Η παραβολή του Άφρονος Πλουσίου στη γλώσσα του σήμερα: όταν το «ψυχή,
έχεις πολλά αγαθά» παίρνει τη μορφή των πιο πολυτελών γιοτ του κόσμου.
Ποιο είναι το πραγματικό νόημα της παραβολής του Άφρονος Πλουσίου σήμερα; Πώς η απληστία, η συσσώρευση πλούτου και η πνευματική τύφλωση του ανθρώπου αντανακλούν τη δική μας εποχή οικονομικών κρίσεων, ανισοτήτων και υπαρξιακής αποξένωσης; Μια πλήρης ερμηνεία με πατερικά κείμενα, κοινωνικές προεκτάσεις και σύγχρονες αναγνώσεις.
Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
🟡 ΕισαγωγήΗ παραβολή του Άφρονος Πλουσίου, που διαβάζεται την Κυριακή Θ’ Λουκά, δεν είναι απλώς μια διδασκαλία για την απληστία· είναι ένας καθρέφτης της σύγχρονης εποχής, όπου η συσσώρευση πλούτου, η πλεονεξία και η ψευδαίσθηση της αυτάρκειας διαμορφώνουν έναν κόσμο χωρίς πνευματικό κέντρο. Ο Χριστός αποκαλύπτει την τραγικότητα ενός ανθρώπου που μίλησε μόνο με τον εαυτό του και όχι με τον Θεό, δείχνοντας ότι ο πλούτος που δεν μοιράζεται γίνεται φυλακή.
Σήμερα, μέσα σε μια κοινωνία ανισοτήτων, οικονομικών κρίσεων και πνευματικής εξάντλησης, η παραβολή παραμένει επίκαιρη όσο ποτέ: είναι πρόσκληση για μετάνοια, για διακονία, για αληθινή σχέση με τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Από τον Μ. Βασίλειο έως τις κοινωνικές αναλύσεις του σήμερα, το μήνυμα είναι το ίδιο: δεν μας καταστρέφουν τα πλούτη, αλλά η καρδιά που τα λατρεύει.
Ξεκινώντας το αφιέρωμά μας μ' ένα πασίγνωστο ποίημα ενός από τους αγαπημένους μας ποιητές, τον Γιώργου Σεφέρη, με σκοπό να κατανοήσουμε το νόημα της σημαντικής Ευαγγελικής περικοπής. Έχει τον τίτλο «ΑΡΝΗΣΗ» και μας λέει σε μία του στροφή:
«Με τι καρδιά, με τι πνοή, τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας... λάθος! κι αλλάξαμε ζωή».
🟡 Ερμηνεία Άφρονος Πλουσίου: απληστία, πλούτος, κρίση, θεολογική και κοινωνική ανάλυση.
Η Παραβολή του Άφρονος Πλουσίου είναι μια παραβολή του Ιησού που εμφανίζεται στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον (12:13-21). Πρόκειται για τον άνθρωπο πού νόμιζε ότι θα ξεπεράσει το πρόβλημα τού θανάτου (μηδενισμού) με τα πολλά πλούτη.
Με το χρήμα δεν ξεπερνάς το πρόβλημα τής θνητότητας, απλώς παρατείνει μια άνετη ζωή και ξεχνάς την θνητότητα. Μόνο η Χριστιανική πίστη σέ κάνει να αντιμετωπίζεις σωστά το πρόβλημα τής θνητότητας.
Στο πρόσωπο του άπληστου γεωργού που αρνήθηκε να μοιράσει την περιουσία του, ώστε να εξασφαλίσει τη λύτρωση, απεικονίζεται η ματαιότητα της πεποίθησης ότι ο πλούτος μπορεί να εξασφαλίσει την ευημερία και μια καλή ζωή.
🟡 Το Ευαγγέλιο: Κυριακή ΚΑ' (Θ' Λουκά 12, 16-21)
Αρχαίο Κείμενο - Ἡ παραβολή τοῦ ἄφρονος πλουσίου
Εἶπε δέ τις αὐτῷ ἐκ τοῦ ὄχλου· διδάσκαλε, εἰπὲ τῷ ἀδελφῷ μου μερίσασθαι τὴν κληρονομίαν μετ᾿ ἐμοῦ. ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· ἄνθρωπε, τίς με κατέστησε δικαστὴν ἢ μεριστὴν ἐφ᾿ ὑμᾶς;
εἶπε δὲ πρὸς αὐτούς· ὁρᾶτε καὶ φυλάσσεσθε ἀπὸ πάσης πλεονεξίας· ὅτι οὐκ ἐν τῷ περισσεύειν τινὶ ἡ ζωὴ αὐτοῦ ἐστιν ἐκ τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῦ.
Εἶπε δὲ παραβολὴν πρὸς αὐτοὺς λέγων· ἀνθρώπου τινὸς πλουσίου εὐφόρησεν ἡ χώρα· καὶ διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ λέγων· τί ποιήσω, ὅτι οὐκ ἔχω ποῦ συνάξω τοὺς καρπούς μου;
καὶ εἶπε· τοῦτο ποιήσω· καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω, καὶ συνάξω ἐκεῖ πάντα τὰ γενήματά μου καὶ τὰ ἀγαθά μου, καὶ ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου· ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου.
εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Θεός· ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται; οὕτως ὁ θησαυρίζων ἑαυτῷ, καὶ μὴ εἰς Θεὸν πλουτῶν.
16 Εἶπε δέ παραβολήν πρός αὐτούς λέγων· Ἀνθρώπου τινός πλουσίου εὐφόρησεν ἡ χώρα· 17 και διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ λέγων· τί ποιήσω, ὅτι οὐκ ἔχω ποῦ συνάξω τούς καρπούς μου; 18 και εἶπε· τοῦτο ποιήσω· καθελῶ μου τάς ἀποθήκας καί μείζονας οἰκοδομήσω, καί συνάξω ἐκεῖ πάντα τά γεννήματά μου καί τά ἀγαθά μου, 19 καί ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου· ψυχή, ἔχεις πολλά ἀγαθά κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου. 20 εἶπε δέ αὐτῷ ὁ Θεός· ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτί τήν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπό σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται; 21 οὕτως ὁ θησαυρίζων ἑαυτῷ καί μή εἰς Θεόν πλουτῶν.
Το Ιερό Ευαγγέλιο, εκεί όπου η παραβολή του Άφρονος Πλουσίου
γίνεται ζωντανός λόγος για τον πλούτο, την απληστία και τη μετάνοια.
Ερμηνευτική απόδοση Ευαγγελίου
16 Είπε δε προς αυτούς και την εξής παραβολήν· «κάποιου πλουσίου ανθρώπου εσημείωσαν εξαιρετικήν ευφορίαν τα χωράφια του. 17 Και αυτός έπεσεν αμέσως εις αγωνιώδην συλλογήν και μέριμναν, λέγων· Τι να κάμω, διότι δεν έχω που να συγκεντρώσω και αποθηκεύσω τους καρπούς των χωραφιών μου; 18 Και ύστερα από μεγάλην σκέψιν είπε· τούτο θα κάμω· Θα κρημνίσω τας αποθήκας μου και θα οικοδομήσω άλλας μεγαλυτέρας, και θα συγκεντρώσω εκεί όλα τα γεννήματά μου και τα αγαθά μου. 19 Και θα πω εις την ψυχήν μου· Ψυχή, έχεις πολλά αγαθά αποθηκευμένα για έτη πολλά· απόλαυσε την ζωήν, αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου. 20 Αφού δε ετοίμασε όλα και πριν προλάβη τίποτε από αυτά να απολαύση, του είπεν ο Θεός· ανόητε από την κακίαν σου άνθρωπε και απερίσκεπτε, αυτήν την νύκτα, που επίστευσες ότι θα αρχίση η απολαυστική ζωή σου, απαιτούν να πάρουν από σε χωρίς αναβολήν την ψυχήν σου· αυτά δε που έχεις ετοιμάσει, εις ποίον τώρα ανήκουν; 21 Έτσι παθαίνει και αυτό το τέλος έχει εκείνος, που εγωϊστικά θησαυρίζει δια τον εαυτόν του και δεν προσπαθεί να αποκτήση τον πλούτον των καλών έργων, εις τα οποία ευχαριστείται ο Θεός».
• Από τα συγκλονιστικότερα λόγια του Χριστού, είναι η παραβολή περί του άφρονα πλουσίου. Και μην ξεχνάμε ότι ο Μέγας Βασίλειος είχε μεγάλη περιουσία και την μοίρασε στους φτωχούς. Δεν την μάζευε να την βγάλει στο εξωτερικό και στις τράπεζες. Ο Μέγας Βασίλειος μάς περιγράφει...
🟡 Μέγας Βασίλειος: Ποιος είναι ο πλεονέκτης;
Ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας, ο πατέρας που ύψωσε προφητική φωνή κατά
της πλεονεξίας και θύμισε ότι «του φτωχού είναι τα πλούτη που κρατάς».
Στα κείμενά του ερμήνευσε τον πλούτο ως ευθύνη και όχι ως ιδιοκτησία.
Εικόνα Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου στο Ησυχαστήριο της Παναγίας Βρυούλων
Δηλαδή καταλαμβάνουν οι πλούσιοι τα κοινά αγαθά, τα ιδιοποιούνται, μόνο και μόνο επειδή έτυχε να έλθουν στα χέρια τους πριν από τους άλλους. Είναι αληθινό πως, αν ο καθένας κρατούσε αυτό που του χρειαζόταν, για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, και το περίσσευμα το έδινε σε όσους το είχαν ανάγκη, τότε δεν θα υπήρχε κανένας φτωχός. Δεν βγήκες γυμνός από την κοιλιά τής μητέρας σου; Δεν θα επιστρέψεις πάλι γυμνός στη γη; Κι αυτά που έχεις τώρα από πού τα έχεις;
Αν μου πεις ότι τα έχεις από την τύχη, είσαι άθεος, διότι δεν αναγνωρίζεις τον Δημιουργό, ούτε ευχαριστείς τον Δωρεοδότη. Αν όμως παραδέχεσαι ότι τα έλαβες από τον Θεό, πες μου το λόγο για τον οποίο τα έλαβες. Μήπως ο Θεός είναι άδικος και μοιράζει σε μας άνισα όσα χρειαζόμαστε σ’ αυτή τη ζωή; Γιατί εσύ να είσαι πλούσιος και εκείνος να είναι φτωχός; Για κανένα άλλο λόγο, παρά για να αποδειχθείς εσύ καλός οικονόμος και να λάβεις τη Χάρη και τον μισθό τής καλής διαχειρίσεως και της πονετικής καρδιάς σου προς τους αδελφούς. Και εκείνος, ο φτωχός, για να τιμηθεί με τα μεγάλα έπαθλα της υπομονής που θα καταθέσει, λόγω της έλλειψης των αναγκαίων. Εσύ όμως τα περιέλαβες όλα τα αγαθά στους ακόρεστους κόλπους της πλεονεξίας και νομίζεις ότι κανέναν δεν αδικείς, ενώ τόσους και τόσους αποστερείς και δεν δίνεις τίποτα σε κανέναν.
Ποιος θεωρείται πως είναι πλεονέκτης;
Αυτός που δεν μπορεί να παραμείνει στην αυτάρκεια.
Ποιος είναι ο άρπαγας;
Αυτός που αφαιρεί από τον καθένα εκείνα που του ανήκουν.
Δεν είσαι λοιπόν εσύ ο πλεονέκτης; Δεν είσαι εσύ ο άρπαγας,
όταν οικειοποιείσαι όλα τα πλούτη που σου δόθηκαν,
με σκοπό να τα διαχειριστείς και να τα οικονομήσεις με πνεύμα αγάπης;
Ή αυτόν που απογυμνώνει τον ντυμένο, ο οποίος φοράει πλούσια ρούχα,
θα τον ονομάσουμε λωποδύτη, ενώ εκείνον που δεν ντύνει τον γυμνό,
ενώ μπορεί να το κάνει, θα του δώσουμε άλλο όνομα;
Το ψωμί που κρατάς εσύ στα χέρια σου και
το αποθηκεύεις, ανήκει σ’ αυτόν που πεινά.
Τα ρούχα που φυλάς στις ντουλάπες και
στις ιματιοθήκες, είναι εκείνου που είναι γυμνός.
Τα παπούτσια τα περίσσια είναι του ξυπόλυτου.
Τα χρήματα που τα συγκεντρώνεις και τα κρύβεις
στα βάθη της γης, είναι αυτού που τα χρειάζεται.
Επομένως τόσους αδικείς, όσους μπορούσες να ευεργετήσεις!
Αυτός που δεν μπορεί να παραμείνει στην αυτάρκεια.
Ποιος είναι ο άρπαγας;
Αυτός που αφαιρεί από τον καθένα εκείνα που του ανήκουν.
Δεν είσαι λοιπόν εσύ ο πλεονέκτης; Δεν είσαι εσύ ο άρπαγας,
όταν οικειοποιείσαι όλα τα πλούτη που σου δόθηκαν,
με σκοπό να τα διαχειριστείς και να τα οικονομήσεις με πνεύμα αγάπης;
Ή αυτόν που απογυμνώνει τον ντυμένο, ο οποίος φοράει πλούσια ρούχα,
θα τον ονομάσουμε λωποδύτη, ενώ εκείνον που δεν ντύνει τον γυμνό,
ενώ μπορεί να το κάνει, θα του δώσουμε άλλο όνομα;
Το ψωμί που κρατάς εσύ στα χέρια σου και
το αποθηκεύεις, ανήκει σ’ αυτόν που πεινά.
Τα ρούχα που φυλάς στις ντουλάπες και
στις ιματιοθήκες, είναι εκείνου που είναι γυμνός.
Τα παπούτσια τα περίσσια είναι του ξυπόλυτου.
Τα χρήματα που τα συγκεντρώνεις και τα κρύβεις
στα βάθη της γης, είναι αυτού που τα χρειάζεται.
Επομένως τόσους αδικείς, όσους μπορούσες να ευεργετήσεις!
🟡 Το επίκαιρο και διαχρονικό μήνυμα «Καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας»
Πόσο επίκαιρο και διαχρονικό μήνυμα «καθελώ μου τας αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω» από τον μεγάλο δάσκαλο. Αναλογιζόμενη ότι η οικονομική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι ακριβώς η υπερσυσσώρευση πλούτου στις αποθήκες του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Τότε είναι να αναρωτιέται, όχι τί δεν έχει καταλάβει ο σύγχρονος άνθρωπος, αλλά και τί δεν έχει θεσμοθετήσει σωστά η σύγχρονη κοινωνία. Και το χειρότερο όλων είναι ότι, τα σύγχρονα πλούτη, όχι μόνον δεν σαπίζουν στις αποθήκες αλλά, γεννούν συνεχώς νέα φορτία για τους κοπιώντες και πεφορτισμένους με την παραγωγή τους.
Και επειδή αυτή η ιδιαζόντως ερωτική σχέση των ολίγων, με την υπερσυσσώρευση του πλούτου, γεννά παραφροσύνη. Γι' αυτό και επί των ημερών μας, απονοηματοδοτείται ο λόγος από κάθε τι σημαινόμενο και αντικαθίσταται στην καλλίτερη των περιπτώσεων, με ένα πολύσημο, εν πολλοίς αμφίσημο και πολλάκις αντισημαινόμενο εννοιολόγημα, έξω και πέραν πάσης αμφισβητήσεως, όχι βέβαια λόγω αντικειμενικότητος, αλλά εν ονόματι ενός άκρατου υποκειμενισμού, που ενδυναμώνει το εγώ και διαλύει το εμείς.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, η κίνηση της ιστορίας αντί εξόδου από την ανωριμότητα και ενατένισης του ανθρώπου δια του συνανθρώπου στα «άνω» καθίσταται πορεία, όχι από αλλά προς τη βαρβαρότητα. Και τούτο μέρα με τη μέρα φαντάζει, όλο και η πιο πιθανή έκβαση της λογικής, «φάγωμεν, πίωμεν, αύριο γαρ αποθνήσκομεν».
🟡 Ερμηνεία Ευαγγελίου στην παραβολή του Άφρονος Πλουσίου Κυριακή Θ' Λουκά
Ο άνθρωπος που έχτιζε τον πλούτο του – Ζωγραφικό έργο του James Tissot
«The Man Who Was Building His Wealth», εμπνευσμένο από την παραβολή
του Άφρονος Πλουσίου και τη συσσώρευση θησαυρών.
Θα λέγαμε πώς υπάρχει στο κυριακοδρόμιο της Εκκλησίας μας μια φθινοπωρινή τριλογία σχετικά με το πάθος του πλουτισμού και τον ίδιο τον πλούτο, της οποίας τριλογίας μέρος είναι η παραβολή του άφρονα πλούσιου.
Τα άλλα δύο μέρη αναφέρονται στην παραβολή του πλούσιου γείτονα του δικαίου Λαζάρου πού είδαμε προ δεκαπέντε ημερών και του πλούσιου νέου της ιγ' Κυριακής πού θα συναντήσουμε σε λίγες μέρες.
► Διαβάστε: Η Παραβολή του Πλουσίου και του Λαζάρου στο έργο του Ντίκενς «Σκρουτζ - A Christmas Carol»
Ο χειμώνας είναι βαρύς για κάθε φτωχό και πένητα και ο άνθρωπος κάθε εποχής, δεν έχει το δικαίωμα να περιχαρακώνεται ειδωλολατρικά στην θεραπεία και λατρεία του εαυτού του και της απληστίας του, αλλά να κοιτάζει τον αδελφό του πού στερείται, γιατί κάθε εποχή ακμής ή παρακμής, κάθε χειμώνας, σε καιρό ειρήνης ή πολέμου είναι δυσβάσταχτος για τον ταπεινό λαό της γης.
Οι διατάξαντες την σειρά των περικοπών πατέρες και ερμηνείς του χρόνου στην Εκκλησία μας, ορθώς μιμούνται τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος προ του βαρέως χειμώνος και του λιμού της Ιουδαίας, προέβαλλε ως επαίτης δια Χριστόν την επαινετή λογία, τον έρανο για τους πάσχοντες και υστερούμενους αδελφούς.
Καν ο Ιερός Χρυσόστομος ορίζει τον πλούτο ως κάτι το άψυχο και αδιάβλητο, το οποίο δεν μπορεί να είναι κακό, παρά μόνον στην άκριτη διαχείριση του από τον καθένα μας, ο ίδιος ωστόσο πατέρας παραδέχεται πώς οι πλούσιοι είναι ελεεινότεροι ζητιάνοι από τους φτωχούς, γιατί αναπτύσσουν μια αρρωστημένη εξάρτηση από τα υλικά αγαθά, από την ακόρεστη δίψα για πλούτο και έτσι εξαχρειώνονται και γίνονται δούλοι της ύλης.
Ο ίδιος ο Χριστός αντιδιαστέλλει μεταξύ Θεού και μαμμωνά, της χαλδαϊκής θεότητας του πλούτου, διακηρύσσοντας πώς κάθε άνθρωπος δεν μπορεί παρά να είναι ή δούλος στον Θεό ή δούλος στον μαμμωνά. Η πρόκριση αυτού του δαιμονίου, αυτού του πάθους, έναντι όλων των άλλων σε αντιδιαστολή με την λατρεία του Θεού, αποδεικνύει τον μεγάλο και επικίνδυνο πειρασμό, αυτού του σκοτεινού έρωτα.
Λένε οι πατέρες: «Ρίζα πάντων κακών η φιλαργυρία». Η απληστία στην πράξη της κατήντησε τα έθνη υπόδουλα και δυστυχισμένα, ενώ η πονηρή μεθοδεία των οικονομιστών εξαθλίωσε συνειδήσεις, λαούς και πρόσωπα.
Και πόσο ακριβά το πληρώνουμε όλοι σήμερα, την εποχή της περιβόητης οικονομικής κρίσης! Όταν υποδουλωθήκαμε στο χρήμα, υποδουλωθήκαμε στην θεραπεία ποικίλλων παθών και αλλοίμονο χάσαμε και την πνευματική και την σωματική μας περιουσία και ελευθερία.
Αδηφάγος ο άνθρωπος, καταστροφικός για την φύση, καταστροφικός για τον αδελφό του, επινοητικός στην εύρεση τρόπων, ώστε να ξεχειλίσει το μάτι και η κοιλία με αγαθά υλικά και πρόσκαιρα, εις βάρος κάθε συνειδησιακής ηθικής, κάθε αξίας, έναντι και ενάντια του Δικαιοκρίτη Θεού!
Ο άνθρωπος καταφέρνει να ξεχνάει τον θάνατο, το αιφνίδιο και ανέλπιστο του θανάτου. Οι ευλογημένες ψυχές γνωρίζοντας την αλήθεια πως «στον καθένα μας επίκειται να πεθάνει και μετά τούτο κρίσις», προσεύχονται στον Θεό, να τους βρει η έξοδος από τούτον τον κόσμο πνευματικά έτοιμους. Όσοι όμως θεοποίησαν την ματαιότητα του κόσμου, όχι μόνο δεν σκέφτονται την ώρα του θανάτου, αλλά καταφέρνουν να εξοβελίζουν από την σκέψη και την ζωή τους την φρικτή πραγματικότητα.
Από την άλλη, ένας διανοητής αυτού του αιώνα υπογραμμίζει ότι όσο ο άνθρωπος θυμάται τον θάνατο, πέφτει με τα μούτρα στην ικανοποίηση της σάρκας και των αισθήσεων του, για να προλάβει να κατακτήσει και να γευτεί τα πάντα, πριν πεθάνει. Γιατί στο νού του έχει ένα μεταθανάτιο Μηδέν. Την ανυπαρξία κοινωνίας ή μη κοινωνίας με τον Θεό. Μα μια τέτοια κοιλία και όχι άνθρωπος πλέον, ούτε με τα γήινα θα καταφέρει να χορτάσει, ούτε τα ουράνια θα απολαύσει ποτέ. Αυτή η ελεεινή πραγματικότητα επεκτείνει την έννοια του πλουσίου, δηλαδή του εγωϊστή και άθεου ανθρώπου σε κάθε τάξη οικονομική και κοινωνική, στον άνθρωπο της «διπλανής πόρτας», μια υπενθύμιση ακόμα και σε εμάς τους ίδιους.
Όταν αναπτύσσουμε συζήτηση ή διδασκαλία ή απλώς διανοούμαστε επί της παραβολής, πλάθουμε αυτομάτως και έχουμε προ οφθαλμών μας έναν απρόσωπο πλούσιο άνθρωπο, δυστυχισμένο και τάχα διαφορετικό από εμάς τους καθαρούς πένητες. Με απλά λόγια εντελώς διαφορετικό από τον ενάρετο και πτωχό μας εαυτό.
Είναι ξεκάθαρο και κατανοητό πώς ορισμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο ικανοί προς το πλουτίζειν με έντιμους ή ανέντιμους τρόπους. Και άλλοι φαντάζουν πιό ευνοημένοι από τα συμβάντα και τα γεγονότα, ενώ ο γραφικός φιλάργυρος και μεγαλοκαρχαρίας είναι ευδιάκριτα πρόσωπα στο κοινωνικό στερέωμα.
Ποιος όμως θα διακρίνει την αφροσύνη της απληστίας και της ικανοποίησης του εγώ στις καθημερινές μέριμνες και στα μικροσυμφέροντα μας; Ποιός όμως θα έχει το θάρρος και την διάκριση να κατατάξει τον εαυτό του μετά του άφρονος πλούσιου, έστω και αν οι δικές του επιθυμίες και δραστηριότητες, έστω και οι θυσίες των αξιών και της προσωπικότητας του μοιάζουν ελαχιστότερες από το «καπιταλιστικό κτήνος»;
Ο Χριστός δεν μίλησε για ποσότητες αλλά για ποιότητα χαρακτήρα, βιώματος, επιλογών. Η απληστία, η αδιαφορία για τον άλλο, η θεραπεία της αυτού μεγαλειότητας του εαυτού μας, η σύλληψη μεγαλόπνοων σχεδίων χωρίς μνήμη θανάτου και ταπείνωσης, δεν αφορά αποκλειστικά τα υψηλά οικονομικά στρώματα, τα οποία συχνά αφορίζουμε από την σωτηρία λόγω κοινού φθόνου, αλλά το καθένα μας, τον καθένα άνθρωπο, τον άνθρωπο του μέσου όρου, επιρρεπή πάντα στα πάθη του.
Η Εκκλησία αυτή την περίοδο προβάλλει το εκκλησιαστικό αγαθό της νηστείας. Το ονομάζουμε αγαθό γιατί είναι από πολλές απόψεις. Και εκκλησιαστικό γιατί δεν είναι επιλογή προσωπική, αλλά κοινωνική έκφραση ολόκληρου του σώματος, κοινή εξωτερική έκφραση πού ερμηνεύεται ως δόσιμο της Εκκλησίας και του καθένα μας χωριστά προς τον κόσμο πού στερείται και πάσχει. Όταν νηστεύω εκτιμώ την αξία της ολιγάρκειας, εκτιμώ το δίκαιο και την αδικία ταυτόχρονα, γιατί γίνομαι σπλαχνικότερος στους λιγότερο ευνοημένους.
Η στέρηση με βοηθά στην ταπείνωση, στην μνήμη του πρόσκαιρου, με φέρνει στην θέση αυτού πού στερείται και αδικείται, αυτού πού μοιράζεται την κοινή φύση και πορεία με μένα, στην φιλοσοφία και υπέρβαση του θανάτου. Ο θάνατος τρομάζει τους υλοπαθείς και τους αμαρτωλούς, αυτούς πού αγαπούν τον εαυτό τους και όχι τους φιλοσόφους των ουσιαστικών πραγμάτων αυτού του βίου. Και πάνω απ' όλα με την νηστεία ξεριζώνω την καταραμένη φιλαργυρία. Δεν ζω για μένα, αλλά ο Χριστός πού μορφώνεται και ζει μέσα μου, αρχίζει και ζει για τον άλλο, γίνεται ο άλλος.
Ο λόγος μας λοιπόν εδώ προς κάθε δυνάστη και μικρόθεο υπερήφανο, είναι λόγος φιλανθρωπίας. Αν δεν μετανοήσουν έμπρακτα έναντι του Θεού και δεν αποκαταστήσουν κάθε αδικία με εκφραστικό και άμεσο τρόπο, τους περιμένει μια ποινή τεράστια, την οποία οι ίδιοι οικοδομούν για τον εαυτό τους. Καιρό τους δίνει ο Κύριος. Και οι περισσότεροι το αγνοούν!
Δυστυχώς η ιστορία δεν διδάσκει αυτόν πού έχει πηρωθεί και έχει κουφαθεί και χάσει κάθε λογική από την απληστία και την ειδωλοποίηση του ασήμαντου εαυτού του. Ευχόμαστε το ευαγγέλιο να είναι το παγοθραυστικό σε μια τέτοια αφροσύνη και κόλαση και να μπεί ένα ίχνος συναίσθησης σε τέτοιες καρδιές.
Από ελεημοσύνη το ευχόμαστε. Γιατί σε εμάς τους πολλούς και φτωχούς, έχουν μείνει αρκετά ίχνη ταπείνωσης και αλληλεγγύης ακόμα. Λέω ίχνη γιατί και στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις επιβιώνουν τέτοιες συμπεριφορές συχνά. Και ίσως η ποσότητα να μην έχει καμία σημασία σε σχέση με την ποιότητα. Όποιος είναι εύσπλαχνος θα βρει ευσπλαχνία. Ο υπερήφανος όμως θα καταγκρεμιστεί.
Τις τελευταίες αυτές Κυριακές, συχνά το ευαγγέλιο αναφέρεται στον πλούτο και την ασπλαχνία. Διότι ο χειμώνας ο οποίος έρχεται,είναι βαρύς για κάθε φτωχό και πένητα και ο άνθρωπος κάθε εποχής δεν έχει το δικαίωμα να περιορίζεται στην λατρεία του εαυτού του και την δουλεία στην απληστία του, αλλά να κοιτάζει τον αδελφό του πού στερείται, γιατί κάθε χειμώνας είναι δυσβάσταχτος για τον ταπεινό και πολύ λαό .Οι πατέρες οι οποίοι διέταξαν την σειρά των ευαγγελίων μιμούνται θα λέγαμε τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος πριν από τον βαρύ χειμώνα σε καιρό πείνας έγινε επαίτης για τον Χριστόν με την περίφημη λογία, τον έρανο δηλαδή των εκκλησιών για την δοκιμαζόμενη εκκλησία της Ιουδαίας.
Μοιράζομαι το ψωμί μου και κάτι περισσότερο: το στερούμαι για να το διανείμω. Η αφροσύνη της απληστίας, η τρέλα του ειδώλου εγώ θεραπεύεται με αυτό το μοίρασμα και το δώσιμο.
Ας βγούμε λοιπόν από την φυλακή του εαυτού μας, μήπως βρούμε την πραγματική ελευθερία. Η Εκκλησία μας δίνει συνεχώς πνευματικές ευκαιρίες και αφορμές με έμπρακτα παραδείγματα και μακρές περιόδους επιστροφής, όπως αυτή η Σαρακοστή των Χριστουγέννων.
Ας βγούμε λοιπόν από την φυλακή του εαυτού μας, μήπως βρούμε την πραγματική ελευθερία. Η Εκκλησία μας δίνει συνεχώς πνευματικές ευκαιρίες και αφορμές με έμπρακτα παραδείγματα και μακρές περιόδους επιστροφής, όπως αυτή η Σαρακοστή των Χριστουγέννων.
🟡 Το τέλος των υπερηφάνων
Το έργο Nebuchadnezzar/Ναβουχοδονόσωρ, 1795 του του Ουίλιαμ Μπλέικ
(William Blake), που δείχνει τον Ναβουχοδονόσωρ γονατισμένο, ως εικόνα
της πτώσης της αλαζονείας και της μέθης της εξουσίας.
Ο Κύριος μας, έζησε και έδρασε κυρίως ανάμεσα στον λαό της γης και κατά κύριο λόγο για δημογραφικούς κυρίως αλλά και για θεολογικούς σκοπούς (ταπείνωση), οι απλοί και οι πολλοί ήταν οι αποδέκτες του κηρύγματος Του.
Θα ήταν φυσικά άδικο και λάθος από καθαρά κοινωνιστική προκατάληψη να αγνοήσουμε πώς ο Κύριος δεν απευθύνθηκε μόνο στους φτωχούς και τους απλούς (άσχετα αν έζησε ως τέτοιος και άσχετα αν αυτοί μάλλον Τον αποδέχτηκαν), αλλά ως ιατρός πάσης ασθενείας, έδειξε μέριμνα και προς τους πλουσίους, τους ηγέτες και τους θρησκευτικούς αρχηγούς.
Ήρθε να αναπλάσει τον άνθρωπο κάθε τάξης και να τον σώσει από τον θάνατο της αμαρτίας. Και σε αυτές τις τάξεις εμφιλοχωρεί κάθε είδους αμαρτίας και παρεκτροπής.
Όταν ο Κύριος λοιπόν απηύθυνε τις περί απλήστων και αδίκων πλουσίων παραβολές, όταν φιλοξενήθηκε στην οικία του Φαρισαίου, όταν μίλησε για άδικο κριτή, όταν επέλεξε ανάμεσα στους προσκεκλημένους τον τελώνη και τον πλούσιο νεανίσκο, επέδειξε φιλανθρωπία και αγάπη και ενδιαφέρθηκε για την σωτηρία τους. Είναι αφέλεια σκληρή να δεχτούμε πώς περιορίστηκε μόνο στις μάζες γιατί εκεί θα έβρισκε μοναδική αποδοχή. Γιατί ο ίδιος δεν ήρθε να κηρύξει ηθική και κοινωνικό μήνυμα, αλλά μετάνοια εις άφεσιν αμαρτιών.
Τον αυτό σκοπό είχε και ο προ και μετά του Κυρίου προφητικός ελεγχτικός λόγος από τους κατά καιρούς θρησκευτικούς ηγέτες.
Διάβαζα σήμερα την ιστορία του Ναβουχοδονόσορα. Ο βασιλιάς αυτός δεν σεβάστηκε ούτε ανθρώπινες ζωές, ούτε Ιερά, ούτε τίποτα. Και μάλιστα η έπαρση και η σκληρότητα του έφτασε σε τέτοιο σημείο ώστε να στήσει το είδωλο του σε κολοσσιαίες διαστάσεις και να απαιτήσει να το προσκυνήσουν όλοι, με την ποινή του θανάτου. Έριξε μάλιστα τους τρεις παίδες στην κάμινο για να μην μείνει ίχνος από αυτούς και το «μίασμα της ασέβειας» τους προς το πρόσωπο του. Έγινε δηλαδή θεός, αντίχριστος εωσφόρος. Στο τέλος κατάντησε να τρέχει μέσα στις ερημιές και να τρώει χορτάρια σαν κτήνος. Και τον έδεσαν με αλυσίδες γιατί αποτρελάθηκε και αποκτηνώθηκε τελείως. Το βασίλειο του σε λίγο έπεσε σε χέρια εχθρών.
Αυτή είναι μια διδακτική ιστορία για όλους τους ηγέτες και τους δικτατορίσκους της πολιτικής και οικονομικής μας ζωής. Η έπαρση και η μεγαλαυχία ταπεινώνεται με τον χειρότερο τρόπο. Και αποκτηνώνει (αφροσύνη). Κάποια στιγμή θα αποβεί σε μεγάλη συντριβή. Και μετά την συντριβή την κοινωνική και επίγεια, συνεχίζεται μια απείρως οδυνηρότερη κόλαση.
Θα ήταν φυσικά άδικο και λάθος από καθαρά κοινωνιστική προκατάληψη να αγνοήσουμε πώς ο Κύριος δεν απευθύνθηκε μόνο στους φτωχούς και τους απλούς (άσχετα αν έζησε ως τέτοιος και άσχετα αν αυτοί μάλλον Τον αποδέχτηκαν), αλλά ως ιατρός πάσης ασθενείας, έδειξε μέριμνα και προς τους πλουσίους, τους ηγέτες και τους θρησκευτικούς αρχηγούς.
Ήρθε να αναπλάσει τον άνθρωπο κάθε τάξης και να τον σώσει από τον θάνατο της αμαρτίας. Και σε αυτές τις τάξεις εμφιλοχωρεί κάθε είδους αμαρτίας και παρεκτροπής.
Όταν ο Κύριος λοιπόν απηύθυνε τις περί απλήστων και αδίκων πλουσίων παραβολές, όταν φιλοξενήθηκε στην οικία του Φαρισαίου, όταν μίλησε για άδικο κριτή, όταν επέλεξε ανάμεσα στους προσκεκλημένους τον τελώνη και τον πλούσιο νεανίσκο, επέδειξε φιλανθρωπία και αγάπη και ενδιαφέρθηκε για την σωτηρία τους. Είναι αφέλεια σκληρή να δεχτούμε πώς περιορίστηκε μόνο στις μάζες γιατί εκεί θα έβρισκε μοναδική αποδοχή. Γιατί ο ίδιος δεν ήρθε να κηρύξει ηθική και κοινωνικό μήνυμα, αλλά μετάνοια εις άφεσιν αμαρτιών.
Τον αυτό σκοπό είχε και ο προ και μετά του Κυρίου προφητικός ελεγχτικός λόγος από τους κατά καιρούς θρησκευτικούς ηγέτες.
Διάβαζα σήμερα την ιστορία του Ναβουχοδονόσορα. Ο βασιλιάς αυτός δεν σεβάστηκε ούτε ανθρώπινες ζωές, ούτε Ιερά, ούτε τίποτα. Και μάλιστα η έπαρση και η σκληρότητα του έφτασε σε τέτοιο σημείο ώστε να στήσει το είδωλο του σε κολοσσιαίες διαστάσεις και να απαιτήσει να το προσκυνήσουν όλοι, με την ποινή του θανάτου. Έριξε μάλιστα τους τρεις παίδες στην κάμινο για να μην μείνει ίχνος από αυτούς και το «μίασμα της ασέβειας» τους προς το πρόσωπο του. Έγινε δηλαδή θεός, αντίχριστος εωσφόρος. Στο τέλος κατάντησε να τρέχει μέσα στις ερημιές και να τρώει χορτάρια σαν κτήνος. Και τον έδεσαν με αλυσίδες γιατί αποτρελάθηκε και αποκτηνώθηκε τελείως. Το βασίλειο του σε λίγο έπεσε σε χέρια εχθρών.
Αυτή είναι μια διδακτική ιστορία για όλους τους ηγέτες και τους δικτατορίσκους της πολιτικής και οικονομικής μας ζωής. Η έπαρση και η μεγαλαυχία ταπεινώνεται με τον χειρότερο τρόπο. Και αποκτηνώνει (αφροσύνη). Κάποια στιγμή θα αποβεί σε μεγάλη συντριβή. Και μετά την συντριβή την κοινωνική και επίγεια, συνεχίζεται μια απείρως οδυνηρότερη κόλαση.
Ο λόγος μας λοιπόν εδώ προς κάθε δυνάστη και μικρόθεο υπερήφανο, είναι λόγος φιλανθρωπίας. Αν δεν μετανοήσουν έμπρακτα έναντι του Θεού και δεν αποκαταστήσουν κάθε αδικία με εκφραστικό και άμεσο τρόπο, τους περιμένει μια ποινή τεράστια, την οποία οι ίδιοι οικοδομούν για τον εαυτό τους. Καιρό τους δίνει ο Κύριος. Και οι περισσότεροι το αγνοούν!
Δυστυχώς η ιστορία δεν διδάσκει αυτόν πού έχει πηρωθεί και έχει κουφαθεί και χάσει κάθε λογική από την απληστία και την ειδωλοποίηση του ασήμαντου εαυτού του. Ευχόμαστε το ευαγγέλιο να είναι το παγοθραυστικό σε μια τέτοια αφροσύνη και κόλαση και να μπεί ένα ίχνος συναίσθησης σε τέτοιες καρδιές.
Από ελεημοσύνη το ευχόμαστε. Γιατί σε εμάς τους πολλούς και φτωχούς, έχουν μείνει αρκετά ίχνη ταπείνωσης και αλληλεγγύης ακόμα. Λέω ίχνη γιατί και στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις επιβιώνουν τέτοιες συμπεριφορές συχνά. Και ίσως η ποσότητα να μην έχει καμία σημασία σε σχέση με την ποιότητα. Όποιος είναι εύσπλαχνος θα βρει ευσπλαχνία. Ο υπερήφανος όμως θα καταγκρεμιστεί.
🟡 Η αφροσύνη της απληστίας
Τις τελευταίες αυτές Κυριακές, συχνά το ευαγγέλιο αναφέρεται στον πλούτο και την ασπλαχνία. Διότι ο χειμώνας ο οποίος έρχεται,είναι βαρύς για κάθε φτωχό και πένητα και ο άνθρωπος κάθε εποχής δεν έχει το δικαίωμα να περιορίζεται στην λατρεία του εαυτού του και την δουλεία στην απληστία του, αλλά να κοιτάζει τον αδελφό του πού στερείται, γιατί κάθε χειμώνας είναι δυσβάσταχτος για τον ταπεινό και πολύ λαό .Οι πατέρες οι οποίοι διέταξαν την σειρά των ευαγγελίων μιμούνται θα λέγαμε τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος πριν από τον βαρύ χειμώνα σε καιρό πείνας έγινε επαίτης για τον Χριστόν με την περίφημη λογία, τον έρανο δηλαδή των εκκλησιών για την δοκιμαζόμενη εκκλησία της Ιουδαίας.
Ο Ιερός Χρυσόστομος ορίζει τον πλούτο ως κάτι το άψυχο και αδιάβλητο, το οποίο δεν μπορεί να είναι κακό, παρά μόνον στην άκριτη διαχείριση του από τον καθένα μας. Ο ίδιος ωστόσο πατέρας παραδέχεται πώς οι πλούσιοι είναι ελεεινότεροι ζητιάνοι από τους φτωχούς, γιατί αναπτύσσουν μια αρρωστημένη εξάρτηση από τα υλικά αγαθά, από την ακόρεστη δίψα για πλούτο και έτσι εξαχρειώνονται και γίνονται δούλοι της ύλης.
Ο ίδιος ο Χριστός ανάμεσα σε όλα τα δαιμόνια, ονόμασε τον Μαμωνά, την χαλδαϊκή θεότητα του πλούτου, σαν ανταγωνιστή του Θεού στην καρδιά των ανθρώπων. Και είπε με έμφαση πως κάθε άνθρωπος δεν μπορεί παρά να είναι ή δούλος στον Θεό ή δούλος στον Μαμωνά. Η πρόκριση της λατρείας αυτού του δαιμονίου, αυτού του πάθους, έναντι όλων των άλλων, αποδεικνύει τον μεγάλο και επικίνδυνο πειρασμό, αυτού του σκοτεινού έρωτα.
Λένε οι πατέρες: «Ρίζα πάντων κακών η φιλαργυρία». Η απληστία στην πράξη της κατάντησε τα έθνη υπόδουλα και δυστυχισμένα, ενώ η πονηρή μεθοδεία των οικονομιστών εξαθλίωσε συνειδήσεις, λαούς και πρόσωπα. Και πόσο ακριβά το πληρώνουμε όλοι σήμερα, την εποχή της περιβόητης οικονομικής κρίσης! Όταν υποδουλωθήκαμε στο χρήμα, υποδουλωθήκαμε στην θεραπεία ποικίλλων παθών και αλλοίμονο χάσαμε και την πνευματική και την σωματική μας περιουσία και ελευθερία.
Αδηφάγος ο άνθρωπος, καταστροφικός για την φύση, καταστροφικός για τον αδελφό του, επινοητικός στην εύρεση τρόπων, ώστε να ξεχειλίσει το μάτι και η κοιλία με αγαθά υλικά και πρόσκαιρα, εις βάρος κάθε συνειδησιακής ηθικής, κάθε αξίας, έναντι και ενάντια του Δικαιοκρίτη Θεού! Ο άνθρωπος καταφέρνει να ξεχνάει τον θάνατο, το αιφνίδιο και ανέλπιστο του θανάτου.
Οι ευλογημένες ψυχές γνωρίζοντας την αλήθεια πως «στον καθένα μας επίκειται να πεθάνει και μετά τούτο κρίσις», προσεύχονται στον Θεό, να τους βρει η έξοδος από τούτον τον κόσμο πνευματικά έτοιμους.
Όσοι όμως θεοποίησαν την ματαιότητα του κόσμου, όχι μόνο δεν σκέφτονται την ώρα του θανάτου, αλλά καταφέρνουν να εξοβελίζουν από την σκέψη και την ζωή τους την φρικτή πραγματικότητα.
Από την άλλη, ένας διανοητής αυτού του αιώνα υπογραμμίζει ότι όσο ο άνθρωπος θυμάται τον θάνατο, πέφτει με τα μούτρα στην ικανοποίηση της σάρκας και των αισθήσεων του, για να προλάβει να κατακτήσει και να γευτεί τα πάντα, πριν πεθάνει. Γιατί στο νού του έχει ένα μεταθανάτιο Μηδέν.
Την ανυπαρξία κοινωνίας ή μη κοινωνίας με τον Θεό. Μα μια τέτοια κοιλία και όχι άνθρωπος πλέον, ούτε με τα γήινα θα καταφέρει να χορτάσει, ούτε τα ουράνια θα απολαύσει ποτέ. Αυτή η ελεεινή πραγματικότητα επεκτείνει την έννοια του πλουσίου, δηλαδή του εγωϊστή και άθεου ανθρώπου σε κάθε τάξη οικονομική και κοινωνική, στον άνθρωπο της «διπλανής πόρτας», μια υπενθύμιση ακόμα και σε εμάς τους ίδιους.
Η Εκκλησία αυτή την περίοδο προβάλλει το εκκλησιαστικό αγαθό της νηστείας. Το ονομάζουμε αγαθό γιατί είναι από πολλές απόψεις. Και εκκλησιαστικό γιατί δεν είναι επιλογή προσωπική, αλλά κοινωνική έκφραση ολόκληρου του σώματος, κοινή εξωτερική έκφραση πού ερμηνεύεται ως δόσιμο της Εκκλησίας και του καθένα μας χωριστά προς τον κόσμο πού στερείται και πάσχει. Όταν νηστεύω εκτιμώ την αξία της ολιγάρκειας, εκτιμώ το δίκαιο και την αδικία ταυτόχρονα, γιατί γίνομαι σπλαχνικότερος στους λιγότερο ευνοημένους.
Η στέρηση με βοηθά στην ταπείνωση, στην μνήμη του πρόσκαιρου, με φέρνει στην θέση αυτού πού στερείται και αδικείται, αυτού πού μοιράζεται την κοινή φύση και πορεία με μένα, στην φιλοσοφία και υπέρβαση του θανάτου. Γιατί ο θάνατος τρομάζει τους υλοπαθείς και τους αμαρτωλούς, αυτούς πού αγαπούν τον εαυτό τους και όχι τους φιλοσόφους των ουσιαστικών πραγμάτων αυτού του βίου.
Και πάνω απ' όλα με την νηστεία ξεριζώνω την καταραμένη φιλαργυρία. Δεν ζω για μένα, αλλά ο Χριστός πού μορφώνεται και ζεί μέσα μου, αρχίζει και ζεί για τον άλλο, γίνεται ο άλλος. Μοιράζομαι το ψωμί μου και κάτι περισσότερο: το στερούμαι για να το διανείμω. Η αφροσύνη της απληστίας, η τρέλα του ειδώλου εγώ θεραπεύεται με αυτό το μοίρασμα και το δόσιμο.
Ας βγούμε λοιπόν από την φυλακή του εαυτού μας, μήπως βρούμε την πραγματική ελευθερία. Η Εκκλησία μας δίνει συνεχώς πνευματικές ευκαιρίες και αφορμές με έμπρακτα παραδείγματα και μακρές περιόδους επιστροφής, όπως αυτή η σαρακοστή των Χριστουγέννων. Ας την εκμεταλλευτούμε στο έπακρον!
🟡 Ο Άφρων πλούσιος της παραβολής ΕΧΕΙ ΟΝΟΜΑ
«Ανθρώπου τινός πλουσίου ηὐφόρησεν ἡ χώρα, και διελογίζετο ἐν αὐτῶ λέγων: Τί ποιήσω και οὐκ ἔχω ποῦ συνάξω τούς καρπούς μου; Και εἶπε: Τοῦτο ποιήσω, καθελῶ τςα ἀποθήκας και μείζονας οἰκοδομήσω, και συνάξω ἐκεῖ πάντα τα γενήματά μου και τα ἀγαθά μου...»
Στην προκειμένη περίπτωση, το «φάγε, πίε και εὐφραίνου» ισχύει για μία ὀλιγαρχία, ἀφοῦ και το μεγαλύτερο μέρος τοῦ λαοῦ ὑφισταται τη λιτότητα και την ἐλαστικότητα τῶν έργασιακῶν σχέσεων, προκειμένου να συγεντρωθοῦν τα πλεονάσματα. Ἐξάλλου, ἡ συγκεκριμένη χώρα «ηὐφόρησεν» χάρη στα πλεονεκτήματα πού τῆς παρέχει ἡ λειτουργία τῆς Εὐρωζώνης, σε συνδυασμὸ με την ἐπιθετικὴ στρατηγικὴ στις ἐξαγωγές.
Όλα αὐτά φαίνονται καλά, ἀλλά δεν βγαίνουν πάντα σε καλό. Στην προκειμένη περίπτωση, ἡ «πολιτική οἰκονομία» τοῦ Εὐαγγελίου φαίνεται να επιβεβαιώνεται κατά τρόπο απροσδόκητα ἄμεσο: τό ἐμπορικό πλεόνασμα γίνεται μειονέκτημα, διότι δηλητηριάζει τις σχέσεις μέ τις ἄλλες χῶρες.
Οἱ έκτός Εὐρωζώνης χῶρες θα ἀπαντήσουν με ἀντίμετρα και προστατευτικά μέτρα. Στην Εὐρωζώνη, ὅπου μηχανισμός ἄμυνας δεν ὑπάρχει, ἡ γερμανική ἐπικυριαρχία πού ἔγινε φανερή με ὅλη της τη βαναυσότητα στη περίπτωση τῆς Ἑλλάδας, για ἄλλη μια φορά ἔχει ήδη ὁδηγήσει στην ἠθική ἀπαξίωση. Όταν γίνεται λόγος για «4ο Ράιχ» και «νέου τύπου κατοχή», για ἄλλη μια φορά ἡ Γερμανία χάνει την ψυχή της.
► Διαβάστε: Δεν πρέπει να δανείζουμε με τόκο (Μ. Βασιλείου)
🟡 Αυτά που θαυμάζουν και επιθυμούν οι περισσότεροιΣτην εποχή μας τα σύμβολα του υπερπλούτου -γιωτ, διαμάντια, επιδείξεις δύναμης- λειτουργούν σαν θορυβώδεις σειρήνες· υπόσχονται ένα είδος ασφάλειας που, κατά βάθος, δεν χαρίζουν ποτέ.
Κι όμως, ακόμη κι όσοι ζουν απλές ζωές, με καθημερινή εργασία και μόχθο, συχνά γοητεύονται από αυτά τα σύμβολα. Δεν είναι παράξενο∙ η ψυχολογία το εξηγεί: θαυμάζουμε εκείνο που μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να γεμίσει το κενό μας.
Κι εκεί ακριβώς αναδεικνύεται η διαχρονικότητα της παραβολής του άφρονα πλουσίου. Δεν κατηγορεί την ύλη, αλλά την εξιδανίκευση της ύλης. Δεν ελέγχει το πλούτος, αλλά την πλάνη ότι ο άνθρωπος μπορεί να σωθεί μέσα από τη συσσώρευση.
Ο πλούτος του άφρονα δεν ήταν τα υπάρχοντά του·
ήταν η φαντασίωση ότι μπορεί να αυτοθεραπευτεί με αυτά.
Γι’ αυτό και το σημερινό βλέμμα στα γιοτ και τα σύμβολα της υπερπολυτέλειας δεν είναι απλώς κοινωνιολογικό, αλλά βαθιά υπαρξιακό: μας φανερώνει πόσο εύκολα η εποχή κατασκευάζει επιθυμίες που δεν αντιστοιχούν στις πραγματικές ανάγκες της ψυχής.
Και ίσως, σε τελική ανάλυση, η παραβολή να μας ρωτάει κάτι απλό:
Ποιο κενό προσπαθούμε να γεμίσουμε; Και με τι;
Φωτογραφία της Marilyn Monroe με λαμπερά διαμάντια, σύμβολο της κουλτούρας του πλούτου και της επιθυμίας στη σύγχρονη κοινωνία. Είχε πει η Marilyn Monroe: "Diamonds Are a Girl's Best Friend" Song by Marilyn Monroe, 1953, «Τα διαμάντια είναι ο καλύτερος φίλος των κοριτσιών» – ο μύθος της λάμψης, σε έναν κόσμο όπου ο πλούτος γίνεται φαντασίωση και παγίδα.
✫ Πολιτική & Ψυχαναλυτική Εκδοχή
(Freud – Winnicott – Lacan)
Στον δημόσιο λόγο της εποχής μας, τα σύμβολα του υπερπλούτου -γιωτ, πύργοι, lifestyle- παρουσιάζονται σαν υπόσχεση «ελευθερίας».
Μα πίσω από αυτά, η πολιτική οικονομία αναπαράγει ένα ψευδές αφήγημα: ότι ο πλούτος του ενός μπορεί να εξισορροπήσει την επιθυμία των πολλών. Η παραβολή του άφρονα πλουσίου αποκαλύπτει την απάτη αυτού του αφηγήματος: δεν υπάρχει πολιτική ευημερία όταν η κοινωνία χειραγωγείται από αντικείμενα-φαντάσματα.
Ο Freud θα έλεγε πως η συσσώρευση πλούτου λειτουργεί ως ναρκισσιστικό αποκούμπι, μια άμυνα απέναντι στο άγχος του θανάτου. Ο άφρων πλούσιος χτίζει αποθήκες, όπως ο σύγχρονος χρηματοπιστωτικός κόσμος χτίζει «δομές ασφαλείας», μα και τα δύο είναι τρόποι να ξεχάσουμε την ευαλωτότητα που μας συνοδεύει ως ανθρώπινα όντα.
Ο Winnicott θα παρατηρούσε ότι η κοινωνία, αντί να προσφέρει ένα «holding environment» -ένα περιβάλλον που κρατά την ψυχή, αντικαθιστά τη ζεστασιά της ανθρώπινης σχέσης με ψυχρά αντικείμενα-υποκατάστατα.
Το γιοτ, το διαμάντι, το πολυτελές σπίτι λειτουργούν σαν αντικείμενα μετάβασης που προσπαθούν να καλύψουν την έλλειψη νοήματος, χωρίς ποτέ να την θεραπεύουν.
Και ο Lacan, με τη γνωστή ακρίβειά του, θα έλεγε πως εδώ δεν μιλάμε απλώς για πλούτο,
αλλά για το objet petit a, το μικρό εκείνο «αντικείμενο της επιθυμίας» που ποτέ δεν πιάνουμε, ποτέ δεν φτάνουμε, αλλά το κυνηγάμε για να αποφύγουμε την αλήθεια του ελλείμματός μας.
Το γιοτ δεν είναι το πρόβλημα.
Το πρόβλημα είναι ο καθρέφτης που μας προσφέρει:
ότι ίσως, μέσα μας, νιώθουμε ανεπαρκείς.
Και πολιτικά;
Μια κοινωνία που θαυμάζει αλόγιστα τους «νέους άφρονες» δεν μπορεί εύκολα να αμφισβητήσει τα συστήματα που τους παράγουν. Ο θαυμασμός προς τον πλούτο γίνεται εργαλείο αποπολιτικοποίησης: αντί να διεκδικούμε δικαιοσύνη, διεκδικούμε μια ταύτιση με τον θύτη.
Έτσι, η παραβολή γίνεται σήμερα όχι απλώς πνευματικό κείμενο αλλά ριζοσπαστική πολιτική κριτική: μας υπενθυμίζει ότι ο κόσμος δεν αλλάζει όταν αυξάνονται οι αποθήκες, αλλά όταν θεραπεύεται η επιθυμία. Γιατί στο τέλος, τίποτε από αυτά δεν απαντά στην βαθιά λακανική ερώτηση:
«Τι πραγματικά θέλεις;»
Κι εκεί αρχίζει η αληθινή μεταμόρφωση.
Αποτελεί το πιο πολυτελές γιοτ στο κόσμο. Ανήκει στον Ρώσο πολιτικό, επιχειρηματία και επενδυτή Roman Abromovich, του οποίου η περιουσία ανέρχεται 12.8 δις δολάρια.
Το Eclipse είναι το μεγαλύτερο γιοτ, αφού έχει μήκος 163 μέτρα, πλάτος 22 μέτρα και ζυγίζει 13, 500 GT (Giga Tone). Διαθέτει τέσσερις πετρελαιοκινητήρες, ένα σινεμά, συνεδριακές εγκαταστάσεις, αίθουσα παιχνιδιών για παιδιά, ένα σαλόνι ομορφιάς, μια πίστα χορού, δύο πισίνες, δύο ελικοδρόμια, μια αίθουσα disco, σάουνα, 30 καμπίνες, ένα υποβρύχιο σε μικρογραφία και ένα σύστημα πυραύλων άμυνας. Η κύρια σουίτα είναι θωρακισμένη και έχει αλεξίσφαιρα τζάμια.
Ο Μαρξ θα έλεγε ότι ο άφρων πλούσιος ενσαρκώνει την πρωταρχική συσσώρευση: την ιδέα πως η ανθρώπινη εργασία μετατρέπεται σε «αντικείμενο» που ανήκει μόνο στον ιδιοκτήτη. Η αποθήκη του δεν είναι παρά το φετίχ του εμπορεύματος, η ψευδαίσθηση ότι η ζωή αποκτά αξία όταν μετριέται σε αποθέματα.
Σήμερα αυτό το φαινόμενο έχει γιγαντωθεί: λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει περισσότερο πλούτο από το 50%. Ο άφρων πλούσιος δεν είναι ένας χαρακτήρας της Γραφής. Είναι μια πολιτική τάξη, μια οικονομική δομή, μια ιδεολογία κυριαρχίας.
Κοινωνιολογικά, όπως θα έγραφε ο Μαξ Βέμπερ, τα σύγχρονα οικονομικά συστήματα παγιδεύουν τον άνθρωπο σε ένα «σιδερένιο κλουβί» ορθολογικότητας χωρίς νόημα... μια ζωή όπου η συσσώρευση γίνεται αυτοσκοπός, αποσυνδέοντας τον άνθρωπο από την κοινωνία και από τον ίδιο τον εαυτό του.
Και θεολογικά;
Η παραβολή δεν καταδικάζει τον πλούτο.
Καταδικάζει το μοντέλο που καθιστά τον πλούτο υποκατάστατο του Θεού.
Ο άφρων πλούσιος δεν έχει λάθος οικονομικό πλάνο.
Έχει λάθος ανθρωπολογία.
Ξεχνά ότι η ζωή του δεν είναι ιδιοκτησία του.
Ζει σαν να μην ανήκει σε κανέναν άλλο
Και πολιτικά;
Μια κοινωνία που θαυμάζει αλόγιστα τους «νέους άφρονες» δεν μπορεί εύκολα να αμφισβητήσει τα συστήματα που τους παράγουν. Ο θαυμασμός προς τον πλούτο γίνεται εργαλείο αποπολιτικοποίησης: αντί να διεκδικούμε δικαιοσύνη, διεκδικούμε μια ταύτιση με τον θύτη.
Έτσι, η παραβολή γίνεται σήμερα όχι απλώς πνευματικό κείμενο αλλά ριζοσπαστική πολιτική κριτική: μας υπενθυμίζει ότι ο κόσμος δεν αλλάζει όταν αυξάνονται οι αποθήκες, αλλά όταν θεραπεύεται η επιθυμία. Γιατί στο τέλος, τίποτε από αυτά δεν απαντά στην βαθιά λακανική ερώτηση:
«Τι πραγματικά θέλεις;»
Κι εκεί αρχίζει η αληθινή μεταμόρφωση.
Πολυτελές Γιοτ Eclipse – $1.1.000.000.000
Το πιο πολυτελές γιοτ στον κόσμο, ιδιοκτησίας του Roman Abramovich... ως παράδειγμα
ακραίας συσσώρευσης πλούτου που γράφει τη δική της «παραβολή» στη θάλασσα της εποχής μας.
Αποτελεί το πιο πολυτελές γιοτ στο κόσμο. Ανήκει στον Ρώσο πολιτικό, επιχειρηματία και επενδυτή Roman Abromovich, του οποίου η περιουσία ανέρχεται 12.8 δις δολάρια.
Το Eclipse είναι το μεγαλύτερο γιοτ, αφού έχει μήκος 163 μέτρα, πλάτος 22 μέτρα και ζυγίζει 13, 500 GT (Giga Tone). Διαθέτει τέσσερις πετρελαιοκινητήρες, ένα σινεμά, συνεδριακές εγκαταστάσεις, αίθουσα παιχνιδιών για παιδιά, ένα σαλόνι ομορφιάς, μια πίστα χορού, δύο πισίνες, δύο ελικοδρόμια, μια αίθουσα disco, σάουνα, 30 καμπίνες, ένα υποβρύχιο σε μικρογραφία και ένα σύστημα πυραύλων άμυνας. Η κύρια σουίτα είναι θωρακισμένη και έχει αλεξίσφαιρα τζάμια.
✫ Πολιτική & Θεολογικο-Κοινωνιολογική ΕκδοχήΟ άφρων πλούσιος δεν είναι μια φιγούρα του Ευαγγελίου που ανήκει στο παρελθόν. Είναι το αρχέτυπο κάθε συστήματος που συσσωρεύει πλούτο πάνω στην ανισότητα. Στον σημερινό καπιταλισμό της υπερσυγκέντρωσης κεφαλαίου... μετοχές, υπερεταιρείες, offshore, γιοτ, χρυσά διαβατήρια, παράλληλες οικονομίες, η παραβολή αποκτά πολιτική οξύτητα που δύσκολα κρύβεται.
(Αυτή η εκδοχή «μιλά» σε βάθος για οικονομία, ιδεολογία, αλλοτρίωση και θεολογία της δικαιοσύνης.)
Ο Μαρξ θα έλεγε ότι ο άφρων πλούσιος ενσαρκώνει την πρωταρχική συσσώρευση: την ιδέα πως η ανθρώπινη εργασία μετατρέπεται σε «αντικείμενο» που ανήκει μόνο στον ιδιοκτήτη. Η αποθήκη του δεν είναι παρά το φετίχ του εμπορεύματος, η ψευδαίσθηση ότι η ζωή αποκτά αξία όταν μετριέται σε αποθέματα.
Σήμερα αυτό το φαινόμενο έχει γιγαντωθεί: λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει περισσότερο πλούτο από το 50%. Ο άφρων πλούσιος δεν είναι ένας χαρακτήρας της Γραφής. Είναι μια πολιτική τάξη, μια οικονομική δομή, μια ιδεολογία κυριαρχίας.
Κοινωνιολογικά, όπως θα έγραφε ο Μαξ Βέμπερ, τα σύγχρονα οικονομικά συστήματα παγιδεύουν τον άνθρωπο σε ένα «σιδερένιο κλουβί» ορθολογικότητας χωρίς νόημα... μια ζωή όπου η συσσώρευση γίνεται αυτοσκοπός, αποσυνδέοντας τον άνθρωπο από την κοινωνία και από τον ίδιο τον εαυτό του.
Και θεολογικά;
Η παραβολή δεν καταδικάζει τον πλούτο.
Καταδικάζει το μοντέλο που καθιστά τον πλούτο υποκατάστατο του Θεού.
Ο άφρων πλούσιος δεν έχει λάθος οικονομικό πλάνο.
Έχει λάθος ανθρωπολογία.
Ξεχνά ότι η ζωή του δεν είναι ιδιοκτησία του.
Ζει σαν να μην ανήκει σε κανέναν άλλο
...ούτε στην κοινότητα, ούτε στον Θεό.
Και πολιτικά, εδώ βρίσκεται η μεγάλη πρόκληση:
όταν μια κοινωνία θαυμάζει το γιοτ του ολιγάρχη,
συμμετέχει άθελά της στη νομιμοποίηση της πλεονεξίας.
Η λατρεία προς τον πλούτο γίνεται ο πιο
Και πολιτικά, εδώ βρίσκεται η μεγάλη πρόκληση:
όταν μια κοινωνία θαυμάζει το γιοτ του ολιγάρχη,
συμμετέχει άθελά της στη νομιμοποίηση της πλεονεξίας.
Η λατρεία προς τον πλούτο γίνεται ο πιο
αποτελεσματικός μηχανισμός κοινωνικής υπακοής.
Η παραβολή μας καλεί να ρωτήσουμε όχι μόνο «πόσα έχεις»,
αλλά ποιον υπηρετεί ο πλούτος σου.
Χτίζει κοινωνίες ή τις ρημάζει;
Απελευθερώνει ανθρώπους ή τους κρατά υποτελείς;
Ανοίγει δρόμους ή σκάβει τάφους;
Ο άφρων πλούσιος είναι η πιο σύγχρονη πολιτική κριτική:
όχι γιατί είχε πολλά, αλλά γιατί πίστεψε ότι ανήκουν μόνο σ’ αυτόν.
Και γι’ αυτό η παραβολή γίνεται σήμερα κάτι παραπάνω από πνευματικό κείμενο: γίνεται καθρέφτης για μια κοινωνία που πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να ζήσει ως κοινότητα ή ως άθροισμα αποθηκών.
✫ Φιλοσοφική – Υπαρξιακή Εκδοχή
(Σπινόζα – Αρεντ – Καστοριάδης)
Η παραβολή του άφρονα πλουσίου, διαβασμένη μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης φιλοσοφίας, αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο: όχι απλώς την πλεονεξία ενός ανθρώπου, αλλά την αποτυχία μιας συνείδησης να συλλάβει το νόημα της ύπαρξης.
Για τον Σπινόζα, η μεγαλύτερη πλάνη του ανθρώπου είναι
Η παραβολή του άφρονα πλουσίου, διαβασμένη μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης φιλοσοφίας, αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο: όχι απλώς την πλεονεξία ενός ανθρώπου, αλλά την αποτυχία μιας συνείδησης να συλλάβει το νόημα της ύπαρξης.
Για τον Σπινόζα, η μεγαλύτερη πλάνη του ανθρώπου είναι
η δουλεία των παθών: ο άνθρωπος που νομίζει ότι κατέχει,
στην πραγματικότητα κατέχεται.
Ο άφρων πλούσιος δεν ελέγχει τα αγαθά του...
εμποδίζεται από αυτά να αγγίξει την πραγματική conatus,
την ουσία που επιδιώκει να υπάρξει με χαρά και ελευθερία.
Η πλεονεξία, λοιπόν, δεν είναι ηθικό σφάλμα·
είναι οντολογική σύγχυση.
Η Χάνα Αρεντ θα έβλεπε στην παραβολή το «σκοτάδι της ιδιωτικότητας»:
τη στιγμή που ο άνθρωπος αποσύρεται από τον δημόσιο χώρο,
χάνει όχι μόνο την πολιτική του υπόσταση,
αλλά και το ίδιο το φως της πραγματικότητας.
Ο άφρων πλούσιος δεν συνομιλεί με κανέναν.
Δεν σχετίζεται. Δεν δημιουργεί κόσμο.
Η πράξη του να «γκρεμίσει τις αποθήκες για να χτίσει μεγαλύτερες» είναι μια πράξη αντι-πολιτική, μια καταβύθιση στην ασημαντότητα της ιδιωτικής αυτάρκειας.
Για τον Καστοριάδη, τέλος, η παραβολή αναδεικνύει το αδιέξοδο της ετερονομίας: ο άνθρωπος που ζει μέσα σε φαντασιακές σημασίες που δεν δημιούργησε ο ίδιος, την ψευδαίσθηση ότι η αξία του μετριέται με την κατοχή, ότι η ασφάλεια χτίζεται με αποθήκες, ότι η ζωή είναι μια κλειστή αποταμίευση προς ένα κενό αύριο.
Η παραβολή γίνεται έτσι κριτική στον τρόπο που οι κοινωνίες μας χάνουν την αυτονομία τους
και αναπαράγουν ψευδαισθήσεις αντί για νόημα.
Ποια είναι, λοιπόν, η βαθιά φιλοσοφική φωνή του κειμένου;
Ότι η πιο επικίνδυνη μορφή πλούτου
είναι αυτή που μας στερεί τον εαυτό μας.
Ότι η σωτηρία δεν βρίσκεται στην αποθήκευση,
αλλά στη σχέση, στη δημιουργία, στη συμμέτοχη.
Ότι ο άνθρωπος καλείται όχι απλώς να κατέχει,
αλλά να αποφαίνεται για τον κόσμο,
να μπαίνει στο φως της πράξης, της ευθύνης, της κοινότητας.
Και ίσως εδώ η παραβολή συναντά τη μεγάλη φιλοσοφία του 20ού αιώνα:
η ελευθερία δεν είναι το άθροισμα όσων έχουμε,
αλλά η ικανότητα να ορίζουμε το νόημα του κόσμου μας.
Ο άφρων πλούσιος δεν είναι ο άνθρωπος που απέτυχε οικονομικά.
Είναι ο άνθρωπος που απέτυχε νοηματολογικά.
Κι αυτό είναι το πιο τραγικό και το πιο σύγχρονο ταυτόχρονα.
✫ Θεολογική – Πατερική Εκδοχή
Ο άφρων πλούσιος δεν ελέγχει τα αγαθά του...
εμποδίζεται από αυτά να αγγίξει την πραγματική conatus,
την ουσία που επιδιώκει να υπάρξει με χαρά και ελευθερία.
Η πλεονεξία, λοιπόν, δεν είναι ηθικό σφάλμα·
είναι οντολογική σύγχυση.
Η Χάνα Αρεντ θα έβλεπε στην παραβολή το «σκοτάδι της ιδιωτικότητας»:
τη στιγμή που ο άνθρωπος αποσύρεται από τον δημόσιο χώρο,
χάνει όχι μόνο την πολιτική του υπόσταση,
αλλά και το ίδιο το φως της πραγματικότητας.
Ο άφρων πλούσιος δεν συνομιλεί με κανέναν.
Δεν σχετίζεται. Δεν δημιουργεί κόσμο.
Η πράξη του να «γκρεμίσει τις αποθήκες για να χτίσει μεγαλύτερες» είναι μια πράξη αντι-πολιτική, μια καταβύθιση στην ασημαντότητα της ιδιωτικής αυτάρκειας.
Για τον Καστοριάδη, τέλος, η παραβολή αναδεικνύει το αδιέξοδο της ετερονομίας: ο άνθρωπος που ζει μέσα σε φαντασιακές σημασίες που δεν δημιούργησε ο ίδιος, την ψευδαίσθηση ότι η αξία του μετριέται με την κατοχή, ότι η ασφάλεια χτίζεται με αποθήκες, ότι η ζωή είναι μια κλειστή αποταμίευση προς ένα κενό αύριο.
Η παραβολή γίνεται έτσι κριτική στον τρόπο που οι κοινωνίες μας χάνουν την αυτονομία τους
και αναπαράγουν ψευδαισθήσεις αντί για νόημα.
Ποια είναι, λοιπόν, η βαθιά φιλοσοφική φωνή του κειμένου;
Ότι η πιο επικίνδυνη μορφή πλούτου
είναι αυτή που μας στερεί τον εαυτό μας.
Ότι η σωτηρία δεν βρίσκεται στην αποθήκευση,
αλλά στη σχέση, στη δημιουργία, στη συμμέτοχη.
Ότι ο άνθρωπος καλείται όχι απλώς να κατέχει,
αλλά να αποφαίνεται για τον κόσμο,
να μπαίνει στο φως της πράξης, της ευθύνης, της κοινότητας.
Και ίσως εδώ η παραβολή συναντά τη μεγάλη φιλοσοφία του 20ού αιώνα:
η ελευθερία δεν είναι το άθροισμα όσων έχουμε,
αλλά η ικανότητα να ορίζουμε το νόημα του κόσμου μας.
Ο άφρων πλούσιος δεν είναι ο άνθρωπος που απέτυχε οικονομικά.
Είναι ο άνθρωπος που απέτυχε νοηματολογικά.
Κι αυτό είναι το πιο τραγικό και το πιο σύγχρονο ταυτόχρονα.
✫ Θεολογική – Πατερική Εκδοχή
(Μάξιμος Ομολογητής – Χρυσόστομος – Γρηγόριος Παλαμάς)
Η παραβολή του άφρονα πλουσίου, μέσα από τα μάτια των Πατέρων,
δεν είναι ηθικό παραμύθι. Είναι μυστήριο θεραπείας του ανθρώπου,
αποκάλυψη της πνευματικής νόσου που γεννά η φιλαυτία και η αυτάρκεια.
Ο άφρων πλούσιος δεν αμάρτησε επειδή είχε πλούτη.
Αμάρτησε επειδή είδε τον κόσμο χωρίς Θεό και χωρίς τον άλλον.
1. Μάξιμος ο Ομολογητής:
Η φιλαυτία ως ρίζα κάθε πλάνης
Ο άφρων πλούσιος είναι το πρόσωπο της «φιλαυτίας» που περιγράφει ο Μάξιμος: η αυτοερωτική αγάπη, η κλειστή περιδίνηση γύρω από το «εγώ», που γεννά τη λύπη, τον φόβο, τη μανία της διατήρησης.
Ο άνθρωπος που λέει «τα αγαθά μου, η ψυχή μου, η αποθήκη μου» ζει σε έναν κόσμο χωρίς κοινωνία. Η ύπαρξή του γίνεται ένα μονήρες σύμπαν χωρίς σχέση. Δεν είναι ο πλούτος το πρόβλημα· είναι η αυτοθεοποίηση του εγώ.
Ο Μάξιμος ο Ομολογητής θα έλεγε: ο άφρων πλούσιος είναι ο άνθρωπος που έχασε τον τρόπο της ύπαρξης, δηλαδή την αγάπη.
2. Ιωάννης Χρυσόστομος:
«Το πλεονάζον σου ανήκει στον άλλον»
Ο Χρυσόστομος δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών:
«Δεν είναι δικό σου το περίσσευμα — είναι του πεινασμένου».
Ο πλούτος δεν είναι ιδιοκτησία, αλλά λειτούργημα.
Η κοινωνία αποτυγχάνει όταν η ιδιωτική ευμάρεια
δεν μεταφράζεται σε κοινή δικαιοσύνη.
Ο άφρων πλούσιος δεν τιμωρείται επειδή είχε πολλά,
αλλά επειδή κανείς δεν ωφελήθηκε από αυτά.
Γκρεμίζει αποθήκες, αντί να γκρεμίσει τα τείχη της καρδιάς του.
Για τον Χρυσόστομο, αυτή η παραβολή είναι ο καθρέφτης
μιας κοινωνίας που νοσεί όταν η δικαιοσύνη γίνεται ατομική αποθήκη
και όχι κοινή ανάσα.
3. Γρηγόριος Παλαμάς:
Η ψυχή ως χώρος φωτός ή σκοταδιού
Ο Παλαμάς βλέπει στον άφρονα πλούσιο
την απόλυτη έκπτωση της νοεράς λειτουργίας της καρδιάς.
Ο άνθρωπος που ζει μόνο για να συσσωρεύει,
σβήνει το φως του νου,
παύει να διακρίνει το άκτιστο φως του Θεού.
Η ψυχή του γίνεται όπως οι αποθήκες του:
γεμάτη υλικά, αλλά άδεια από φως.
Η παραβολή, λοιπόν, δεν είναι οικονομικός έλεγχος,
είναι πνευματική διάγνωση.
Ο Παλαμάς θα έλεγε ότι ο άφρων πλούσιος
πέθανε πριν του ζητηθεί η ψυχή του:
διότι η καρδιά του είχε ήδη σκοτεινιάσει.
Συνολικό θεολογικό νόημα
Η παραβολή αποκαλύπτει πως το πρόβλημα του ανθρώπου
δεν είναι τι κατέχει, αλλά τι δεν μπορεί να μοιραστεί.
Ο άφρων πλούσιος δεν χάνει τα αγαθά του όταν έρχεται ο θάνατος·
τα είχε ήδη χάσει όταν τα κράτησε μόνο για τον εαυτό του.
Στην πατερική θεολογία, η σωτηρία δεν είναι ηθική προσπάθεια,
αλλά μετάβαση από τη φιλαυτία στην κοινωνία.
Από το «εγώ» στο «εμείς».
Από την αυτάρκεια στην ευχαριστιακή σχέση.
Και γι’ αυτό η παραβολή δεν είναι καταγγελία,
αλλά πρόσκληση: να ξαναβρούμε τον δρόμο
που κάνει τον άνθρωπο εικόνα Θεού
...όχι επειδή κατέχει, αλλά επειδή αγαπά.
Η παραβολή του άφρονα πλουσίου, μέσα από τα μάτια των Πατέρων,
δεν είναι ηθικό παραμύθι. Είναι μυστήριο θεραπείας του ανθρώπου,
αποκάλυψη της πνευματικής νόσου που γεννά η φιλαυτία και η αυτάρκεια.
Ο άφρων πλούσιος δεν αμάρτησε επειδή είχε πλούτη.
Αμάρτησε επειδή είδε τον κόσμο χωρίς Θεό και χωρίς τον άλλον.
1. Μάξιμος ο Ομολογητής:
Η φιλαυτία ως ρίζα κάθε πλάνης
Ο άφρων πλούσιος είναι το πρόσωπο της «φιλαυτίας» που περιγράφει ο Μάξιμος: η αυτοερωτική αγάπη, η κλειστή περιδίνηση γύρω από το «εγώ», που γεννά τη λύπη, τον φόβο, τη μανία της διατήρησης.
Ο άνθρωπος που λέει «τα αγαθά μου, η ψυχή μου, η αποθήκη μου» ζει σε έναν κόσμο χωρίς κοινωνία. Η ύπαρξή του γίνεται ένα μονήρες σύμπαν χωρίς σχέση. Δεν είναι ο πλούτος το πρόβλημα· είναι η αυτοθεοποίηση του εγώ.
Ο Μάξιμος ο Ομολογητής θα έλεγε: ο άφρων πλούσιος είναι ο άνθρωπος που έχασε τον τρόπο της ύπαρξης, δηλαδή την αγάπη.
2. Ιωάννης Χρυσόστομος:
«Το πλεονάζον σου ανήκει στον άλλον»
Ο Χρυσόστομος δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών:
«Δεν είναι δικό σου το περίσσευμα — είναι του πεινασμένου».
Ο πλούτος δεν είναι ιδιοκτησία, αλλά λειτούργημα.
Η κοινωνία αποτυγχάνει όταν η ιδιωτική ευμάρεια
δεν μεταφράζεται σε κοινή δικαιοσύνη.
Ο άφρων πλούσιος δεν τιμωρείται επειδή είχε πολλά,
αλλά επειδή κανείς δεν ωφελήθηκε από αυτά.
Γκρεμίζει αποθήκες, αντί να γκρεμίσει τα τείχη της καρδιάς του.
Για τον Χρυσόστομο, αυτή η παραβολή είναι ο καθρέφτης
μιας κοινωνίας που νοσεί όταν η δικαιοσύνη γίνεται ατομική αποθήκη
και όχι κοινή ανάσα.
3. Γρηγόριος Παλαμάς:
Η ψυχή ως χώρος φωτός ή σκοταδιού
Ο Παλαμάς βλέπει στον άφρονα πλούσιο
την απόλυτη έκπτωση της νοεράς λειτουργίας της καρδιάς.
Ο άνθρωπος που ζει μόνο για να συσσωρεύει,
σβήνει το φως του νου,
παύει να διακρίνει το άκτιστο φως του Θεού.
Η ψυχή του γίνεται όπως οι αποθήκες του:
γεμάτη υλικά, αλλά άδεια από φως.
Η παραβολή, λοιπόν, δεν είναι οικονομικός έλεγχος,
είναι πνευματική διάγνωση.
Ο Παλαμάς θα έλεγε ότι ο άφρων πλούσιος
πέθανε πριν του ζητηθεί η ψυχή του:
διότι η καρδιά του είχε ήδη σκοτεινιάσει.
Συνολικό θεολογικό νόημα
Η παραβολή αποκαλύπτει πως το πρόβλημα του ανθρώπου
δεν είναι τι κατέχει, αλλά τι δεν μπορεί να μοιραστεί.
Ο άφρων πλούσιος δεν χάνει τα αγαθά του όταν έρχεται ο θάνατος·
τα είχε ήδη χάσει όταν τα κράτησε μόνο για τον εαυτό του.
Στην πατερική θεολογία, η σωτηρία δεν είναι ηθική προσπάθεια,
αλλά μετάβαση από τη φιλαυτία στην κοινωνία.
Από το «εγώ» στο «εμείς».
Από την αυτάρκεια στην ευχαριστιακή σχέση.
Και γι’ αυτό η παραβολή δεν είναι καταγγελία,
αλλά πρόσκληση: να ξαναβρούμε τον δρόμο
που κάνει τον άνθρωπο εικόνα Θεού
...όχι επειδή κατέχει, αλλά επειδή αγαπά.
✫ Κοινωνικο-ανθρωπολογική εκδοχή (Mauss – Girard – Weber)
(Η έκτη εκδοχή, ολοκληρωμένη, βαθιά και πυκνή, σε κοινωνικο-ανθρωπολογική ανάλυση (Mauss – Girard – Weber), με στοχασμό, κοινωνική κριτική και ανθρωπολογικό βάθος.)
Η παραβολή του άφρονος πλουσίου δεν εξετάζεται μόνο ηθικά ή θεολογικά.
Μπορεί να ιδωθεί ως ανθρωπολογική εικόνα μιας κοινωνίας που έχασε τους δεσμούς της.
1. Marcel Mauss:
Το χάρισμα ως θεμέλιο κοινωνίας... η συσσώρευση ως διάρρηξή του
Για τον Mauss, οι κοινωνίες οικοδομήθηκαν πάνω στο «δώρο»...
στην ανταλλαγή, την κυκλοφορία, την κοινή ουσία των πραγμάτων.
Ό,τι μένει ακίνητο και αποθηκευμένο,
παύει να είναι κοινωνικό και γίνεται αντικοινωνικό.
Ο άφρων πλούσιος παραβιάζει το «κοινωνικό συμβόλαιο του δώρου»:
συσσωρεύει, κλείνει, φυλακίζει.
Η αποθήκη του γίνεται ο χώρος όπου η κοινωνία σπάει.
Η φτώχεια δεν είναι μόνο υλική·
είναι η απουσία κυκλοφορίας του αγαθού.
Όταν το δώρο νεκρώνει, νεκρώνει και η κοινότητα.
2. René Girard:
Μιμητική επιθυμία και κοινωνική κρίση
Ο Girard θα έλεγε ότι ο άφρων πλούσιος ζει μέσα σε ένα σύστημα μιμητικής επιθυμίας:
επιθυμεί επειδή βλέπει τον άλλον να επιθυμεί. Η αποθήκη του γίνεται το «αντικείμενο» που επιβεβαιώνει μια ψευδή υπεροχή, και ταυτόχρονα πηγή συγκρούσεων, ζήλιας, βίας.
Η παραβολή είναι προειδοποίηση:
όταν η επιθυμία δεν έχει Θεό, θα έχει ανταγωνισμό.
Και όταν ο άνθρωπος προσπαθεί να γεμίσει
το υπαρξιακό του κενό με πράγματα,
γεννά τις πιο σκοτεινές μορφές κοινωνικής διάλυσης:
ανταγωνισμό, φθόνο, αποξένωση, μίμηση χωρίς νόημα.
Ο άφρων πλούσιος δεν πέφτει θύμα του θανάτου·
πέφτει θύμα του μιμητικού κύκλου που δεν μπορεί να σταματήσει.
3. Max Weber:
Το πνεύμα της οικονομίας και η εκκοσμίκευση του νοήματος
Για τον Weber, κάθε οικονομικό σύστημα στηρίζει την ύπαρξή του σε ένα εσωτερικό «ήθος». Η σύγχρονη οικονομία κυριαρχείται από ένα εκκοσμικευμένο ασκητισμό: την πειθαρχία της συσσώρευσης χωρίς σκοπό.
Ο άφρων πλούσιος ενσαρκώνει αυτό ακριβώς το πνεύμα: μια ύπαρξη εγκλωβισμένη σε έναν άτεγκτο μηχανισμό απόδοσης, χωρίς πνευματικό πυρήνα, χωρίς κοινωνική ευθύνη.
Η φράση «ψυχή, έχεις πολλά αγαθά…
αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου»
είναι η απόλυτη εκκοσμίκευση του νοήματος:
η ψυχή γίνεται λογιστικό μέγεθος.
Και όταν η ψυχή γίνεται «αντικείμενο χρήσης»,
χάνεται η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση.
Συνολική ανθρωπολογική τομή
Η παραβολή, μέσα από το πρίσμα αυτών των στοχαστών, γίνεται:
• κριτική στην καταστροφή της κοινότητας (Mauss),
• διάγνωση της μιμητικής βίας (Girard),
• αποκάλυψη της εκκοσμίκευσης του νοήματος (Weber).
Ο άφρων πλούσιος δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος.
Είναι μια δομή εξουσίας, μια λογία του κόσμου,
ένα σύστημα που μαθαίνει τον άνθρωπο να επιθυμεί
χωρίς τέλος και να σχετίζεται χωρίς βάθος.
Και γι’ αυτό η παραβολή παραμένει εκρηκτικά σύγχρονη:
γίνεται κάλεσμα να θυμηθούμε
ότι χωρίς προσφορά δεν υπάρχει κοινότητα,
χωρίς σχέση δεν υπάρχει νόημα,
χωρίς πνευματικότητα δεν υπάρχει άνθρωπος.
είναι η απόλυτη εκκοσμίκευση του νοήματος:
η ψυχή γίνεται λογιστικό μέγεθος.
Και όταν η ψυχή γίνεται «αντικείμενο χρήσης»,
χάνεται η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση.
Συνολική ανθρωπολογική τομή
Η παραβολή, μέσα από το πρίσμα αυτών των στοχαστών, γίνεται:
• κριτική στην καταστροφή της κοινότητας (Mauss),
• διάγνωση της μιμητικής βίας (Girard),
• αποκάλυψη της εκκοσμίκευσης του νοήματος (Weber).
Ο άφρων πλούσιος δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος.
Είναι μια δομή εξουσίας, μια λογία του κόσμου,
ένα σύστημα που μαθαίνει τον άνθρωπο να επιθυμεί
χωρίς τέλος και να σχετίζεται χωρίς βάθος.
Και γι’ αυτό η παραβολή παραμένει εκρηκτικά σύγχρονη:
γίνεται κάλεσμα να θυμηθούμε
ότι χωρίς προσφορά δεν υπάρχει κοινότητα,
χωρίς σχέση δεν υπάρχει νόημα,
χωρίς πνευματικότητα δεν υπάρχει άνθρωπος.
🟡 Η Σκιά του Πλούτου και ο Άνθρωπος που Φοβάται να Δει
Η παραβολή του Άφρονος Πλουσίου δεν μιλά μόνο για χρήματα· μιλά για την ψυχική σκιά που γεννά η απληστία, για την εσωτερική μας ανάγκη να χτίζουμε «μεγαλύτερες αποθήκες» όταν αυτό που πραγματικά μας λείπει είναι νόημα. Στο βάθος της, η παραβολή είναι μια ψυχαναλυτική αποκάλυψη: ο άνθρωπος που συσσωρεύει αδιάκοπα προσπαθεί να καλύψει το κενό του Εγώ, αυτό που ο Freud ονόμασε «ναρκισσιστική ψευδαίσθηση ελέγχου» και ο Jung «φόβο της Σκιάς που αρνείται να δει». Στον Άφρονα Πλούσιο, η καρδιά δεν είναι άπληστη∙ είναι ανώριμη, εγκλωβισμένη σε μια παιδικότητα που δεν μεγάλωσε ποτέ.
Στο πολιτικό πεδίο, η παραβολή γίνεται ακόμη πιο επίκαιρη. Μια κοινωνία που στηρίζεται στη συσσώρευση και στον φόβο της απώλειας παράγει πολίτες που παλεύουν να «ασφαλίσουν» τη ζωή τους, ενώ στην πραγματικότητα χάνουν την ψυχή τους. Ένας κόσμος που προσκυνά την οικονομική ισχύ καταλήγει να θεοποιεί την ανεπάρκεια. Και τότε, όπως στον Άφρονα, ο Θεός δεν τιμωρεί· αποκαλύπτει. «Άφρων» δεν είναι αυτός που έχει, αλλά αυτός που πιστεύει ότι υπάρχει μόνο ό,τι κατέχει.
Ίσως γι’ αυτό η παραβολή παραμένει μια βαθιά πολιτική φωνή μέσα στους αιώνες: γιατί μας υπενθυμίζει ότι η αδικία, η ανισότητα και η κοινωνική ανελευθερία δεν είναι εξωτερικά συστήματα αλλά εσωτερικές καταστάσεις ανθρώπων που δεν έμαθαν να μοιράζονται. Κι έτσι, ο Άφρων Πλούσιος δεν ζει σε μια άλλη εποχή· ζει μέσα σε κάθε σύστημα όπου ο φόβος νικά την αλήθεια και ο εγωκεντρισμός νικά την κοινότητα.
Μπροστά σε έναν κόσμο που αλλάζει, η παραβολή μάς αφήνει με μια τελευταία ερώτηση:
Θα συνεχίσουμε να μεγαλώνουμε αποθήκες ή θα μεγαλώσουμε καρδιές;
Ο πλούτος που σώζει δεν φυλάσσεται... μοιράζεται.
🟡 Ανακεφαλαίωση: Ο Άφρων Πλούσιος και το Αιώνιο Δίλημμα του ΑνθρώπουΗ παραβολή του Άφρονος Πλουσίου παραμένει επίκαιρη όχι επειδή μιλά για πλούτο,
αλλά επειδή αποκαλύπτει τη βαθιά ψυχολογική και υπαρξιακή τυφλότητα που γεννά η συσσώρευση.
Σήμερα, σε μια εποχή οικονομικής κρίσης, ανισοτήτων και κοινωνικής κόπωσης, το μήνυμα του Χριστού λειτουργεί ως καθρέφτης όπου βλέπουμε την ίδια μας την εποχή: έναν κόσμο που μαζεύει χωρίς να μοιράζεται, που φοβάται χωρίς να εμπιστεύεται, που πιστεύει ότι η ασφάλεια βρίσκεται σε μεγαλύτερες αποθήκες και όχι σε μεγαλύτερες καρδιές.
Η θεολογική διδασκαλία συναντά την ψυχανάλυση:
ο Άφρων δεν είναι «κακός»· είναι ψυχικά ανώριμος,
εγκλωβισμένος σε έναν εσωτερικό διάλογο χωρίς Θεό, χωρίς άλλον, χωρίς νόημα.
Ο πλούτος γίνεται το υποκατάστατο ενός Εγώ που δεν αντέχει τη φθαρτότητα.
Και έτσι η παραβολή μετατρέπεται σε πολιτική και κοινωνική προειδοποίηση:
ότι οι κοινωνίες που λατρεύουν τη συσσώρευση
καταλήγουν να χάνουν την ανθρωπιά τους.
Το κρίσιμο ερώτημα δεν αλλάζει ποτέ:
Θα μεγαλώσουμε τις αποθήκες μας ή θα μεγαλώσουμε τις καρδιές μας;
Γιατί ο πλούτος που σώζει δεν φυλάσσεται - μοιράζεται.
Και η πραγματική αφθονία δεν είναι θέμα περιουσίας,
αλλά προσανατολισμού της ψυχής.
✍🏻 Σοφία Ντρέκου
Βιβλιογραφία/Πηγές:
• Το επίκαιρο και διαχρονικό μήνυμα «Καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας»- Εισαγωγή, ερμηνεία, Έρευνα Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος, Sophia Drekou.
• Μέγας Βασίλειος: Ποιος είναι ο πλεονέκτης; Απόσπασμα από την Ομιλία «καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω» Ἁγίου Βασιλείου Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τοῦ Μεγάλου, στο χωρίο του Ευαγγελίου, Λουκά 12, 18 η παραβολή του άφρονα πλουσίου). Πρωτότυπο κείμενο και νεοελληνική του απόδοση αντικρυστά, πατήστε εδώ. Για τον Βίο και τα έργα του Μ. Βασιλείου πατήστε εδώ
• Το επίκαιρο και διαχρονικό μήνυμα «Καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας»- Εισαγωγή, ερμηνεία, Έρευνα Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος, Sophia Drekou.
• Μέγας Βασίλειος: Ποιος είναι ο πλεονέκτης; Απόσπασμα από την Ομιλία «καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω» Ἁγίου Βασιλείου Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τοῦ Μεγάλου, στο χωρίο του Ευαγγελίου, Λουκά 12, 18 η παραβολή του άφρονα πλουσίου). Πρωτότυπο κείμενο και νεοελληνική του απόδοση αντικρυστά, πατήστε εδώ. Για τον Βίο και τα έργα του Μ. Βασιλείου πατήστε εδώ
• Ερμηνεία Ευαγγελίου, Το τέλος των υπερηφάνων, Η αφροσύνη της απληστίας, π. Παντελεήμων Κρούσκος, Θεολόγος, περισσότερα θέματα εδώ.
• Το Ευαγγέλιο Κυριακής Θ´ Λουκά από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, apostoliki-diakonia.gr/bible louka
• Το Ευαγγέλιο Κυριακής Θ´ Λουκά από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, apostoliki-diakonia.gr/bible louka
• Ο Άφρων πλούσιος της παραβολής ΕΧΕΙ ΟΝΟΜΑ... Γιάννης Ζερβός 19 Νοε 2018 στις 1:20 π.μ. Σχόλιο στο άρθρο: Τοξικό πλέον το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα
• Πολυτελές Γιοτ Eclipse – $1.1.000.000.000 - Πόσο κοστίζουν τα πιο πολυτελή γιοτ στον κόσμο; - NewsAuto.gr• Ανάλυση - Εργασία - Σχολιασμοί: Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος - Columnist (Sophia Drekou)
🟡 Ο «Κυρ' Παντελής» η σημερινή έκφραση του άφρονος πλουσίουΣήμερα στους Ιερούς Ναούς αναγνώστηκε η ευαγγελική περικοπή που περιείχε την παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου. Θυμήθηκα ακούγοντας την, το τραγούδι «Κυρ' Παντελή που είναι η σημερινή έκφραση του φρονήματος αυτού «του άφρονος πλουσίου» και ακόμα ότι την περίοδο από το 1998 ως τα 2007, το φρόνημα αυτό του κυνηγιού του πλουτισμού μέσω του χρηματιστηρίου, μας είχε κυριεύσει! Ήλθε όμως η οικονομική κρίση του 2010 και μετά και τα διαβολομαζώματα του Χρηματιστηρίου έγιναν για το 99% όλων μας ανεμοσκορπίσματα. Και το 1% που «κέρδισε» τι κέρδισε! Ας ακούσουμε το τραγούδι «κυρ' Παντελή» εκεί καθαρά μας το λέει:
Ομιλίες του π. Νικολάου Λουδοβίκου με έναυσμα το Ευαγγελικό χωρίο που αναφέρεται στην παραβολή του άφρονος πλουσίου. Ο διακεκριμένος ιερέας σε αυτό που τον καθιστά πολύτιμο για τους χριστιανούς, στην ερμηνεία και εμβάθυνση του Ευαγγελικού και Αποστολικού λόγου. Η ομιλία έγινε στο αρχονταρίκι της Ι.Μ. Αγ. Διονυσίου εν Ολύμπω, στις 18 Νοεμβρίου 2007. Καλή ακρόαση.
Μαθήματα από την αφροσύνη του πλουσίου της παραβολής» Mητροπολίτη Μεσογαίας κ. Νικολάου 22/11/2020 Ι.Μ. Μεσογαίας & Λαυρεωτικής Ι.Μ.Μ.Λ. Κήρυγμα του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου στη Θεία Λειτουργία - Κυριακή 22/11/2020 - Ι. Ναός Αγ. Νικολάου Σπάτων ▶️
• Στα παρακάτω βίντεο βλέπετε τον Άφρονα
Πλούσιο της Παραβολής του Σήμερα ...!!! ▶️
ΤΑ 10 ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΑ ΣΠΙΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ!!! / TOP 10 αλά ελληνικά
Η παραβολή του Άφρονος Πλουσίου με ερμηνεία και ανάλυση
στη συσσώρευση του πλούτου σήμερα (video πλουσίων)
🟡 Σχόλια Αναγνωστών / στριών στο Facebook
● Ορθοδοξία, Θρησκεία και πολιτική 26 Αυγούστου 2015
Τσίτσος Βασίλειος: Δεν ξέρω για τα μαργαριτάρια που για την ακρίβεια, στα κορίτσια αρέσει να τους τα χαρίζουν οι άνδρες, γιατί μόνο έτσι, αισθάνονται πολύτιμες για αυτούς... εξ ου και δεν τα πήγαινα ποτέ καλά με τις αγοραπωλησίες... Κάτι έχω ακούσει όμως για τον πολύτιμο μαργαρίτι, που αξίζει περισσότερο από όλα τα μαργαριτάρια της γης, μαζεμένα... 27 Αυγούστου 2015 στις 2:20 π.μ.
ιφιγένεια γεωργιάδου: Αναζητήσεις εσωτερικές πολύτιμες φύσεις... 27 Αυγούστου 2015 στις 6:09 μ.μ.
● ΚΑΛΟΝ ΑΓΩΝΑ 26 Αυγούστου 2015 στις 3:05 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: !!! Μόνο εσύ θα μπορούσες να συνδυάσεις αυτά τις φαινομενικά ασύνδετες και αντιφατικές πληροφορίες, και να τις κάνεις να συνυπάρξουν σε μια σύνθεση αξέχαστη, πνευματικά ωφέλιμη και Ορθόδοξη !!! 28 Αυγούστου 2015 στις 1:46 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου 22 Νοεμβρίου 2014 στις 9:33 μ.μ.: Και μην ξεχνάμε ότι ο Μέγας Βασίλειος είχε μεγάλη περιουσία και την μοίρασε στους πτωχούς. Δεν την μάζευε να την βγάλει στο εξωτερικό και στις τράπεζες.
Στυλιανος Ματθαιου: Σόφη μου, αν ο Μ. Βασίλειος είχε παιδιά θα διαμοίραζε όλη του την περιουσία; Ο Χριστός μας, πάνω στο σταυρό, προνόησε για τη μάνα του, «Γύναι, ιδού ο υιός σου, Ιωάννη, ιδού η μήτηρ σου..» Νοε 2015
Σπύρος Παργινός: Εὐχῆς ἔργον θά ἦταν οἱ ἀνά τόν κόσμον κεφαλαιοκράτες νά εἶχαν ὐπόψη τους δύο παραβολές, τήν τοῦ ἄφρονος πλουσίου καί τήν τοῦ πλουσίου καί τοῦ φτωχοῦ Λαζάρου! Ἡ δεύτερη παραβολή εἶναι συνέχεια τῆς πρώτης. Εἶναι πράγματι ἡ μεγίστη ἀφροσύνη νά κυριαρχεῖσαι στήν παροῦσα ζωή ἀπό τά ὑλικά ἀγαθά καί νά χάνης ὁριστικά τήν αἰωνιότητα!!! Καί ὅσοι πλουτοκράτες κάνουν κακή χρήση τοῦ πλούτου ἂς μάθουν ὄτι ἐν τῷ Ἅδῃ οὐκ ἔστι μετάνοια!!!· 22 Νοε 2016
Σοφία Ντρέκου: !!! Μόνο εσύ θα μπορούσες να συνδυάσεις αυτά τις φαινομενικά ασύνδετες και αντιφατικές πληροφορίες, και να τις κάνεις να συνυπάρξουν σε μια σύνθεση αξέχαστη, πνευματικά ωφέλιμη και Ορθόδοξη !!! 28 Αυγούστου 2015 στις 1:46 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου 22 Νοεμβρίου 2014 στις 9:33 μ.μ.: Και μην ξεχνάμε ότι ο Μέγας Βασίλειος είχε μεγάλη περιουσία και την μοίρασε στους πτωχούς. Δεν την μάζευε να την βγάλει στο εξωτερικό και στις τράπεζες.
Στυλιανος Ματθαιου: Σόφη μου, αν ο Μ. Βασίλειος είχε παιδιά θα διαμοίραζε όλη του την περιουσία; Ο Χριστός μας, πάνω στο σταυρό, προνόησε για τη μάνα του, «Γύναι, ιδού ο υιός σου, Ιωάννη, ιδού η μήτηρ σου..» Νοε 2015
Σπύρος Παργινός: Εὐχῆς ἔργον θά ἦταν οἱ ἀνά τόν κόσμον κεφαλαιοκράτες νά εἶχαν ὐπόψη τους δύο παραβολές, τήν τοῦ ἄφρονος πλουσίου καί τήν τοῦ πλουσίου καί τοῦ φτωχοῦ Λαζάρου! Ἡ δεύτερη παραβολή εἶναι συνέχεια τῆς πρώτης. Εἶναι πράγματι ἡ μεγίστη ἀφροσύνη νά κυριαρχεῖσαι στήν παροῦσα ζωή ἀπό τά ὑλικά ἀγαθά καί νά χάνης ὁριστικά τήν αἰωνιότητα!!! Καί ὅσοι πλουτοκράτες κάνουν κακή χρήση τοῦ πλούτου ἂς μάθουν ὄτι ἐν τῷ Ἅδῃ οὐκ ἔστι μετάνοια!!!· 22 Νοε 2016
Aggelos Aslanidis: Η χειρότερη μορφή δουλείας είναι αυτή του χρήματος, δούλος του χρήματος είναι αυτός που δουλεύει για την αύξηση του. Υποτάσσει όλες του τις δυνάμεις στην εξυπηρέτηση του ύψιστου υλικού αγαθού, για την αύξησή του. Μπορεί άραγε να γίνει διαφορετικά; Τι θα γίνει αν κλείσει μια επιχείρηση;; Προφανώς θα μείνουν μερικές εκατοντάδες οικογένειες στο δρόμο και θα πεινάσουν. Επιχείρηση που δεν μεγαλώνει συρρικνώνετε, θα την εξαλείψει ο ανταγωνισμός.
Λίγοι άνθρωποι έχουν το χάρισμα να δημιουργούν θέσεις εργασίας να δίνουν εργασία σε άλλους και να κερδίζουν από την υπεραξία της εργασίας τους. Βεβαίως και θα μένουν σε πολυτελείς κατοικίες για να κάνουν δημόσιες σχέσεις με ομοίους τους, με πολιτικούς και θρησκευτικούς άρχοντες αλλά και να δίνουν αυτοπεποίθηση στους εργαζόμενους, ότι οικονομία του πάει καλά και ότι αύριο θα έχει εργασία γι' αυτούς. Ας μην ξεχνάμε την παραβολή του σπορέα ή του ασώτου. Έτυχε να παραβρεθώ σε τραπέζι εκκλησιαστικών σχηματοφόρων μέρα νηστείας είχαν όλα τα καλά του κόσμου, και όλα νηστήσιμα.
Την νηστεία περισσότερο θα πρέπει να την συνδυάζουμε με την υγεία και με την εγκράτεια βεβαίως. Τι πρέπει να κάνει ο παραγωγός ή ο βιομήχανος την παραγωγή του; Δεν πρέπει να την στεγάσει; Πόσο προσωπικό απασχολεί οι επαύλεις ενός άρχοντα; πόσες εργατοώρες χρειάστηκαν για να χτιστούν αυτές; Στην Κύπρο όταν έκλεισαν οι Κυπριακές Αερογραμμές οι άνεργοι πιλότοι αναζήτησαν εργασία στις Αραβικές χώρες, όπου και εργάζονται. ''Αργία μήτηρ πάσης κακίας'', και έτσι είναι, οι άνεργες γυναίκες, ''παρεξ’ και τεσόν'' εκδίδονται, οι άνδρες κλέβουν ή σκοτώνουν για να ζήσουν κλπ.
Τα ζευγάρια δεν συνάπτουν γάμο γιατί δεν μπορούν λόγω οικονομικών δυσκολιών. Το ανθρώπινο είδος θα μειώνεται ενώ ο Θεός είπε αυξάνεσθε και πληθύνεσθε. Ο τόκος είναι η αποζημίωση του μη επενδυόμενου χρήματος. Ξέρεις Σοφία, το Κοράνι απαγορεύει τον τόκο γι' αυτό οι Μουσουλμάνοι προπληρώνονται προμήθειες, αντί τόκους. Χωρίς εργασία πως θα έχουμε κοινωνικά αγαθά; συντάξεις, σχολεία, παροχές σε ανήμπορους κλπ. 19 Νοε 2017
Keywords
Άφρων Πλούσιος, παραβολή ερμηνεία, συσσώρευση πλούτου, απληστία, πλεονεξία, Κυριακή Θ’ Λουκά, θεολογική ανάλυση, κοινωνική κρίση, Μ. Βασίλειος, χριστιανική διδασκαλία, σύγχρονη ανισότητα, πνευματική ζωή.
