Ποιό είναι το πλησιέστερο άστρο;

Άστρο του Scholz
A wandering star passed within one light-year of the Sun roughly 
70,000 years ago. At the time, modern humans were just beginning 
to migrate out of Africa, and Neanderthals were still sharing
the planet with us. Photo: José A. Peñas/SINC

Ο κομήτης NEOWISE (C/2020 F3);
ΚΑΙ
Το πλησιέστερο άστρο

Ένα μικροσκοπικό κόκκινο διπλό αστρικό σύστημα μάς προσπέρασε μόλις πριν από 70.000 χρόνια, την εποχή δηλαδή κατά την οποία ο τότε ανθρώπινος πληθυσμός άρχισε να μεταναστεύει από την Αφρική προς την Ευρασία, όπου συναντήθηκε με τους Νεάντερταλ. Το χαϊδευτικό του όνομα είναι «Άστρο του Scholz».

Σε μια φιλική συζήτηση που είχα στα τέλη του περασμένου μήνα ρωτήθηκα, μεταξύ άλλων, και για το πλησιέστερο άστρο στο ηλιακό μας σύστημα, που είναι φυσικά ο Εγγύτατος του Κενταύρου ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 4,24 ετών φωτός. Πρόκειται, δηλαδή, για το μικρότερο (με μάζα 12,5% τη μάζα του Ηλίου) και το πιο αμυδρό από τα τρία άστρα που αποτελούν το τριπλό αστρικό σύστημα του Άλφα Κενταύρου.

Το άστρο αυτό, λόγω της μικρής του μάζας, θα ζήσει 1.000 φορές περισσότερο απ’ ό,τι ο Ήλιος μας, αλλά δεν θα είναι πάντα, ούτε ήταν στο παρελθόν, το πλησιέστερο σ’ εμάς άστρο. Γιατί όλα τα άστρα, περιλαμβανομένου και του Ηλίου μας, είναι «σαν καράβια που προσπερνούν τη νύχτα».

Μια σχετική μάλιστα μελέτη αναφέρει ότι πρέπει να υπάρχουν 170 περίπου αστρικά συστήματα που μας έχουν πλησιάσει στο παρελθόν σε ακόμη πιο κοντινή απόσταση απ’ ό,τι είναι σήμερα ο Εγγύτατος του Κενταύρου. Ένα απ’ αυτά τα συστήματα είναι ένα μικροσκοπικό κόκκινο διπλό αστρικό σύστημα, που μας προσπέρασε μόλις πριν από 70.000 χρόνια, την εποχή δηλαδή κατά την οποία ο τότε ανθρώπινος πληθυσμός άρχισε να μεταναστεύει από την Αφρική προς την Ευρασία όπου συναντήθηκε με τους Νεάντερταλ. Για το άστρο αυτό, παρ’ όλο που σήμερα βρίσκεται σε απόσταση 19,6 ετών φωτός από τη Γη (προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Μονόκερου), δεν είχε ενδιαφερθεί κανείς μέχρι πρόσφατα λόγω του μικρού του μεγέθους.

Τον Νοέμβριο όμως του 2013 μελετήθηκε επισταμένα από τον αστρονόμο του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Πότσδαμ Ralf-Dieter Scholz, εξ ου και το χαϊδευτικό του όνομα «Άστρο του Scholz» (αν και το επίσημο όνομά του είναι WISE J072003.20-084651.2). Το διπλό αυτό αστρικό σύστημα, με μάζα 0,082 και 0,062 φορές τη μάζα του Ηλίου, προσπέρασε το ηλιακό μας σύστημα, σε απόσταση 0,6 έως 1,2 ετών φωτός από τη Γη και με ταχύτητα 83 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, με αποτέλεσμα την αναστάτωση των αντικειμένων που αποτελούν το Νέφος του Όορτ για μια περίοδο 30.000 περίπου ετών (πριν από 56.000 έως 86.000 χρόνια).

Ως γνωστόν το Νέφος του Οόρτ είναι μια σφαιρική περιοχή με τρισεκατομμύρια κομήτες και άλλα παγωμένα υλικά που είναι τα απομεινάρια της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος. Το Νέφος αυτό των υλικών εκτείνεται σε απόσταση από 0,03 έως 1,6 έτη φωτός από τον Ήλιο, ή από 2.000 έως 100.000 Αστρονομικές Μονάδες (Α.Μ.), όπου μια Αστρονομική Μονάδα είναι ίση με την απόσταση Γης-Ηλίου, δηλαδή 150.000.000 χιλιόμετρα. 

Υπολογίζεται ότι 10 περίπου άστρα διαπερνάνε το Νέφος του Όορτ κάθε ένα εκατομμύριο χρόνια, τα περισσότερα όμως είναι πάρα πολύ μικρά και δεν επηρεάζουν σχεδόν καθόλου τα αντικείμενα του Νέφους. Αντίθετα, κάθε 100 εκατομμύρια έως ένα δισεκατομμύριο χρόνια έχουμε την επίσκεψη ενός μεγαλύτερου άστρου που διαπερνά το Νέφος με μεγάλη ταχύτητα αναστατώνοντας έντονα τα παγωμένα αντικείμενα της περιοχής, με αποτέλεσμα την περιοδική επιδρομή μικρών και μεγάλων κομητών προς το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος με αντίστοιχες συγκρούσεις των αντικειμένων αυτών με τους πλανήτες και τους δορυφόρους τους.

Όπως είπαμε, όμως, το άστρο του Scholz δεν είναι το μοναδικό άστρο που μας πλησίασε στο παρελθόν ή θα μας πλησιάσει στο μέλλον σε απόσταση μικρότερη από τον Εγγύτατο του Κενταύρου.

Πάρτε για παράδειγμα το άστρο HIP 85605, το οποίο ορισμένοι είχαν αποκαλέσει και «Άστρο του Θανάτου», και το οποίο υπολογίζονταν ότι βρίσκεται σε απόσταση 22 ετών φωτός με κατεύθυνση προς την περιοχή μας. Οι πρώτες εκτιμήσεις δηλαδή υπολόγιζαν ότι σε 300.000 περίπου χρόνια το άστρο αυτό θα μας πλησίαζε σε απόσταση 0,33 ετών φωτός, σε απόσταση δηλαδή 21.000 Αστρονομικών Μονάδων. Πιο ακριβείς υπολογισμοί όμως εκτιμούν την απόσταση του άστρου αυτού στα 200 έτη φωτός, ενώ η πλησιέστερη απόσταση από τον Ήλιο θα φτάσει το πολύ τα 10 έτη φωτός.

Υπάρχει όμως κι ένα ακόμη άστρο, το Gliese 710, σε απόσταση σήμερα 63 ετών φωτός προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Όφη το οποίο φαίνεται πως θα βρεθεί πάρα πολύ κοντά στη Γη μας σε 1,4 εκατ. χρόνια από σήμερα. Το άστρο αυτό έχει μάζα 60% της μάζας του Ηλίου και θα μας πλησιάσει σε απόσταση 20.000 Αστρονομικών Μονάδων, αν και ορισμένες εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι θα μας πλησιάσει ακόμη περισσότερο σε απόσταση γύρω στις 10.000 Αστρονομικές Μονάδες. Η προσέγγιση αυτή θα αναστατώσει έντονα το Νέφος του Όορτ και θα εκσφενδονίσει έναν τεράστιο αριθμό κομητών προς τη Γη και τους άλλους πλανήτες και δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος με απρόβλεπτες προς το παρόν επιπτώσεις για το μέλλον της Γης και των τότε κατοίκων της. Μέχρι τότε, όμως, έχουμε καιρό!

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ, επίτιμος διευθυντής 
του Ευγενιδείου Πλανηταρίου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

ΔΕΙΤΕΤο μέλλον της ανθρωπότητας στο διάστημα - Διονύση Σιμόπουλου

Location Eurasia

H Ευρασία είναι η μάζα γης που συντίθεται από τις ηπείρους της Ευρώπης και της Ασίας. Μπορεί να θεωρηθεί υπερήπειρος, ή εναλλακτικά τμήμα μιας υπερηπείρου, όπως είναι η Αφρική-Ευρασία, ή απλά ήπειρος. 

Στη θεωρία τεκτονικών πλακών, η Ευρασιατική πλάκα περιλαμβάνει την Ευρώπη και το μεγαλύτερο τμήμα της Ασίας, αλλά όχι την ινδική υποήπειρο, την αραβική υποήπειρο και την περιοχή ανατολικά της οροσειράς Τσέρσκι στην ανατολική Σιβηρία.

Ο όρος Ευρασία χρησιμοποιείται επίσης στη γεωπολιτική και στη μελέτη των διεθνών σχέσεων, ως ουδέτερος τρόπος αναφοράς σε οργανισμούς ή υποθέσεις των μετα-σοβιετικών πολιτειών.

Πότε, Που και Πως θα δω, (ή θα φωτογραφίσω) 
τον κομήτη NEOWISE (C/2020 F3);


Όσοι δεν μπόρεσαν τις προηγούμενες μέρες να ξυπνήσουν τα χαράματα για να παρατηρήσουν τον κομήτη, θα έχουν την ευκαιρία τις επόμενες μέρες να τον δουν αμέσως μετά το σούρουπο στον Βορειοδυτικό ορίζοντα!

Πότε θα τον δω;

Από την Τετάρτη 15 Ιουλίου 2020 έως και την Κυριακή 19 Ιουλίου 2020 και ώρες από 21:50 έως 22:30 (09:50-10:30 μ.μ) θα μπορούμε να παρατηρήσουμε τον κομήτη. Οι μέρες είναι επιλεγμένες επειδή θα είναι ορατός από Ελλάδα ακόμη και με γυμνό μάτι, θα βοηθά η Σελήνη, έχει ικανή ύψωση από τον ορίζοντα κτλ. Ο κομήτης θα είναι ορατός έως και αρχές Αυγούστου, αλλά μετά τις 25 Ιουλίου περίπου η παρατήρησή του θα απαιτεί κιάλια, ή τηλεσκόπιο μιας και η λαμπρότητά του θα φθίνει μέρα με τη μέρα.

Που θα τον δω;

Ο κομήτης είναι ορατός απ όλη την Ελλάδα. Επιλέξτε μια τοποθεσία αρκετά μακριά από τα φώτα των πόλεων και με περίβλεπτο «ανοιχτό» ορίζοντα χωρίς βουνά και κτήρια προς την Βόρειο-ΒορειοΔυτική κατεύθυνση.

Πως θα τον δω;

Ο κομήτης στις 10:00 το βράδυ περίπου θα είναι ορατός πολύ-πολύ χαμηλά!! στον Βορειοδυτικό ορίζοντα. Καλό είναι να έχουμε ένα ζευγάρι κιάλια για να τον δούμε καλύτερα. Ένα τηλεσκόπιο με την μικρότερη μεγέθυνση που διαθέτει θα βοηθήσει ακόμη πιο πολύ.

Πως θα τον φωτογραφίσω;

Ο κομήτης μπορεί να καταγραφεί ακόμη και με ένα καλό smartphone.

Αν θέλετε να αποθανατίσετε τον κομήτη μεγεθυμένο μόνο του και να γεμίζει το κάδρο με καλή φωτ. μηχανή π.χ. DSLR χρησιμοποιήστε τρίποδο και τηλεφακό 300mm, διάφραγμα f/4, ISO3200 και έκθεση τουλάχιστον 5sec.

Για ευρυγώνιες λήψεις με μικρό τον κομήτη μαζί με έδαφος από τον ορίζοντα χρησιμοποιήστε τρίποδο και κανονικό φακό 50mm, διάφραγμα f/2, ISO1600 και έκθεση τουλάχιστον 2sec.

Η καλύτερη ώρα φωτογράφησης είναι το βράδυ μετά το σούρουπο 10:15 μ.μ περίπου.

Καλές παρατηρήσεις
Άρης Μυλωνάς (εδώ)

Αστρονόμος-εκλαϊκευτής της Αστρονομίας, του 
Κέντρου Επισκεπτών του ΙΑΑΔΕΤ στην Πεντέλη.

O C/2020 F3 (NEOWISE) είναι ένας μη περιοδικός κομήτης ανάδρομης τροχιάς που ανακαλύφθηκε τον Μάρτιο του 2020 και έφτασε στο περιήλιό του στις 3 Ιουλίου 2020, σε απόσταση 0,295 ΑΜ από τον Ήλιο (44 εκατομμύρια χιλιόμετρα). Υπολογίζεται ότι έφτασε σε φαινόμενο μέγεθος +0,5. Η τροχιά του είναι ιδιαίτερα ελλειπτική και μετά από το πέρασμά του από το περιήλιο η περίοδος περιφοράς του αυξήθηκε από τα 4.500 χρόνια σε 6.800 χρόνια.

by Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr


Δεν υπάρχουν σχόλια: