic (September 12, 1994), Volume 144, No. 11, "The Life and Death of Kevin Carter" by Scott MacLeod, Johannesburg. Retrieved February 19, 2006.
• Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από www.YouTube, εταιρεία της Google.
• I Own the Thoughts of the Dead | grumpusart.wordpress.com
• Προσευχή μετανοίας - Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος | www.sophia-ntrekou.gr
Βίντεο:


Βασίλης Τσίτσος - Vasilis Tsitsos 26 Σεπτεμβρίου 2016: Σςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςς.... Μη μιλάτε ... Όσον ούπω βλέπω τους γύπες να' ρχονται καταπάνω μας !!!! Και πολλούς από μας να κάνουν παρέα στον Κέβιν Κάρτερ ....κι εν τω μεταξύ προσευχηθείτε... που ξέρετε... μπορεί στο τέλος να εξαναγκάσετε το Θεό να κάνει υποχρεωτικά το θαύμα και να ψοφήσουν όλου του κόσμου οι "Γύπες".