Όταν ψάλλεις, να ψάλλεις και όταν τραγουδάς να τραγουδάς.
Πρόσεξε να μην μπερδεύεις το ένα με τ' άλλο. Χρ. Αηδονίδης
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
Κορυφαία μορφή της παράδοσης ο Χρόνης Αηδονίδης, αποτελεί έναν μουσικό θρύλο. Με το πολυποίκιλτο τραγούδι του ξετυλίγει την ιστορία της Θράκης. Με τη μελίρρυτη φωνή του, απαυγάζει τον πόνο, την ευλάβεια, τη φιλοπατρία, τον ηρωισμό και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων της ακριτικής γης.
Χρόνης Αηδονίδης, ραψωδός της Ρωμιοσύνης. «Αρχαίος άνθρωπος» που θα έλεγε ο Κόντογλου. Μοσχοβολούσε η καθάρια του μορφή, το βλέμμα το ταπεινό, η φωνή που παρέπεμπε στους καλλικέλαδους μελωδούς της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Τέτοιες παρουσίες δεν σιγούν, δεν χάνονται.
Η προσφορά του σπουδαίου δασκάλου της βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής, θα μείνει ανεξίτηλη. Τα μουσικά του έργα, αγέραστα. Η ευγνωμοσύνη του λαού στον Θρακιώτη μεγάλο Έλληνα θα μείνει εις τον αιώνα.
Μία από τις σπουδαίες στιγμές στην πορεία του ήταν η εμφάνισή του στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών αγώνων το 2004 στην Αθήνα που χαιρέτησε μουσικά επισκέπτες από όλο τον κόσμο ερμηνεύοντας το «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε».
Video: Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004,
ο Χρόνης Αηδονίδης καλωσόρισε τους ξένους φίλους μας, στην
τελετή λήξης, τραγουδώντας το καθιστικό: "Φίλοι μ' καλωσορίσατε".
Ακόμη, είναι γνωστό πως η Ελλάδα καλωσόρισε την νέα χιλιετία, τον νέο αιώνα, το ξημέρωμα της πρώτης ημέρας του 2000 με τον Χρόνη Αηδονίδη.
Την Πρωτοχρονιά του 2000, σε ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, κάθε χώρα αναλαμβάνει να μεταδώσει με video-clip, μέσω δορυφορικής σύνδεσης, ένα τραγούδι, για να καλωσορίσει το νέο αιώνα.
Η Ελλάδα καλωσόρισε την ανατολή του 2000 στο Σούνιο, με τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη στα τραγούδια «Να ‘μαν πουλί να πέταγα» και «Βασίλεψεν Αυγερινός».
Ήταν 23 Οκτωβρίου 2023 όταν το “αηδόνι της Θράκης” όπως ήταν γνωστός ο Χρόνης Αηδονίδης, σίγησε για τον επίγειο κόσμο. Η φωνή του πλέον ηχεί στην αιωνιότητα…
Βιογραφία
Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στην Καρωτή Διδυμοτείχου στις 23 Δεκεμβρίου 1928. Γιος του Ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που μαθαίνει τα πρώτα του τραγούδια και μυείται στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, κι έπειτα απ’ τους ντόπιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του.
Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στην Καρωτή Διδυμοτείχου στις 23 Δεκεμβρίου 1928. Γιος του Ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που μαθαίνει τα πρώτα του τραγούδια και μυείται στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, κι έπειτα απ’ τους ντόπιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του.
Μαθητής ακόμα, διδάσκεται βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και αργότερα από τον πρωτοψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Όταν τελείωσε το οκτωτάξιο γυμνάσιο στο Διδυμότειχο, διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος στα Πετρωτά του Έβρου.
Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Το Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου, προσλαμβάνεται στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάζεται ως λογιστής, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του στα λογιστικά, στη σχολή «Πυρσός». Σ’ αυτή τη θέση θα παραμείνει ως τη συνταξιοδότησή του, το 1988.
Το 1953 ο μεγάλος λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου θα τον αναζητήσει και θα του προτείνει να συμμετέχει στην εκπομπή του “Θρακικοί Αντίλαλοι”, στο κρατικό ραδιόφωνο, προκειμένου να παρουσιάσει στον κόσμο ένα ρεπερτόριο της Θράκης άγνωστο μέχρι τότε. Παρότι στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης θα διστάσει, λέγοντάς του “Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά…ντρέπομαι να τα πω”, τα παραινετικά λόγια και οι συμβουλές του σπουδαίου λαογράφου θα τον επηρεάσουν και θα τον προτρέψουν να αφιερώσει τελικά όλο το υπόλοιπο της ζωής του στην προσπάθεια προβολής και διάδοσης της παραδοσιακής μουσικής.
Οι «Θρακικοί Αντίλαλοι» που, πριν τον Χρόνη Αηδονίδη φιλοξενούσαν μόλις 30-40 τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, τώρα πια, με τη φωνή του, γνωρίζουν στον κόσμο για πρώτη φορά τα τραγούδια της Δυτικής και της Βόρειας Θράκης αλλά και πολλά ακόμα της Ανατολικής, που ποτέ έως τότε δεν είχαν ακουστεί πέραν από τα σύνορα της Θράκης.
Αργότερα συμμετέχει στη χορωδία του Σίμωνα Καρρά, ενώ από το 1957, αναλαμβάνει τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της Θράκης. Παράλληλα εξακολουθεί να λαμβάνει μέρος σε πολλές συναυλίες ανά την Ελλάδα και να δισκογραφεί.
Το θρακιώτικο τραγούδι με την αριστοτεχνική και μελίρρυτη φωνή του, αγαπήθηκε από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Αλλά έχει ταξιδέψει μαζί του στην Αμερική, στην Αυστραλία, σε πολλά κρατίδια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και στην Ευρώπη.
ΔΕΙΤΕ: Χρόνης Αηδονίδης: Η παραδοσιακή μουσική είχε στόχο να μην ξεχνάμε τα σημαντικά
Γι’ αυτό άλλωστε επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την πατρίδα μας στις δύο μεγαλύτερες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων: στο διακρατικό παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, το 2000, όπου η Ελλάδα καλωσόρισε τη νέα χιλιετία με τη φωνή του, στο Σούνιο και το 2004, όταν πραγματοποίησε την έναρξη της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας, με το συγκινητικό καθιστικό τραγούδι: «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε», απλώνοντας την ιερή μουσική της Θράκης σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Το τεράστιο έργο του μπορούμε να το συνοψίσουμε σε τέσσερις λέξεις:
Διέσωσε – Διαμόρφωσε – Δημιούργησε – Δίδαξε
Διέσωσε τη μουσική παράδοση της Θράκης όπως τη βίωσε, αλλά και όπως τη διδάχθηκε από την καλλίφωνη μητέρα του Χρυσάνθη. Όλος αυτός ο μουσικός πλούτος της Θράκης καταγράφηκε από τον κορυφαίο λαογράφο Παντελή Καβακόπουλο, ο οποίος σε ένα από τα βιβλία του «Τραγούδια της βορειοδυτικής Θράκης» αναφέρει πως κατά τα έτη 1951-1952 κατέγραψε περισσότερα από εκατό τραγούδια της βόρειας, ανατολικής και δυτικής Θράκης από το Χρόνη Αηδονίδη και τη μητέρα του.
Σήμερα ο Χρόνης Αηδονίδης έχει μια πλούσια δισκογραφία (πλέον των 500 τραγουδιών), με τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης. Τα περισσότερα μάλιστα από αυτά τα τραγούδια τα κατέγραψε δισκογραφικά δύο φορές, καθώς, όπως έλεγε ο ίδιος, τα τραγούδια αυτά καταγράφηκαν για πρώτη φορά δισκογραφικά στην Αθήνα, κυρίως τις δεκαετίες 60-70, κάτω από κακές συνθήκες με πίεση χρόνου εκτελέσεων, με ελάχιστες οικονομικές δυνατότητες παραγωγής και κυρίως με τη συνεργασία άριστων μεν επαγγελματιών μουσικών οι οποίοι όμως ήταν από άλλες περιοχές της Ελλάδας και ως εκ τούτου δεν εκφράζουν και δεν αντιπροσωπεύουν το χρώμα, το ύφος και την πολυμορφία που παρουσιάζεται στη Θράκη, ούτε μπορούν να συγκριθούν με το πρωτογενές υλικό των ντόπιων μουσικών.
Έχει λάβει μέρος σε εκατοντάδες εκδηλώσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο Εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, σε όλα τα κράτη της τέως Σοβιετικής Ένωσης, Ευρώπη).
Το Πάσχα του 2005, συμμετείχε στην καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με τίτλο «Επικράνθη», ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους της περιόδου, μαζί με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή.
Έλαβε μέρος σε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συνεργάστηκε με πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες και δίδαξε σε ωδεία και ιδρύματα.
Για την προσφορά του στην παραδοσιακή και βυζαντινή μουσική έχει τιμηθεί από πολλούς φορείς, δήμους και πολιτιστικούς συλλόγους της Ελλάδας και του εξωτερικού, αλλά και από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, που στις 29 Νοεμβρίου 2010 του απένειμε την ύψιστη τιμή του οφφικίου του Άρχοντος Υμνωδού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, σε μία λαμπρή τελετή στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι.
Ήταν ιδρυτικό μέλος του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής.
Ο Χρόνης Αηδονίδης θεωρείται ένας από τους πιό
σημαντικούς παραδοσιακούς ερμηνευτές της Ελλάδας.
Χρόνης Αηδονίδης: «Στις αρχές της δεκαετίας του '80, ο Μάνος Χατζιδάκις διοργάνωνε στα Ανώγεια της Κρήτης μουσικό φεστιβάλ και με κάλεσε. Πριν από τη συναυλία, θυμάμαι, κάναμε πρόβα με τους μουσικούς –σπουδαίοι όλοι τους, ο Κόρος στο βιολί, ο Τάσος Χαλκιάς στο κλαρίνο, ο μπάρμπα Στεφανίδης στο κανονάκι. Έπαιζαν δίχως παρτιτούρες, φυσικά, από μνήμης! Ο Μάνος μάς άκουσε και έμεινε άναυδος: «Ρε, παιδιά, αυτά έπρεπε να λέγονται λαϊκές όπερες», μας είπε! Αργότερα, όταν τρώγαμε όλοι μαζί, μου ζήτησε να πω ένα τραγούδι a cappella. Εντυπωσιάστηκε: «Εσύ θα έκανες καριέρα και στο έντεχνο», μου λέει. «Μαέστρο, εγώ είμαι ταγμένος στο παραδοσιακό τραγούδι», του απάντησα, και το σεβάστηκε. Μετά το τέλος της συναυλίας, ο Χατζιδάκις πήρε το μικρόφωνο για να ανακοινώσει σε όλους: «Απόψε, ο Αηδονίδης μάς δίδαξε ελληνική μουσική».
Ο Χρόνης Αηδονίδης σε εκδήλωση στην
Κωνσταντινούπολη τον Νοέμβριο 2010.
Σημαντική Εργογραφία
Περίοδος ακμής 1953 - 2023
Έχει μια πλούσια δισκογραφία, με πολλά από τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης, βόρειας, ανατολικής και δυτικής.
1990: Συνεργάζεται με τον Γιώργο Νταλάρα, στο δίσκο Τ' αηδόνια της Ανατολής. Οι παραδοσιακοί ήχοι ακούγονται σε ευρύτερο κοινό.
1993: Ο διπλός δίσκος Τραγούδια και σκοποί της Θράκης, έκδοση των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη.
1998: Θράκη, Ανατολική Ρωμυλία, Μαύρη Θάλασσα, έκδοση της σειράς "Έλληνες Ακρίτες" από την FM Records συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια ως επί το πλείστον ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη.
2000: Η Θράκη των Ελλήνων, έκδοση από το Αρχείο Ελληνικής Μουσικής συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη.
Το 2001 συνεργάστηκε με τον Νίκο Κυπουργό, στο δίσκο Τα μυστικά του Κήπου, ερμηνεύοντας ένα νανούρισμα (το «Βλέφαρό μου»), σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, με ήχο παραδοσιακό αλλά και τη φρεσκάδα της πνοής της εποχής μας.
Το 2002 συνεργάζεται με τον Μπάμπη Τσέρτο, στο δίσκο Ανάγλυφα μιας τέχνης ταπεινής, ερμηνεύοντας μαζί του ένα παραδοσιακό τραγούδι της Μικράς Ασίας (το «Σύρε να πεις της μάνας σου»).
Το 2003, άλλη μια ιδιαίτερη συνεργασία, θα προστεθεί στο ενεργητικό του, με το δίσκο Στης καρδιάς μου τ’ ανοιχτά, στην οποία θα συναντήσει τις μελωδίες του Παντελή Θαλασσινού σε δύο τραγούδια των Ηλία Κατσούλη («Αχ κορμί ζωγραφιστό μου») και Χρυσόστομου Γελαγώτη («Κατερίνα Καρδερίνα»).
Το 2004, με το διπλό cd Όταν οι δρόμοι συναντιούνται, ηχογραφεί για πρώτη φορά, μαζί με τη μαθήτριά του Νεκταρία Καραντζή, βυζαντινούς ύμνους. Παρότι ξεκίνησε το δρόμο της μουσικής από ψάλτης, ήταν η πρώτη φορά, με το cd αυτό, που παρέδωσε στη δισκογραφία δείγμα των εξαιρετικών ικανοτήτων και στο χώρο της Βυζαντινής Μουσικής.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004, ο Χρόνης Αηδονίδης καλωσόρισε τους ξένους φίλους μας, στην τελετή λήξη, τραγουδώντας το καθιστικό: «Φίλοι μ' καλωσορίσατε».
Το Πάσχα του 2005, συμμετείχε στην καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με τίτλο «Επικράνθη», ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους της περιόδου, μαζί με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή καθώς και τον καθηγητή βυζαντινής μουσικής, θεολόγο και φιλόλογο Δημήτρη Βερύκιο. Στην εκπομπή συμμετείχαν, διαβάζοντας αναγνώσματα των ημερών, οι ηθοποιοί Γρηγόρης Βαλτινός και Κοραλία Καράντη.
Η διαδρομή του κατέδειξε 75 χρόνια συνεχούς προσφοράς στη διδασκαλία, διάσωση, διάδοση και καταγραφή της μουσικής παράδοσης της Θράκης. Κατέγραψε σε δίσκους περίπου 450 θρακιώτικα τραγούδια.
Απεβίωσε στις 23 Οκτωβρίου 2023 σε ηλικία 95 ετών.
Εκοιμήθη ο Άρχων Υμνωδός της Μ.τ.Χ.Ε. Χρόνης Αηδονίδης
Ο θρύλος της ελληνικής παράδοσης με την μελίρρυτη φωνή
Σε ηλικία 95 ετών άφησε την τελευταία του πνοή ένας από τους πρωτομάστορες της ελληνικής μουσικολαογραφικής παράδοσης. Η νεκρώσιμος ακολουθία θα τελεστεί την Τετάρτη 25η Οκτωβρίου, ώρα 11.00 π.μ., στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Βριλησσίων Αττικής.
Ένας «ερασιτέχνης» μουσικός, με την πρωταρχική έννοια της λέξης, μακριά δηλαδή από την εμπορευματοποίηση και τον επαγγελματισμό που σκοτώνει τη μουσική. Αφιερώθηκε αποκλειστικά στα τραγούδια της παράδοσής μας και ανέδειξε με τη βελούδινη ζεστή φωνή του κυρίως το θρακιώτικο τραγούδι, στο οποίο έμεινε και μένει πιστός. Δεν αλλοίωσε την παράδοση στο βωμό του χρήματος.
Ένας «ερασιτέχνης» μουσικός, με την πρωταρχική έννοια της λέξης, μακριά δηλαδή από την εμπορευματοποίηση και τον επαγγελματισμό που σκοτώνει τη μουσική. Αφιερώθηκε αποκλειστικά στα τραγούδια της παράδοσής μας και ανέδειξε με τη βελούδινη ζεστή φωνή του κυρίως το θρακιώτικο τραγούδι, στο οποίο έμεινε και μένει πιστός.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
Την είδηση του θανάτου του μεγάλου Εβρίτη έκανε γνωστή ο Απόστολος Ευφραιμίδης, Πρόεδρος του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης (ΑΜΠΧΑ).
«Με μεγάλη οδύνη ανακοινώνουμε πως ο αγαπημένος μας Δάσκαλος Χρόνης Αηδονίδης δεν είναι πια μαζί μας.
Σε ηλικία 95 ετών και μετά από 75 χρόνια συνεχούς διακονίας και προσφοράς στη διδασκαλία, διάσωση, διάδοση και καταγραφή της μουσικής παράδοσης της Θράκης, οδεύει για τον Παράδεισο, αφήνοντας πίσω του πολύτιμες μουσικές καταγραφές και τέσσερις γενιές μαθητών και συνεργατών που θα διαιωνίσουν το όνομα, το όραμα και τη διδασκαλία του ες αεί. Αιωνία η μνήμη του και η ευγνωμοσύνη όλων μας για την προσφορά του. Για το Αρχείο Μουσικολαογραφικής Παράδοσης «Χρόνης Αηδονίδης»»
Ο πρόεδρος
Απόστολος Ευφραιμίδης»
Η σπουδαία ιεροψάλτρια και δικηγόρος Νεκταρία Καραντζή,
μαθήτρια του Χρόνη Αηδονίδη, έγραψε για την εκδημία:
Nektaria Karantzi: Ήσυχη και γλυκιά σαν τη φωνή σου να είναι η αιώνια ζωή σου που εγκαινιάζεται από σήμερα, καλέ μου Δάσκαλε. Χωρίς φόβο, χωρίς αγωνία. Όση ησυχία, γαλήνη και ευγένεια μοίρασες με το τραγουδισμά σου, τόση να λάβεις στο νέο σου αιώνιο ταξίδι.
Να μείνεις ήσυχος ότι έζησες μια σοφή ζωή και ενάρετη. Ότι η ανάμνησή σου θα φέρνει χαμόγελα. Λύπη καμία να μην έχεις.
Πέταξε μακριά, όπως τα χελιδόνια που χιλιοτραγούδησες. Πάρε μαζί σου την αγάπη μας, τον σεβασμό και τις όμορφες ιστορίες σου να διηγηθείς στον παπα-Χρήστο και τη μητέρα σου Χρυσάνθη που σε περιμένουν.
Φτιάξτε καινούριο πανηγύρι αληθινής χαράς στο όμορφο αντάμωμά σας και τραγουδήστε ξανά, από την αρχή.
Για την απλή και ευγενική ψυχή σου, ρόδινος ο δρόμος σου και αιώνια η χαρά σου.
Γιώργος Νταλάρας 23 Οκτωβρίου 2023 · Ένας Αρχάγγελος στη γη! Ο Χρόνης Αηδονίδης ήταν ο μελωδός των ανείπωτων μύθων και θρύλων της ιστορικής μας παράδοσης. Ένας εξάγγελος των πανάρχαιων μουσικών μας καταβολών. Αποθησαύρισε στον μακρύ του δρόμο επί γης μουσικές, ιδιώματα, τραγούδια, πολύτιμα δώρα και κειμήλια, και τα χάρισε γενναιόδωρα στους μαθητές του και σε όλο τον κόσμο.
Είχαμε μια βαθιά και μακροχρόνια σχέση και είμαι τυχερός για τις ατέλειωτες ώρες στο στούντιο στα «Αηδόνια της Ανατολής», στις συναυλίες στην Αθήνα αλλά και στο τριεθνές στην πατρίδα του τον Έβρο.
Τον Χρόνη τον αγαπούσαμε οικογενειακά. Νανούρισε με τη φωνή του παιδί κι εγγόνια.
Αγαπημένε μου δάσκαλε, θα είσαι πάντα φωτεινό υπόδειγμα στη ζωή μου…
Χρόνης Αηδονίδης, ραψωδός της Ρωμιοσύνης. «Αρχαίος άνθρωπος» που θα έλεγε ο Κόντογλου. Μοσχοβολούσε η καθάρια του μορφή, το βλέμμα το ταπεινό, η φωνή που παρέπεμπε στους καλλικέλαδους μελωδούς της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Τέτοιες παρουσίες δεν σιγούν, δεν χάνονται.
Η προσφορά του σπουδαίου δασκάλου της βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής, θα μείνει ανεξίτηλη. Τα μουσικά του έργα, αγέραστα. Η ευγνωμοσύνη του λαού στον Θρακιώτη μεγάλο Έλληνα θα μείνει εις τον αιώνα.
• «Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - ΜΛΦ Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά».
• Βιογραφία του Χρόνη Αηδονίδη από το Music Heaven Γράφει το μέλος gate (Nektaria Karantzi) musicheaven.gr
• Χρόνης Αηδονίδης: Η παραδοσιακή μουσική είχε στόχο να μην ξεχνάμε τα σημαντικά. Sophia.Ntrekou.gr
• Καλογερόπουλος, Τάκης (1998). «Χρόνης Αηδονίδης». Το λεξικό της ελληνικής μουσικής (Γιαλλελής).
• «Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - ΜΛΦ Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά». www.simonkaras.gr
• OFFICIAL FACEBOOK του κορυφαίου ερμηνευτή και δασκάλου της δημοτικής μας παράδοσης ΧΡΟΝΗ ΑΗΔΟΝΙΔΗ. Chronis Aidonidis / Χρόνης Αηδονίδης
• Χρόνης Αηδονίδης – Νεκταρία Καραντζή Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Παυλικιάνη για το Tralala.
Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Video αφιέρωμα στον μουσικοδιδάσκαλο Χ. Αηδονίδη
«Έφυγε» στα 95 του ο Χρόνης Αηδονίδης | 23/10/23 | ΕΡΤ
Αφιέρωμα στο Χρόνη Αηδονίδη – Θρακιώτικο γλέντι
Έρευνα-παρουσίαση: Λάμπρος Λιάβας
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαράκης
Η εκπομπή της ΕΡΤ1 «Το αλάτι της Γης», που θα μεταδοθεί την Κυριακή 21 Αυγούστου 2016 στη 1 το μεσημέρι, είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο τραγουδιστή της Θράκης, το Χρόνη Αηδονίδη. Γιορτάζοντας μία πορεία 60 χρόνων στην καταγραφή, διάσωση και διάδοση της θρακιώτικης μουσικής κληρονομιάς, ο 84χρονος ερμηνευτής μιλάει στο Λάμπρο Λιάβα για τη ζωή και τη βιωματική σχέση του με το τραγούδι, για τα μουσικά ιδιώματα, τα όργανα και τους χορούς της Θράκης, για τους μαθητές του και τη νεότερη γενιά που καλείται να συνεχίσει την παράδοση.
Μας προσκαλεί σ’ ένα δυναμικό θρακιώτικο γλέντι, σχολιάζοντας τις διαφορές ανάμεσα στις επιμέρους περιοχές: Ανατολική, Δυτική και Βόρεια Θράκη.
Στην παρέα συμμετέχουν οι μαθητές του, Νεκταρία Καραντζή και Βαγγέλης Δημούδης, ενώ ο Νίκος Αλβανόπουλος με το κλαρίνο και ο Κυριάκος Πετράς με το βιολί έρχονται από την Αλεξανδρούπολη και την Κομοτηνή, μεταφέροντας το «χρώμα» και την τεχνική παιξίματος της θρακιώτικης κομπανίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στα παλαιά λαϊκά όργανα της Θράκης: την γκάιντα, τη φλογέρα-καβάλι και τη θρακιώτικη λύρα, που απειλούνται με εξαφάνιση, γι’ αυτό και επιβάλλεται να προβληθούν και να περάσουν στους νεότερους.
Στο γλέντι κυριαρχούν οι θρακιώτικοι χοροί με τον πλούτο και την πολυμορφία τους: συρτά, καρσιλαμάδες, χασάπικα, ζωναράδικα, συγκαθιστά, μαντηλάτοι, μπαϊντούσκες, ξέσυρτοι, «ταπεινοί» χοροί του γάμου, καθώς και ιδιότυποι τοπικοί χοροί από την Ανατολική Ρωμυλία, το Σουφλί κ.ά. Συμμετέχουν η χορευτική ομάδα του Συλλόγου «Ανατολική Ρωμυλία» από το Αιγίνιο Πιερίας (πρόσφυγες από το Καβακλή της Βόρειας Θράκης) με την επιμέλεια του Γιάννη Πραντσίδη, καθώς και χορευτές από την Πανθρακική Ομοσπονδία Νότιας Ελλάδας με την επιμέλεια του Γιώργου Παντζιαρίδη.
Παράλληλα, ο Χρόνης Αηδονίδης ερμηνεύει με το δικό του μοναδικό τρόπο τα αργά καθιστικά τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, που έχουν άμεση σχέση με τη βυζαντινή μουσική παράδοση, επιβεβαιώνοντας το χαρακτηρισμό «θρακιώτικο τραγούδι βυζαντινό τροπάρι»!
(video) Μουσικό Οδοιπορικό - ΧΡΟΝΗΣ ΑΗΔΟΝΙΔΗΣ
H εκπομπή είναι αφιερωμένη στον Χρόνη Αηδονίδη. Ο γνωστός Θρακιώτης ερμηνευτής μιλά για την πλούσια παράδοση της Θράκης, αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια στο χωριό Καρωτή, αλλά και στα πρώτα του μουσικά ακούσματα, που επηρέασαν την μετέπειτα πορεία του. «Όταν, σε ηλικία 9-10 ετών, άκουσα για πρώτη φορά ούτι και βιολί νόμιζα ότι αυτή μουσική κατεβαίνει από τα ουράνια, τόσο πολύ με συνεπήρε», λέει χαρακτηριστικά.
Όπως εξηγεί, τη βυζαντινή μουσική την διδάχτηκε αρχικά από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν ιερέας, ενώ στη συνέχεια έκανε μαθήματα με τους ψάλτες Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και Δημήτριο Μανάκα. Το παραδοσιακό τραγούδι το αγάπησε εξαιτίας της μητέρας του, η οποία ήταν καλλίφωνη και είχε μεράκι γι’ αυτό. Το 1948, αφού αποφοίτησε από το Γυμνάσιο, διορίστηκε δάσκαλος σε ένα ακριτικό χωριό κοντά στα βουλγαρικά σύνορα, ενώ ένα χρόνο μετά κατέβηκε στην Αθήνα και ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά με το παραδοσιακό τραγούδι.
Ο Χρόνης Αηδονίδης τονίζει ότι στο δρόμο του βρέθηκαν άνθρωποι που τον ενθάρρυναν πολύ, όπως ο λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου και ο μουσικολόγος και ερευνητής της ελληνικής μουσικής παράδοσης και κληρονομιάς Σίμωνας Καράς.
«Είχα επίσης την τύχη η πρώτη ορχήστρα με την οποία συνεργάστηκα να είναι της Ρόζας Εσκενάζυ. Νιώθω ευχαριστημένος που ήρθαν έτσι τα πράγματα και έκανα αυτό που μου άρεσε, αυτό που ήθελα, αυτό για το οποίο ήμουν ίσως γεννημένος».
Παράλληλα ερμηνεύει θρακιώτικα τραγούδια, όπως τα: «Κυρά μου κι αρχοντοπούλα», «Θα τραγουδήσω αγαλινά», «Κάτω στη Ρόιδο στη Ροϊδοπούλα», «Με γελάσαν τα πουλιά», «Μαύρο μου χελιδόνι», «Μια καλή γειτονοπούλα» κ.ά. Κατά την διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται επίσης χοροί της περιοχής και προβάλλεται σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την προσωπική και καλλιτεχνική του διαδρομή.
Αφήγηση: Βέρα Στρατάκου. Επιστημονικός σύμβουλος-έρευνα:
Ροζάννα Λαδά. Σκηνοθεσία: Μάχη Λιδωρικιώτη. Έτος 1995
ΜΟΥΣΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΧΡΟΝΗΣ ΑΗΔΟΝΙΔΗΣ (video)
«Έφυγε» στα 95 του ο Χρόνης Αηδονίδης | 23/10/23 | ΕΡΤ
Αφιέρωμα στο Χρόνη Αηδονίδη – Θρακιώτικο γλέντι
Έρευνα-παρουσίαση: Λάμπρος Λιάβας
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαράκης
Η εκπομπή της ΕΡΤ1 «Το αλάτι της Γης», που θα μεταδοθεί την Κυριακή 21 Αυγούστου 2016 στη 1 το μεσημέρι, είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο τραγουδιστή της Θράκης, το Χρόνη Αηδονίδη. Γιορτάζοντας μία πορεία 60 χρόνων στην καταγραφή, διάσωση και διάδοση της θρακιώτικης μουσικής κληρονομιάς, ο 84χρονος ερμηνευτής μιλάει στο Λάμπρο Λιάβα για τη ζωή και τη βιωματική σχέση του με το τραγούδι, για τα μουσικά ιδιώματα, τα όργανα και τους χορούς της Θράκης, για τους μαθητές του και τη νεότερη γενιά που καλείται να συνεχίσει την παράδοση.
Μας προσκαλεί σ’ ένα δυναμικό θρακιώτικο γλέντι, σχολιάζοντας τις διαφορές ανάμεσα στις επιμέρους περιοχές: Ανατολική, Δυτική και Βόρεια Θράκη.
Στην παρέα συμμετέχουν οι μαθητές του, Νεκταρία Καραντζή και Βαγγέλης Δημούδης, ενώ ο Νίκος Αλβανόπουλος με το κλαρίνο και ο Κυριάκος Πετράς με το βιολί έρχονται από την Αλεξανδρούπολη και την Κομοτηνή, μεταφέροντας το «χρώμα» και την τεχνική παιξίματος της θρακιώτικης κομπανίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στα παλαιά λαϊκά όργανα της Θράκης: την γκάιντα, τη φλογέρα-καβάλι και τη θρακιώτικη λύρα, που απειλούνται με εξαφάνιση, γι’ αυτό και επιβάλλεται να προβληθούν και να περάσουν στους νεότερους.
Στο γλέντι κυριαρχούν οι θρακιώτικοι χοροί με τον πλούτο και την πολυμορφία τους: συρτά, καρσιλαμάδες, χασάπικα, ζωναράδικα, συγκαθιστά, μαντηλάτοι, μπαϊντούσκες, ξέσυρτοι, «ταπεινοί» χοροί του γάμου, καθώς και ιδιότυποι τοπικοί χοροί από την Ανατολική Ρωμυλία, το Σουφλί κ.ά. Συμμετέχουν η χορευτική ομάδα του Συλλόγου «Ανατολική Ρωμυλία» από το Αιγίνιο Πιερίας (πρόσφυγες από το Καβακλή της Βόρειας Θράκης) με την επιμέλεια του Γιάννη Πραντσίδη, καθώς και χορευτές από την Πανθρακική Ομοσπονδία Νότιας Ελλάδας με την επιμέλεια του Γιώργου Παντζιαρίδη.
Παράλληλα, ο Χρόνης Αηδονίδης ερμηνεύει με το δικό του μοναδικό τρόπο τα αργά καθιστικά τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, που έχουν άμεση σχέση με τη βυζαντινή μουσική παράδοση, επιβεβαιώνοντας το χαρακτηρισμό «θρακιώτικο τραγούδι βυζαντινό τροπάρι»!
(video) Μουσικό Οδοιπορικό - ΧΡΟΝΗΣ ΑΗΔΟΝΙΔΗΣ
H εκπομπή είναι αφιερωμένη στον Χρόνη Αηδονίδη. Ο γνωστός Θρακιώτης ερμηνευτής μιλά για την πλούσια παράδοση της Θράκης, αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια στο χωριό Καρωτή, αλλά και στα πρώτα του μουσικά ακούσματα, που επηρέασαν την μετέπειτα πορεία του. «Όταν, σε ηλικία 9-10 ετών, άκουσα για πρώτη φορά ούτι και βιολί νόμιζα ότι αυτή μουσική κατεβαίνει από τα ουράνια, τόσο πολύ με συνεπήρε», λέει χαρακτηριστικά.
Όπως εξηγεί, τη βυζαντινή μουσική την διδάχτηκε αρχικά από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν ιερέας, ενώ στη συνέχεια έκανε μαθήματα με τους ψάλτες Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και Δημήτριο Μανάκα. Το παραδοσιακό τραγούδι το αγάπησε εξαιτίας της μητέρας του, η οποία ήταν καλλίφωνη και είχε μεράκι γι’ αυτό. Το 1948, αφού αποφοίτησε από το Γυμνάσιο, διορίστηκε δάσκαλος σε ένα ακριτικό χωριό κοντά στα βουλγαρικά σύνορα, ενώ ένα χρόνο μετά κατέβηκε στην Αθήνα και ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά με το παραδοσιακό τραγούδι.
Ο Χρόνης Αηδονίδης τονίζει ότι στο δρόμο του βρέθηκαν άνθρωποι που τον ενθάρρυναν πολύ, όπως ο λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου και ο μουσικολόγος και ερευνητής της ελληνικής μουσικής παράδοσης και κληρονομιάς Σίμωνας Καράς.
«Είχα επίσης την τύχη η πρώτη ορχήστρα με την οποία συνεργάστηκα να είναι της Ρόζας Εσκενάζυ. Νιώθω ευχαριστημένος που ήρθαν έτσι τα πράγματα και έκανα αυτό που μου άρεσε, αυτό που ήθελα, αυτό για το οποίο ήμουν ίσως γεννημένος».
Παράλληλα ερμηνεύει θρακιώτικα τραγούδια, όπως τα: «Κυρά μου κι αρχοντοπούλα», «Θα τραγουδήσω αγαλινά», «Κάτω στη Ρόιδο στη Ροϊδοπούλα», «Με γελάσαν τα πουλιά», «Μαύρο μου χελιδόνι», «Μια καλή γειτονοπούλα» κ.ά. Κατά την διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται επίσης χοροί της περιοχής και προβάλλεται σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την προσωπική και καλλιτεχνική του διαδρομή.
Αφήγηση: Βέρα Στρατάκου. Επιστημονικός σύμβουλος-έρευνα:
Ροζάννα Λαδά. Σκηνοθεσία: Μάχη Λιδωρικιώτη. Έτος 1995
ΜΟΥΣΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΧΡΟΝΗΣ ΑΗΔΟΝΙΔΗΣ (video)
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ την εκπομπή: ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
Στη συγκεκριμένη εκπομπή αυτοβιογραφείται ο Χρόνης Αηδονίδης και θυμάται τα παιδικά του χρόνια και τους κυριότερους σταθμούς της ζωής και της καριέρας του.
Περιγράφει τα βιώματά του από την παιδική του ηλικία στο χωριό Καρωτή Έβρου όπου γεννήθηκε και μιλάει για το οικογενειακό του περιβάλλον που τον μύησε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, καθώς από την πλευρά του πατέρα του άκουγε βυζαντινούς ύμνους (ο πατέρας του ήταν ιερέας) και από την πλευρά της μητέρας του άκουγε παραδοσιακά τραγούδια.
Αναφέρεται στις σπουδές του, στους ανθρώπους που τον ώθησαν αλλά και στους πρώτους μουσικούς με τους οποίους συνεργάστηκε. Διδάχθηκε βυζαντινή μουσική στο Διδυμότειχο από τον ψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα στο Ελληνικό Ωδείο κοντά στον Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου ενώ φοίτησε και στη Σχολή του Σίμωνα Καρά για τον οποίο αναφέρει με ποιο τρόπο τον επηρέασε. Τη δεκαετία του ’50 στην Αθήνα δουλεύει στο Σισμανόγλειο ως λογιστής.
Ως κυριότερο σταθμό στην καριέρα του περιγράφει το 1953, τότε που τον αναζήτησε ο λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου και που στάθηκε η αιτία να ασχοληθεί συστηματικά με το παραδοσιακό τραγούδι. Από τότε θα αναλάβει ρόλο πρωτοπόρου για την προβολή και διάδοση της θρακιώτικης μουσικής παράδοσης, η οποία για πρώτη φορά ακούγεται έξω από τα σύνορα της Θράκης. Εξομολογείται επίσης, την επιλογή του να μην τραγουδήσει σε κέντρα διασκέδασης και να γίνει επαγγελματίας τραγουδιστής.
Αφηγείται το πώς ξεκίνησε δισκογραφικά το 1956 οπότε κυκλοφόρησε ο πρώτος του δίσκος. Μέχρι την εμφάνισή του τη δεκαετία του ’50 δεν υπήρχε θρακιώτικη δισκογραφία. Μιλάει τέλος για τη Θράκη και τη σημασία της διάσωσης της παραδοσιακής μας μουσικής. Ο ίδιος στη διάρκεια της πορείας του έχει στο ενεργητικό του μια πλούσια και αξιόλογη συλλογή με μουσικολαογραφικό υλικό από τις περιοχές της Ανατολικής Ρωμυλίας, της Δυτικής και Ανατολικής Θράκης, καθώς και της Μικράς Ασίας.
Στη διάρκεια της εκπομπής ψέλνει και τραγουδάει και μιλάει για τον τρόπο που ο ίδιος αντιλαμβάνεται την ερμηνεία του δημοτικού τραγουδιού. Ερμηνεύει τα τραγούδια: «Με γέλασαν τα πουλιά», «Αυτός που σέρνει το χορό», «Τ’ αηδόνια της Ανατολής».
Την εκπομπή προλογίζει ο παραγωγός Γιώργος Σγουράκης.
Ανάπλαση 2006 της αυτοβιογραφικής ταινίας που γυρίστηκε το 1993
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Λαμπρόπουλος Copyright ΕΡΤ 1993 & 2006
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης. Διεύθυνση παραγωγής: Ηρώ Σγουράκη
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ (video) την εκπομπή: ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
Αφιερώματα στο δάσκαλο της Θρακικής παράδοσης Χρόνη Αηδονίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου