Ανακαλύπτοντας την Αρχαία Σαντορίνη με την προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι του 8ου αιώνα π.Χ. κι ένα θέατρο μεταξύ ουρανού και θάλασσας (Videos)

Η πόλη ανακαλύφθηκε μετά από αρχαιολογικές ανασκαφές
που διεξήχθησαν το 1967 από τον Σπύρο Μαρινάτο.

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

6 Σεπτεμβρίου 1968 - Παγκόσμιας σημασίας
οι ανασκαφές στη Σαντορίνη καθώς τα ευρήματα
που ήταν θαμμένα μέσα στη στάχτη δίνουν μοναδικές
πληροφορίες για την ζωή το 1550 π.Χ.- 1520 π.Χ.

Τρία εκατομμύρια χρόνια πριν, η ηφαιστειακή δράση στήνει στην περιοχή ένα σκηνικό έντονων χρωματικών και πλαστικών αντιθέσεων. Εκρήξεις δημιουργούν γη και ßυθίζουν καλντέρες 12 φορές μέσα σε 400.000 χρόνια. Τέλος δημιουργείται ένα νησί σε σχήμα δακτυλιδιού: η σημερινή Σαντορίνη ενωμένη µε τη Θηρασιά και το Ασπρονήσι, µε ένα άνοιγμα μεταξύ Ασπρονησιού και Ακρωτηρίου.

Ένα θέατρο μεταξύ ουρανού και θάλασσας

Ψυχαγωγία με φόντο το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. Η Αρχαία Θήρα ακμάζει και γίνεται ισχυρή κάτω από την κυριαρχία του ελληνιστικού Βασιλείου των Πτολεμαίων της Αιγύπτου και η δύναμη της θα αντέξει μέχρι τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους. 

Μια οργανωμένη πόλη, δεν θα μπορούσε να μην διαθέτει θέατρο και αυτό το θέατρο μέχρι σήμερα προκαλεί κάθαρση και δέος. Σχεδόν κρέμεται από το Μέσα Βουνό και σαν φάρος παρατηρεί την θάλασσα. Μπορεί κάποιος να φανταστεί οι 1500 θεατές που χώραγε το κοίλο του, πως θα ένοιωθαν βλέποντας παραστάσεις και δρώμενα να χάνονται στην απεραντοσύνη της Θάλασσας.

Θέατρο, Αρχαίας Θήρας, Σαντορίνη 3ος αιώνας π. Χ, η σκηνή ανακατασκευάστηκε την ρωμαϊκή περίοδο στα ρωμαϊκά πρότυπα με αγάλματα της αυτοκρατορικής οικογένειας.

Αρχαίο Θέατρο της Θήρας


Το Αρχαίο Θέατρο της Θήρας ήταν κτισμένο κοντά στην αγορά, στο πυκνά δομημένο κέντρο της πόλης και χρησίμευε, σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες, και ως βουλευτήριο. Παρά το μικρό μέγεθος και τη λιτή αρχιτεκτονική μορφή του, ανήκε στα επιβλητικότερα οικοδομήματα της ελληνιστικής – ρωμαϊκής πόλης. Στη θέση του πιθανώς προϋπήρχε μία απλούστερη κατασκευή για συγκεντρώσεις. Το θέατρο φαίνεται ότι κατασκευάστηκε τμηματικά τον 2ο αι. π.Χ.

Το κοίλο του θεάτρου είναι χτισμένο σε φυσική πλαγιά και είναι εγγεγραμμένο σε ορθογώνιο, το οποίο στηρίζουν τέσσερις αναλημματικοί τοίχοι. Χωρίζεται με έξι κλίμακες σε πέντε κερκίδες και η χωρητικότητά του ήταν 1.500 θεατές. Η πρώτη σκηνή του θεάτρου ήταν ξύλινη. 

Στον 1ο αι. μ.Χ. κατασκευάστηκε ρωμαϊκού τύπου σκηνικό κτήριο με προσκήνιο, διακοσμημένο με αγάλματα της αυτοκρατορικής οικογένειας, το οποίο κατέλαβε τμήμα της ορχήστρας. Κάτω από το κοίλο, μία μεγάλη δεξαμενή συγκέντρωνε τα νερά της βροχής. Ταυτόχρονα με το κοίλο κτίστηκε το επίμηκες κτήριο δυτικά του θεάτρου, για το οποίο, όμως, παραμένει άγνωστο εάν συνδεόταν εσωτερικά με το θέατρο ή είχε άλλη δημόσια χρήση.


Αρχαία Θήρα

Αρχαία Θήρα ονομάζεται η αρχαία πόλη που βρίσκεται στην κορυφή του Μέσα Βουνού* στη Σαντορίνη. Η πόλη ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. από τους Λακεδαιμόνιους (Δωριείς) και κατοικήθηκε μέχρι τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους.

Η πρόσβαση στην πόλη γίνεται με τα πόδια, με σκάλες στην πλαγιά του βουνού. Η πόλη στη σημερινή της μορφή έχει έντονα τα στοιχεία της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, δεδομένου ότι λόγω της συνεχούς κατοίκησης δεν έχουν μείνει πολλά ίχνη από τους πρώτους αιώνες ύπαρξης της πόλης.

Σημαντικά σημεία της Αρχαίας Θήρας είναι η Αγορά, το ιερό του Αρτεμιδώρου, ο ναός του Διονύσου, το ιερό του Καρνείου Απόλλωνος, το θέατρο και το νεκροταφείο.

Οι πρώτες ανασκαφές της Αρχαίας Θήρας έγιναν από τον γερμανό φιλόλογο-επιγραφολόγο Hiller von Gaertringen την περίοδο 1896-1902 με προσωπικά του έξοδα.

Ancient Thera on Santorini

Ανακαλύπτοντας την Αρχαία Σαντορίνη

Μετά από επτά χρόνια ο αρχαιολογικός χώρος του Ακρωτηρίου, από τους σημαντικότερους στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι ξανά ανοικτός στο κοινό. Χιλιάδες χρόνια ιστορίας ξεδιπλώνονται μπροστά στα µάτια σας. Με αυτή την αφορμή σας παρουσιάζουμε ένα αφιέρωμα στα highlights της πλούσιας αρχαιολογικής παράδοσης της Σαντορίνης.

Tο Ακρωτήρι

Ιστορικά

Τρία εκατομμύρια χρόνια πριν, η ηφαιστειακή δράση στήνει στην περιοχή ένα σκηνικό έντονων χρωματικών και πλαστικών αντιθέσεων. Εκρήξεις δημιουργούν γη και ßυθίζουν καλντέρες 12 φορές μέσα σε 400.000 χρόνια. Τέλος δημιουργείται ένα νησί σε σχήμα δακτυλιδιού: η σημερινή Σαντορίνη ενωμένη µε τη Θηρασιά και το Ασπρονήσι, µε ένα άνοιγμα μεταξύ Ασπρονησιού και Ακρωτηρίου. 

Διαβάστε: Santorini: Ιστορία και η Αναπαράσταση της έκρηξης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης (Βιντεο/αφιέρωμα)

Πεντέμισι χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα έρχονται οι πρώτοι άνθρωποι, σε έναν τόπο που προσφέρει μοναδικές συνθήκες κλίματος και φυσικού πλούτου αλλά θέτει και προßλήµατα επιßίωσης. Ένας σεισμός γκρεμίζει τον οικισμό. Οι κάτοικοι επιστρέφουν και ξαναχτίζουν τα σπίτια τους: μια παραθαλάσσια πόλη έκτασης 200 στρεμμάτων περίπου, µε τριάντα χιλιάδες κατοίκους, µε πολυώροφα δημόσια κτίρια και σπίτια αντισεισμικής τεχνολογίας με αποχετευτικό σύστημα, χτισμένα µε πελεκητές πέτρες και στολισμένα µε τοιχογραφίες και έπιπλα ροκοκό, µε χώρο σταυλισμού των ζώων έξω από τον οικισμό. Κρασί, λάδι, φρούτα, παστά ψάρια, ψητό κρέας συνθέτουν το διαιτολόγιο των Ακρωτηριανών. Εργαστήρια υφαντουργών, μεταλλουργών, λιθοξόων, ναυπηγών, αγγειοπλαστών, καλαθοπλεκτών παράγουν προϊόντα που οι ναυτικοί μεταφέρουν σε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Πότε; 1650 χρόνια π.Χ. Και μετά; Μια τρομερή έκρηξη, ίσως την άνοιξη του 1614 π.Χ., εκτοξεύει, 35 χιλιόμετρα ψηλά, εξήντα κυßικά χιλιόμετρα ηφαιστειακού υλικού και θάßει τη λαμπρή πόλη. Οι κάτοικοι είχαν προλάßει να φύγουν.

The Agora in the city of Ancient Thira, Santorini, Greece. Η Αγορά
στην πόλη της Αρχαίας Θήρας, Σαντορίνη, Ελλάδα 26 August 2012

Οι πρώτες ανασκαφές

Πληροφορίες και ευρήματα από τον πολιτισμό αυτόν υπήρχαν από το ß' μισό του 19ου αιώνα, οι ανασκαφές όμως ξεκίνησαν το 1967 από τον Σπύρο Μαρινάτο και συνεχίζονται από τον καθηγητή Χρήστο Ντούμα. Υπολογίζεται ότι μόλις το 3% του οικισμού έχει ερευνηθεί. 

Τοιχογραφίες και απολιθώματα µε ηλικία πάνω από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια, φυλαγμένα κάτω από τεράστιους όγκους τέφρας, κινδυνεύουν να γίνουν σκόνη µε το που θα έλθουν στο φως. Είναι απαραίτητη µια στρατιά επιστημόνων, λεπτοί χειρισμοί για να µην καταστραφούν στοιχεία, εξειδικευμένες εργασίες συντήρησης και λεφτά που δεν υπάρχουν.

Το στέγαστρο

Από το 1968 ο ανασκαμμένος χώρος στεγάστηκε, πράγμα πρωτοποριακό για την εποχή. Ένα νέο στέγαστρο, για αντικατάσταση του παλαιότερου, άρχισε να κατασκευάζεται το 1999. Το 2005 κατέρρευσε ένα τμήμα του και εκπονήθηκε νέα στατική μελέτη. Το νέο, ßιοκλιµατικό στέγαστρο αποτελείται από δύο επάλληλες οροφές που αφήνουν μεταξύ τους κενό για μόνωση, έχει ανοίγματα για εξαερισμό και δροσισμό και καλύπτεται εξωτερικά από θηραϊκή γη µε χαμηλή ßλάστηση για να εντάσσεται αρμονικά στο τοπίο. Τα στηρίγματά του δεν πατούν σε τοίχους ή θεμέλια, αλλά ούτε και στους ανοιχτούς χώρους (πλατείες-δρόμους), για να µη διασπούν αισθητικά την ενότητα του αρχιτεκτονικού συνόλου της προϊστορικής πόλης.

Η επίσκεψη στο Ακρωτήρι

Για την επίσκεψη του χώρου υπολογίστε δύο ώρες τουλάχιστον. Τα κτίρια σώζονται, εκτός από τις στέγες, σχεδόν ολόκληρα Θα περπατήσετε στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης, θα δείτε, μέσα σε πολυώροφα κτιριακά συμπλέγματα, χώρους θρησκευτικών τελετών, κατοίκησης και αποθήκευσης, εργαστήρια, μαγειρεία, εγκαταστάσεις μύλων και αργαλειών. Θα δείτε τέλος, ίχνη του δραματικού τέλους της ζωής του Ακρωτηρίου, διατηρημένες λεπτομέρειες της επίθεσης του ηφαιστείου στην πόλη. Το συνοδευτικό υλικό είναι εξαιρετικά μελετημένο για να δίνει στον επισκέπτη πλατιά εποπτεία της ζωής εκείνη την εποχή.

Προγραμματίζονται θεματικές εκθέσεις εντός του χώρου, ώστε να αναδεικνύεται κάθε φορά µια ξεχωριστή πτυχή του. Ο χώρος είναι πλήρως προσßάσιµος σε άτομα που κινούνται µε αμαξίδια και προßλέπεται η λειτουργία ιατρείου. Οι αυθεντικές τοιχογραφίες εκτίθενται στο μουσείο στα Φηρά σε χώρο µε ελεγχόμενη θερμοκρασία και υγρασία. Μέρος τους έχει μεταφερθεί στην Αθήνα και εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η Αρχαία Θήρα

Πανοραμική θέα της τριγωνικής πλατείας του Προϊστορικού οικισμού
Πανοραμική θέα της τριγωνικής πλατείας του Προϊστορικού οικισμού

Iστορικά

Μετά την καταστροφή του Ακρωτηρίου η Θήρα έμεινε ακατοίκητη, µε μικρές εξαιρέσεις, μέχρι τον 8ο π.Χ. αιώνα. Τότε έφθασαν εδώ Δωριείς άποικοι από τη Σπάρτη, µε αρχηγό τον Θήρα, απ’ όπου πήρε το νησί το όνομά του. Στη δυτική πλευρά της κορυφής του Μέσα Βουνού χτίστηκε η πόλη, το αστικό κέντρο που έλεγχε όλο το νησί. Η πόλη έμεινε ατείχιστη λόγω της φυσικής οχυρής της θέσης και συνδέθηκε οδικώς µε τα δύο λιμάνια της, την Οία (σημερινό Καμάρι) και την Ελευσίνα (σημερινή Περίσσα). 

Από την αρχική φάση της πόλης σώζονται λίγα. Μετά τον 4ο π.Χ. αιώνα η πόλη αναπτύσσεται, περνάει στη σφαίρα επιρροής των Πτολεμαίων, των Ελλήνων μοναρχών του ßασιλείου της Αιγύπτου, και στη συνέχεια καταλαµßάνεται, όπως όλη η Ελλάδα, από τους Ρωμαίους. Η πόλη παρακμάζει μετά τον 3ο µ.Χ. αιώνα και μετά τον 9ο αι. εγκαταλείπεται. Από το 1896 ξεκίνησε η ανασκαφική έρευνά της, από Γερανούς και Έλληνες αρχαιολόγους.

Η επίσκεψη στην Αρχαία Θήρα

Ετοιμαστείτε για πολύ αέρα και πολύ όμορφη θέα. Αφιερώστε µία ώρα τουλάχιστον στην επίσκεψή σας. Υπάρχουν καθίσματα στη σκιά, για να καθίσετε όσο θέλετε ατενίζοντας τη θάλασσα και τα κοντινά νησιά από ψηλά. Πλησιάζοντας συναντάτε, στα πλάγια των λιθόστρωτων δρόμων, λαξεύματα και κατεργασμένες πέτρες. Είναι τα νεκροταφεία, έξω από τον οικισμό, διότι θεωρούσαν μίασμα την παρουσία των νεκρών μέσα στην πόλη. Στην είσοδο συναντάτε ερείπια αρχαίων ιερών και δύο μικρούς ßυζαντινούς ναούς. Συνεχίζοντας, θα δείτε δεξιά σας το τέμενος του Αρτεμιδώρου, ιερέα από τη Μικρά Ασία, ο οποίος έφτασε εδώ οδηγημένος από τα όνειρά του, ίδρυσε ιερό και ευεργέτησε την πόλη. 

Σκαλισμένα στον ßράχο είναι ζώα-σύµßολα των θεών και επιγραφές. Φτάνετε στην αγορά της πόλης, που θυμίζει τις πιάτσες των μεσαιωνικών κυκλαδίτικων χωριών. Δεξιά σας η Βασιλική Στοά και μπροστά και αριστερά το θέατρο της πόλης µε την ωραία θέα στο Αιγαίο. Το νοτιοανατολικό άκρο της πόλης δεν είναι επισκέψιμο, αλλά στην κορυφή του λόφου µε τα στενά νησιώτικα σκαλωτά δρομάκια, θα δείτε τα μέγαρα, τα λουτρά, θρησκευτικά οικοδομήματα, που οι τοίχοι τους σώζονται σε ύψος ενός-δύο μέτρων, και τμήματα του υδρευτικού-αποχετευτικού συστήματος (στέρνες, αγωγούς, δημόσιο ουρητήριο). Σχεδόν όλα είναι ελληνιστικής-ρωμαϊκής εποχής (3ος αι. π.Χ. - 2ος αι. µ.Χ.). Μην παραλείψετε να περάσετε από το γυμνάσιο και το διοικητήριο της φρουράς των Πτολεμαίων.

Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, Φηρά


Όλη τη μαγεία του προϊστορικού Ακρωτηρίου: τα ευρήματα των ανασκαφών παρουσιασμένα µε πολύ ενδιαφέροντα τρόπο. Κυριότερα εκθέματα: αποτοιχισμένες οι τοιχογραφίες (τα πρωτότυπα) που έχουν ßρεθεί και συντηρηθεί μέχρι στιγμής, µε εξαίρεση αυτές που έχουν μεταφερθεί στην Αθήνα και εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Μια συλλογή από τα διάσημα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια, εκμαγείο ενός τραπεζιού στυλ Λουΐ Κενζ (Louis Quinze), που η λάßα το κάλυψε, το εξαέρωσε και κράτησε το καλούπι του, λίθινα και πήλινα ζωγραφιστά αγγεία και σκεύη σε σχήματα µε μεγάλη ποικιλία, χάλκινα εργαλεία και αντικείμενα (αγκίστρια ψαρέματος, θυμιατήρι, πριόνι, ζυγαριά, μασιά για τη φωτιά, κοσμήματα), το χρυσό ειδώλιο του αίγαγρου που ßρέθηκε το 1999 κατά τις εργασίες θεμελίωσης του νέου στεγάστρου και άλλα πολλά.

ΔείτεΚυκλαδική Κοινωνία, 5000 Χρόνια Πριν. Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης - Cycladic Society, a Video Poem (αφιέρωμα)

Santozeum, Φηρά

Πώς θα ήταν να ερχόμαστε ένα ταξίδι στη Σαντορίνη, τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια πριν; Εδώ εκτίθενται τρισδιάστατα αντίγραφα όλων των τοιχογραφιών του Ακρωτηρίου που έχουν έλθει στο φως. Ο επισκέπτης νιώθει το πραγματικό αισθητικό αποτέλεσμα και την ατμόσφαιρα των δωματίων του 1650 π.Χ.

Fresco from the Minoan Palace in Knossos, Crete, Greece. 16th c.BC. Μινωική τοιχογραφία στο Σπίτι των Γυναικών
Fresco from the Minoan Palace in Knossos, Crete, Greece 16th c.BC. 

Μινωική τοιχογραφία στο Σπίτι των Γυναικών. Είναι καταπληκτικό πόσο φρέσκο και ζωντανό είναι ζωγραφισμένο και χρωματισμένο. ΝΗΣΟΣ ΘΗΡΑ - Ακρωτήρι: η πόλη 3.600 ετών στη Σαντορίνη που θάφτηκε από τέφρα από μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη το 1650 π.Χ. και ήταν μέρος του μινωικού πολιτισμού, ο οποίος άνθισε εκεί, και στο κοντινό νησί της Κρήτης. Η έκρηξη του ηφαιστείου κατέστρεψε όλη τη ζωή στο νησί και εξαφάνισε μια ολόκληρη πόλη -κράτος με κομψά τριώροφα και τετραώροφα κτίρια διακοσμημένα με έγχρωμη πέτρα και λαμπρή δημόσια τέχνη, συμπεριλαμβανομένων των τοιχογραφιών, που μαρτυρούν έναν εξαιρετικά εξελιγμένο και κομψό πολιτισμό.

Μουσείο Αρχαίας Θήρας, Φηρά

Μικρή συλλογή σε κάπως απαρχαιωμένο χώρο, για τους μανιώδεις της ελληνικής αρχαιολογίας: αγγεία, γλυπτά, επιγραφές από τις ανασκαφές της Αρχαίας Θήρας. Επίσης κεραμική από το Ακρωτήρι. Το μουσείο πρόκειται να ανακαινιστεί, οι επισκέψιμοι χώροι του θα αυξηθούν και θα στεγάσουν περισσότερα εκθέματα. Μεταξύ άλλων θα εκτεθεί και το σχεδόν ανέπαφο, ύψους 2,30 µ., μαρμάρινο άγαλμα κόρης του 6ου π.Χ. αιώνα, που αποκαλύφθηκε στο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης το 2001.

Δείτε: Ο Αρχαιολογικός χώρος Επιδαύρου και το θέατρο του Ελληνισμού - Ν. Λυγερός

*Το Μέσα Βουνό είναι βουνό της Σαντορίνης με μέγιστο υψόμετρο 366 μέτρα, το οποίο βρίσκεται στην νοτιοανατολική άκρη του νησιού. Στην κορυφή του βουνού χτίστηκε τον 9ο αιώνα π.Χ. από τους Δωριείς η Αρχαία Θήρα, η οποία ήταν κατοικημένη μέχρι και τους πρώιμους Βυζαντινούς χρόνους. Σήμερα, στους πρόποδες της βόρειας πλευράς του βουνού βρίσκεται το χωριό Καμάρι, ενώ στους πρόποδες της νότιας πλευράς βρίσκεται το χωριό της Περίσσας.

Ονομασία

Τα παλαιότερα χρόνια το Μέσα Βουνό είχε την ονομασία βουνό του Αγίου Στεφάνου λόγω του παλαιοχριστιανικού ναού του Αγίου Στεφάνου που υπάρχει σε αυτό, ενώ Μέσα Βουνό ονομαζόταν ο "αυχένας" που ένωνε το Βουνό του Αγίου Στεφάνου με το βουνό του Προφήτη Ηλία, ο οποίος αυχένας σήμερα ονομάζεται Σελλάδα.

Περισσότερα Θέματα: Σαντορίνη

Βιβλιογραφία:
1. «Ένα θέατρο μεταξύ ουρανού και θάλασσας» στο άλμπουμ 
2. Αρχαία Θήρα, Οδυσσεύς, Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού
3. Το Μέσα Βουνό - GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018.





Video: Ελλάδα: Τα μυστικά του παρελθόντος (2006).
Γνωστό επίσης ως: Griechenland - Rätsel der Antike
Ημερομηνία 1ης κυκλοφορίας: 16 Φεβ, 2006 (ΗΠΑ)

Greece: Secrets of the Past (2006) 45m - IMDb. Εντυπωσιακό Ντοκιμαντέρ για την προϊστορική Πολιτεία στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Μια μεγάλη παραγωγή που αφορά στην Ελλάδα και στον αρχαίο Πολιτισμό της -και κατ' επέκταση τις επιρροές της στον δυτικό πολιτισμό- έχει βγει σε αίθουσες IMAX (γιγάντιες οθόνες) σε Αμερική, Αυστραλία, Καναδά, Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Σιγκαπούρη και Σουηδία. Η ταινία, έχει δημιουργηθεί με τη βοήθεια της τεχνολογίας ώστε να αναπαραστήσει το παρελθόν όσο πιο πειστικά γίνεται. Χρησιμοποιούνται εναέριες λήψεις, που είναι εντυπωσιακές. Αφήγηση: Νία Βαρντάλος

Δεν υπάρχουν σχόλια: