Τους κρέμασαν μέσα στη φυλακή. Οι πρώτοι Κύπριοι αγωνιστές, Καραολής και Δημητρίου (βίντεο ντοκουμέντα)

10 Μαΐου 1956 εκτελούνται οι πρώτοι Κύπριοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, Καραολής και Δημητρίου | Αέναη επΑνάσταση


Oι πρώτοι που καταδικάστηκαν 
σε θάνατο από τον αγγλικό ζυγό
υπό την μοναρχία της Ελισάβετ Β'

Τους κρέμασαν μέσα στη φυλακή


Στις 10 Μαΐου 1956, ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου απαγχονίστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές του Κυπριακού Αγώνα που καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν από τους Άγγλους δυνάστες, υπό την μοναρχία του Ηνωμένου Βασιλείου (κοινώς αναφερόμενη ως η Βρετανική μοναρχία) (η παρούσα μονάρχης, Ελισάβετ Β', έχει βασιλεύσει από τις 6 Φεβρουαρίου 1952 μέχρι και σήμερα). Η γενναία στάση τους μπροστά στους δημίους τους και το γεγονός της θανάτωσής τους προκάλεσαν παγκόσμια αντίδραση και κατακραυγή. 

Την προηγούμενη μέρα (9 Μαΐου 1956) στην Αθήνα, 4 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις συγκρούσεις αστυνομικών και διαδηλωτών, που ζητούσαν την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Προς τιμήν των δύο ηρώων, πολλοί δρόμοι στην Ελλάδα και την Κύπρο φέρουν το όνομά τους.

Ο Μιχαλάκης Καραολής, και ο Ανδρέας Δημητρίου, θυσίασαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση της Κύπρου, για την Ένωσή της με την Ελλάδα. Τα παιδιά αυτά έδωσαν το αίμα τους στον ιερό αγώνα της ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών). Η Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) ήταν ελληνοκυπριακή, εθνικιστική και αντάρτικη οργάνωση που έδρασε κατά τη χρονική περίοδο 1955-1959 στην Κύπρο, με διακηρυγμένο σκοπό την αυτοδιάθεση της Κύπρου, την απαλλαγή από τη βρετανική αποικιοκρατία και τελικά την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Αρχηγός της ΕΟΚΑ ήταν ο Γεώργιος Γρίβας, ο οποίος πήρε το κωδικό όνομα Διγενής.

Η Αθηναϊκή εφημερίδα τα Νέα στις 10 Μαΐου του 1956 έγραφε:
«Απεδείχθη πλέον ότι, αι ίδιαι δυνάμεις της βαρβαρότητος, αι οποίαι οργίασαν κατά τον προηγούμενον πόλεμον υπό τας στολάς των Ναζί, οργιάζουν και σήμερον κατά τον ίδιον τρόπον υπό τας στολάς και τα διακριτικά του αγγλικού στέμματος»

Η Αθηναϊκή εφημερίδα τα Νέα στις 10 Μαΐου του 1956

Ήταν Πέμπτη μετά το Πάσχα, 10 Μαΐου 1956, όταν οι δυο νέοι έδωσαν τον αίμα τους για την Κύπρο. Η Βρετανία με τον απαγχονισμό τους εκφόβισε τους αγωνιστές και προσπάθησε να καταπνίξει το κίνημά τους. Σκοπός της ήταν να εγείρει αισθήματα τρόμου στον κυπριακό Ελληνισμό και αποστροφή στη μεγάλη επαναστατική προσπάθεια. Το αντίθετο, όμως, συνέβη. Οι αγωνιστές δυνάμωσαν, πείσμωσαν και γιγαντώθηκαν.

Η θυσία των Καραολή και Δημητρίου έδειξε το δρόμο του καθήκοντος και της τιμής. Μετά το θάνατο τους ήθελαν όλοι να αγωνιστούν και, εν ανάγκη, να ακολουθήσουν το δρόμο προς την αιωνιότητα. Η θυσία τους ταυτίστηκε με το δίκαιο αίτημα ενός λαού. Ήταν δύο νέοι άνθρωποι, στρατευμένοι στη μάχη της απελευθέρωσης. Βρέθηκαν στη φυλακή κατηγορούμενοι για διαφορετικές υποθέσεις και καταδικάστηκαν και οι δύο σε θάνατο.

Τους κρέμασαν μέσα στη φυλακή

Το πρωί της 10ης Μαΐου πρώτα απαγχονίστηκε ο Καραολής και λίγο αργότερα ο Δημητρίου. Η εκτέλεση τους έγινε στο «προαύλιο» της φυλακής, ενώ μετά την εκτέλεση οι Βρετανοί, δεν απέδωσαν καν τα σώματα των νεκρών παλικαριών στις οικογένειες τους. Τα παιδιά θάφτηκαν μέσα στη φυλακή σε έναν ειδικό χώρο, όπου μετέπειτα έθαψαν και άλλους. Σήμερα είναι τόπος προσκυνήματος. Πρόκειται για τα λεγόμενα φυλακισμένα μνήματα.

Η είδηση της θυσία τους έκανε το γύρο του κόσμου

Στην Ελλάδα, που έδιναν κι έπαιρναν οι διαδηλώσεις για την Κύπρο, άπειρες οδοί και πλατείες σε κάθε μικρή η μεγάλη πόλη, μετονομάστηκαν σε Καραολή και Δημητρίου. Η είδηση της εκτέλεσής τους έκανε το γύρο του κόσμου, ξεσηκώνοντας την κατακραυγή της παγκόσμιας κοινής γνώμης ενάντια στην πάλαι ποτέ βρετανική αυτοκρατορία.

Πανικός επικρατούσε και στο εσωτερικό της χώρας. Εκείνη την περίοδο η Βρετανία αγωνιζόταν να διατηρήσει κάτι από την παλιά αποικιοκρατική της αίγλη. Η Κύπρος αντιμετωπιζόταν σαν το τελευταίο προπύργιο σε μια σειρά «εδαφικών απωλειών». Αλλά ο λαός της Κύπρου είχε αντίθετη άποψη.

Τα πρόσωπα πίσω από τη θυσία

Οι εκτελεσθέντες Καραολής και Δημητρίου είχαν ταπεινή αγροτική καταγωγή και είχαν γνωρίσει τη φτώχεια και την εξαθλίωση των δεκαετιών '40-'50. Χιλιάδες παιδιά σαν αυτούς βρέθηκαν στην ίδια θέση και θέλησαν να αγωνιστούν για να διώξουν τον Άγγλο δυνάστη από το νησί τους. 

Το παράδειγμα των Καραολή και Δημητρίου, 23 και 22 χρονών αντίστοιχα, έδωσε την ώθηση στους Κύπριους πατριώτες να ενισχύσουν τον αγώνα τους για μια ελεύθερη Μεγαλόνησο.

Προσπάθειες για να αποδοθεί χάρη στους δύο ήρωες έγιναν από διάφορους φορείς και πρόσωπα σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν και ο Γάλλος άνθρωπος των γραμμάτων Αλμπέρ Καμύ. Ένα χρόνο αργότερα τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ. 

«Τώρα έρχεται η ώρα των μαρτύρων που ακούραστοι, 
όπως και οι καταπιεστές, κατορθώνουν να επιβάλουν 
σε έναν αδιάφορο κόσμο τη διεκδίκηση ενός λαού 
ξεχασμένου από όλους, εκτός από τον εαυτό του»

«Οι φίλοι της Αγγλίας την καλούν πρώτοι να σώσει, 
κατά πρώτο λόγο, τον Μιχαήλ Καραολή και ύστερα 
να του αποδώσει ελεύθερη την τρισχιλιετή πατρίδα του…»!

Ο Μιχαήλ Καραολής (αριστερά) και ο Ανδρέας Δημητρίου.
Ο Μιχαήλ Καραολής (αριστερά) και ο Ανδρέας Δημητρίου.

Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο Παλαιοχώρι Πιτσιλιάς και ήταν το τέταρτο παιδί του Σάββα και της Παναγιώτας Καραολή. Τα αδέρφια του ήταν η Ελένη, ο Ανδρέας, η Μαρούλλα και η Νίκη, ενώ ο Μιχαλάκης ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας. 

Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του Παλαιχωρίου και αποφοίτησε με υποτροφία από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας. Απόφοιτος καθώς ήταν έπιασε δουλειά στο Φόρο Εισοδήματος. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τον στίβο ως αθλητής και εργαζόταν στον ΑΠΟΕΛ.

Εντάχθηκε στην Ε.Ο.Κ.Α. πολύ πριν από την 1η Απριλίου 1955 και ήταν μέλος της ομάδας του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη.

Στις 28 Αυγούστου 1955 ανέλαβε μαζί με τον συναγωνιστή του (και μετέπειτα πολιτικό) Ανδρέα Παναγιώτου την εκτέλεση του αστυνομικού Ηρόδοτου Πουλλή, ο οποίος κατηγορείτο ως προδότης, την ώρα που παρακολουθούσε μια συγκέντρωση του ΑΚΕΛ. 

Η απόπειρα πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια ανοικτής διαδήλωσης της αριστεράς, την οποία παρακολουθούσε ο Πουλλής. Τον πυροβόλησαν δημόσια πισώπλατα αρκετές φορές. Κατά την προσπάθεια διαφυγής του, ο Καραολής καταδιώχθηκε από τους παρευρισκομένους, οι οποίοι νόμιζαν ότι επίθεση είχε ως στόχο τη διαδήλωση και ένας από αυτούς έφραξε με το ποδήλατό του τον δρόμο του Καραολή, αναγκάζοντάς τον να εγκαταλείψει το δικό του ποδήλατο. Αργότερα οι αρχές ταυτοποίησαν τον Καραολή μέσω της πινακίδας του ποδηλάτου του και ακολούθως τον συνέλαβαν στο Τζιάος, ενώ εκείνος ετοιμαζόταν να προσχωρήσει στην αντάρτικη ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου.

Ο Παναγιώτου διέφυγε, ενώ ο Καραολής συνελήφθη σε ενέδρα από τις αγγλικές δυνάμεις και φυλακίστηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας. 

Στις 28 Οκτωβρίου καταδικάσθηκε σε θάνατο, παρότι η σφαίρα που σκότωσε τον ελληνοκύπριο αστυνομικό προέρχοταν από το όπλο του Παναγιώτου. Οι άγγλοι δεν του συγχώρησαν ότι κατά τη διάρκεια της ανάκρισης δεν είχε αποκαλύψει τους συναγωνιστές του.

Δημόσιος κατήγορος στη δίκη του Καραολή ήταν ο μετέπειτα ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Ραούφ Ντενκτάς. Ο Γρίβας σε πολλά μηνύματα του έγραφε: «κάντε το αδύνατο δυνατό, ελευθερώστε τον Καραολή».

Οδηγήθηκε στην αγχόνη στις 10 Μαΐου 1956 τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου. Εκτελέστηκε πρώτος λέγοντας:
«Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε».

Οι Άγγλοι δεν επέτρεψαν στην οικογένειά του να πάρουν το σώμα του και να το θάψουν, αλλά αντ' αυτού το έθαψαν οι ίδιοι σε ένα περιφραγμένο χώρο εντός των φυλακών, τα λεγόμενα Φυλακισμένα Μνήματα

Η εκτέλεση αυτών των Κυπρίων αγωνιστών προκάλεσε εντονότατο ρεύμα αγανάκτησης σ΄ ολόκληρο τον κόσμο. Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκαν πολλές συγκεντρώσεις και πορείες. 

Bίντεο ντοκουμέντο με τo Συλλαλητήριο στην Αθήνα υπέρ της ματαίωσης των εκτελέσεων των μελών της ΕΟΚΑ Μιχάλη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου-09/05/1956 (Εθνικό Αρχείο).


Τιμής ένεκεν ο Δήμος Αθηναίων μετονόμασε την οδό Λουκιανού όπου και το οίκημα της Αγγλικής Πρεσβείας σε οδό Καραολή και Δημητρίου, το ίδιο έπραξε και ο Δήμος Πειραιά μετονομάζοντας την οδό Ναυάρχου Μπητ στη σημερινή οδό Καραολή και Δημητρίου. Επίσης, στην Καισαριανή δύο δρόμοι φέρουν τα ονόματα των δύο αγωνιστών, ο ένας του Μιχαήλ Καραολή και ο άλλος του Ανδρέα Δημητρίου.

Ο Μιχαλάκης Καραολής κατά την διάρκεια της κράτησης του ανέφερε σε ένα γράμμα προς τους φίλους του τα παρακάτω:

Τα ελληνόπουλα δεν ξέρουν
μόνο πως πρέπει να ζουν
Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν
Kαι πως την πατρίδα να τιμούν.

9-Μαΐου-1956.-Οδός-Σταδίου-στο-ύψος-περίπου-της-Κλαυθμώνος
9 Μαΐου 1956. Οδός Σταδίου στο ύψος περίπου της Κλαυθμώνος

Ο Ανδρέας Δημητρίου γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934 στον Άγιο Μάμα Λεμεσού και καταγόταν από πάμπτωχη πολυμελή οικογένεια. Φοίτησε για τρία χρόνια στο Νυχτερινό Γυμνάσιο Αμμοχώστου και στη συνέχεια έπιασε δουλειά σε κατάστημα εκρηκτικών και κυνηγετικών ειδών.

Η δράση του Δημητρίου στην ΕΟΚΑ ήταν πολυσήμαντη. Από μικρός αναμίχθηκε στον συνδικαλισμό και διατέλεσε γραμματέας της Συντεχνίας Αχθοφόρων.

Νεαρός αγωνιστής της ΕΟΚΑ, πρωτοστάτησε στην αρπαγή οπλισμού από τις κατοχικές αρχές της Αμμοχώστου. Τα όπλα προωθήθηκαν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες, οι οποίες μέχρι τότε ήταν εφοδιασμένες σχεδόν μόνο με κυνηγετικά. Η επιχείρηση πέτυχε απόλυτα και η Ε.Ο.Κ.Α. ενισχύθηκε σημαντικά.

Στις 22 Νοεμβρίου 1955 κατηγορήθηκε ότι πυροβόλησε και τραυμάτισε στην Αμμόχωστο τον πράκτορα της «Ιντέλιτζενς Σέρβις», Σίντνεϊ Τέιλορ. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο έχοντας κατηγορηθεί για την εκτέλεση ενός Άγγλου στην Αμμόχωστο στις 28 Νοεμβρίου 1955.
Έκανε έφεση η οποία απορρίφθηκε, όπως απορρίφθηκε και η αίτηση για χάρη, την οποία υπέβαλαν οι δικηγόροι στον Κυβερνήτη Χάρτινγκ και στη Βασίλισσα Ελισάβετ.

Απαγχονίστηκε μαζί με τον συναγωνιστή του Μιχαλάκη Καραολή την πέμπτη μετά το Πάσχα στις 10 Μαΐου 1956. Οι δολοφονίες των δύο αυτών ηρώων αποτέλεσαν παράδειγμα θυσίας για τον αγωνιζόμενο κυπριακό λαό και οι αγώνες για την ελευθερία εντάθηκαν. 

Ο Ανδρέας Δημητρίου είπε στη μητέρα του πως:

«Το μόνο που λυπούμαι είναι που δεν θα 
προλάβω να δω την Κύπρο μας ελεύθερη»!

Και πώς παρηγόρησε τον γενναίο άνδρα η μάνα του; Το ίδιο γενναία, αν όχι ανδριώτερα από αυτόν. Τον αποχαιρέτησε λέγοντάς του:

«Στο καλό, γιε μου και να έχεις θάρρος ως το τέλος»!

Mετά το θάνατο τους η οργάνωση απάντησε με σκληρά αντίποινα. Εκτελέστηκαν δύο Άγγλοι στρατιώτες -οι Γκόρντον Χιλ και Ρόναλντ Σίλτον- που είχαν απαχθεί και κρατούνταν ως όμηροι. Ακόμα, σχεδιάστηκε επίθεση στον αστυνομικό σταθμό Παλαιχωρίου ωστόσο, ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή, για να αποφευχθεί το μακελειό.

Ν. Λυγερός: Ο Αντρέας, ο ναύτης

Ποιος πρόλαβε να σε ζήσει 
για να πει για την αξία σου; 

Κι όμως όταν ο ναύτης επιστρέφει 
στη γη της θάλασσας στο λιμάνι 
δεν χάνει ούτε το θάρρος του 
ούτε την έννοια της θυσίας. 

Και τώρα ακόμα και άγνωστοι 
ξέρουν ότι χρωστάν τη ζωή τους 
όχι στην τύχη αλλά σε σένα 
σε σένα που την έχασες. 

Αντρέα, κι εγώ που δεν σε πρόλαβα 
ευχαριστώ σε πολλά για μας.

Βίντεο: Αθήνα, 9-5-1956. Διαδηλώσεις υπέρ Καραολή - Δημητρίου
από την σειρά, ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ, της ΕΡΤ


Ν. ΛυγερόςΌταν το παρελθόν εξηγεί το μέλλον
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά

Όταν ο Albert Camus έγραφε το άρθρο του με τίτλο «Το ελληνικό παιδί» το 1955, ήταν για να υπερασπιστεί τον αγώνα του νέου Κύπριου φοιτητή Μιχάλη Καραολή λίγο πριν τον πρώτο απαγχονισμό από τους Βρετανούς. Κάποιοι δεν βλέπουν μέσα σε αυτό το άρθρο παρά ένα περιστασιακό άρθρο. Ωστόσο διαβάζοντας προσεκτικά το κείμενο κατανοούμε ότι ο συγγραφέας χάρη στο δημοσιογραφικό του ταλέντο είχε ήδη επισημάνει τη στρατηγική διάσταση του κυπριακού προβλήματος πριν την ώρα. Πράγματι έγραφε:
  • «Η Αγγλία, ωστόσο, δεν αμφισβητεί ούτε τα δίκαια των κυπριακών διεκδικήσεων ούτε το γεγονός ότι το 80% των κατοίκων του νησιού είναι Έλληνες ούτε ακόμη ότι οι ελεύθερες εκλογές θα έδιναν μια συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της ένωσης. Το μοναδικό της επιχείρημα, που το υποστήριξε άλλωστε πριν λίγο καιρό κι ένας Γάλλος συγγραφέας, είναι στρατηγικής σημασίας: Η Κύπρος είναι το προωθημένο αεροπλανοφόρο της βρετανικής και δυτικής δύναμης». 
Και συνεχίζει την ανάλυσή του έτσι:
  • «Οι Άγγλοι Συντηρητικοί είναι αντίθετοι με την ένωση, στην πραγματικότητα μόνο επειδή, μετά που εγκατέλειψαν την Αίγυπτο, θέλουν να κρατήσουν το Suez, δε θέλουν να χάσουν το γόητρο τους. Αλλά θα χάσουν όμως πολύ περισσότερο σε γόητρο, αν η αναγκαστικά προσωρινή παράταση της σημερινής κατάστασης, πληρωθεί τελικά με το φόνο ενός παιδιού. Το τέλος των αυτοκρατοριών έρχεται και αρχίζει η εποχή των ελεύθερων πολιτειών». 
Ο Albert Camus είχε δίκιο αλλά και πάλι η ιστορία δεν πήγε προς την κατεύθυνση της δικαιοσύνης, εφόσον οι Άγγλοι απαγχόνισαν 9 Κύπριους αντιστασιακούς. Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε την ανεξαρτησία της Κύπρου ακόμα κι αν αυτή δεν άλλαξε με τρόπο ουσιαστικό τον ρόλο της Αγγλίας στο νησί, εφόσον αυτή ήταν πίσω από την δημιουργία της έννοιας της δικοινοτικής που οδήγησε στη συνέχεια στα γεγονότα του 1963. Μέσα στη συνέχεια αυτής της δραστηριότητας μπορεί να τεθεί για λογαριασμό της η εξέλιξη της τοπικής κατάστασης μετά τη βίαιη εισβολή και την παράνομη κατοχή στο νησί από το 1974. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη ότι ακόμα και στις μέρες μας, δηλαδή τριάντα χρόνια μετά, οι Άγγλοι διπλωμάτες προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψη τους έτσι ώστε το σχέδιο Ανάν να γίνει αποδεκτό λίγο πριν την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα της εγγυηθεί επιτέλους την ειρήνη και την ελευθερία που επιθυμεί εδώ και καιρό, όπως το έγραψε ήδη ο μεγάλος μας συγγραφέας Albert Camus.

Το Ελληνόπουλο του Αλμπέρ Καμύ - Ο φιλελληνισμός 
του νομπελίστα συγγραφέα και ο αγώνας της ΕΟΚΑ


Η γαλλική εφημερίδα «L' Express» δημοσίευσε στις 6 Δεκεμβρίου του 1955, άρθρο του γνωστού Γάλλου νομπελίστα λογοτέχνη Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus) με τίτλο: «L' enfant grec» («Το ελληνόπουλο»).

Στο άρθρο αυτό ο Αλμπέρ Καμύ (1913-1960) φανερώνει τον φιλελληνισμό του. Εκλιπαρεί την διεθνή κοινή γνώμη να πιέσει, ώστε να δοθεί χάρη στον καταδικασμένο από τους Άγγλους σε θάνατο Μιχάλη Καραολή, (αγωνιστή της ΕΟΚΑ) και τάσσετε υπέρ του αγώνα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ιδιαίτερη βαρύτητα στο άρθρο δίνει το διεθνές κύρος του συγγραφέα αλλά και το γεγονός ότι ένας ακόμα διακεκριμένος λογοτέχνης «αριστερών» πεποιθήσεων τάσσεται υπέρ του αγώνα της ΕΟΚΑ.

Γράφει μεταξύ άλλων ο Καμύ:

«...Εδώ και λίγες εβδομάδες η επαναστατημένη Κύπρος έχει αποκτήσει τον ήρωα της στο πρόσωπο του νεαρού Κύπριου σπουδαστή Μιχάλη Καραολή που καταδικάστηκε από τα βρετανικά δικαστήρια σε θάνατο με τη μέθοδο του απαγχονισμού. Στο ευτυχισμένο εκείνο νησί οπού γεννήθηκε η Αφροδίτη, οι άνθρωποι πεθαίνουν σήμερα και μάλιστα με τρόπο φρικιαστικό. Για μια ακόμη φορά, η ταπεινή διεκδίκηση ενός λαού που παρέμεινε για χρόνια βουβή και αναχαιτίστηκε μόλις θέλησε να εκδηλωθεί, ξεσπά τώρα σε εξέγερση. Για μια ακόμη φορά, της εξέγερσης είχε προηγηθεί η τυφλή καταπίεση. Για μια ακόμη φορά, οι αρχές Κατοχής που διατράνωναν ότι κυριαρχική τους φροντίδα ήταν η τάξη, αναγκάζονται να εγκαταστήσουν τα δικαστήριά τους και να κάνουν ακόμη μεγαλύτερη μια καταπίεση που δε θα φέρει άλλο αποτέλεσμα παρά τον πολλαπλασιασμό των εξεγέρσεων.

Η Αγγλία, ωστόσο, δεν αμφισβητεί ούτε τα δίκαια που διεκδικούν οι Κύπριοι ούτε το γεγονός ότι το 80% των κατοίκων της νήσου είναι Έλληνες ούτε ακόμη ότι ένα ελεύθερο δημοψήφισμα θα έδινε μια συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της ένωσης. Το μοναδικό της επιχείρημα, που το υποστήριξε άλλωστε πριν λίγο καιρό κι ένας γάλλος συγγραφέας, είναι στρατηγικής σημασίας: ή Κύπρος είναι το προωθημένο αεροπλανοφόρο της βρετανικής και δυτικής δύναμης.

Δεν είναι λοιπόν πιο συνετό νa γίνει δεκτή η λογική πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης, που προσφέρεται να εγγυηθεί τις βάσεις, από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί η ένωση; Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και πιστές φιλίες, που αξίζουν περισσότερο από το χάλυβα και το τσιμέντο. Με την αξιοθαύμαστη αντίστασή της εναντίον των γερμανών και ιταλών επιδρομέων, αλλά και με την άρνησή της να υποταχθεί, η Ελλάδα αποκάλυψε σε ολόκληρο τον κόσμο ότι η φιλία της αξίζει πολύ περισσότερο απ ό,τι οι φιλίες μερικών άλλων.

Δε θα κρύψω, από πλευράς μου, τα αισθήματα τρυφερότητας και αγάπης που μου γεννά ο ελληνικός λαός, που, όπως ό ίδιος διαπίστωσα, είναι μαζί με τον ισπανικό απ’ τους λαούς εκείνους που θα χρειαστεί στο μέλλον η βάρβαρη Ευρώπη για να δημιουργήσει ξανά έναν πολιτισμό.

Αν οι άγγλοι Συντηρητικοί είναι αντίθετοι με την ένωση, είναι γιατί εγκατέλειψαν την Αίγυπτο και δε θέλουν τώρα να χάσουν το γόητρο τους.

Θα χάσουν όμως πολύ περισσότερο σε γόητρο, αν η αναγκαστικά προσωρινή παράταση της σημερινής κατάστασης, πληρωθεί τελικά με το φόνο ενός παιδιού, του Μιχάλη Καραολή...».

(μετάφραση: Θανάσης Αντωνίου, περιοδικό
«η λέξη», τ. 85-86, Ιούνιος-Αύγουστος 1989).

ΔΕΙΤΕ: Αφιέρωμα στον ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου που πολέμησε μόνος †

Το πλήρες κείμενο του άρθρου στα Γαλλικά: 
Albert Camus, L'enfant grec

Albert Camus, L'enfant grec

Depuis quelques semaines, Chypre révoltée a un visage, celui du jeune étudiant chypriote Michel Karaolis condamné par les tribunaux britanniques à la mort par pendaison. On meurt aussi, et affreusement, dans l'île heureuse où Aphrodite est née.

Une fois de plus, l'obscure revendication d'un peuple, longtemps muette, puis bâillonnée dès qu'elle cherche à s'exprimer, a éclaté dans le terrorisme. Une fois de plus, la répression aveugle a précédé la révolte. Une fois de plus, la puissance qui se déclarait soucieuse d'abord de l'ordre est obligée d'installer ses tribunaux et d'intensifier encore une répression qui n'aura d'autre effet que de multiplier les révoltés. Alors vient l'heure des martyrs, aussi inlassables que l'oppression, et qui finissent par imposer à un monde indifférent la revendication d'un peuple oublié de tous, sauf de lui-même.

Mais dans le cas qui nous occupe, ce vieux drame est d'autant plus douloureux qu'il s'agit de deux peuples alliés entre eux, et amis du nôtre. L'intérêt comme le cœur exige que ces deux nations renouent avec leur vieille amitié. Au lieu de cela, le gouvernement de l'une, la plus puissante, il est vrai, mais la plus admirée pour sa tradition libérale, se met dans le cas d'avoir à pendre les fils de l'autre.

Pourtant, l'Angleterre ne nie même pas la légitimité de la revendication cypriote, ni que 80 % des habitants de l'île soient grecs, ni que des élections libres donneraient une écrasante majorité pour le rattachement. Son seul argument, soutenu d'ailleurs, il y a quelque temps, par un écrivain français, est d'ordre stratégique: Chypre est le porte-avions avancé de la puissance britannique et occi¬dentale.

Mais que vaut cet argument dès l'instant où l'île est en révolte? À moins d'écraser ce mouvement dans le sang, et dès lors la Grèce entière menacerait les arrières du porte-avions, il vaudrait mieux accepter la proposition raison¬nable du gouvernement grec qui offre de garantir les bases si le rattachement est voté. Après tout, il y a des fidélités qui valent le béton et l'acier. Par son admirable résistance aux envahisseurs italiens et allemands, par son refus obs¬tiné de subir, la Grèce a prouvé, à la face du monde, que son amitié était une base plus solide que bien d'autres.

Je ne cacherai pas pour ma part mon admiration et ma tendresse pour ce peuple grec dont j'ai pu voir qu'avec l'espagnol il était un de ceux dont l'Europe barbare aura besoin demain pour se refaire une civilisation. Mais ce n'est pas le seul sentiment qui me fait penser que l'An¬gleterre et l'Occident ont tout à gagner à ce que la question de Chypre soit réglée dans le sens du rattachement. Les conservateurs anglais ne s'y opposent en réalité que dans la mesure où, après avoir abandonné l'Egypte, pour garder Suez, ils ne veulent pas perdre la face.

Mais ils perdront bien plus que la face si le maintien, forcément provisoire, de la situation actuelle doit être payé par le meurtre d'un enfant. Le temps des empires s'achève, celui des libres communautés commence, à l'Occident du moins. Sachons le reconnaître et favoriser ce grand avenir au lieu de lui briser la nuque. Puisque des discussions sont en cours, le gouvernement britannique a l'occasion en tout cas de leur donner une chance de fécondité en épargnant le jeune condamné. Ce sont les amis de l'Angleterre autant que ceux du peuple grec qui lui demandent de sauver d'abord Michel Karaolis et de lui rendre ensuite une patrie vieille de trois mille ans.

ALBERT CAMUS, ''L'enfant grec'', L’ Express, 6 décembre 1955.

- Το γνήσιο χειρόγραφο με το συγκεκριμένο άρθρο του συγγραφέα βρίσκεται στην κατοχή του Μουσείου Αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959, στη Λευκωσία.

Ο Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus, 7 Νοεμβρίου 1913 – 4 Ιανουαρίου 1960) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης και συγγραφέας, ένας από τους πιο δημοφιλείς φιλόσοφους του 20ου αιώνα, και ένας από τους ιδρυτές του παραλογισμού. Ήταν επίσης ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του έργα Καλιγούλας και Οι δίκαιοι και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο επαναστατημένος άνθρωπος. Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Βλ. ΕΔΩ: Αφιέρωμα στον φιλόσοφο και Νομπελίστα Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus)

Οι σωροί των δύο ηρώων του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου θάφτηκαν μαζί με άλλους 11 στα λεγόμενα «Φυλακισμένα Μνήματα», ένα μικρό κοιμητήριο που είχαν κατασκευάσει οι Άγγλοι αποικιοκράτες στις κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας και το οποίο βρισκόταν δίπλα από τα κελιά των μελλοθάνατων και την αγχόνη.

Προς τιμήν των δύο ηρώων, πολλοί δρόμοι στην Ελλάδα και την Κύπρο φέρουν το όνομά τους. google maps/χάρτης των οδών

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση by Sophia Ntrekou.gr

Τον είδα τον Καραολή (Τραγούδι 1994)
Στίχοι, Μουσική: Αντρέας Αντρέου
Κώστας Σμοκοβίτης, Γιάννης Δημητράς

Τον είδα τον Καραολή ίδιος ο Αη Γιώργης
ποιος να το πεί! Με το σκοινί εκείνο της αγχόνης.
Να του χαράζει το λαιμό να του κλείει το στόμα
το στόμα που τραγούδαγε για Λευτεριά κι Αγώνα.

Τον είδα τον Καραολή ίδιος ο Ναζωραίος
που πήγαινε να σταυρωθεί χλωμός μα πάντα ωραίος.
Του ’χαν χαράξει το λαιμό του ’χαν κλείσει το στόμα
το στόμα που τραγούδαγε για Λευτεριά κι Αγώνα.


Βιβλιογραφία:

Για την βιογραφία του Μιχαλάκη Καραολή
• «Ανδρέας Παναγιώτου». archive.patris.gr. Πατρίς - Αρχείο Ηλεκτρονικής Έκδοσης. 12 Νοεμβρίου 2010.
• Χάινς Ρίχτερ, Ιστορία της Κύπρου, 2011, σελ 340
• Παναγιώτη Παπαδημήτρη, Ανδρέα Νεοφύτου, Πολύκαρπος Γιωρκάτζης. Ο Χουντίνι της ΕΟΚΑ, 1998, τόμος Β', σελ. 34 - 35.
• Παπαδημήτρη, Νεοφύτου, 1998, Β', σελ. 29 - 30. wikipedia.org/wiki
• Συλλογικό, Επιστημονικό - Ιστορικό Συνέδριο. Πενήντα χρόνια μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Μια ιστορική αποτίμηση, Λευκωσία 2006, σελ. 125 - 126.

Albert Camus, L'enfant grec
• Ν. Λυγερός814) Quand le passé explique le futur. Perfection 5 4 4/2004. Eλ. Όταν το παρελθόν εξηγεί το μέλλον. www.lygeros.org
• Το Ελληνόπουλο [L'enfant grec] του Αλμπέρ Καμύ [Albert Camus] - Ο φιλελληνισμός του νομπελίστα συγγραφέα και ο αγώνας της ΕΟΚΑ andreaskandreou.blogspot.com
• 9 Μάη 1956 Αίμα στην Αθήνα για το Κυπριακό: Στις 9 Μαΐου 1956 χιλιάδες λαού συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ομονοίας για να διαδηλώσουν υπέρ της Κύπρου. Το συλλαλητήριο κατέληξε σε συγκρούσεις με την αστυνομία, με 4 νεκρούς και 265 τραυματίες...
• Η θυσία των Καραολή και Δημητρίου antistasi.org
• Albert Camus: Αφιέρωμα στον Νομπελίστα Αλμπέρ Καμύ sophia-ntrekou.gr



Περισσότερα: Κύπρος αγωνιστές

Βίντεο Αφιέρωμα:


Nikolaos Chalakatevakis: Οι σφαγείς των Κυπρίων παλληκαριών, οι ολετήρες της ελευθερίας και των δημοκρατικών αρχών δεν κατάφεραν τελικά να μειώσουν το αγωνιστικό φρόνημα των αθανάτων ηρώων που κατέλαβαν κύριες θέσεις στο πάνθεο των αγωνιστών του γένους μας.· 10 Μαΐου 2021