Ο Χρόνης Αηδονίδης στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της
Αθήνας το 2004, τραγουδώντας το καθιστικό «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε»
και καλωσορίζοντας τον κόσμο με τη φωνή της Θράκης.
23 Οκτωβρίου 2023 ήταν όταν το «αηδόνι της Θράκης» όπως ήταν γνωστός ο Χρόνης Αηδονίδης, σίγησε για τον επίγειο κόσμο. Η φωνή του πλέον ηχεί στην αιωνιότητα.
Αφιέρωμα στον Άρχοντα Υμνωδό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, τον μεγάλο δάσκαλο της βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής, Χρόνη Αηδονίδη. Η ζωή, το έργο, οι μαθητές και οι φίλοι που τον αποχαιρέτησαν με συγκίνηση και ευγνωμοσύνη.
✍️ Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
Ο Χρόνης Αηδονίδης, ο ραψωδός της Ρωμιοσύνης και αηδόνι της Θράκης, υπήρξε μια από τις πιο αυθεντικές φωνές της ελληνικής παράδοσης. Με ρίζες στη Θράκη και ψυχή στραμμένη στη βυζαντινή μουσική, αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη διάσωση και διδασκαλία του παραδοσιακού τραγουδιού, φωτίζοντας γενιές μαθητών με το ήθος και την πνευματικότητά του. Ο Άρχων Υμνωδός της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, μέσα από τη φωνή και τη διδασκαλία του, έγινε ζωντανή γέφυρα ανάμεσα στην εκκλησιαστική μουσική και τη λαϊκή ψυχή του ελληνισμού, ενώ το έργο του παραμένει πολύτιμη κιβωτός μουσικής μνήμης και Ρωμιοσύνης.
Το αφιέρωμα αυτό παρουσιάζει τη ζωή, το έργο, τα βίντεο, τις μαρτυρίες και τα λόγια των ανθρώπων που τον αγάπησαν, από τον Μάνο Χατζιδάκι έως τον Γιώργο Νταλάρα και τη Νεκταρία Καραντζή, για να θυμηθούμε πως υπάρχουν ακόμη φωνές που κάνουν τον χρόνο να σωπαίνει.
🟣 Ο ραψωδός της Ρωμιοσύνης - Η φυσιογνωμία και η πνευματικότητά τουΧρόνης Αηδονίδης, ραψωδός της Ρωμιοσύνης. «Αρχαίος άνθρωπος» που θα έλεγε ο Κόντογλου. Μοσχοβολούσε η καθάρια του μορφή, το βλέμμα το ταπεινό, η φωνή που παρέπεμπε στους καλλικέλαδους μελωδούς της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Τέτοιες παρουσίες δεν σιγούν, δεν χάνονται.
Το ήθος και η πνευματική ταυτότητα του Αηδονίδη. Η σεμνότητα, η βυζαντινή του ρίζα και το ήθος του ως συνεχιστή της παράδοσης.
🟣 Η προσφορά και το έργο του – Δάσκαλος και φωνή του λαούΗ προσφορά του σπουδαίου δασκάλου της βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής, θα μείνει ανεξίτηλη. Δεν τραγουδούσε κελαηδούσε... Τα μουσικά του έργα, αγέραστα. Η ευγνωμοσύνη του λαού στον Θρακιώτη μεγάλο Έλληνα θα μείνει εις τον αιώνα.
Αναδεικνύεται η καλλιτεχνική και παιδαγωγική του προσφορά. Η έννοια της διδασκαλίας μέσα από το τραγούδι – η μουσική ως φορέας μνήμης και συνέχειας.
🟣 Ο μουσικός θρύλος της Θράκης – Η φωνή μιας ολόκληρης γηςΚορυφαία μορφή της παράδοσης ο Χρόνης Αηδονίδης, ο θρύλος της ελληνικής παράδοσης με την μελίρρυτη φωνή, αποτελεί έναν μουσικό θρύλο. Με το πολυποίκιλτο τραγούδι του ξετυλίγει την ιστορία της Θράκης. Με τη μελίρρυτη φωνή του, απαυγάζει τον πόνο, την ευλάβεια, τη φιλοπατρία, τον ηρωισμό και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων της ακριτικής γης.
Η σύνδεσή του με τη Θράκη και τον ρόλο του ως φορέα ταυτότητας. Η φωνή του ως προέκταση του λαϊκού βιώματος και της τοπικής ψυχής.
🟣 Στιγμές αιωνιότητας – Ολυμπιακοί Αγώνες και νέα ΧιλιετίαΜία από τις σπουδαίες στιγμές στην πορεία του ήταν η εμφάνισή του στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών αγώνων το 2004 στην Αθήνα που χαιρέτησε μουσικά επισκέπτες από όλο τον κόσμο ερμηνεύοντας το «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε».
Αναδρομή στις εμβληματικές στιγμές της παρουσίας του σε διεθνείς στιγμές της Ελλάδας (Ολυμπιακοί Αγώνες 2004, αλλαγή Χιλιετίας 2000). Συμβολίζει το καλωσόρισμα του έθνους προς τον κόσμο μέσα από τη φωνή του.
Όταν ψάλλεις, να ψάλλεις... και όταν τραγουδάς να τραγουδάς...
πρόσεξε να μην μπερδεύεις το ένα με τ' άλλο. Χρόνης Αηδονίδης
▶️ Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004, ο Χρόνης Αηδονίδης καλωσόρισε τους ξένους φίλους μας, στην τελετή λήξης, τραγουδώντας το καθιστικό: «Φίλοι μ' καλωσορίσατε».
Ακόμη, είναι γνωστό πως η Ελλάδα καλωσόρισε την νέα χιλιετία, τον νέο αιώνα, το ξημέρωμα της πρώτης ημέρας του 2000 με τον Χρόνη Αηδονίδη. Την Πρωτοχρονιά του 2000, σε ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, κάθε χώρα αναλαμβάνει να μεταδώσει με video-clip, μέσω δορυφορικής σύνδεσης, ένα τραγούδι, για να καλωσορίσει το νέο αιώνα.
▶️ Η Ελλάδα καλωσόρισε την ανατολή του 2000 στο Σούνιο, με τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη στα τραγούδια «Να ‘μαν πουλί να πέταγα» και «Βασίλεψεν Αυγερινός».
Ο Αηδονίδης της αιωνιότητας
Η φωνή του Χρόνη Αηδονίδη δεν ανήκει πια στον χρόνο∙
ανήκει στη μνήμη του φωτός.
Γιατί κάθε φορά που ένα παιδί τραγουδά δημοτικό τραγούδι,
εκείνος ξαναγεννιέται ως ψίθυρος της Ρωμιοσύνης.
🟣 Βιογραφία – Η ζωή του Χρόνη Αηδονίδη
(Η ιστορική και χρονική σπονδή στη διαδρομή του καλλιτέχνη. Παρουσιάζεται συνοπτικά η ζωή, η γέννηση, ρίζες, μουσικές σπουδές, αφιέρωση στη βυζαντινή και δημοτική παράδοση και η εξέλιξή του ως δασκαλος, ραψωδός και θεματοφύλακας της ελληνικής ψυχής.)
Ο Χρόνης Αηδονίδης, γέννημα της ακριτικής Θράκης, υπήρξε μια από τις αυθεντικότερες φωνές της ελληνικής παράδοσης. Μεγάλωσε ανάμεσα σε ψαλμούς, πανηγύρια και ήχους δημοτικού τραγουδιού. Από μικρό παιδί μυήθηκε στους ήχους της βυζαντινής ψαλτικής και των δημοτικών τραγουδιών της Θράκης, μεταφέροντας σε ολόκληρο τον ελληνισμό τη μουσική του πατρώου τόπου. Από τη μικρή Καρωτή Διδυμοτείχου, η φωνή του έφτασε να γίνει η φωνή μιας Ελλάδας ολόκληρης. Μέσα από τη βυζαντινή του παιδεία και το ταπεινό του ήθος, μετέφερε τη μουσική των προγόνων στο σήμερα, μεταμορφώνοντάς την σε έργο ζωής.
1️⃣ Παιδικά χρόνια και ρίζες στη Θράκη
(Παρουσιάζονται οι ρίζες του στη Θράκη και η οικογένειά του. Η ατμόσφαιρα του χωριού και τη φυσική σχέση του με τη μουσική, που διαμορφώθηκε μέσα στην οικογένεια και στα πανηγύρια.)
Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στην Καρωτή Διδυμοτείχου στις 23 Δεκεμβρίου 1928. Γιος του Ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που μαθαίνει τα πρώτα του τραγούδια και μυείται στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, κι έπειτα απ’ τους ντόπιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του.
2️⃣ Μουσική εκπαίδευση και πρώτα βήματα
(Η μαθητεία του στη βυζαντινή μουσική, η εκπαίδευσή του κοντά στον πατέρα και τον πρωτοψάλτη, οι πρώτες σπουδές και η επαγγελματική του ζωή στην Αθήνα. Εδώ φαίνεται ο συνδυασμός πνευματικής καλλιέργειας και εργατικότητας, που χαρακτηρίζει την πορεία του.)
Μαθητής ακόμα, διδάσκεται βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και αργότερα από τον πρωτοψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Όταν τελείωσε το οκτωτάξιο γυμνάσιο στο Διδυμότειχο, διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος στα Πετρωτά του Έβρου.
Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Το Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου, προσλαμβάνεται στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάζεται ως λογιστής, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του στα λογιστικά, στη σχολή «Πυρσός». Σ’ αυτή τη θέση θα παραμείνει ως τη συνταξιοδότησή του, το 1988.
3️⃣ Οι Θρακικοί Αντίλαλοι - Το ξεκίνημα της μεγάλης πορείαςΤο 1953 ο μεγάλος λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου θα τον αναζητήσει και θα του προτείνει να συμμετέχει στην εκπομπή του «Θρακικοί Αντίλαλοι», στο κρατικό ραδιόφωνο, προκειμένου να παρουσιάσει στον κόσμο ένα ρεπερτόριο της Θράκης άγνωστο μέχρι τότε. Παρότι στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης θα διστάσει, λέγοντάς του «Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά…ντρέπομαι να τα πω», τα παραινετικά λόγια και οι συμβουλές του σπουδαίου λαογράφου θα τον επηρεάσουν και θα τον προτρέψουν να αφιερώσει τελικά όλο το υπόλοιπο της ζωής του στην προσπάθεια προβολής και διάδοσης της παραδοσιακής μουσικής.
(Καθοριστική στιγμή στη ζωή του∙ η πρώτη του δημόσια παρουσία μέσα από το ραδιόφωνο. Περιγράφεται η ανασφάλεια και η μεταμόρφωση του Αηδονίδη σε θεματοφύλακα της θρακιώτικης μουσικής κληρονομιάς.)
4️⃣ Ανάδειξη και διεθνής παρουσία
(Η εξάπλωση του έργου του μέσα από τις εκπομπές, τις συναυλίες και τη δισκογραφία. Πώς το θρακιώτικο τραγούδι ταξιδεύει πέρα από τα σύνορα∙ από την Ελλάδα έως Αμερική, Αυστραλία, Ευρώπη και Σοβιετική Ένωση.)
Οι «Θρακικοί Αντίλαλοι» που, πριν τον Χρόνη Αηδονίδη φιλοξενούσαν μόλις 30-40 τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, τώρα πια, με τη φωνή του, γνωρίζουν στον κόσμο για πρώτη φορά τα τραγούδια της Δυτικής και της Βόρειας Θράκης αλλά και πολλά ακόμα της Ανατολικής, που ποτέ έως τότε δεν είχαν ακουστεί πέραν από τα σύνορα της Θράκης.
Αργότερα συμμετέχει στη χορωδία του Σίμωνα Καρρά, ενώ από το 1957, αναλαμβάνει τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της Θράκης. Παράλληλα εξακολουθεί να λαμβάνει μέρος σε πολλές συναυλίες ανά την Ελλάδα και να δισκογραφεί.
Το θρακιώτικο τραγούδι με την αριστοτεχνική και μελίρρυτη φωνή του, αγαπήθηκε από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Αλλά έχει ταξιδέψει μαζί του στην Αμερική, στην Αυστραλία, σε πολλά κρατίδια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και στην Ευρώπη.
Αυτή η φωνή, που ξεκίνησε από τα χώματα της Θράκης,
δεν έμεινε απλώς στα τραγούδια∙ έγινε ραψωδία της ψυχής
ενός λαού. Έτσι γεννήθηκε ο «Ραψωδός της Ρωμιοσύνης».
5️⃣ Οι μεγάλες στιγμές: Από το Σούνιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες
(Περιγράφονται οι κορυφαίες δημόσιες στιγμές του: Το 2000, συμμετοχή στο παγκόσμιο τηλεοπτικό καλωσόρισμα της Χιλιετίας στο Σούνιο. Το 2004, παρουσία στην Τελετή Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.)
Ο Χρόνης Αηδονίδης στο Σούνιο, μπροστά από τον Ναό
του Ποσειδώνα,
τραγουδά για την Ελλάδα και τον ήλιο της Ρωμιοσύνης,
σε ένα συμβολικό κάλεσμα ψυχής και φωτός.
Γι’ αυτό άλλωστε επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την πατρίδα μας στις δύο μεγαλύτερες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων: στο διακρατικό παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, το 2000, όπου η Ελλάδα καλωσόρισε τη νέα χιλιετία με τη φωνή του, στο Σούνιο και το 2004, όταν πραγματοποίησε την έναρξη της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας, με το συγκινητικό καθιστικό τραγούδι: «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε», απλώνοντας την ιερή μουσική της Θράκης σε κάθε γωνιά του κόσμου.
6️⃣ Το έργο του - Διέσωσε, Διαμόρφωσε, Δημιούργησε, ΔίδαξεΟ πυρήνας του έργου του αποτυπώνεται σε τέσσερις λέξεις:
(Αναδεικνύεται η προσπάθειά του να διαφυλάξει τη μουσική της Θράκης)
Διέσωσε – Διαμόρφωσε – Δημιούργησε – Δίδαξε
Διέσωσε τη μουσική παράδοση της Θράκης όπως τη βίωσε, αλλά και όπως τη διδάχθηκε από την καλλίφωνη μητέρα του Χρυσάνθη. Όλος αυτός ο μουσικός πλούτος της Θράκης καταγράφηκε από τον κορυφαίο λαογράφο Παντελή Καβακόπουλο, ο οποίος σε ένα από τα βιβλία του «Τραγούδια της βορειοδυτικής Θράκης» αναφέρει πως κατά τα έτη 1951-1952 κατέγραψε περισσότερα από εκατό τραγούδια της βόρειας, ανατολικής και δυτικής Θράκης από το Χρόνη Αηδονίδη και τη μητέρα του.
7️⃣ Δισκογραφία και συνεργασίες
(Αναλυτική αναφορά στη δισκογραφία του [πάνω από 500 τραγούδια], τις ηχογραφήσεις, τις επανεκτελέσεις, τις συνεργασίες με σπουδαίους μουσικούς, σκηνοθέτες και παραγωγούς.)
Σήμερα ο Χρόνης Αηδονίδης έχει μια πλούσια δισκογραφία (πλέον των 500 τραγουδιών), με τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης. Τα περισσότερα μάλιστα από αυτά τα τραγούδια τα κατέγραψε δισκογραφικά δύο φορές, καθώς, όπως έλεγε ο ίδιος, τα τραγούδια αυτά καταγράφηκαν για πρώτη φορά δισκογραφικά στην Αθήνα, κυρίως τις δεκαετίες 60-70, κάτω από κακές συνθήκες με πίεση χρόνου εκτελέσεων, με ελάχιστες οικονομικές δυνατότητες παραγωγής και κυρίως με τη συνεργασία άριστων μεν επαγγελματιών μουσικών οι οποίοι όμως ήταν από άλλες περιοχές της Ελλάδας και ως εκ τούτου δεν εκφράζουν και δεν αντιπροσωπεύουν το χρώμα, το ύφος και την πολυμορφία που παρουσιάζεται στη Θράκη, ούτε μπορούν να συγκριθούν με το πρωτογενές υλικό των ντόπιων μουσικών.
Έχει λάβει μέρος σε εκατοντάδες εκδηλώσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο Εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, σε όλα τα κράτη της τέως Σοβιετικής Ένωσης, Ευρώπη).
8️⃣ Η πνευματική του διάσταση - Από τη μουσική στη λατρεία
(Αναδεικνύεται η σύνδεση της μουσικής του με τη βυζαντινή και εκκλησιαστική παράδοση. Η συνεργασία του με τη Νεκταρία Καραντζή και η πνευματική του ευαισθησία, που γεφυρώνει την προσευχή με τη μελωδία.)
Το Πάσχα του 2005, συμμετείχε στην καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με τίτλο «Επικράνθη», ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους της περιόδου, μαζί με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή.
Έλαβε μέρος σε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συνεργάστηκε με πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες και δίδαξε σε ωδεία και ιδρύματα.
Ήταν ιδρυτικό μέλος του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής.
9️⃣ Διακρίσεις και αναγνώρισηΓια την προσφορά του στην παραδοσιακή και βυζαντινή μουσική έχει τιμηθεί από πολλούς φορείς, δήμους και πολιτιστικούς συλλόγους της Ελλάδας και του εξωτερικού, αλλά και από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, που στις 29 Νοεμβρίου 2010 του απένειμε την ύψιστη τιμή του οφφικίου του Άρχοντος Υμνωδού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, σε μία λαμπρή τελετή στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι.
(Καταγραφή των σημαντικών βραβείων και τιμών του∙ αποκορύφωμα η απονομή του οφφικίου Άρχοντος Υμνωδού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.)
Ο Χρόνης Αηδονίδης στην τελετή στο Ναό του Αγίου Γεωργίου
στο Φανάρι, στην Κωνσταντινούπολη τον Νοέμβριο του 2010.
🔟 Εργογραφία – Σημαντικοί σταθμοί (Περίοδος ακμής 1953-2023)
Καταγραφή της καλλιτεχνικής του πορείας και της δημιουργικής του συνέπειας μέσα από δεκαετίες συνεργασιών, δίσκων, μαθητών και παραστάσεων.
Έχει μια πλούσια δισκογραφία, με πολλά από τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης, βόρειας, ανατολικής και δυτικής.
1990: Συνεργάζεται με τον Γιώργο Νταλάρα, στο δίσκο Τ' αηδόνια της Ανατολής. Οι παραδοσιακοί ήχοι ακούγονται σε ευρύτερο κοινό.
1993: Ο διπλός δίσκος Τραγούδια και σκοποί της Θράκης, έκδοση των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη.
1998: Θράκη, Ανατολική Ρωμυλία, Μαύρη Θάλασσα, έκδοση της σειράς "Έλληνες Ακρίτες" από την FM Records συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια ως επί το πλείστον ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη.
2000: Η Θράκη των Ελλήνων, έκδοση από το Αρχείο Ελληνικής Μουσικής συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη.
Το 2001 συνεργάστηκε με τον Νίκο Κυπουργό, στο δίσκο Τα μυστικά του Κήπου, ερμηνεύοντας ένα νανούρισμα (το «Βλέφαρό μου»), σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, με ήχο παραδοσιακό αλλά και τη φρεσκάδα της πνοής της εποχής μας.
Το 2002 συνεργάζεται με τον Μπάμπη Τσέρτο, στο δίσκο Ανάγλυφα μιας τέχνης ταπεινής, ερμηνεύοντας μαζί του ένα παραδοσιακό τραγούδι της Μικράς Ασίας (το «Σύρε να πεις της μάνας σου»).
Το 2003, άλλη μια ιδιαίτερη συνεργασία, θα προστεθεί στο ενεργητικό του, με το δίσκο Στης καρδιάς μου τ’ ανοιχτά, στην οποία θα συναντήσει τις μελωδίες του Παντελή Θαλασσινού σε δύο τραγούδια των Ηλία Κατσούλη («Αχ κορμί ζωγραφιστό μου») και Χρυσόστομου Γελαγώτη («Κατερίνα Καρδερίνα»).
Το 2004, με το διπλό cd Όταν οι δρόμοι συναντιούνται, ηχογραφεί για πρώτη φορά, μαζί με τη μαθήτριά του Νεκταρία Καραντζή, βυζαντινούς ύμνους. Παρότι ξεκίνησε το δρόμο της μουσικής από ψάλτης, ήταν η πρώτη φορά, με το cd αυτό, που παρέδωσε στη δισκογραφία δείγμα των εξαιρετικών ικανοτήτων και στο χώρο της Βυζαντινής Μουσικής.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004, ο Χρόνης Αηδονίδης καλωσόρισε τους ξένους φίλους μας, στην τελετή λήξη, τραγουδώντας το καθιστικό: «Φίλοι μ' καλωσορίσατε».
Το Πάσχα του 2005, συμμετείχε στην καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με τίτλο «Επικράνθη», ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους της περιόδου, μαζί με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή καθώς και τον καθηγητή βυζαντινής μουσικής, θεολόγο και φιλόλογο Δημήτρη Βερύκιο. Στην εκπομπή συμμετείχαν, διαβάζοντας αναγνώσματα των ημερών, οι ηθοποιοί Γρηγόρης Βαλτινός και Κοραλία Καράντη.
Η διαδρομή του κατέδειξε 75 χρόνια συνεχούς προσφοράς στη διδασκαλία, διάσωση, διάδοση και καταγραφή της μουσικής παράδοσης της Θράκης. Κατέγραψε σε δίσκους περίπου 450 θρακιώτικα τραγούδια.
🟣 Ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Χρόνη Αηδονίδη: «Απόψε, ο Αηδονίδης μάς δίδαξε ελληνική μουσική»
Μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές στη ζωή του Χρόνη Αηδονίδη ήταν η συνάντησή του με τον Μάνο Χατζιδάκι στα Ανώγεια της Κρήτης, στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Εκεί, δύο διαφορετικοί δρόμοι της ελληνικής μουσικής ενώθηκαν για λίγο∙ η λόγια ευαισθησία του Χατζιδάκι και η αυθεντική λαϊκή ρίζα του Αηδονίδη.
Πολύτιμο τεκμήριο συνάντησης δύο μεγάλων μορφών: του Μάνου Χατζιδάκι και του Χρόνη Αηδονίδη. Η αφήγηση αυτή αποτυπώνει την ουσία της σχέσης δύο κορυφαίων δημιουργών, που ενώ προέρχονταν από διαφορετικούς μουσικούς κόσμους, αναγνώριζαν ο ένας στον άλλον την ίδια ρίζα της ελληνικότητας.
Ο Μάνος Χατζιδάκις, με την ευαισθησία και το πνευματικό του βάθος, διέκρινε στον Χρόνη Αηδονίδη την καθαρότητα και την αυθεντία της λαϊκής ψυχής, εκείνης που δεν χρειάζεται παρτιτούρες, γιατί παίζει απευθείας από τη μνήμη και την καρδιά.
Το σχόλιό του, «Απόψε, ο Αηδονίδης μάς δίδαξε ελληνική μουσική», αποτελεί ύψιστη μορφή τιμής, καθώς ο Χατζιδάκις δεν αναφερόταν μόνο στη φωνή, αλλά στο ήθος, τη γνησιότητα και τη μουσική αλήθεια που ο Αηδονίδης ενσάρκωνε.
Δύο κορυφαίες μορφές της ελληνικής μουσικής παράδοσης, ο Μάνος Χατζιδάκις
και ο Χρόνης Αηδονίδης, ενώνουν το βλέμμα και το φως τους
σε μια πνευματική συνάντηση ήχου και Ρωμιοσύνης.
Ο Χρόνης Αηδονίδης αφηγείται: «Στις αρχές της δεκαετίας του '80, ο Μάνος Χατζιδάκις διοργάνωνε στα Ανώγεια της Κρήτης μουσικό φεστιβάλ και με κάλεσε. Πριν από τη συναυλία, θυμάμαι, κάναμε πρόβα με τους μουσικούς –σπουδαίοι όλοι τους, ο Κόρος στο βιολί, ο Τάσος Χαλκιάς στο κλαρίνο, ο μπάρμπα Στεφανίδης στο κανονάκι. Έπαιζαν δίχως παρτιτούρες, φυσικά, από μνήμης!
Ο Μάνος μάς άκουσε και έμεινε άναυδος: «Ρε, παιδιά, αυτά έπρεπε να λέγονται λαϊκές όπερες», μας είπε! Αργότερα, όταν τρώγαμε όλοι μαζί, μου ζήτησε να πω ένα τραγούδι a cappella. Εντυπωσιάστηκε: «Εσύ θα έκανες καριέρα και στο έντεχνο», μου λέει. «Μαέστρο, εγώ είμαι ταγμένος στο παραδοσιακό τραγούδι», του απάντησα, και το σεβάστηκε. Μετά το τέλος της συναυλίας, ο Χατζιδάκις πήρε το μικρόφωνο για να ανακοινώσει σε όλους: «Απόψε, ο Αηδονίδης μάς δίδαξε ελληνική μουσική».
🟣 Εκοιμήθη ο Άρχων Υμνωδός της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας (Μ.τ.Χ.Ε.) (το χρονικό και ο τόπος της εξοδίου ακολουθίας, με σεμνότητα και σεβασμό.)
Αναπαύεται ο Άρχων Υμνωδός της Ρωμιοσύνης
Στις 23 Οκτωβρίου του 2023, η Ελλάδα αποχαιρέτησε έναν από τους πρωτομάστορες της ελληνικής μουσικολαογραφικής παράδοσης. Σε ηλικία 95 ετών άφησε την τελευταία του πνοή ο Άρχων Υμνωδός της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Χρόνης Αηδονίδης... πέρασε από τον ήχο της γης στον ήχο του ουρανού. Η νεκρώσιμος ακολουθία τελέστηκε Τετάρτη 25 Οκτωβρίου, ώρα 11.00 π.μ., στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Βριλησσίων Αττικής.
Ο «ερασιτέχνης» της αυθεντικότητας
Εδώ αποτυπώνεται ο πυρήνας του ήθους του: ότι υπήρξε «ερασιτέχνης» με την αρχική, φωτεινή σημασία, άνθρωπος που υπηρετεί την τέχνη από έρωτα, όχι για κέρδος.
Ένας «ερασιτέχνης» μουσικός, με την πρωταρχική έννοια της λέξης, μακριά δηλαδή από την εμπορευματοποίηση και τον επαγγελματισμό που σκοτώνει τη μουσική. Αφιερώθηκε αποκλειστικά στα τραγούδια της παράδοσής μας και ανέδειξε με τη βελούδινη ζεστή φωνή του κυρίως το θρακιώτικο τραγούδι, στο οποίο έμεινε και μένει πιστός. Δεν αλλοίωσε την παράδοση στο βωμό του χρήματος.
Η επίσημη ανακοίνωση του Αρχείου Μουσικολαογραφικής ΠαράδοσηςΑναλυτικά η ανακοίνωση:
Εδώ έχουμε επίσημη ανακοίνωση του ΑΜΠΧΑ - τεκμήριο ιστορικής αξίας. Αποδίδει το ύφος της σεβαστικής αποχαιρετιστήριας δήλωσης, με όρους μαθητείας, παρακαταθήκης και συνέχειας. Αναδεικνύει τον συμβολισμό της τετραπλής διακονίας του Αηδονίδη: διδασκαλία, διάσωση, διάδοση και καταγραφή.
Την είδηση του θανάτου του μεγάλου Εβρίτη έκανε γνωστή ο Απόστολος Ευφραιμίδης, Πρόεδρος του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης (ΑΜΠΧΑ).
«Με μεγάλη οδύνη ανακοινώνουμε πως ο αγαπημένος μας Δάσκαλος Χρόνης Αηδονίδης δεν είναι πια μαζί μας.
Σε ηλικία 95 ετών και μετά από 75 χρόνια συνεχούς διακονίας και προσφοράς στη διδασκαλία, διάσωση, διάδοση και καταγραφή της μουσικής παράδοσης της Θράκης, οδεύει για τον Παράδεισο, αφήνοντας πίσω του πολύτιμες μουσικές καταγραφές και τέσσερις γενιές μαθητών και συνεργατών που θα διαιωνίσουν το όνομα, το όραμα και τη διδασκαλία του ες αεί. Αιωνία η μνήμη του και η ευγνωμοσύνη όλων μας για την προσφορά του. Για το Αρχείο Μουσικολαογραφικής Παράδοσης ''Χρόνης Αηδονίδης''»
Ο πρόεδρος
Απόστολος Ευφραιμίδης»
Δεν «έφυγε»∙ απλώς άλλαξε τον τόπο της ψαλμωδίας του.
Γιατί κάθε φορά που ένα παιδί ψάλλει ή τραγουδά θρακιώτικο
σκοπό, ο Χρόνης Αηδονίδης ξαναζεί μέσα από τη φωνή του.
🟣 Η Νεκταρία Καραντζή αποχαιρετά τον Δάσκαλό της - «Ρόδινος ο δρόμος σου και αιώνια η χαρά σου»
Η Νεκταρία Καραντζή, δικηγόρος και ιεροψάλτρια, υπήρξε μία από τις πιο αγαπημένες μαθήτριες του Χρόνη Αηδονίδη. Το συγκινητικό αυτό κείμενο είναι μια προσωπική προσευχή ένας ύμνος μαθητείας και ευγνωμοσύνης, όπου η μαθήτρια μιλά με την ίδια καθαρότητα και ευγένεια που δίδαξε ο Δάσκαλος.
Το ύφος του λόγου της απαλό, ευλαβικό, με θεολογική μουσικότητα, αποτυπώνει το ήθος της ψαλτικής παράδοσης που τους ένωσε. Κάθε φράση λειτουργεί ως «αντίφωνο» στη φωνή του Αηδονίδη∙ ένα «Ευχαριστώ» που γίνεται ψαλμός.
Η σπουδαία ιεροψάλτρια και δικηγόρος Νεκταρία Καραντζή, μαθήτρια και συνοδοιπόρος του Χρόνη Αηδονίδη στη βυζαντινή μουσική, έγραψε λίγες ώρες μετά την κοίμησή του έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό. Ένα κείμενο γεμάτο σεβασμό, ευγνωμοσύνη και φως, όπως και ο ίδιος ο Δάσκαλός της.
Σε αυτόν τον αποχαιρετισμό, δεν υπάρχει θρήνος∙
υπάρχει αναγνώριση, γιατί ο Αηδονίδης δεν «έφυγε»∙
απλώς άλλαξε τόπο ψαλμωδίας. Κι η Νεκταρία, με τη φωνή της,
συνεχίζει τον ήχο εκείνου που της έμαθε να τραγουδά ταπεινά.
Η ιεροψάλτρια και μαθήτρια του, Νεκταρία Καραντζή, δίπλα στον
Δάσκαλό της, Χρόνη Αηδονίδη, σε μουσική συνάντηση γεμάτη ευλάβεια και φως.
«Ήσυχη και γλυκιά σαν τη φωνή σου να είναι η αιώνια ζωή σου που εγκαινιάζεται από σήμερα, καλέ μου Δάσκαλε. Χωρίς φόβο, χωρίς αγωνία. Όση ησυχία, γαλήνη και ευγένεια μοίρασες με το τραγουδισμά σου, τόση να λάβεις στο νέο σου αιώνιο ταξίδι.
Να μείνεις ήσυχος ότι έζησες μια σοφή ζωή και ενάρετη. Ότι η ανάμνησή σου θα φέρνει χαμόγελα. Λύπη καμία να μην έχεις.
Πέταξε μακριά, όπως τα χελιδόνια που χιλιοτραγούδησες. Πάρε μαζί σου την αγάπη μας, τον σεβασμό και τις όμορφες ιστορίες σου να διηγηθείς στον παπα-Χρήστο και τη μητέρα σου Χρυσάνθη που σε περιμένουν.
Φτιάξτε καινούριο πανηγύρι αληθινής χαράς στο όμορφο αντάμωμά σας και τραγουδήστε ξανά, από την αρχή.
Για την απλή και ευγενική ψυχή σου, ρόδινος ο δρόμος σου και αιώνια η χαρά σου.»
🟣 Ο Γιώργος Νταλάρας για τον Χρόνη Αηδονίδη – «Ένας Αρχάγγελος στη γη!»Ο σπουδαίος ερμηνευτής Γιώργος Νταλάρας, που συνεργάστηκε στενά με τον Χρόνη Αηδονίδη σε συναυλίες και ηχογραφήσεις, έγραψε έναν βαθιά προσωπικό αποχαιρετισμό.
Λόγια γεμάτα ευγνωμοσύνη, μουσική μνήμη και σεβασμό για έναν δάσκαλο που υπήρξε φωτεινός οδηγός ζωής.
Το συγκινητικό μήνυμα του Γιώργου Νταλάρα, γραμμένο λίγες ώρες μετά την κοίμηση του Χρόνη Αηδονίδη, αποτυπώνει μια βαθιά ανθρώπινη και καλλιτεχνική σχέση.
Ο Νταλάρας αναγνωρίζει στον Αηδονίδη όχι απλώς έναν μεγάλο μουσικό, αλλά «Αρχάγγελο στη γη»... έναν άνθρωπο που μετέφερε φως και ήχο μαζί, ενσαρκώνοντας τον πνευματικό ρόλο του καλλιτέχνη. Μιλά για τη συνεργασία τους στα «Αηδόνια της Ανατολής», για τις κοινές τους εμφανίσεις, αλλά και για την οικογενειακή οικειότητα που τους ένωνε∙ για τον Αηδονίδη που «νανούρισε με τη φωνή του παιδί κι εγγόνια», φράση που συμπυκνώνει την καθαρότητα και τη συνέχεια της παράδοσης.
Κάθε του λέξη μοιάζει με προσευχή ενός μαθητή προς τον δάσκαλο. Και πράγματι, μόνο οι αληθινοί μαθητές γνωρίζουν ότι οι δάσκαλοι δεν «φεύγουν»∙ συνεχίζουν να ψάλλουν μέσα στις φωνές που άγγιξαν.
Η φωνή του Χρόνη Αηδονίδη δεν ανήκει πια στον χρόνο∙ ανήκει στη μνήμη του φωτός. Γιατί κάθε φορά που ένα παιδί τραγουδά δημοτικό τραγούδι, εκείνος ξαναγεννιέται... ως ψίθυρος της Ρωμιοσύνης.
Ο Χρόνης Αηδονίδης με τον Γιώργο Νταλάρα, σε συνεργασία που ένωσε
την έντεχνη και τη δημοτική μουσική, γεφυρώνοντας γενιές
και είδη μέσα από κοινό σεβασμό στην ελληνική ψυχή.
Γιώργος Νταλάρας
«Ένας Αρχάγγελος στη γη! Ο Χρόνης Αηδονίδης ήταν ο μελωδός των ανείπωτων μύθων και θρύλων της ιστορικής μας παράδοσης. Ένας εξάγγελος των πανάρχαιων μουσικών μας καταβολών. Αποθησαύρισε στον μακρύ του δρόμο επί γης μουσικές, ιδιώματα, τραγούδια, πολύτιμα δώρα και κειμήλια, και τα χάρισε γενναιόδωρα στους μαθητές του και σε όλο τον κόσμο.
Είχαμε μια βαθιά και μακροχρόνια σχέση και είμαι τυχερός για τις ατέλειωτες ώρες στο στούντιο στα «Αηδόνια της Ανατολής», στις συναυλίες στην Αθήνα αλλά και στο τριεθνές στην πατρίδα του τον Έβρο.
Τον Χρόνη τον αγαπούσαμε οικογενειακά.
Νανούρισε με τη φωνή του παιδί κι εγγόνια.
Αγαπημένε μου δάσκαλε, θα είσαι πάντα
φωτεινό υπόδειγμα στη ζωή μου.»
ΝΤΑΛΑΡΑΣ ΓΙΑ ΧΡ. ΑΗΔΟΝΙΔΗ: ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΟΥΝ ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΙΣΤΕΨΑ ΟΤΑΝ ΜΠΗΚΑΜΕ ΣΤΟ ΣΤΟΥΝΤΙΟ
Στην εποχή των τεχνητών θορύβων και των γεωπολιτικών αντιφάσεων, η παρουσία του υπήρξε αντίσταση ύπαρξης: απέναντι στην ομοιομορφία, πρόβαλε τον ήχο της ψυχής∙ απέναντι στη λήθη, την παράδοση ως μνήμη του φωτός.
Ο Αηδονίδης δεν τραγουδούσε μόνο για την Ελλάδα∙
τραγουδούσε για τον κόσμο ως λειτουργία...
όπου κάθε φωνή, κάθε λαός, κάθε πόνος
μπορεί να γίνει μελωδία,
αν περάσει μέσα από την ταπείνωση και την αγάπη.
Κι ίσως εκεί να βρίσκεται το βαθύτερο μήνυμα της Ρωμιοσύνης:
ότι η μουσική είναι γεωγραφία της ψυχής,
και ο ψάλτης, όποιος κι αν είναι,
γίνεται για λίγο φορέας του αρμονικού νόμου του σύμπαντος.
Ο Χρόνης Αηδονίδης υπήρξε αυτό το σημείο ισορροπίας∙
ένας άνθρωπος που ένωσε τον ουρανό με τη γη,
τη Θράκη με τον κόσμο, το ανθρώπινο με το αιώνιο.
✍️ Σοφία Ντρέκου (Sophia Drekou)
🌌 Η Κοσμολογία του Ήχου και η Ρωμιοσύνη του ΑνθρώπουΟ Χρόνης Αηδονίδης δεν υπήρξε απλώς ερμηνευτής∙ υπήρξε κοσμικός ψάλτης, ένας άνθρωπος που άκουγε τη μουσική του κόσμου όπως οι παλιοί αστρονόμοι αφουγκράζονταν τη σιωπή των άστρων. Μέσα από το τραγούδι του, η Θράκη ξαναβρήκε τη φωνή της∙ ένα σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, όπου ο ήχος δεν γνωρίζει σύνορα, αλλά πλέκει τους λαούς με την ίδια αρμονία που συνέχει το σύμπαν.
Στην εποχή των τεχνητών θορύβων και των γεωπολιτικών αντιφάσεων, η παρουσία του υπήρξε αντίσταση ύπαρξης: απέναντι στην ομοιομορφία, πρόβαλε τον ήχο της ψυχής∙ απέναντι στη λήθη, την παράδοση ως μνήμη του φωτός.
Ο Αηδονίδης δεν τραγουδούσε μόνο για την Ελλάδα∙
τραγουδούσε για τον κόσμο ως λειτουργία...
όπου κάθε φωνή, κάθε λαός, κάθε πόνος
μπορεί να γίνει μελωδία,
αν περάσει μέσα από την ταπείνωση και την αγάπη.
Κι ίσως εκεί να βρίσκεται το βαθύτερο μήνυμα της Ρωμιοσύνης:
ότι η μουσική είναι γεωγραφία της ψυχής,
και ο ψάλτης, όποιος κι αν είναι,
γίνεται για λίγο φορέας του αρμονικού νόμου του σύμπαντος.
Ο Χρόνης Αηδονίδης υπήρξε αυτό το σημείο ισορροπίας∙
ένας άνθρωπος που ένωσε τον ουρανό με τη γη,
τη Θράκη με τον κόσμο, το ανθρώπινο με το αιώνιο.
✍️ Σοφία Ντρέκου (Sophia Drekou)
Περισσότερα: Χρόνης Αηδονίδης
Βιβλιογραφία
• «Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - ΜΛΦ Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά».
• Βιογραφία του Χρόνη Αηδονίδη από το Music Heaven Γράφει το μέλος gate (Nektaria Karantzi) musicheaven.gr
• Χρόνης Αηδονίδης: Η παραδοσιακή μουσική είχε στόχο να μην ξεχνάμε τα σημαντικά. Sophia.Ntrekou.gr
• Καλογερόπουλος, Τάκης (1998). «Χρόνης Αηδονίδης». Το λεξικό της ελληνικής μουσικής (Γιαλλελής).
• «Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - ΜΛΦ Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά». www.simonkaras.gr
• Official Facebook του κορυφαίου ερμηνευτή και δασκάλου της δημοτικής μας παράδοσης Χρόνη Αηδονίδη. Chronis Aidonidis / Χρόνης Αηδονίδης
• Χρόνης Αηδονίδης – Νεκταρία Καραντζή Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Παυλικιάνη για το Tralala.
Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
▶️ Video αφιέρωμα στον μουσικοδιδάσκαλο Χρόνη ΑηδονίδηΜέσα από αρχειακά βίντεο και εκπομπές της ΕΡΤ και σημαντικές τηλεοπτικές εκπομπές αφιερωμένες στον μεγάλο δάσκαλο της Θράκης, που φωτίζουν τη ζωή, την πορεία και την πνευματική του παρουσία μέσα από εικόνα, ήχο και μαρτυρίες. Ανακαλούμε τη φωνή, το χαμόγελο και τη διδασκαλία του Χρόνη Αηδονίδη. Από το «Μονόγραμμα» έως το «Αλάτι της Γης» και τα μεγάλα αφιερώματα, ο δάσκαλος της Θράκης μάς μιλά ακόμη μέσα από τις ίδιες του τις νότες.
Πρόκειται για ιστορικές εκπομπές όπου ο ίδιος μιλάει για το έργο του, ψάλλει, τραγουδά και μεταδίδει τη σοφία του σε νέες γενιές μουσικών και μαθητών.
Ο ήχος της φωνής του παραμένει ζωντανός μέσα σε κάθε πλάνο∙
και τα βίντεο αυτά δεν είναι απλώς ντοκουμέντα, αλλά...
μικρές λειτουργίες μνήμης και ευγνωμοσύνης προς έναν άνθρωπο
που τραγούδησε με την ψυχή του το φως της Ρωμιοσύνης.
▶️ Ανακοίνωση θανάτου
«Έφυγε» στα 95 του ο Χρόνης Αηδονίδης | 23/10/23 | ΕΡΤ
▶️ Το τελευταίο αντίο στον Χρόνη Αηδονίδη
Αποχαιρετισμός του λαού της Θράκης στον μεγάλο δάσκαλο.
▶️ Το τελευταίο αντίο στον Χρόνη Αηδονίδη
Αποχαιρετισμός του λαού της Θράκης στον μεγάλο δάσκαλο.
▶️ Ο δάσκαλος στην τελευταία του κατοικία
Καρέ από την Ταφή και τα τελευταία λεπτά αποχαιρετισμού.
Η ΕΡΤ1 τιμά τον 84χρονο δάσκαλο με εκτενή συνέντευξη στον Λάμπρο Λιάβα και θρακιώτικους χορούς, τραγούδια και όργανα. Συμμετέχουν Νεκταρία Καραντζή και Βαγγέλης Δημούδης.
Έρευνα-παρουσίαση: Λάμπρος Λιάβας - Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαράκης
Η εκπομπή της ΕΡΤ1 «Το αλάτι της Γης», που θα μεταδοθεί την Κυριακή 21 Αυγούστου 2016 στη 1 το μεσημέρι, είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο τραγουδιστή της Θράκης, το Χρόνη Αηδονίδη. Γιορτάζοντας μία πορεία 60 χρόνων στην καταγραφή, διάσωση και διάδοση της θρακιώτικης μουσικής κληρονομιάς, ο 84χρονος ερμηνευτής μιλάει στο Λάμπρο Λιάβα για τη ζωή και τη βιωματική σχέση του με το τραγούδι, για τα μουσικά ιδιώματα, τα όργανα και τους χορούς της Θράκης, για τους μαθητές του και τη νεότερη γενιά που καλείται να συνεχίσει την παράδοση.
Μας προσκαλεί σ’ ένα δυναμικό θρακιώτικο γλέντι, σχολιάζοντας τις διαφορές ανάμεσα στις επιμέρους περιοχές: Ανατολική, Δυτική και Βόρεια Θράκη.
Στην παρέα συμμετέχουν οι μαθητές του, Νεκταρία Καραντζή και Βαγγέλης Δημούδης, ενώ ο Νίκος Αλβανόπουλος με το κλαρίνο και ο Κυριάκος Πετράς με το βιολί έρχονται από την Αλεξανδρούπολη και την Κομοτηνή, μεταφέροντας το «χρώμα» και την τεχνική παιξίματος της θρακιώτικης κομπανίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στα παλαιά λαϊκά όργανα της Θράκης: την γκάιντα, τη φλογέρα-καβάλι και τη θρακιώτικη λύρα, που απειλούνται με εξαφάνιση, γι’ αυτό και επιβάλλεται να προβληθούν και να περάσουν στους νεότερους.
Στο γλέντι κυριαρχούν οι θρακιώτικοι χοροί με τον πλούτο και την πολυμορφία τους: συρτά, καρσιλαμάδες, χασάπικα, ζωναράδικα, συγκαθιστά, μαντηλάτοι, μπαϊντούσκες, ξέσυρτοι, «ταπεινοί» χοροί του γάμου, καθώς και ιδιότυποι τοπικοί χοροί από την Ανατολική Ρωμυλία, το Σουφλί κ.ά. Συμμετέχουν η χορευτική ομάδα του Συλλόγου «Ανατολική Ρωμυλία» από το Αιγίνιο Πιερίας (πρόσφυγες από το Καβακλή της Βόρειας Θράκης) με την επιμέλεια του Γιάννη Πραντσίδη, καθώς και χορευτές από την Πανθρακική Ομοσπονδία Νότιας Ελλάδας με την επιμέλεια του Γιώργου Παντζιαρίδη.
Παράλληλα, ο Χρόνης Αηδονίδης ερμηνεύει με το δικό του μοναδικό τρόπο τα αργά καθιστικά τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, που έχουν άμεση σχέση με τη βυζαντινή μουσική παράδοση, επιβεβαιώνοντας το χαρακτηρισμό «θρακιώτικο τραγούδι βυζαντινό τροπάρι»!
▶️ Μουσικό Οδοιπορικό – Χρόνης Αηδονίδης (1995)
Ο ίδιος μιλά για τη Θράκη, τα παιδικά του χρόνια και τη σχέση του με τη βυζαντινή μουσική. Περιλαμβάνει σπάνιες ερμηνείες και φωτογραφικό υλικό.
H εκπομπή είναι αφιερωμένη στον Χρόνη Αηδονίδη. Ο γνωστός Θρακιώτης ερμηνευτής μιλά για την πλούσια παράδοση της Θράκης, αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια στο χωριό Καρωτή, αλλά και στα πρώτα του μουσικά ακούσματα, που επηρέασαν την μετέπειτα πορεία του. «Όταν, σε ηλικία 9-10 ετών, άκουσα για πρώτη φορά ούτι και βιολί νόμιζα ότι αυτή μουσική κατεβαίνει από τα ουράνια, τόσο πολύ με συνεπήρε», λέει χαρακτηριστικά.
Όπως εξηγεί, τη βυζαντινή μουσική την διδάχτηκε αρχικά από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν ιερέας, ενώ στη συνέχεια έκανε μαθήματα με τους ψάλτες Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και Δημήτριο Μανάκα. Το παραδοσιακό τραγούδι το αγάπησε εξαιτίας της μητέρας του, η οποία ήταν καλλίφωνη και είχε μεράκι γι’ αυτό. Το 1948, αφού αποφοίτησε από το Γυμνάσιο, διορίστηκε δάσκαλος σε ένα ακριτικό χωριό κοντά στα βουλγαρικά σύνορα, ενώ ένα χρόνο μετά κατέβηκε στην Αθήνα και ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά με το παραδοσιακό τραγούδι.
Ο Χρόνης Αηδονίδης τονίζει ότι στο δρόμο του βρέθηκαν άνθρωποι που τον ενθάρρυναν πολύ, όπως ο λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου και ο μουσικολόγος και ερευνητής της ελληνικής μουσικής παράδοσης και κληρονομιάς Σίμωνας Καράς.
«Είχα επίσης την τύχη η πρώτη ορχήστρα με την οποία συνεργάστηκα να είναι της Ρόζας Εσκενάζυ. Νιώθω ευχαριστημένος που ήρθαν έτσι τα πράγματα και έκανα αυτό που μου άρεσε, αυτό που ήθελα, αυτό για το οποίο ήμουν ίσως γεννημένος».
Παράλληλα ερμηνεύει θρακιώτικα τραγούδια, όπως τα: «Κυρά μου κι αρχοντοπούλα», «Θα τραγουδήσω αγαλινά», «Κάτω στη Ρόιδο στη Ροϊδοπούλα», «Με γελάσαν τα πουλιά», «Μαύρο μου χελιδόνι», «Μια καλή γειτονοπούλα» κ.ά. Κατά την διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται επίσης χοροί της περιοχής και προβάλλεται σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την προσωπική και καλλιτεχνική του διαδρομή.
Αφήγηση: Βέρα Στρατάκου. Επιστημονικός σύμβουλος-έρευνα:
Ροζάννα Λαδά. Σκηνοθεσία: Μάχη Λιδωρικιώτη. Έτος 1995 ▶️
▶️Από το Αρχείο της ΕΡΤ την εκπομπή: Μονόγραμμα
- Χρόνης Αηδονίδης (Αρχείο ΕΡΤ, 1993 / 2006)
Αυτοβιογραφική εκπομπή με αφήγηση, τραγούδι και ψαλμούς του ίδιου. Θεωρείται από τις πιο ολοκληρωμένες τηλεοπτικές μαρτυρίες της ζωής του.
Στη συγκεκριμένη εκπομπή αυτοβιογραφείται ο Χρόνης Αηδονίδης και θυμάται τα παιδικά του χρόνια και τους κυριότερους σταθμούς της ζωής και της καριέρας του.
Περιγράφει τα βιώματά του από την παιδική του ηλικία στο χωριό Καρωτή Έβρου όπου γεννήθηκε και μιλάει για το οικογενειακό του περιβάλλον που τον μύησε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, καθώς από την πλευρά του πατέρα του άκουγε βυζαντινούς ύμνους (ο πατέρας του ήταν ιερέας) και από την πλευρά της μητέρας του άκουγε παραδοσιακά τραγούδια.
Αναφέρεται στις σπουδές του, στους ανθρώπους που τον ώθησαν αλλά και στους πρώτους μουσικούς με τους οποίους συνεργάστηκε. Διδάχθηκε βυζαντινή μουσική στο Διδυμότειχο από τον ψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα στο Ελληνικό Ωδείο κοντά στον Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου ενώ φοίτησε και στη Σχολή του Σίμωνα Καρά για τον οποίο αναφέρει με ποιο τρόπο τον επηρέασε. Τη δεκαετία του ’50 στην Αθήνα δουλεύει στο Σισμανόγλειο ως λογιστής.
Ως κυριότερο σταθμό στην καριέρα του περιγράφει το 1953, τότε που τον αναζήτησε ο λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου και που στάθηκε η αιτία να ασχοληθεί συστηματικά με το παραδοσιακό τραγούδι. Από τότε θα αναλάβει ρόλο πρωτοπόρου για την προβολή και διάδοση της θρακιώτικης μουσικής παράδοσης, η οποία για πρώτη φορά ακούγεται έξω από τα σύνορα της Θράκης. Εξομολογείται επίσης, την επιλογή του να μην τραγουδήσει σε κέντρα διασκέδασης και να γίνει επαγγελματίας τραγουδιστής.
Αφηγείται το πώς ξεκίνησε δισκογραφικά το 1956 οπότε κυκλοφόρησε ο πρώτος του δίσκος. Μέχρι την εμφάνισή του τη δεκαετία του ’50 δεν υπήρχε θρακιώτικη δισκογραφία. Μιλάει τέλος για τη Θράκη και τη σημασία της διάσωσης της παραδοσιακής μας μουσικής. Ο ίδιος στη διάρκεια της πορείας του έχει στο ενεργητικό του μια πλούσια και αξιόλογη συλλογή με μουσικολαογραφικό υλικό από τις περιοχές της Ανατολικής Ρωμυλίας, της Δυτικής και Ανατολικής Θράκης, καθώς και της Μικράς Ασίας.
Στη διάρκεια της εκπομπής ψέλνει και τραγουδάει και μιλάει για τον τρόπο που ο ίδιος αντιλαμβάνεται την ερμηνεία του δημοτικού τραγουδιού. Ερμηνεύει τα τραγούδια: «Με γέλασαν τα πουλιά», «Αυτός που σέρνει το χορό», «Τ’ αηδόνια της Ανατολής».
Την εκπομπή προλογίζει ο παραγωγός Γιώργος Σγουράκης.
Ανάπλαση 2006 της αυτοβιογραφικής ταινίας που γυρίστηκε το 1993
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Λαμπρόπουλος Copyright ΕΡΤ 1993 & 2006
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης. Διεύθυνση παραγωγής: Ηρώ Σγουράκη
▶️ Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ (video) την εκπομπή: ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
▶️Αφιερώματα στο δάσκαλο της Θρακικής παράδοσης Χρόνη Αηδονίδη
Συνολική αναδρομή στη ζωή, το έργο και τη διδαχή του
μέσα από πλάνα, μαρτυρίες και ηχογραφήσεις.
Χρόνης Αηδονίδης - Συνέντευξη στον Κώστα Κωτούλα ("Αθήνα 9,84", 4/4/1990)
Συνέντευξη του Χρόνη Αηδονίδη στον Κώστα Κωτούλα, που μεταδόθηκε στις 4 Απριλίου 1990 από την εκπομπή "Πού μας πάει το τραγούδι;" στον "Αθήνα 9,84". Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε με αφορμή την κυκλοφορία του διπλού δίσκου του Χρόνη Αηδονίδη "Τ' αηδόνια της Ανατολής", με τη συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα και του Ross Daly.
Ο Χρόνης Αηδονίδης στο musicpaper.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου