Surrealism Photography (Φωτογραφίες Σουρεαλισμού)
PhotoAllegory of Sarolta Bán (Born in 1982 in Budapest)
Λογικό, ορθολογικό και φυσιολογικό
Σε κοινωνικό πλαίσιο αναφερόμαστε συχνά στην έννοια της κοινής λογικής, για να εκφράσουμε την άποψη της πλειοψηφίας. Επί του πρακτέου, όμως, η κοινή λογική δεν έχει καμιά σχέση με τη λογική.
Στην πραγματικότητα για να καταλάβουμε πόσο επικίνδυνη είναι η κοινή λογική αρκεί να θυμηθούμε την πρόταση του Ionesco: «Όταν βρίσκομαι στην πλειοψηφία, ανησυχώ.»
Διότι η πλειοψηφία, αν και παράγει ένα δημοκρατικό πλαίσιο, δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά ως δομή στο πεδίο της γνώσης.
Διότι συχνά για τα πολύπλοκα προβλήματα η πλειοψηφία που αντιπροσωπεύει τη μάζα της κοινωνίας δεν έχει άποψη.
Στην πορεία όμως, αυτό ονομάζεται φυσιολογική κατάσταση, διότι πάνω κάτω όλοι συμφωνούν ότι έχουν την ίδια άποψη για ένα θέμα, ακόμα και αν αυτή η άποψη είναι άσχετη. Έτσι αυτό που ονομάζουμε το φυσιολογικό είναι αυτό που δεν έχει αποκλίσεις.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι ιδέες που αποτελούν καινοτομίες είναι εκ φύσης ιδέες που αποκλίνουν από το μέσο όρο. Στην θεωρία παιγνίων δίνουμε έμφαση στο ορθολογικό όσον αφορά στην συμπεριφορά των παικτών σε φάση παιγνίου και γενικότερα μιλούμε για ορθολογική συμπεριφορά.
Κάποτε πρέπει να αντιληφθούμε ότι μόνο το ορθολογικό και το λογικό μπορούν να παράγουν ένα έργο καινοτόμο.
Και στον τομέα της επιστήμης αλλά και στον τομέα της τέχνης το φυσιολογικό παράγει απλώς τον συντηρητισμό και παίζει με την επανάληψη του παρόντος, γιατί δεν επιδιώκει την καινοτομία μέσω των μη αναστρέψιμων πράξεων.
Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να υπάρξει εξέλιξη, διότι οι αλλαγές φάσεων είναι παντελώς απούσες.
Σε αυτό το πεδίο μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο μη φυσιολογικοί είναι ο «Ηλίθιος» κι ο «Μικρός Πρίγκιπας» σε σχέση με το περιβάλλον και πόσο η δράση τους είναι καινοτόμα και αλλάζει ριζικά τα δεδομένα, ακόμα κι αν ο Πρίγκιπας δεν είναι προετοιμασμένος για να εξελιχθεί.
Η ύπαρξή τους είναι αντίσταση αλλά αυτό δεν επαρκεί για να δημιουργήσει ανθρώπινη επανάσταση και κατά συνέπεια αναζητούν, επιθυμούν και πετυχαίνουν διαλόγους ανθρώπινους και οριακούς, διότι αποτελούν ακραίες ανθρώπινες σχέσεις.
Χάρη σε αυτούς οι ήρωες μπορούν ν’ αλλάξουν τα πάντα αν αποφασίσουν ότι μπορούν να το κάνουν, διότι δεν είναι φυσιολογικοί, αλλά αποκλειστικά λογικοί με τα δεδομένα της επόμενης πραγματικότητας.
Κοινωνική αδράνεια και ανθρώπινη σκέψη
Με το πρόσχημα της σταθερότητας, η κοινωνική αδράνεια καταπατά την ανθρώπινη σκέψη. Σε αυτό το πλαίσιο, η διαφορά είναι πηγή κινδύνου διότι αποτελεί ένα άλλο νοητικό σχήμα και στην ουσία μία επιπλέον δυσκολία για το σύστημα που θέλει να ελέγχει κάθε πράγμα. Πρακτικά ο μόνος τρόπος επιβίωσης του συστήματος είναι ο αφοπλισμός της ανθρώπινης σκέψης από κάθε κοινή δραστηριότητα. Και ο πιο εύκολος τρόπος είναι η χρήση του αιρετικού στοιχείου.
Εφόσον η ανθρώπινη σκέψη δεν ανήκει de facto στον κοινωνικό δογματισμό, δεν πρέπει να υπάρχει. Και αν υπάρχει, το σύστημα πρέπει να την εξοντώσει με κάθε τρόπο. Η κοινωνική αδράνεια είναι μια φυσιολογική τάση της μάζας που αναζητά μια σταθερή ισορροπία δίχως να εξετάζει τις άλλες επιπτώσεις.
Ενώ η ανθρώπινη σκέψη για να υπάρχει και να δημιουργεί πρέπει να βρίσκεται μακράν της ισορροπίας. Αλλιώς δεν μπορεί να αναπτυχθούν ούτε η πολυπλοκότητα ούτε η ποικιλομορφία και συνεπώς αυξάνεται η εντροπία και η σταθερότητα μέσω της αδράνειας.
Αν αναλύσουμε τις επιστημονικές επαναστάσεις με την ορολογία του Thomas Kuhn, θα αντιληφθούμε ότι το κυριότερο εμπόδιο στην ανάπτυξή τους είναι η κοινωνική αδράνεια που εκ φύσης φοβάται κάθε αλλαγή φάσης της εξέλιξης. Είναι συνεπώς λογικό ότι η διαφοροποίηση δεν μπορεί να γίνει παρά με το ριζοσπαστικό στοιχείο.
Η εξέλιξη από μόνη της είναι καταδικασμένη μέσω της αδράνειας να καταλήξει στην ισορροπία. Στην ουσία η εξέλιξη δίχως το ριζοσπαστικό στοιχείο της επιστημονικής επανάστασης, καταρρέει και εκφυλίζεται. Αποτελεί σε αυτό το πλαίσιο τη συνέχεια του παρελθόντος και όχι την αρχή και αλλαγή του μέλλοντος. Και δεν εμπεριέχει μέσα της τη διαφοροποίηση του πριν και του μετά.
Όλα παραμένουν ίδια διότι φαίνεται να είναι η πιο σίγουρη επιλογή εφόσον η κοινωνία ξέρει ήδη τη δράση της. Δεν υπολογίζεται όμως η φθορά του χρόνου που διαμορφώνει τη σίγουρη επιλογή σε μη επιλογή. Η ίδια η ισορροπία μέσω της μη αλλαγής αντιδρά στην κοινωνική επιλογή και την μετατρέπει. Γίνεται πια η εκφυλισμένη περίπτωση διότι το σύστημα δεν μπορεί να διατηρήσει απόλυτα τα ίδια δεδομένα.
Η ανθρώπινη σκέψη παρουσιάζεται ως η αντίσταση στην κοινωνική αδράνεια ενώ στην ουσία όπως το αναλύσαμε γίνεται το αντίθετο και είναι θέμα ερμηνείας. Η διπλή ερμηνεία θα υπάρχει πάντα. Μόνο που δεν αλλάζει τίποτα.
Η κοινωνική αδράνεια δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα στην ανθρωπότητα εκτός βέβαια από έννοιες όπως η δικτατορία ή η γενοκτονία που κάνουν μία εντατική χρήση της μάζας.
Η ανθρωπότητα μπορεί να εξελιχθεί μόνο μέσω της ανθρώπινης σκέψης που δεν προσδοκεί την αναγνώριση της κοινωνίας αλλά την ύπαρξη της επόμενης.
Πηγές
• 12208) Λογικό, ορθολογικό και φυσιολογικό, Ν. Λυγερός May 17, 2013
• 1175) Κοινωνική αδράνεια και ανθρώπινη σκέψη.
Perfection 6 4 4/2005. Inertie sociale et pensée humaine.
• Οι επισημάνσεις με έντονα γράμματα και οι εικόνες που
παρατίθενται στο κείμενο, οφείλονται στην Αέναη επΑνάσταση.
Περισσότερα Θέματα: Κοινωνία, Ν. Λυγερός, Φιλοσοφία
FaceBook Συνομιλίες
Σοφία Ντρέκου 10 Μαΐου 2014 στις 1:33 π.μ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου