«Σχεδόν πάντοτε η μειονότητα των δημιουργικών,
αφοσιωμένων ανθρώπων έκανε τον κόσμο καλύτερο».
Αφιέρωμα της Σοφίας Ντρέκου
μαζί με τον μαύρο παπά
Martin Luther King
ενός ολόκληρου λαού
έφυγε σιγά σιγά
αλλά μας άφησε
χάρη στη φωνή της
ένα έργο
που δεν θα ξεχάσουμε
γιατί πολλές φορές
άγγιξε την καρδιά μας
για να μας πει
ότι όλα γίνονται
αν παλεύεις για το Δίκαιο
και για την ελευθερία
των ανθρώπων.
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1929 και δολοφονήθηκε, στις 4 Απριλίου 1968, στο πανδοχείο Lorraine της πόλης Μέμφις (Τενεσί, ΗΠΑ). Ήταν μόλις 39 ετών. Αμερικανός πολιτικός αγωνιστής, ηγέτης των Αφροαμερικανών και εφημέριος, που πάλεψε ενάντια στο φυλετικό ρατσισμό. Σε ομιλίες του ο Κινγκ συνέχιζε να τονίζει τη φιλοσοφία της «μη βίας» που όπως έλεγε «αφόπλιζε την αστυνομία».
Στις 14 Οκτωβρίου 1964 ο Κινγκ έμαθε ότι του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ο Κινγκ παραβρέθηκε στην τελετή που έγινε στο Όσλο στις 10 Δεκεμβρίου του 1964 και παρέλαβε το βραβείο του, στο όνομα των χιλιάδων αγωνιστών του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων. Το χρηματικό ποσό που παρέλαβε μαζί με το βραβείο το μοίρασε σε διάφορα κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του μίλησε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, κριτικάροντας σφοδρά την αμερικανική κυβέρνηση και στις 4 Απριλίου 1967 ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκφωνεί στη Νέα Υόρκη τον συγκλονιστικό λόγο του «Πέρα από το Βιετνάμ».
«Πιστεύουμε ότι το πνεύμα του πατριωτισμού επιβάλλει τον τερματισμό του πολέμου και την κήρυξη ενός νέου, αναίμακτου αυτή τη φορά, πολέμου προς την έσχατη νίκη απέναντι στο ρατσισμό και στη φτώχεια. Οι πιο έξυπνοι ασφαλώς καταλαβαίνουν ότι εμείς, που είμαστε με τους πλούσιους και τους ασφαλείς δημιουργούμε μια κόλαση για τους φτωχούς. Αυτή η παραφροσύνη πρέπει να πάψει. Πρέπει να σταματήσουμε τώρα.
Όταν οι μηχανές, τα κομπιούτερ, τα κέρδη κι οι τίτλοι ιδιοκτησίας θεωρούνται πιο σημαντικά από τον άνθρωπο το τρίδυμο «ρατσισμός, ακραίος υλισμός και στρατοκρατία» γίνεται ανίκητο. Μια πραγματική επανάσταση αξιών θα μας κάνει να αμφισβητήσουμε κατά πόσον ήταν δίκαιες πολλές παλιές και σύγχρονες πολιτικές μας». (Απόσπασμα από τη συγκλονιστική του ομιλία «Πέρα από το Βιετνάμ»).
Η Αρίθα Φράνκλιν (Aretha Louise Franklin, 25 Μαρτίου 1942 - 16 Αυγούστου 2018) ήταν Αμερικανή τραγουδίστρια, συνθέτης, και πιανίστρια. Στους θαυμαστές της ήταν γνωστή ως «Βασίλισσα της Σόουλ». Ήταν φημισμένη για τις σόουλ ηχογραφήσεις της, αλλά είχε τραγουδήσει επίσης τζαζ, ροκ, blues, ποπ, γκόσπελ, μέχρι και όπερα. Ήταν ευρύτατα αναγνωρισμένη για το γεμάτο πάθος ερμηνευτικό της στυλ, και τις φωνητικές της δυνατότητες.
Η Φράνκλιν, ήταν η δεύτερη πιο πολυβραβευμένη γυναίκα στην ιστορία των βραβείων Γκράμι. Είχε κερδίσει 20 βραβεία, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν το βραβείο του Ζωντανού Θρύλου και αυτό της Συνολικής Προσφοράς. Μεταξύ του 1968 και του 1975 κέρδισε έξι συνεχόμενα βραβεία, ενώ για το διάστημα αυτό, η κατηγορία «Καλύτερη Γυναικεία R&B Φωνητική Ερμηνεία» πήρε το παρατσούκλι «Το βραβείο της Αρίθα».
Τη θλίψη τους για το τραγικό γεγονός εξέφρασαν μέσω του λογαριασμού τους στο twitter πολλοί άνθρωποι του θεάματος και της πολιτικής.
Βαθιά συγκινημένος για το θάνατο της εμβληματικής Φράνκλιν δήλωσε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος την αποχαιρέτησε με μια σειρά φωτογραφιών που δημοσίευσε στο twitter.
Η «Βασίλισσα της Σόουλ» Αρίθα Φράνκλιν
H Αρίθα Φράνκλιν πέθανε στις 9:50 (τοπική ώρα) το πρωί της Πέμπτης 16ης Αυγούστου 2018 στο σπίτι της στο Ντιτρόιτ των ΗΠΑ, έχοντας στο πλευρό της την οικογένειά της και άλλα αγαπημένα της πρόσωπα.
H θρυλική τραγουδίστρια διεγνώσθη με καρκίνο το 2010 και μόλις πέρσι ανακοίνωσε ότι θα αποσυρθεί. Ανέβηκε για τελευταία φορά στη σκηνή τον Νοέμβριο του 2017 και τραγούδησε για λογαριασμό του ιδρύματος του Έλτον Τζον κατά του AIDS.
Η Αρίθα Φράνκλιν, γνωστή για επιτυχίες όπως το «Respect» και το «Think», είχε κερδίσει κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας της 18 Grammys ενώ «χρυσοί» είχαν γίνει 25 από τους δίσκους της.
Την είδηση του θανάτου της επιβεβαίωσε εκπρόσωπος της τραγουδίστριας, που έδωσε στη δημοσιότητα ανακοίνωση της οικογένειάς της.
«Χάσαμε τη μητριάρχη και τον βράχο της οικογένειάς μας. Η αγάπη που είχε για τα παιδιά της, τα εγγόνια της, τις ανιψιές, τους ανιψιούς και ξαδέλφια της δεν γνώριζε όρια» τονίζει η ανακοίνωση, όπως μεταδίδει το CNNi.
«Είναι μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μας, δεν μπορούμε να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράσουμε τον πόνο που αισθανόμαστε στις καρδιές μας. Χάσαμε τη μητριάρχη και τον βράχο της οικογένειάς μας. Η αγάπη που είχε για τα παιδιά της, τα εγγόνια της, τις ανιψιές, τους ανιψιούς και ξαδέλφια της δεν γνώριζε όρια. Μας έχει συγκινήσει η απίστευτη αγάπη και στήριξη που δεχτήκαμε από στενούς φίλους, υποστηρικτές και θαυμαστές ανά τον κόσμο. Σας ευχαριστούμε για τη στήριξη και τις προσευχές σας. Αισθανθήκαμε την αγάπη σας για την Αρίθα και είναι για εμάς παρηγοριά να ξέρουμε ότι η κληρονομιά της θα συνεχίσει να ζει. Την ώρα του πένθους μας, σας ζητάμε να σεβαστείτε την ιδιωτικότητά μας σε αυτές τις δύσκολες ώρες».
Η «Βασίλισσα της Σόουλ»
«Η αμερικανική ιστορία συγκινείται ότι τραγουδά η Αρίθα» είχε πει κάποτε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, αφότου την είδε να τραγουδά το «A Natural Woman» το 2015.
Η Φράνκλιν γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1942 στο Μέμφις του Τενεσί. Όταν ήταν δύο ετών, η οικογένειά της μετακόμισε στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.
Σε ηλικία τεσσάρων ετών, η Φράνκλιν και η οικογένειά της μετακόμισαν στο Ντιτρόιτ.
Η Αρίθα Φράνκλιν «μάγεψε» το κοινό για πρώτη φορά σε ηλικία 10 ετών, όταν άρχισε να τραγουδά σόλο στην εκκλησία New Bethel όπου λειτουργούσε ο πατέρας της.
Ο πατέρας της Κλέρενς Λαβόν Φράνκλιν, τα «πύρινα» εκκλησιαστικά κηρύγματα του οποίου είχαν κάνει τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ να επισκεφτεί το Ντιτρόιτ, αντελήφθη γρήγορα το ταλέντο της και ανέλαβε να εκτελέσει χρέη μάνατζερ.
Η Αρίθα ταξίδευε με το «γκόσπελ καραβάνι» του πατέρα της ενώ με τη βοήθειά του έβγαλε τον πρώτο της δίσκο το 1956. Τη δεκαετία του ’60 κυκλοφόρησαν οι πρώτες μεγάλες της επιτυχίες, μεταξύ των οποίων το Natural Woman και το I say a Little Prayer.
Kαι παρότι ο «άστρο» της φάνηκε σαν να έχει αρχίσει να ξεθωριάζει στα μέσα της δεκαετίας του ’70, η τραγουδίστρια κατάφερε να εκτοξευτεί και πάλι στα τσαρτς μετά από σειρά έξυπνων συνεργασιών. Μεταξύ άλλων, τραγούδησε ντουέτα με τον Τζορτζ Μπένσον και τον Τζορτζ Μάικλ.
Η επιτυχίες συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90 ενώ το 1994 έλαβε και βραβείο Grammy για την συνολική προσφορά της στη μουσική.
Το 2005, η Αρίθα Φράνκλιν βραβεύτηκε με το προεδρικό μετάλλιο ελευθερίας ενώ το 2009 τραγούδησε το «My Country, ‘Tis of Thee» στην πρώτη ορκωμοσία του Μπαράκ Ομπάμα.
- 25η Μαρτίου 1942: η Αρίθα Φράνκλιν γεννιέται στο Μέμφις του Τενεσί.
- 1956: Κυκλοφορεί το πρώτο της άλμπουμ, «The Gospel Soul of Aretha Franklin»
- 1967: Βραβεύεται με το πρώτο της Γκράμι για το τραγούδι «Respect
- 1968: Τραγουδάει το «Precious Lord, Take My Hand» στην κηδεία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
- 1977: Ερμηνεύει το «God Bless America» στην τελετή ορκωμοσίας του Τζίμι Κάρτερ.
- Θα τραγουδήσει επίσης στις τελετές ορκωμοσίας των προέδρων Μπιλ Κλίντον (1993) και Μπαράκ Ομπάμα (2009).
- 1987: Γίνεται η πρώτη γυναίκα που εισέρχεται στο «Rock and Roll Hall of fame», το πάνθεον της αμερικανικής ροκ.
- 1991: Βραβεύεται με το Grammy Legend Award για την επιρροή της στην αμερικανική μουσική βιομηχανία.
- 1987: Γίνεται η πρώτη γυναίκα που εισέρχεται στο «Rock and Roll Hall of fame», το πάνθεον της αμερικανικής ροκ.
- 1991: Βραβεύεται με το Grammy Legend Award για την επιρροή της στην αμερικανική μουσική βιομηχανία.
- 2005: Τιμάται με το προεδρικό μετάλλιο της Ελευθερίας, την υψηλότερη τιμητική διάκριση πολιτών στις ΗΠΑ.
- 2017: Ανακοινώνει τον Φεβρουάριο ότι σκοπεύει να αποσυρθεί μετά την ηχογράφηση του τελευταίου της δίσκου. Τον Νοέμβριο, θα τραγουδήσει στο γκαλά του ιδρύματος Έλτον Τζον για τη μάχη εναντίον του AIDS.
Αρίθα Φράνκλιν: Η «βασίλισσα» που
τραγουδούσε πίσω από τον ρυθμό - Το Βήμα
Όταν κάποτε ρώτησαν τη Μάριαν Φέιθφουλ για την Αρίθα Φράνκλιν εκείνη απάντησε ότι «η φωνή του Θεού ανήκει στην Αρίθα Φράνκλιν». Η τραγουδίστρια Μέρι Τζ. Μπλάιτζ την είχε χαρακτηρίσει «δώρο του Θεού».
Δηλώσεις που ερμηνεύουν τη μαγεία και τη μοναδικότητα της Φράνκλιν, η οποία στα 76 χρόνια ζωής της δεν ήταν μόνο η «βασίλισσα της σόουλ», όπως πολύ σωστά την είχαν αποκαλέσει. Ήταν κάτι πολύ βαθύτερο. Ανώτερο: για κάθε ακροατή που θέλει να ξεφύγει από τα μουσικά όρια και στερεότυπα και να αισθανθεί εσωτερικά τη φωνή που ακούει με τα αφτιά του, ήταν η «βασίλισσα της ψυχής» (για να παραφράσουμε το Queen of Soul).
Η Αρίθα δεν είναι σημαντική επειδή πούλησε κοντά στα 100.000.000 δίσκους, επειδή έδωσε εκατοντάδες συναυλίες, επειδή τραγούδησε στην ορκωμοσία αμερικανών προέδρων όπως ο Μπαράκ Ομπάμα. Είναι σημαντική επειδή είχε τη μουσική ευφυΐα να τραγουδά πίσω από τον ρυθμό της μουσικής, να επικοινωνεί με τις νότες και να φορτίζει συναισθηματικά το κάθε κομμάτι. Όπως για παράδειγμα το «Respect».
Οι «New York Times» έγραψαν ότι η συμβολή της στη μουσική έγκειται στο ότι «απελευθέρωσε τους άλλους τραγουδιστές. Τους έδειξε πώς να πετάξουν οι φωνές τους». Η σόουλ ταυτίστηκε με τη «βασίλισσα» και η «βασίλισσα» με τη σόουλ. Η φωνή της ένας συνδυασμός δύναμης και ευαισθησίας, περιπλανώμενου συναισθήματος και εκλεπτυσμένης αυστηρότητας. Τολμηρή τραγουδίστρια στη δεκαετία του ’60, αρνήθηκε την πεπατημένη χρησιμοποιώντας τη φωνή της σαν όργανο που συμμετείχε ισότιμα στην παραγωγή ενός τραγουδιού. Κατέκτησε με δυσκολία τη χώρα της, ακόμη και ένα άφρο look ήταν δύσκολο να γίνει εξώφυλλο στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Αποτελούσε πολιτική δήλωση.
Ήταν πολύ δεμένη με την παράδοση της Εκκλησίας αλλά δεν έμεινε εκεί. Με τη βοήθειά του μέντορά της Σαμ Κουκ έκανε το άλμα από την εκκλησιαστική στην κοσμική μουσική και έβαλε τις βάσεις για τη σόουλ με λίγη τζαζ και λίγο μπλουζ. Και με όλη τη δύναμη της ψυχής της.
Ήταν και είναι η ενσάρκωση της αφροαμερικανικής υπερηφάνειας, εκείνης της υπερηφάνειας που ανάγκασε τον λευκό πληθυσμό των ΗΠΑ να την αποδεχτεί και να την οδηγήσει στα τσαρτ, να την κάνει ντίβα. Κάποιες φορές έπαιξε με αυτή τη δημοσιότητά της. Στις περιοδείες της συνοδευόταν από όλη την οικογένειά της και η λιμουζίνα την περίμενε με αναμμένη τη μηχανή ακόμη και όλη τη νύχτα.
Οι πρόβες της μπορούσαν να κρατήσουν 24ωρα και δεν άφηνε τίποτε στην τύχη. Απαιτούσε να πληρώνεται μόνο με μετρητά και πριν από την αρχή της κάθε συναυλίας της. Είχε δει από μικρή πώς συμπεριφέρονταν στους αφροαμερικανούς μουσικούς πολλοί ιδιοκτήτες μουσικών κέντρων. Υπάρχει όμως βασίλισσα χωρίς ιδιορρυθμίες; Η Αρίθα Φράνκλιν έκανε τον κόσμο γλυκύτερο, μελωδικότερο.
Η Αρίθα Φράνκλιν δεν ήταν η φωνή των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήταν η συνείδησή τους.«Δεν είμαι σταρ, είμαι γυναίκα της διπλανής πόρτας»
«Αντανακλούσε την ανάγκη ενός έθνους, την ανάγκη του μέσου άνδρα και της μέσης γυναίκας στον δρόμο, του επιχειρηματία, της μητέρας, του πυροσβέστη, του δασκάλου… όλων όσοι ήθελαν σεβασμό» έγραφε στην αυτοβιογραφία της για το διασημότερο τραγούδι της, το «Respect».
«Μόλις αισθανθώ τον σεβασμό προς τη μουσική του συνθέτη, μόνον τότε μπορώ να τραγουδήσω ό,τι θέλω. Τότε εκφράζεται ο εαυτός μου».
«Μου αρέσουν πάρα πολύ οι ενδυματολογικές επιλογές της Τέιλορ Σουίφτ. Επισκέφθηκα τον ιστότοπό της για να δω τα φορέματά της. Ένα από αυτά θέλησα να το παραγγείλω. Δεν μου ταίριαζε όμως».
«Είναι καλές οι μελωδίες της Aντέλ. Είναι συμπαγής στην ερμηνεία της. Έχει πολλά να δώσει».
«Όταν πήγα να δω την Μπιγιονσέ σε συναυλία έφυγα με θετική ενέργεια. Είναι μια γυναίκα που δεν κρύβει τις φεμινιστικές της ευαισθησίες».
«Η αγαπημένη μου συναυλία ήταν στην αίθουσα Cobo του Ντιτρόιτ στις 16 Φεβρουαρίου 1968. Ο δήμαρχος κήρυξε τότε την «Ημέρα της Αρίθα Φράνκλιν». Ήταν και ο μπαμπάς μου εκεί».
«Η Αρίθα Φράνκλιν θα έπρεπε να γνωρίζει ότι παραέχει μεγάλο στήθος για να φορέσει ένα τέτοιο φόρεμα αλλά δεν ενδιαφέρεται για την άποψή μας και αυτή η συμπεριφορά διακρίνει τα απλά αστέρια από τις αληθινές ντίβες» είχε γράψει για αυτήν μια δημοσιογράφος. Η Φράνκλιν έστειλε επιστολή όπου μεταξύ άλλων σημείωνε: «Προφανώς έχω ό,τι χρειάζεται για να φορέσω ένα ντεκολτέ… (…) Όταν θα γίνεις καταξιωμένη συντάκτρια μόδας σε παρακαλώ ενημέρωσέ μας (…) Δεν είσαι σε θέση να προσδιορίζεις τι ξεχωρίζει τους σταρ από τις ντίβες, ούτε και έχεις δικαίωμα ελέγχου σε κάποια από τις δύο κατηγορίες».
«Άγχος ή πίεση πριν από τις συναυλίες δεν έχω. Το μόνο που με απασχολεί είναι να μην ξεχάσω τους στίχους των τραγουδιών».
«Πολλές φορές είναι δύσκολο για έναν άνδρα να είναι δίπλα σε μια διάσημη γυναίκα. Χάνεται επειδή όλα τα φλας είναι στραμμένα σε εκείνη. Γίνεται, για παράδειγμα, ο κύριος Φράνκλιν, και αυτό δεν μου αρέσει. Δεν είναι ούτε δίκαιο ούτε ωραίο. Δεν είμαι σταρ, είμαι γυναίκα της διπλανής πόρτας».
«Αν δεν ήμουν τραγουδίστρια θα ήθελα να ήμουν είτε πρίμα μπαλαρίνα είτε ιδιαιτέρα γραμματέας».
«Μου άρεσε να πηγαίνω στην εκκλησία. Μου άρεσε να είμαι μέρος της χορωδίας και να κάνω πράγματα μέσα και γύρω από την εκκλησία. Επίσης, μου άρεσε πολύ να παρακολουθώ και να ακούω τον πατέρα μου».
«Όλοι θέλουν σεβασμό. Ακόμη και ένα τρίχρονο παιδί».
«Ποιος θέλει να αποσυρθεί από τη δουλειά του; Ποιος θέλει να κάτσει σε μια πολυθρόνα; Εγώ τουλάχιστον όχι».
«Η τραχιά πλευρά ενός βουνού είναι ευκολότερη για να την ανεβείτε. Στην ομαλή δεν θα έχετε από πού να κρατηθείτε».
Δέκα τραγούδια που οφείλουμε να ακούσουμε
You make feel like (Α natural woman) – 1967
Γράφτηκε αποκλειστικά για εκείνη από τους Κάρολ Κινγκ και Τζέρι Γκόφιν. Κομμάτι που αντιπροσωπεύει το γυναικείο φύλο. Η φωνή της ίπταται της μουσικής και δη του πιάνου με έναν τρόπο εκστατικό και πνευματικό.
Chain of fools – 1967
Με οδηγό το ιδιαίτερο παίξιμο της κιθάρας του Τζο Σμιθ, στην ερμηνεία της απελευθέρωσε όλη την απογοήτευση που μπορεί να νιώθει μια γυναίκα που αγνοήθηκε ενώ παράλληλα καταθέτει και τον πόνο της για την εξουσία.
Ι say a little prayer – 1968
Εξι μήνες μετά την ενδιαφέρουσα ερμηνεία της Dionne Warwick, η Αρίθα κυκλοφόρησε μια πολύ διαφορετική εκτέλεση. Εφηύρε έναν νέο ερμηνευτικό τόνο. Οι «τραγουδιστές υποστήριξης» ανέλαβαν κάποιες φορές το προβάδισμα ενώ η φωνή της ακουγόταν στο βάθος, αντιστρέφοντας με αυτόν τον τρόπο ό,τι γινόταν ως τότε.
Respect – 1967 (βλ. παρακάτω το βίντεο)
Μπορεί να το έγραψε ο Οτις Ρέντινγκ και να το πήγε στο Νο 40 των τοπ αλλά η Αρίθα είναι εκείνη που το έφερε στο Νο 1. Ο ιδιαίτερος συλλαβισμός της στον τίτλο του τραγουδιού το καθιστούν κυρίαρχο ύμνο του φεμινισμού αλλά και της αφροαμερικανικής υπερηφάνειας.
I never loved a man (Τhe way i love you) – 1967
Το πρώτο της σινγκλ στην Atlantic Records που μπήκε στο τοπ 10, παρουσιάζοντας μια τραγουδίστρια με σθένος, «ανοιχτή» ερμηνεία και μέλλον. Με βάση το ηλεκτρικό πιάνο και το φωνητικό της κρεσέντο θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα showstoppers (τα τραγούδια που διακόπτει το κοινό από το παρατεταμένο αποθεωτικό χειροκρότημα).
Think – 1968
Το σινγκλ φέρει και τη δική της υπογραφή και πρόκειται για μία από τις πλέον ξέφρενες και γρήγορες (στον ρυθμό) ηχογραφήσεις της. Το μυστικό της επιτυχίας είναι ο τρόπος που εισάγει στη μέση του τραγουδιού τη λέξη freedom, σαν να έρχεται από τον από μηχανής Θεό.
Rock Steady – 1971
Φανκ κιθάρες και ένα μπάσο που… πυροβολούν κατά ριπάς στη μουσική ενώ η Αρίθα με τη σκληράδα της φωνής της βάζει φωτιά σε ένα αληθινά χορευτικό κομμάτι.
Spanish Harlem – 1971
Το πρωτότυπο κομμάτι του Μπεν Ε. Κινγκ έχει έναν ρομαντικό αέρα αλλά με μια ερμηνεία funk – rock – rave – up η Φράνκλιν το μεταμόρφωσε.
Day Dreaming Day – 1972
H μελωδία φέρει την υπογραφή της ίδιας σε ένα σινγκλ που φέρνει στην επιφάνεια τη στοχαστική πλευρά της. Η «φτερωτή» ερμηνεία της ταίριαξε ιδανικά με το φλάουτο του Χιούμπερτ Λόους.
Freeway of love – 1985
Ενδεχομένως από τα πλέον ταξιδιάρικα κομμάτια της ή, όπως έχουν σημειώσει οι συμπατριώτες της, ένας από τους αμερικανικούς ύμνους της ελευθερίας στους αυτοκινητοδρόμους.
Γιάννης Πετρίδης: Η απόλυτη φωνή της μαύρης μουσικής
Ανήκω σε μια τυχερή γενιά που μεγαλώνοντας στη δεκαετία του ‘60 βρέθηκε τη στιγμή που ξεκινούσαν μερικά από τα πιο σημαντικά μουσικά κινήματα και καλλιτέχνες του περασμένου αιώνα, τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές ρεπερτόριο. Η μουσική soul ξεκινάει περίπου στα τέλη του ‘50 και φτάνει στο απόγειό της τις επόμενες δύο δεκαετίες. Η απόλυτη βασίλισσα αυτής της μουσικής – και όχι μόνον – ήταν η Aretha Franklin.
Συνήθως τις νέες κυκλοφορίες τις ακούγαμε τότε από τον Αμερικανικό σταθμό του Ελληνικού και θυμάμαι την εντύπωση που μου έκανε η πρώτη μετάδοση του τραγουδιού τού Otis Redding «Respect» από την Aretha, παρ’ όλο που γνώριζα ήδη το κομμάτι από την ερμηνεία του συνθέτη Otis Redding. Η ερμηνεία της Franklin ήταν κάτι πρωτόγνωρο, τόσο σε αυτό το τραγούδι όσο και στο «Ι never loved a man» που κυκλοφόρησε την ίδια εποχή. Ήταν σχεδόν ο ορισμός της soul, που βέβαια τότε ούτε καν καταλαβαίναμε σε μια εποχή που η πληροφόρηση ήταν ελάχιστη το πόσο σπουδαία για τη μουσική ήταν αυτή η φωνή και αυτά τα πρώτα της τραγούδια.
Τότε δεν υπήρχε το Διαδίκτυο ούτε video clip, ούτε ο Τύπος έγραφε πληροφορίες με κριτική διάθεση για αυτά και φοβερά και τρομερά που συνέβαιναν στη μουσική του ‘60. Τους Beatles μάλιστα τους παρουσίαζαν σαν τέσσερις «γεγέδες» με κούρεμα α λα Μarx brothers. Αυτή η εικόνα θα έχετε διαπιστώσει ότι έχει περάσει και στις ελληνικές ταινίες εκείνης της εποχής. Ποιος λοιπόν θα ενδιαφερόταν στη χώρα μας να μας πει τι σημαίνει Aretha Franklin.
Στα τέλη του ‘60 άρχισα να δουλεύω για την εταιρεία Ελλαδίσκ, που αντιπροσώπευε στην Ελλάδα την εταιρεία που ηχογραφούσε η Aretha Franklin, Atlantic Records. Για μένα ήταν ιδιαίτερη ικανοποίηση που μπορούσα να κυκλοφορήσω τους δίσκους της Franklin, των Led Zeppelin, των Crosby, Stills, Nash & Young και άλλων, έστω και αν οι πωλήσεις ήταν ελάχιστες.
Η Aretha Franklin την περίοδο 1967-1975 έβγαλε τις κορυφαίες ηχογραφήσεις στην καριέρα της, με την καθοδήγηση κυρίως του σπουδαίου παραγωγού Jerry Wexler που τη μεταμόρφωσε από μια σπουδαία τραγουδίστρια των αρχών της δεκαετίας του ‘60 με ένα διαφορετικό όμως στυλ, στην απόλυτη φωνή της μαύρης μουσικής. Δεν είναι τυχαίο ότι 500 συνάδελφοί της πριν από 10 χρόνια την ανακήρυξαν καλύτερη τραγουδίστρια του 20ού αιώνα και ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που μπήκε στο Rock and Roll Hall Of Fame.
Όταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 είχα την τύχη να συναντήσω τον Jerry Wexler στην Αθήνα και να έχω μια εκτεταμένη συζήτηση για τη συνεργασία του με τη Franklin, τον Ray Charles, τον Bob Dylan και άλλους, μου είχε πει για την τραγουδίστρια: «Η Aretha ήταν μια καταπληκτική, απλή γυναίκα με καθόλου έπαρση όλα αυτά τα χρόνια που οι επιτυχίες της την είχαν τοποθετήσει στην κορυφή. Έκανε focus περισσότερο στη μουσική παρά οπουδήποτε αλλού. Όταν ηχογραφούσαμε στα περίφημα Muscle Shoals Sound Studio στην Alabama, αυτή ξεκινούσε στο πιάνο και οδηγούσε με τον τρόπο της τους υπόλοιπους μουσικούς να την ακολουθήσουν και μιλάμε για μουσικούς με τεράστια καριέρα σε ηχογραφήσεις, και μετά ξεδίπλωνε το μοναδικό ταλέντο της στη φωνή ερμηνεύοντας και κάνοντας δικά της τραγούδια που κανένας δεν τα έχει πει όπως αυτή».
Εκτός από τις σπουδαίες ηχογραφήσεις τότε στην Atlantic, που ίσως τις γνωρίζετε, έχει ηχογραφήσει ένα άλμπουμ μεταξύ άλλων πολλών που το θεωρώ το σπουδαιότερο, όχι μόνο στη δική της καριέρα αλλά και γενικότερα. Πρόκειται για το «Amazing Grace», διπλό άλμπουμ ηχογραφημένο ζωντανά στην Εκκλησία των βαφτιστών στο Los Angeles, όπου εκεί οι καταβολές της από τη μουσική Gospel παρουσιάζονται σε όλο το μεγαλείο τους. Ξεχωρίζω επίσης το άλμπουμ της «Lady Soul», αλλά και ένα τραγούδι που ίσως δεν είναι γνωστό στη χώρα μας, παρ’ όλο που έγινε επιτυχία στην Αμερική, το «Until you Come Back to Me», που έχει συνθέσει ο Stevie Wonder.
*Ο Γιάννης Πετρίδης είναι μέλος του Rock And Roll Hall Of Fame και αυτή την εποχή στο πρώτο πρόγραμμα 16.00-17.00 παρουσιάζει την ιστορία της μαύρης μουσικής του 20ού αιώνα. Επίσης στο Web βρίσκεται στο apotis4stis5.com
Οδυσσέας Ιωάννου: Η φωνή της καλοσύνης
Η πρώτη μου ουσιαστική επαφή μαζί της – όπως και αρκετών της γενιάς μου – ήταν στην ταινία «The Blues Brothers», το 1980. Δυσκολευόμασταν να αντιστοιχήσουμε αυτή τη φωνή με την κυριούλα με τα ροζ πασουμάκια. Η αλήθεια είναι πως δεν υπήρχαν και πολλοί συνομήλικοι που να άκουγαν soul – ούτε καν τη «βασίλισσα» –, η σχέση μας με την ξένη μουσική είχε να κάνει με περισσότερο «σκληρά» ακούσματα και πολύ πιο νευρικές μπάντες.
Έπρεπε να περάσει αυτή η βιασύνη και η αψάδα της εφηβείας, για να αρχίσουμε να ακούμε και να εκτιμάμε όχι μόνο τις μεγάλες φωνές αλλά και αυτό που κουβαλούσαν από το αίσθημα και την ιστορία ενός ολόκληρου πολιτισμού, που αναπτυσσόταν παράλληλα με τον κυρίαρχο αμερικανικό.
Ψάχνω μια λέξη που να αποτυπώνει εκείνο που ένιωθα ακούγοντάς την κι εκείνη που νομίζω πως ταιριάζει περισσότερο είναι η λέξη «καλοσύνη». Αυτή η τεράστια φωνή τραγουδούσε με καλοσύνη. Συνήθως η αρτιότητα δημιουργεί μια απόσταση, οτιδήποτε ξεφεύγει τόσο πολύ από τον μέσο όρο γίνεται έως και απόκοσμο, αλλά η Aretha Franklin είχε ανθρωπιά στον τρόπο της, ήταν οικεία.
Aν θελήσουμε να βρούμε τη διαφορά ανάμεσα σε εκείνους που την εκτιμούσαν και την παραδέχονταν ως φωνή και εκείνους που τους αναστάτωνε και τους έγδερνε όταν τραγουδούσε, θα πρέπει να διαβάσουμε δύο αποχαιρετιστήρια μηνύματα. Εκείνο του Τραμπ και εκείνο του Ομπάμα.
Στα τέλη του ‘60 άρχισα να δουλεύω για την εταιρεία Ελλαδίσκ, που αντιπροσώπευε στην Ελλάδα την εταιρεία που ηχογραφούσε η Aretha Franklin, Atlantic Records. Για μένα ήταν ιδιαίτερη ικανοποίηση που μπορούσα να κυκλοφορήσω τους δίσκους της Franklin, των Led Zeppelin, των Crosby, Stills, Nash & Young και άλλων, έστω και αν οι πωλήσεις ήταν ελάχιστες.
Η Aretha Franklin την περίοδο 1967-1975 έβγαλε τις κορυφαίες ηχογραφήσεις στην καριέρα της, με την καθοδήγηση κυρίως του σπουδαίου παραγωγού Jerry Wexler που τη μεταμόρφωσε από μια σπουδαία τραγουδίστρια των αρχών της δεκαετίας του ‘60 με ένα διαφορετικό όμως στυλ, στην απόλυτη φωνή της μαύρης μουσικής. Δεν είναι τυχαίο ότι 500 συνάδελφοί της πριν από 10 χρόνια την ανακήρυξαν καλύτερη τραγουδίστρια του 20ού αιώνα και ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που μπήκε στο Rock and Roll Hall Of Fame.
Όταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 είχα την τύχη να συναντήσω τον Jerry Wexler στην Αθήνα και να έχω μια εκτεταμένη συζήτηση για τη συνεργασία του με τη Franklin, τον Ray Charles, τον Bob Dylan και άλλους, μου είχε πει για την τραγουδίστρια: «Η Aretha ήταν μια καταπληκτική, απλή γυναίκα με καθόλου έπαρση όλα αυτά τα χρόνια που οι επιτυχίες της την είχαν τοποθετήσει στην κορυφή. Έκανε focus περισσότερο στη μουσική παρά οπουδήποτε αλλού. Όταν ηχογραφούσαμε στα περίφημα Muscle Shoals Sound Studio στην Alabama, αυτή ξεκινούσε στο πιάνο και οδηγούσε με τον τρόπο της τους υπόλοιπους μουσικούς να την ακολουθήσουν και μιλάμε για μουσικούς με τεράστια καριέρα σε ηχογραφήσεις, και μετά ξεδίπλωνε το μοναδικό ταλέντο της στη φωνή ερμηνεύοντας και κάνοντας δικά της τραγούδια που κανένας δεν τα έχει πει όπως αυτή».
Εκτός από τις σπουδαίες ηχογραφήσεις τότε στην Atlantic, που ίσως τις γνωρίζετε, έχει ηχογραφήσει ένα άλμπουμ μεταξύ άλλων πολλών που το θεωρώ το σπουδαιότερο, όχι μόνο στη δική της καριέρα αλλά και γενικότερα. Πρόκειται για το «Amazing Grace», διπλό άλμπουμ ηχογραφημένο ζωντανά στην Εκκλησία των βαφτιστών στο Los Angeles, όπου εκεί οι καταβολές της από τη μουσική Gospel παρουσιάζονται σε όλο το μεγαλείο τους. Ξεχωρίζω επίσης το άλμπουμ της «Lady Soul», αλλά και ένα τραγούδι που ίσως δεν είναι γνωστό στη χώρα μας, παρ’ όλο που έγινε επιτυχία στην Αμερική, το «Until you Come Back to Me», που έχει συνθέσει ο Stevie Wonder.
*Ο Γιάννης Πετρίδης είναι μέλος του Rock And Roll Hall Of Fame και αυτή την εποχή στο πρώτο πρόγραμμα 16.00-17.00 παρουσιάζει την ιστορία της μαύρης μουσικής του 20ού αιώνα. Επίσης στο Web βρίσκεται στο apotis4stis5.com
Οδυσσέας Ιωάννου: Η φωνή της καλοσύνης
Η πρώτη μου ουσιαστική επαφή μαζί της – όπως και αρκετών της γενιάς μου – ήταν στην ταινία «The Blues Brothers», το 1980. Δυσκολευόμασταν να αντιστοιχήσουμε αυτή τη φωνή με την κυριούλα με τα ροζ πασουμάκια. Η αλήθεια είναι πως δεν υπήρχαν και πολλοί συνομήλικοι που να άκουγαν soul – ούτε καν τη «βασίλισσα» –, η σχέση μας με την ξένη μουσική είχε να κάνει με περισσότερο «σκληρά» ακούσματα και πολύ πιο νευρικές μπάντες.
Έπρεπε να περάσει αυτή η βιασύνη και η αψάδα της εφηβείας, για να αρχίσουμε να ακούμε και να εκτιμάμε όχι μόνο τις μεγάλες φωνές αλλά και αυτό που κουβαλούσαν από το αίσθημα και την ιστορία ενός ολόκληρου πολιτισμού, που αναπτυσσόταν παράλληλα με τον κυρίαρχο αμερικανικό.
Ψάχνω μια λέξη που να αποτυπώνει εκείνο που ένιωθα ακούγοντάς την κι εκείνη που νομίζω πως ταιριάζει περισσότερο είναι η λέξη «καλοσύνη». Αυτή η τεράστια φωνή τραγουδούσε με καλοσύνη. Συνήθως η αρτιότητα δημιουργεί μια απόσταση, οτιδήποτε ξεφεύγει τόσο πολύ από τον μέσο όρο γίνεται έως και απόκοσμο, αλλά η Aretha Franklin είχε ανθρωπιά στον τρόπο της, ήταν οικεία.
Aν θελήσουμε να βρούμε τη διαφορά ανάμεσα σε εκείνους που την εκτιμούσαν και την παραδέχονταν ως φωνή και εκείνους που τους αναστάτωνε και τους έγδερνε όταν τραγουδούσε, θα πρέπει να διαβάσουμε δύο αποχαιρετιστήρια μηνύματα. Εκείνο του Τραμπ και εκείνο του Ομπάμα.
Ακούστε το «Respect» με την Aretha Franklin
που ήταν στην κορυφή στις 3 Ιουνίου 1967
Σημαία του φεμινιστικού κινήματος στην Αμερική, έγινε το
«Respect» όταν το τραγούδησε η Aretha Franklin το 1967.
Το τραγούδι γράφτηκε και πρωτοκυκλοφόρησε από τον τραγουδιστή και συνθέτη Otis Redding τον Αύγουστο του 1965. Επρόκειτο για την έκκληση ενός άντρα ο οποίος ζητούσε σεβασμό και αναγνώριση από μια γυναίκα.
Όμως τον Φεβρουάριο του 1967 το τραγούδι ηχογραφήθηκε από την Aretha Franklin στα Atlantic Studios της Νέας Υόρκης και κυκλοφόρησε τον Απρίλιο. Δύο μήνες μετά, στις 3 Ιουνίου 1967, το τραγούδι ανέβηκε στην πρώτη θέση του Bilboard Hot 100.
Όταν το ερμήνευσε η Franklin αντιστράφηκε η σημασία του. Με τους στίχους του αποτυπώθηκε ο σεβασμός και η αναγνώριση που άξιζε μια γυναίκα στην Αμερική της δεκαετίας του ’60.
Η ερμηνεία της Aretha Franklin αντιπροσώπευε απόλυτα τη σημασία του τραγουδιού το οποίο και έγινε η σημαία του φεμινιστικού κινήματος στην Αμερική. Ήδη σήμερα, ύστερα από μισό αιώνα, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια στην Rhythm and Blues μουσική σκηνή.
Τον Φεβρουάριο του 1968 στη δέκατη τελετή απονομής των Grammy Awards το τραγούδι «Respect» χάρισε στην Aretha Franklin τα βραβεία «Best Rhythm & Blues Recording» και «Best rhythm & Blues Solo Vocal Performance, Female».
Στο τέλος του 1966 αφού στα έξι χρόνια που έμεινε με την Columbia είχε μικρή εμπορική επιτυχία, αποφάσισε να υπογράψει με την Atlantic Records.
«Respect»: Στίχοι και μουσική Otis Redding
What you want
Baby, I got it
What you need
Do you know I got it?
All I’m askin’
Is for a little respect when you get home (just a little bit)
Hey baby (just a little bit) when you get home
(Just a little bit) mister (just a little bit)
I ain’t gonna do you wrong while you’re gone
Ain’t gonna do you wrong ’cause I don’t wanna
All I’m askin’
Is for a little respect when you come home (just a little bit)
Baby (just a little bit) when you get home (just a little bit)
Yeah (just a little bit)
I’m about to give you all of my money
And all I’m askin’ in return, honey
Is to give me my propers
When you get home (just a, just a, just a, just a)
Yeah, baby (just a, just a, just a, just a)
When you get home (just a little bit)
Yeah (just a little bit)
Ooh, your…R-E-S-P-E-C-T
Στέλιος Ματθαιου: Σοφία μας, 'Όποιος βγάλει το κεφάλι του πάνω από την Κοινωνία, γυρίζει η Κοινωνία και του το...κόβει.'' 4 Απρ 2019
Spiros Ziros: Οι Επαναστάτες πού όρθωσαν παλικαρίσια το ανάστημά τους, για τίς πανανθρώπινες αξίες, πλήρωσαν το όνειρο με το αίμα τους. Εκεί πού χύθηκε το αίμα φύτρωσε αργότερο το δένδρο των αξιών. Ποιος όμως ήταν ό Υπογραμμός και Τύπος τής ανθρώπινης Ιστορίας, πού λύτρωσε το ανθρώπινο Γένος εκ τής αρχαίας κατάρας, να βρει ό άνθρωπος την ποθεινή πατρίδα, και να αναμορφωθεί στο Αρχαίο Κάλος; Εκείνος πού θα φωνάξει στον κόσμο. Πού σού θάνατε το κέντρον; Πού σού Άδη το νίκος;΄Η Σταυρωμένη και Αναστημένη Αγάπη. Είναι εκείνος στον οποίο πορευόμεθα για τη μεγάλη συνάντηση. Ο Νυμφίος τής Εκκλησίας ό Υιός τής Παρθένου.
Sophia Drekou: Κε Spiros Ziros, φωτιά το αναλυτικό σας σχόλιο. Σας ευχαριστούμε πολύ για την επαναστατική, πανανθρώπινη αφύπνιση. 4 Απρ 2019
Spiros Ziros: Ευχαριστώ Κα Ντρέκου.Αλλά ΄<πώς φωτίσει ό λύχνος τό Φώς; πώς χειροθετήσει ό δούλος τόν Δεσπότην; > Τό Ιερό αναλόγιο πού χρόνια διακονώ, καί οί Θεοφόροι Πατέρες τής Εκκλησίας μας, μέ διδάσκουν καθ΄εκάστην ημέραν νά είμαι <Επαναστάτης αλλά μέ αιτία.>.Βαρύ τό τίμημα. Αξίζει όμως. Καλό σας απόγευμα. 4 Απρ 2019
Βιντεο/αφιέρωμα by Αέναη επΑνάσταση
Πηγές / Πληροφορίες
39721 - Έφυγε η Aretha Franklin - Ν. Λυγερός
Published: August 16, 2018 Post: Articles / Poems
Ειδήσεις ΑΡΙΘΑ ΦΡΑΝΚΛΙΝ - CNN.gr
Παγκόσμια συγκίνηση για τον θάνατο της Αρίθα Φράνκλιν: Την απώλεια ενός «εθνικού θησαυρού» θρηνούν σήμερα πολλοί καλλιτέχνες, πολιτικοί και απλοί άνθρωποι στις ΗΠΑ και σε όλον τον κόσμο,…
Αρίθα Φράνκλιν: Τα ταραχώδη παιδικά χρόνια, η συζυγική βία & οι τραγωδίες που σημάδεψαν τη ζωή της: Μια φωνή που την έκανε γνωστή στα πέρατα του κόσμου και μια αξιοζήλευτη καριέρα… Η «Βασίλισσα της Σόουλ» Αρίθα Φράνκλιν,…
«Χάσαμε τον βράχο μας»: Η ανακοίνωση της οικογένειας Φράνκλιν για τον θάνατο της τραγουδίστριας: Η «Βασίλισσα της Soul», Αρίθα Φράνκλιν, «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 76 ετών.
Αρίθα Φράνκλιν: Στο πλευρό της «Βασίλισσας της Soul» ο Στίβι Γουόντερ: Περιτριγυρισμένη από τους δικούς της ανθρώπους καθώς και τους πιστούς της θαυμαστές βρίσκεται η Αρίθα Φράνκλιν στις δύσκολες στιγμές που…
Παγκόσμια συγκίνηση για τον θάνατο της Αρίθα Φράνκλιν: Την απώλεια ενός «εθνικού θησαυρού» θρηνούν σήμερα πολλοί καλλιτέχνες, πολιτικοί και απλοί άνθρωποι στις ΗΠΑ και σε όλον τον κόσμο,…
Αρίθα Φράνκλιν: Τα ταραχώδη παιδικά χρόνια, η συζυγική βία & οι τραγωδίες που σημάδεψαν τη ζωή της: Μια φωνή που την έκανε γνωστή στα πέρατα του κόσμου και μια αξιοζήλευτη καριέρα… Η «Βασίλισσα της Σόουλ» Αρίθα Φράνκλιν,…
«Χάσαμε τον βράχο μας»: Η ανακοίνωση της οικογένειας Φράνκλιν για τον θάνατο της τραγουδίστριας: Η «Βασίλισσα της Soul», Αρίθα Φράνκλιν, «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 76 ετών.
Αρίθα Φράνκλιν: Στο πλευρό της «Βασίλισσας της Soul» ο Στίβι Γουόντερ: Περιτριγυρισμένη από τους δικούς της ανθρώπους καθώς και τους πιστούς της θαυμαστές βρίσκεται η Αρίθα Φράνκλιν στις δύσκολες στιγμές που…