Θρόμβοι αἱματένιοι στοῦ κλαβιέ, κυλῆσαν τὴ καδένα.
Κόκκινη γύρη, ποὺ τὸ δρόμο πῆρε τῆς νοτιᾶς.
Ψυχή, ποὺ θάλασσα ἔγινες, - μιὰ θάλασσα φωτιᾶς -.
Μ. Λουντέμης: Μπαλάντα τοῦ Σοπὲν Νούμερο Ἕνα.
Διαχρονική, Οικουμενική μουσική
Αφιέρωσε χρόνο για να ακούσεις
αυτό που λέγεται χωρίς λόγια...
Κυρίες Κύριοι, βγάλτε τα καπέλα σας! Ιδού μια ιδιοφυΐα!
Θέλω να ακούω μουσική που να αλλάζει τους νόμους
και να διδάσκει πως να ζεις και να πεθαίνεις. Σ. Ντρέκου
Ο Σοπέν, είναι οικουμενικός και ανήκει στην ανθρωπότητα. Ή μήπως όχι μόνο σε αυτή; Στον αστεροειδή 3784, ένα από τα ουράνια σώματα του Ηλιακού μας συστήματος που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, έχει δοθεί το όνομά του!
Η μουσική του Σοπέν είναι διαχρονική, οικουμενική. Διατρέχει όλη την γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων όπως, μοναξιά, λύπη, νοσταλγία, γαλήνη, χαρά, όλα ξετυλίγονται μέσα από μια συνεχώς κινούμενη μελωδία. Στη σύγχρονη εποχή, τα συναισθήματα του ανθρώπου δεν έχουν αλλάξει από την εποχή του Σοπέν.
«Με παροτρύνουν να γράφω συμφωνίες, όπερες και ορατόρια, να μην περιορίζομαι μόνο στις συνθέσεις για πιάνο. Χαμογελάω και τους λέω ότι προτιμώ χίλιες φορές να καταπιάνομαι με μικρά πράγματα και να τα κάνω μεγάλα, παρά με μεγάλα πράγματα και να τα κάνω μικρά». Φρειδερίκος Σοπέν
O Φρεντερίκ Σοπέν (1 Μαρτίου ή 22 Φεβρουαρίου 1810 - 17 Οκτωβρίου 1849) στα πολωνικά Fryderyk Franciszek Chopin, ήταν Πολωνός συνθέτης και πιανίστας της Ρομαντικής Περιόδου, που έγραψε ορισμένες από τις ωραιότερες συνθέσεις για πιάνο. Η εκλεπτυσμένη πρωτοτυπία που χαρακτηρίζει το έργο του και η εξαιρετική δεξιοτεχνία του ως πιανίστα, τον κατατάσσουν στους σημαντικότερους συνθέτες και πιανίστες όλων των εποχών.
► Η «Επαναστατική» Σπουδή του Σοπέν έργο 10, αρ.12 (Revolutionary Etude - Op. 10 No. 12 by Chopin)
Τον Σεπτέμβριο του 1829 γνώρισε τον πρώτο αληθινό έρωτα της ζωής του στο πρόσωπο της Κωνσταντίας Γκλαντόφσκα, μιας νεαρής μαθήτριας του Ωδείου της Βαρσοβίας. Η ανθρώπινη φωνή αποτέλεσε αυτή την περίοδο την κύρια πηγή έμπνευσης, που καρποφόρησε στην εξαίρετη μελωδία των «Νυχτερινών» (Nocturnes) και τα λυρικά τμήματα των δύο κοντσέρτων για πιάνο.
Στις 17 Μαρτίου 1830 παρουσίασε για πρώτη φορά δημόσια στη Βαρσοβία δικά του έργα με το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 2 σε φα ελάσσονα» (το αργό μέρος του οποίου ομολόγησε ότι το είχε γράψει σε ανάμνηση της Κωνσταντίας, που δεν είχε ανταποκριθεί στον ερωτά του) και τη «Φαντασία σε πολωνικές μελωδίες». Στις 11 Οκτωβρίου έπαιξε για πρώτη φορά ενώπιον κοινού το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 1», που ακολουθεί χρονονολογικά το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 2», παρά την αρίθμησή του.
ΣΟΠΕΝ Op.9 Ν.1 Νυχτερινό: Μια μοναδική μουσική δημιουργία από τον Φρειδερίκο Σοπέν με τον αριθμό (Opus) 9. Το «Νυχτερινό» ή «Nocturne» όπως είναι διεθνώς γνωστό, το οποίο έγραψε το 1833 στο Παρίσι και αποτελεί το πρώτο μέρος από τα συνολικά 3 νυχτερινά, που εμπνεύστηκε εκείνο το διάστημα ο μεγαλύτερος πιανίστας όλων των εποχών κατά την άποψή μου.
Ο Σοπέν όταν το έγραψε ήταν 19 ετών!Chopin Nocturne No. 20: Με το πανέμορφο αυτό κομμάτι ξεκινά και η εξ ίσου εκπληκτική ταινία του Ρομάν Πολάνσκι «Ο Πιανίστας», που πραγματεύεται την περιπέτεια του Πολωνοεβραίου πιανίστα Βλαντισλάβ Σπίλμαν στα εφιαλτικά χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πολύ αξιόλογη η ερμηνεία του πιανίστα Claudio Arrau.
Τα Nocturnes, ή νυχτερινά του Φρεντερίκ Σοπέν, γράφτηκαν μεταξύ το 1830 και το 1832 και δημοσιεύτηκαν το 1837. Χρησιμοποιήθηκαν δεκάδες φορές σε ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και σε βιντεοπαιχνίδια.
Ο πολιτισμός πάντοτε στέκεται μακριά από προκαταλήψεις και στερεότυπα. Δε γνωρίζει τι θα πει ρατσισμός, φασισμός, δεν κάνει διακρίσεις. Αντίθετα, όλος ο κόσμος μπορεί να απολαύσει τις εκφάνσεις του πολιτισμού απλόχερα. Μια τέτοια έκφανση αποτελεί και η μουσική. Αυτή η σπουδαία μορφή τέχνης πρόκειται για ένα αρχέγονο μέσο των ανθρώπων για να επικοινωνήσουν. (βλ. στο τέλος το μουσικό/βιντεο/αφιέρωμα)
Σύμφωνα με τη μικρή του αδερφή Izabela, ο Frédéric άρχισε από μωρό να εμφανίζει μια ευαισθησία στη μουσική. Ξεκίνησε μαθήματα πιάνου όταν ήταν μόλις 6 ετών. Ο δάσκαλό του, Wojciech Żywny (1756 - 1842), ήταν ένας Τσέχος που οι μαθητές του τον θυμούνται ως κάπως κωμικό και παλιομοδίτη και στήριζε τη μουσική του διδασκαλία σχεδόν αποκλειστικά σε έργα των Bach και Mozart.
Ο Frédéric ήταν 7 ετών όταν έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις. Μάλιστα, την χρονιά αυτή τυπώθηκε και η πρώτη του σύνθεση, μια Πολωνέζα σε σολ ελάσσονα, ενώ σε ηλικία 8 ετών εμφανίστηκε πρώτη φορά δημοσίως ως πιανίστας.
Νυχτερινά (Σοπέν)
Chopin, by Maria Wodzińska 1836
in National Museum, Warsaw
Τα Νυχτερινά (Nocturnes) του Φρεντερίκ Σοπέν αποτελούνται από συνολικά 21 έργα, τα οποία γράφτηκαν μεταξύ το 1827 και το 1846. Το σύνολο αυτό των έργων του Σοπέν θεωρούνται μία από τις πιο εξαίσιες δουλείες για σόλο πιάνο, ενώ κατέχουν και προεξέχουσα θέση στο παγκόσμιο ρεπερτόριο πιάνου.[1] Αν και ο Σοπέν, δεν ήταν αυτός που δημιούργησε το εν λόγω μουσικό είδος (νυχτερινό), ήταν εκείνος που έκανε το έκανε δημοφιλές αλλά και που εξέλιξε την ιδέα του Ιρλανδού συνθέτη Τζον Φιλντ.[2]
Από το πρώτο έως και το δέκατο όγδοο, δημοσιεύτηκαν όλα κατά τη διάρκεια που ο συνθέτης βρισκόταν εν ζωή, σε σετ των 2 ή των 3. Παρόλα αυτά, το 19ο και το 20ο, γράφτηκαν πριν από όλα, κι ενώ βρισκόταν ακόμα στην Πολωνία, δημοσιεύτηκαν μετά θάνατον. Το 21ο δεν θεωρούνταν νυχτερινό, όμως μετά από τη δημοσίευσή του το 1870, συμπεριλήφθηκε κι αυτό στον κύκλο των νυχτερινών.[3]
Οι κλίμακες των νυχτερινών του Σοπέν διαφέρουν, όμως σχεδόν όλα ακολουθούν την κλασσική τριαδική φόρμα, διαθέτοντας όλα μία μελαγχολική διάθεση, και μία μελωδία που ακούγεται καθαρά επάνω σε απαλά αρπέζ και συγχορδίες.[4] Πέρα από τα 21 που αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχει και το Νυχτερινό oublié, το οποίο όμως αν και αναφέρεται ως ένα από τα νυχτερινά του Σοπέν, είναι έργο του οποίου η προέλευση αμφισβητείται.[5]
Νυχτερινά, Op. 9
Nocturnes, Op. 9 είναι σύνθεση του Φρεντερίκ Σοπέν, που αποτελείται από 3 nocturnes (νυχτερινά), γραμμένα μεταξύ το 1830 και το 1832, κυκλοφορώντας κιόλας αυτήν τη χρονιά, αφιερωμένα στην Καμίλ Πλεγιέ. Το δεύτερο νυχτερινό, από τα τρία, θεωρείται ως ένα από τα πιο δημοφιλή κομμάτια του Σοπέν, ενώ χρησιμοποιήθηκε δεκάδες φορές σε ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και σε βιντεοπαιχνίδια.[6][7] Μουσικά, το πρώτο μέρος είναι σε Σι ύφεση Μινόρε, το δεύτερο σε Μι ύφεση Μινόρε και το τρίτο σε Σι Ματζόρε.
Μια σύντομη και πολυτάραχη ζωή με επίκεντρο τη μουσική
Γεννήθηκε στην Πολωνία την 1η Μάρτη 1810 από πατέρα Γάλλο, ο οποίος είχε παντρευτεί μια συγγενή αριστοκρατικής πολωνικής οικογένειας στην οποία εργαζόταν ως οικοδιδάσκαλος. Λίγους μήνες μετά τη γέννηση του Φρεντερίκ, ο πατέρας του διορίστηκε ως δάσκαλος γαλλικών σε λύκειο της Βαρσοβίας, όπου αργότερα φοίτησε κι ο γιος του.
Το μουσικό ταλέντο του Σοπέν φάνηκε από μικρή ηλικία, καθώς από νήπιο παρακολουθούσε την μητέρα και τη μεγαλύτερη αδελφή του να παίζουν πιάνο. Ξεκίνησε μαθήματα πιάνου στα 7 του χρόνια με τον Βόιτσεκ Ζίβνι, σύντομα συνέθεσε το πρώτο του έργο, ενώ ένα χρόνο μετά έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση σε φιλανθρωπική εκδήλωση. Η φήμη του ως παιδιού-θαύματος εδραιώθηκε σύντομα, και ως 11χρονος έπαιξε μπροστά στον τσάρο Αλέξανδρο Α'.
Διαβάστε: Ο Άγιος Τρομοκράτης και ο βίος ενός μυστηριώδους αγίου - Αλέξανδρος Α' της Ρωσίας
Όντας ήδη μαθητής του συνθέτη Γιόζεφ Έλσνερ, φοίτησε κοντά του και στο νεοϊδρυθέν ωδείο της Βαρσοβίας. Ο δάσκαλός του αναγνώρισε τη δημιουργικότητα του μαθητή, έντονα επηρεασμένης από τις μουσικές παραδόσεις της πολωνικής υπαίθρου, προσπαθώντας να μην την καταπνίξει με ακαδημαϊκή αυστηρότητα, χωρίς παράλληλα να κάνει εκπτώσεις στην ποιότητα του παρεχόμενου θεωρητικού και τεχνικού υποβάθρου.
Το 1828 ταξίδεψε πρώτα στο Βερολίνο κι έπειτα στη Βιέννη, όπου έκανε το μουσικό του ντεμπούτο το 1829, που ακολουθήθηκε από δεύτερη, εξίσου επιτυχημένη εμφάνιση. Την περίοδο 1829-32 συνέθεσε έργα που αποτυπώνουν τον πρωτότυπο χαρακτήρα της περίπλοκης τεχνικής του στο πιάνο, όπως το «Κονσέρτο για πιάνο νούμερο δύο σε φα ελάσσονα» και «Κονσέρτο για πιάνο νούμερο ένα σε μι μείζονα».
Το 1830 πραγματοποίησε ταξίδι με τελικό προορισμό τη Γερμανία και την Ιταλία. Καθ’ οδόν, έχοντας φτάσει στη Βιέννη, έμαθε για την εξέγερση των Πολωνών κατά της τσαρικής Ρωσίας. Πέρασε κάποιους μήνες αδράνειας στην πόλη, μετακομίζοντας στο Παρίσι το καλοκαίρι του 1831, όταν η εξέγερση είχε ήδη καταπνιγεί και σύντομα έλαβε τη γαλλική υπηκοότητα.
Ο Σοπέν το 1849
Όπως σημειώνει ο καθηγητής μουσικολογίας Τζιμ Σάμσον στο «The Cambridge Companion to Chopin». Η ζωή στη Γαλλία του ταίριαζε και σύντομα παραμέρισε τη σκέψη να επιστρέψει στην πατρίδα του (θα μπορούσε να το έχει κάνει εύκολα όταν ο τσάρος πρόσφερε μια από τις πολλές αμνηστίες το 1833). Για πολλούς Πολωνούς ακροατές, ο Σοπέν, έγινε σύμβολο του εθνικού τους αγώνα, που θεμελίωσε το πολωνικό πνεύμα όταν ακόμα δεν είχε πολιτική υπόσταση».
Κάποιες φορές κατηγορήθηκε ωστόσο για έλλειψη ενδιαφέροντος σχετικά με τα τεκταινόμενα στην πατρίδα του, με βάσει τις ελάχιστες αναφορές στην αλληλογραφία του με τη χώρα του, πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψη και το γεγονός πως υπήρχε σκληρή λογοκρισία και στις επιστολές. Επιπλέον αν και σε μια επιστολή του δήλωνε «επαναστάτης» που δε νοιαζόταν για τα χρήματα, δεν ήταν φίλος των ριζικών και βίαιων ανατροπών κι ένιωθε αρκετά προστατευμένος στο αριστοκρατικό περιβάλλον που εκτιμούσε την τέχνη του και τον στήριζε οικονομικά.
Στο Παρίσι συνδέθηκε με συμπατριώτες του εμιγκρέδες αλλά και σημαντικούς νέους τότε συνθέτες όπως ο Φραντς Λιστ, ο Έκτωρ Μπερλιόζ και οι Βιντσέντζο Μπελίνι και Φέλιξ Μέντελσον. Στις παρισινές του δημιουργίες περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, Σπουδές της περιόδου (1829-1836), η Μπαλάντα σε σολ ελάσσονα και η Fantaisie-Impromptu, καθώς και μαζούρκες και πολωνέζες εμπνευσμένες από τα πολωνικά ακούσματα του συνθέτη.
Στην προσωπική του ζωή, μετά από δυο ατελέσφορα νεανικά ειδύλλια με συμπατριώτισσές του, το 1836 ο Σοπέν γνώρισε την αντισυμβατική για την εποχή της συγγραφέα Γεωργία Σάνδη, με την οποία σχετίστηκε το 1838. Πέρασαν το χειμώνα εκείνης της χρονιάς στη Μαγιόρκα μαζί με τα παιδιά της Σάνδης, στα οποία ο συνθέτης είχε ιδιαίτερη αδυναμία. Ωστόσο ο ιδιοκτήτης της βίλας που ενοικίαζε το ζεύγος έμαθε για τη φυματίωση του Σοπέν και τους ανάγκασε να βρουν καταφύγιο σε μοναστήρι, όπου οι κακές συνθήκες υγρασίας και διατροφής επιδείνωσαν περαιτέρω την εύθραυστη υγεία του συνθέτη.
Το 1839 επέστρεψαν στη Γαλλία, όπου σύντομα ανέκτησε προσωρινά τις δυνάμεις του, εγκαινιάζοντας μια ιδιαίτερα παραγωγική περίοδο στο έργο του, στο οποίο περιλαμβάνονται η Φαντασία σε Φα μινόρε, η Βαρκαρόλα, η Σονάτα σε Σι μινόρε.
Το 1848 χώρισε από τη Σάνδη, ενώ τα επαναστατικά γεγονότα του Φλεβάρη του 1848 τον έκαναν να εγκαταλείψει το Παρίσι, ακολουθώντας πρόσκληση για διδασκαλία και εμφανίσεις στο Λονδίνο. Η ραγδαία επιδείνωση της υγείας του ωστόσο απέτρεψε την εντατική του ενασχόληση με την κοσμική ζωή της Αγγλίας.
Η τελευταία εμφάνιση σημειώθηκε στις 16 Νοέμβρη 1848, όπου έπαιξε σε εκδήλωση υπέρ των Πολωνών εμιγκρέδων της πόλης.
Επέστρεψε στο Παρίσι, όπου άφησε την τελευταία του πνοή στις 17 Οκτώβρη 1849. Κηδεύτηκε στο κοιμητήριο του Περ Λασαίζ, το μεγαλύτερο του Παρισιού, αλλά όπως επιθυμούσε ο ίδιος, η καρδιά του μεταφέρθηκε στη Βαρσοβία, για να ταφεί στο Ναό του Τίμιου Σταυρού.
Στο ίδιο κοιμητήριο ετάφη και ο Jim Morrison
Οι τάφοι τους φαίνονται στο βίντεο...
«Καλή μου τέλειωσε ὁ Σοπέν;
Ἂ πόσο ὑπέροχη ἤσουν!
Κι ἐγὼ δὲ μπόρεσα ἁπλόν,
οὔτ᾿ ἕναν ἔπαινο νὰ βρῶ.
Μὰ πῶς νὰ σὲ παινέψουνε,
πῶς νὰ χειροκροτήσουν,
τὰ χέρια τοῦτα
ποὺ τριάντα χρόνια,
κάμαν στὸ σταυρό;
Βιβλιογραφία
1. Bielecki, Artur. «Fryderyk Chopin – Information Centre – Nocturnes». Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.
2. J. Samson & K. Michalowski, "Chopin, Fryderyk Franciszek" Grove Music Online
3. «Frédéric François Chopin». Classical Archives. All Music Guide.
4. «Chopin Music – Nocturnes». Chopin Music. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2009.
5. Nocturne Oubliée in C sharp minor at Musopen website
6. Johnston, Blair. «Nocturnes (3) for piano, Op. 9».
7. «Frédéric Chopin (Soundtrack)».
8. Μια σύντομη και πολυτάραχη ζωή » Δύσκολες Νύχτες
9. «Καλή μου τέλειωσε ο Σοπέν;» (Δύο ποιήματα ἀπὸ τὴν Συλλογή «Οἱ κερασιὲς θ᾿ ἀνθίσουν καὶ φέτος»). Συγγραφέας: Λουντέμης Μενέλαος
10. Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από www.YouTube, εταιρεία της Google.
Πηγή: by Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr
► Η «Επαναστατική» Σπουδή του Σοπέν έργο 10, αρ.12 (Revolutionary Etude - Op. 10 No. 12 by Chopin)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου