Εικ.: Σταυρός ευλογίας δωρεά του Αυτοκράτορος
Νικηφόρου Φωκά προς των Άγιο Αθανάσιο των Αθωνίτη
✞ Ο Σταυρός Του Χριστού, είναι η αέναη επΑνάσταση της
Ορθοδοξίας και του Πολιτισμού ...ΕΙΝΑΙ το Πολίτευμα μας ✞
Επιμέλεια, έρευνα Σοφία Ντρέκου,
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Ο Σταυρός πριν τη μεγάλη σταυρική θυσία του Χριστού ήταν έχθιστο φονικό όργανο εκτέλεσης κακούργων. Όποιος πέθαινε δια της σταυρώσεως χαρακτηρίζονταν «επικατάρατος» (Γαλ.3:1).
Ο Σταυρός πριν τη μεγάλη σταυρική θυσία του Χριστού ήταν έχθιστο φονικό όργανο εκτέλεσης κακούργων. Όποιος πέθαινε δια της σταυρώσεως χαρακτηρίζονταν «επικατάρατος» (Γαλ.3:1).
Αφότου όμως ο σαρκωμένος Θεός πέθανε ως κακούργος πάνω στο εγκάρσιο ξύλο, αυτό κατέστη πηγή απολυτρώσεως. Από μέσο θανατώσεως μεταβλήθηκε σε ακένωτη πηγή ζωής, από αποκρουστικό και απαίσιο όργανο των δημίων έγινε φωτεινό σύμβολο και δίαυλος ευλογιών, από ξύλο πόνου και ωδίνων κατέστη καταφύγιο ανάπαυσης και χαράς.
Απολυτίκιον του Τιμίου Σταυρού
«Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου,
καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου,
νίκας τοῖς Βασιλεῦσι, κατὰ βαρβάρων
δωρούμενος, καὶ τὸ σὸν φυλάττων,
διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.»
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὦ τρισμακάριστε Σταυρέ καί πανσεβάσμιε,
σέ προσκυνοῦμεν οἱ πιστοί καί μεγαλύνομεν,
ἀγαλλόμενοι τῇ θείᾳ σου ἀνυψώσει.
Ἀλλ’ ὡς τρόπαιον καί ὅπλον ἀπροσμάχητον,
περιφρούρει τε καί σκέπε τῇ σῇ χάριτι,
τούς σοί κράζοντας· χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Τους Χαιρετισμούς στον Τίμιο Σταυρό μπορούμε να τους διαβάζουμε κάθε Παρασκευή, ημέρα αφιερωμένη στο Σταυρό, την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, στην εορτή τής παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) και την Μεγάλη Παρασκευή.
Πληροφορίες Εκθέματος και Περιγραφή:
Οι Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν (1778)
Συγγραφέας: Καισάριος Κωνσταντίνος Δαπόντες
Τίτλος: Τράπεζα πνευματική - Λόγοι Πανηγυρικοί
Έκδοση, Τόπος & Χρόνος: Βενετία 1778
Εκδοτικός Οίκος: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων
Προέλευση: Βουλή των Ελλήνων - Βιβλιοθήκη της Βουλής
Ο Καισάριος Δαπόντες, γεννημένος το 1713 ή 1714 στη Σκόπελο, υπήρξε από τους σημαντικότερους λογίους, στιχουργούς, μεταφραστές και χρονογράφους του 18ου αιώνα.
Το 1746 έπεσε στη δυσμένεια των Τούρκων για να καταφύγει στην αυλή του Χάνη της Κριμαίας και το επόμενο έτος φυλακίστηκε στην Κωνσταντινούπολη για 20 μήνες, διάστημα που αφιέρωσε στη συγγραφή θρησκευτικών ύμνων, επιστολών και εκτενέστερων έμμετρων έργων.
Μετά από μακρά υπηρεσία σε δημόσια αξιώματα, το 1753, απογοητευμένος από τον εγκόσμιο βίο, μετά και τον θάνατο της γυναίκας του, χειροτονήθηκε μοναχός.
Το 1757 προσχώρησε στη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, όπου επιδόθηκε, μεταξύ άλλων, στην αντιγραφή χειρογράφων. Μάλιστα, στην ανατύπωση του έργου «Τράπεζα πνευματική» (1778), το οποίο περιλαμβάνει δεκαπέντε λόγους «ωφέλιμους», πνευματική τροφή για τους αναγνώστες, συμπεριέλαβε και πέντε χρυσόβουλα της μονής Ξηροποτάμου, ώστε «κατά πρώτον εκ του έργου τούτου του Δαπόντε έμαθεν ο επιστημονικός κόσμος περί σωζομένων εν Άθω επισήμων εγγράφων».
Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν
Καισάριος Δαπόντες* - Λόγοι Πανηγυρικοί
_00380.jpg)
Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα
στο ακριβές σημείο της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού στο
Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα. (φωτ. από εδώ)
Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ Σταυρὲ Χριστοῦ, εἴχαμεν περπατήσει·
μαζὶ κοντὰ χρόνους ἑννιά, Ἀνατολὴν καὶ Δύση.
Ζητοῦντες διὰ τὴν Μονήν, τὴν τοῦ Ξηροποτάμου·
ζητοῦντες καὶ λαμβάνοντες, πλούσια Δέσποινά μου.
Γυρίζω τώρα τὴν φωνήν, πρὸς σὲ καὶ τὴν καρδίαν·
τὸν πόθον τῆς καρδίας μου, ᾀεὶ καὶ θυμηδίαν.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ τῶν ὅλων Βασιλέως·
ὑποπόδιον σεπτόν, προσκυνούμενον εὐθέως.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Ὑψίστου Βασιλέως·
σκῆπτρον τὸ θεοφεγγές, καὶ ὁ θρόνος ὁ ὡραῖος.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῆς δυνάμεως Κυρίου·
κυριεύουσα ἐχθρῶν, ῥάβδος ἐκ Πατρὸς Ἁγίου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῆς εὐθύτητος Χριστοῦ μου·
ῥάβδος ἡ δαβιτική, Βασιλείας τοῦ Θεοῦ μου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Χριστοῦ ῥάβδος Βασιλέως·
ἡ συντρίψασα ἐχθρούς, ὡσεὶ σκεύη κεραμέως.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Χριστοῦ τὸ μεγαλεῖον·
ἐν ᾧ κάμπτει γόνυ πᾶν, Οὐρανίων ἐπιγείων.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Χριστοῦ μου τὸ σημεῖον·
ἐν τῇ ὥρᾳ τῇ φρικτῇ, τὸ φρικτὸν καὶ τῶν Ἁγίων.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Χριστοῦ μου ἡ ἀγάπη·
δι᾿ οὗ ἔχθρα ἡ ἡμῶν, εἰς ἀγάπην μετετράπη.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ὁ Χριστὸς δι᾿ οὗ ὑψώθη·
καὶ ἐσώθη ὁ Ἀδάμ, καὶ σατᾶν ἐταπεινώθη.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, δι᾿ οὗ ᾍδης ἐκενώθη·
καὶ τὸ γένος τῶν βροτῶν, ἐν τοῦ ᾍδου ἐλυτρώθη.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τράπεζα δεδοξασμένη·
ἐφ᾿ ἧς τέθειται ἡ σάρξ, ἡ Χριστοῦ τεθεωμένη.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Τράπεζα ἡ παναγία·
ἐφ᾿ ἧς γέγονε Χριστοῦ, ἡ πανάμωμος θυσία.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
τὸ βαστάσαν τὸν Χριστόν, καὶ Θεόν, προσηλωμένον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
τὸ βλαστῆσαν τὸν Χριστόν, ἄνθος κεχαριτωμένον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
καὶ τῷ Αἵματι Χριστοῦ, τῷ Ἀχράντῳ βεβαμμένον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
τοῦ χειμάῤῥου τῆς Μονῆς, καὶ διαβεβοημένον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ σωτηριώδες·
τῆς Μονῆς τῆς Ἱερᾶς, τοῦ χειμάῤῥου καὶ εὐῶδες.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον προκεκηρυγμένον·
κλίμαξ ἔχουσα ἐν σοί, τὴν Θεὸν ἐστηριγμένον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἀποδεδοκιμασμένον·
ξύλον εἰς οἰκοδομήν, εἶτα μεμακαρισμένον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ ἐκ Κυπαρίσσου·
πεύκης, κέδρου, ὡς φησί, καὶ φυτὸν τοῦ Παραδείσου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῆς προνοίας τὸ ταμεῖον·
παντὸς κόσμου τῶν κακῶν, ἱλαστήριον τὸ θεῖον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Οὐρανοὺς τῇ ἀρετῇ σου·
ὁ καλύπτων καὶ τὴν γῆν, πᾶσαν καὶ τῇ χάριτί σου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, αἰνετὸν τὸ Ὄνομά σου·
ὑπεράνω Οὐρανῶν, ἡ μεγαλοπρέπειά σου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ χαρὰ τῆς Παναγίας·
ἡ ῥομφαία δὲ ἡ πρίν, τῆς Ἁγνῆς αὐτῆς καρδίας.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ χαρὰ τῶν Ἀρχαγγέλων·
Χερουβίμ, καὶ Σεραφίμ, καὶ τῶν ἄλλων τῶν Ἀγγέλων.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου·
ἡ μεγάλη ἡ χαρά, καὶ τὸ τρόπαιον ἐκείνου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ χαρὰ τοῦ Μωϋσέως·
καὶ ἡ δύναμις αὐτοῦ, καὶ ἡ ῥάβδος καὶ τὸ κλέος.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης·
κλεὶς τὸ πάλαι κραταιά, τῆς τὸν Ἰσραὴλ σῳσάσης.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ὁ γλυκάνας τὴν πικρίαν·
τῶν ὑδάτων τῆς Μεῤῥᾶς, κατ᾿ ἐνέργειαν ἰδίαν.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ὁ δι᾿ ὄφεως χαλκίνου·
θεραπεύων τὸν λαόν, ἐκ τοῦ δήγματος ἐκείνου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῶν ξοάνων καταλύτης·
τῶν θεῶν ὁλοθρευτής, τῶν δαιμόνων κεραυνίτης.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, νεῖκος τὸ τῶν Ὀρθοδόξων·
συμμαχία τῶν πιστῶν, ἦττα δὲ τῶν κακοδόξων.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐλπὶς ἡ τῶν Ῥωμαίων·
τῶν Ἰβήρων ἡ ἰσχύς, καὶ Ξανθῶν τὸ ῥωμαλαῖον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, μῆκος τὸ κραταίωμά μου·
πλᾶτος φῶς, βάθος χαρά, ὕψος τὸ ἁγίασμά μου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον μου τὸ ζωηφόρον·
δένδρον μου ζωοποιόν, καὶ φυτόν μου θεοφόρον.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τὸ χρυσοῦν ἐγκόλπιόν μου·
συνοδεία ἡ ἐμή, κάλλος τὸ προσκυνητόν μου.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐμὴ παρηγορία·
εἰς τὴν πρόσκαιρον ζωήν, καὶ τοῦ σώματος ὑγεία.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐμὴ παραμυθία·
ὥρᾳ τῇ τῆς τελευτῆς, καὶ ψυχῆς μου προστασία.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐμὴ συνηγορία·
ἐν τῇ κρίσει τῇ φρικτῇ, καὶ τοῦ κόσμου σωτηρία.
Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Κωνσταντίνου ἡ λατρεία·
Καισαρίου κλίμαξ δέ, ἐν τῇ ἄνω Βασιλείᾳ.
Μεγαλυνάριον.
Ἅγια τὰ χείλη τῶν εὐσεβῶν,
τῶν σὲ προσκυνούντων
τὸν πανάγιον τὸν Σταυρόν,
τὸν ἁγιασθέντα, Αἵματι τῷ Ἁγίῳ,
Χριστοῦ τοῦ Ζωοδότου,
Ὃν μεγαλύνομεν.
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ
ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
εικόνα της Ύψωσης Του Τιμίου Σταυρού σε πάπυρο
Οἱ κοσμοχαρμόσυνοι Χαιρετισμοί εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν
ΚΔ’ (24) Οἶκοι εἰς τὴν νοητὴν κλίμακα
Ἡ Ἀκολουθία αὕτη τελεῖται κατ᾿ ἔθος ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἐντάσσεται δὲ εἴτε εἰς τήν ἀκολουθίαν τοῦ Μεγάλου Ἑσπερινοῦ τῆς Ἑορτῆς, εἴτε, συνηθέστερα, εἰς τὸν τῆς κυρίας ἡμέρας αὐτῆς, μετὰ τὸ Νῦν ἀπολύεις.Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ'. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὦ τρισμακάριστε Σταυρὲ καὶ πανσεβάσμιε, Σὲ προσκυνοῦμεν οἱ πιστοὶ καὶ μεγαλύνομεν, Ἀγαλλόμενοι τῇ θείᾳ σου ἀνυψώσει. Ἀλλ᾿ ὡς τρόπαιον καὶ ὅπλον ἀπροσμάχητον, Περιφρούρει τε καὶ σκέπε τῇ σῇ χάριτι. Τοὺς σοὶ κράζοντας· Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Οἱ Οἶκοι.
Ἄγγελοι οὐρανόθεν ἀοράτως κυκλοῦσι, Σταυρόν τόν ζωηφόρον ἐν φόβῳ (τρίς) καί φωτοπάροχον χάριν λαμπρῶς παρεχόμενον, νῦν τοῖς πιστοῖς βλέποντες, ἐξίστανται καί ἵστανται βοῶντες πρός αὐτόν τοιαῦτα·
Χαῖρε Σταυρέ, οἰκουμένης φύλαξ·
χαῖρε, ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας.
Χαῖρε, ὁ πηγάζων ἀφθόνως ἰάματα·
χαῖρε, ὁ φωτίζων τοῦ κόσμου τά πέρατα.
Χαῖρε, ξύλον ζωομύριστον, καί θαυμάτων θησαυρέ·
χαῖρε, συνθετοτρισόλβιε, καί χαρίτων παροχεῦ.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις ὑποπόδιον θεῖον·
χαῖρε, ὅτι ἐτέθης εἰς προσκύνησιν πάντων.
Χαῖρε κρατήρ τοῦ νέκταρος ἔμπλεως·
χαῖρε, λαμπτήρ τῆς ἄνω λαμπρότητος.
Χαῖρε, δι’ οὗ εὐλογεῖται ἡ κτίσις·
χαῖρε, δι’ οὗ προσκυνεῖται ὁ Κτίστης.
χαῖρε, ὁ φωτίζων τοῦ κόσμου τά πέρατα.
Χαῖρε, ξύλον ζωομύριστον, καί θαυμάτων θησαυρέ·
χαῖρε, συνθετοτρισόλβιε, καί χαρίτων παροχεῦ.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις ὑποπόδιον θεῖον·
χαῖρε, ὅτι ἐτέθης εἰς προσκύνησιν πάντων.
Χαῖρε κρατήρ τοῦ νέκταρος ἔμπλεως·
χαῖρε, λαμπτήρ τῆς ἄνω λαμπρότητος.
Χαῖρε, δι’ οὗ εὐλογεῖται ἡ κτίσις·
χαῖρε, δι’ οὗ προσκυνεῖται ὁ Κτίστης.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Βλέπουσα ἡ Ἑλένη ἑαυτήν ἐν ἐφέσει, φησί τῷ Βασιλεῖ θαρσαλέως· Τό παμπόθητόν σου τῆς ψυχῆς εὐχερέστατόν μου τῇ σπουδῇ φαίνεται· ζητοῦσα γοῦν τό κράτιστόν σοι τρόπαιον, ὡς λέγεις, κράζω·
Ἀλληλούϊα.
Γνῶσιν ἄγνωστον πρώην ἡ Βασίλισσα γνοῦσα, ἐβόησε πρός τούς ὑπουργοῦντας· Ἐκ λαγόνων τῆς γῆς εὑρεῖν ἐν τάχει, καί δοῦναι τόν Σταυρόν σπεύσατε, πρός ὅν ἰδοῦσα ἔφησεν ἐν φόβῳ, πλήν κράζουσα οὕτω·
Χαῖρε, χαρᾶς τῆς ὄντως σημεῖον·
χαῖρε, ἀρᾶς τῆς ἀρχαίας λύτρον.
Χαῖρε, θησαυρός ἐν τῇ γῇ φθόνῳ κρυπτόμενος·
χαῖρε, ὁ φανείς ἐν τοῖς ἄστροις τυπούμενος.
Χαῖρε, τετρακτινοπύρσευτε καί πυρίμορφε Σταυρέ·
χαῖρε, κλῖμαξ ὑψοστήρικτε, προοραθεῖσά ποτε.
Χαῖρε, τό τῶν Ἀγγέλων γαληνόμορφον θαῦμα·
χαῖρε, τό τῶν δαιμόνων πολυστένακτον τραῦμα.
Χαῖρε, τερπνόν τοῦ Λόγου κειμήλιον·
χαῖρε, πυρός τῆς πλάνης σβεστήριον.
Χαῖρε, Σταυρέ, ἀπορούντων προστάτα·
χαῖρε, στερρέ εὐδρομούντων ἀλεῖπτα.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Δύναμις ἡ τοῦ Ξύλου, ἐπιδέδεικται τότε, πρός πίστωσιν ἀληθῆ τοῖς πᾶσι· καί τήν ἄφωνόν τε καί νεκράν πρός ζωήν ἀνέστησε, φρικτόν θέαμα τοῖς μέλλουσι καρποῦσθαι σωτηρίαν, ἐν τῷ μέλπειν οὕτως·
Ἀλληλούϊα.
Ἔχουσα ἡ Ἑλένη, τὸ ἀήττητον ὅπλον, ἀνέδραμε πρός τόν ταύτης γόνον· ὁ δέ, μέγα σκιρτήσας εὐθύς, ἐπιγνούς τόν μέγιστον Σταυρόν ἔχαιρε, καί ἅλμασιν ὡς ᾄσμασιν, ἐβόα πρός αὐτόν τοιαῦτα·
Χαῖρε Σταυρέ, τοῦ φωτός δοχεῖον·
χαῖρε, Σταυρέ, τῆς ζωῆς ταμεῖον.
Χαῖρε, ὁ δοτήρ χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος·
χαῖρε, ὁ λιμήν ποντοπόρων ἀχείμαστος.
Χαῖρε, τράπεζα, βαστάζουσα ὥσπερ θῦμα τόν Χριστόν·
χαῖρε, κλῆμα, βότρυν πέπειρον φέρον οἶνον μυστικόν.
Χαῖρε, ὅτι τά σκῆπτρα τῶν ἀνάκτων φυλάττεις·
χαῖρε, ὅτι τάς κάρας τῶν δρακόντων συνθλάττεις.
Χαῖρε, λαμπρόν τῆς πίστεως γνώρισμα·
χαῖρε, παντός τοῦ κόσμου διάσωσμα.
Χαῖρε, Θεοῦ πρός θνητούς εὐλογία·
χαῖρε, θνητῶν πρός Θεόν μεσιτεία.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Ζῆλον ἔνδοθεν θεῖον, ἡ Ἑλένη λαβοῦσα, ἐζήτησε καί εὗρε σπουδαίως, τόν ἐν γῇ κρυπτόμενον Σταυρόν, καί δεικνύμενον ἐν οὐρανῷ Ἄνακτι· ὅν ὕψωσε· καί βλέπων τό πολίτευμα, ἐν πίστει ἔφη·
Ἀλληλούϊα.
Ἡλιόμορφος ὤφθη, ὁ Σταυρός ἐν τῷ κόσμῳ, καί πάντες φωτισμοῦ ἐμπλησθέντες, καί δραμόντες ὡς πρός ἀστέρα, θεωροῦσι τοῦτον ὡς καλῶν αἴτιον, ἐν ταῖς χερσί ταῖς θείαις ὑψωθέντα· ὅν ὑμνοῦντες εἶπον·
Χαῖρε, αὐγή νοητοῦ Ἡλίου·
χαῖρε, πηγή ἀκενώτου μύρου.
Χαῖρε, τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας ἀνάκλησις·
χαῖρε, τῶν ἀρχόντων τοῦ ᾅδου ἡ νέκρωσις.
Χαῖρε, ὅτι ἀνυψούμενος, συνανυψοῖς νῦν ἡμᾶς·
χαῖρε, ὅτι προσκυνούμενος, καθαγιάζεις τάς ψυχάς.
Χαῖρε, τῶν Ἀποστόλων κοσμοκήρυκτον κλέος·
χαῖρε, τῶν ἀθλοφόρων εὐμενέστατον σθένος.
Χαῖρε Σταυρέ, Ἑβραίων ὁ ἔλεγχος·
χαῖρε, πιστῶν ἀνθρώπων ὁ ἔπαινος.
Χαῖρε, δι’ οὗ κατεβλήθη ὁ ᾅδης·
χαῖρε, δι’ οὗ ἀνατέταλκε χάρις.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Θεοβράβευτον Ξύλον, θεωρήσαντες πάντες, τῇ τούτου νῦν προσέλθωμεν σκέπῃ· καί ὡς ὅπλον κρατοῦντες αὐτό, δι’ αὐτοῦ τροποῦμεν τῶν ἐχθρῶν φάλαγγας, καί ψαύοντες τόν ἄψαυστον, τοῖς χείλεσιν αὐτῷ βοῶμεν·
Ἀλληλούϊα.
Ἴδε φῶς οὐρανόθεν, Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας, δεικνύμενον Σταυροῦ τό σημεῖον, δι’ ἀστέρων, ἐν ᾧ καί νικᾶν πολεμίων πληθύν, ἔσπευσε τό Ξύλον φανερῶσαι, καί βοῆσαι πρός αὐτό τοιαῦτα·
Χαῖρε, βουλῆς τῆς ἀρρήτου πέρας·
χαῖρε, λαοῦ εὐσεβοῦντος κέρας.
Χαῖρε, πολεμίων ὁ τρέπων τάς φάλαγγας·
χαῖρε, φλόξ καθάπερ φλέγων τούς δαίμονας.
Χαῖρε, σκῆπτρον ἐπουράνιον τοῦ Βασιλέως τοῦ στρατοῦ·
χαῖρε, τρόπαιον ἀήττητον τοῦ φιλοχρίστου στρατοῦ.
Χαῖρε, ὁ τῶν βαρβάρων τήν ὀφρύν καταβάλλων·
χαῖρε, ὁ τῶν ἀνθρώπων τάς ψυχάς περιέπων.
Χαῖρε, κακῶν πολλῶν ἀμυντήριον·
χαῖρε, καλῶν πολλῶν βραβευτήριον.
Χαῖρε, δι’ οὗ Χριστοφόροι σκιρτῶσι·
χαῖρε, δι’ οὗ Ἰουδαῖοι θρηνοῦσι.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Κλῖμαξ οὐρανομήκης, ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου ἐγένετο, τούς πάντας ἀνάγων, ἀπό γῆς πρός ὕψος οὐρανοῦ, τοῦ χοροῖς Ἀγγέλων συνοικεῖν πάντοτε, ἀφέντας τά νῦν ὄντα ὡς μή ὄντα, καί εἰδότας ψάλλειν·
Ἀλληλούϊα.
Λάμψας φῶς ἐπί πᾶσιν, ὁ Σωτήρ τοῖς ἐν ᾅδη, ἐφώτισας τούς κάτω κειμένους· πυλωροί δέ ᾅδου τήν αὐγήν μή ἐνέγκαντές σου, ὡς νεκροί πεπτώκασιν· οἱ τούτων δέ ρυσθέντες, νῦν ὁρῶντες τόν Σταυρόν βοῶσι·
Χαῖρε, ἀνάστασις τεθνεώτων·
χαῖρε, παράκλησις τῶν πενθούντων.
Χαῖρε, τῶν ταμείων τοῦ ᾅδου ἡ κένωσις·
χαῖρε, Παραδείσου τρυφῆς ἡ ἀπόλαυσις.
Χαῖρε, ράβδος ἡ ποντίσασα τόν Αἱγύπτιον στρατόν·
χαῖρε, αὖθις, ἡ ποτίσασα Ἰσραηλίτην λαόν.
Χαῖρε, ἔμψυχον Ξύλον, τοῦ Λῃστοῦ σωτηρία·
χαῖρε, εὔοσμον ρόδον, εὐσεβῶν εὐωδία.
Χαῖρε, τροφή πεινώντων ἐν πνεύματι·
χαῖρε, σφραγίς, ἥν ἔλαβον ἄνθρωποι.Χαῖρε Σταυρέ, μυστηρίων ἡ θύρα·
χαῖρε, ἐξ οὗ ρεῖθρα χέονται θεῖα.
Μέλλοντος Μωϋσέως, τό πολύμοχθον γένος λυτρώσασθαι ἐκ τοῦ λυμεῶνος, ἐπεδόθης ὡς ράβδος αὐτῷ, ἀλλ’ ἐγνώσθης τούτῳ καί Θεοῦ σύμβολον· διόπερ κατεπλάγη σου Σταυρέ, τήν δυναστείαν κράζων·
Ἀλληλούϊα.
Νόμον ὁ ἐν Σιναίῳ, τῷ Θεόπτῃ δούς πάλαι, Σταυρῷ ἐθελοντί προσηλοῦται, ὑπέρ ἀνόμων ἀνόμως ἀνδρῶν, καί κατάραν νόμου παλαιάν ἔλυσεν, ἵνα Σταυροῦ τήν δύναμιν ὁρῶντες, ἅπαντες νῦν βοῶμεν·
Χαῖρε, ἀνόρθωσις πεπτωκότων·
χαῖρε, κατάπτωσις κοσμολάτρων.
Χαῖρε, Ἀναστάσεως Χριστοῦ τό ἐγκαίνισμα·
χαῖρε, μοναζόντων τό θεῖον ἐντρύφημα.
Χαῖρε, δένδρον εὐσκιόφυλλον, ὑφ’ οὗ σκέπονται πιστοί·
χαῖρε, Ξύλον προφητόφθεγκτον, πεφυτευμένον ἐν γῇ.
Χαῖρε, τῆς Βασιλείας κατ’ ἐχθρῶν συμμαχία·
χαῖρε, τῆς πολιτείας κραταιά προστασία.
Χαῖρε, Κριτοῦ δικαίου φανέρωσις·
χαῖρε, βροτῶν πταιόντων κατάκρισις.
Χαῖρε Σταυρέ, ὀρφανῶν ἀντιλῆπτορ·
χαῖρε Σταυρέ, πλουτιστά τῶν πενήτων.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Ξένον θαῦμα ἰδόντες, ξένον βίον βιῶμεν, τόν νοῦν εἰς οὐρανόν ἀνυψοῦντες· διά τούτο γάρ ἐν τῷ Σταυρῷ ὁ Χριστός ἐπάγη, καί σαρκί πέπονθε, βουλόμενος ἑλκῦσαι πρός τό ὕψος, τούς αὐτῷ βοῶντας·
Ἀλληλούϊα.
Ὅλος ἦλθεν ἐξ ὕψους, τήν Θεότητα ἔχων, ὁ μόνος προαιώνιος Λόγος· καί τεχθείς ἐκ Παρθένου Μητρός, καί φανείς τῷ κόσμῳ ταπεινός ἄνθρωπος, Σταυρόν καταδεξάμενος, ἐζώωσε τούς αὐτῷ βοῶντας.
Χαῖρε Σταυρέ, τῆς εἰρήνης ὅπλον·
χαῖρε, βαλβίς τῶν ὁδοιπορούντων.
Χαῖρε, σωζομένων σοφία καί στήριγμα·
χαῖρε, ἀπολλυμένων μωρία καί σύντριμμα.
Χαῖρε, εὔκαρπον, ἀθάνατον καί ζωηφόρον φυτόν·
χαῖρε ἄνθος, ὅπερ ἤνθησε τήν σωτηρίαν ἡμῶν.
Χαῖρε, ὅτι συνάπτεις τά ἐν γῇ σύν τοῖς ἄνω·
χαῖρε, ὅτι φωτίζεις τάς καρδίας τῶν κάτω.
Χαῖρε δι’ οὗ φθορά ἐξωστράκισται·
χαῖρε, δι’ οὗ ἡ λύπη ἠφάνισται.
Χαῖρε, καλῶν μυριάριθμος ὄλβος·
χαῖρε, πιστῶν μυριώνυμος εὖχος.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Πέπτωκε τῶν δαιμόνων ἡ παμβέβηλος φάλαγξ, καί γένος τῶν Ἑβραίων ᾐσχύνθη, προσκυνούμενον τόν Σταυρόν παρά πάντων, μετά πόθου βλέποντες, ἀεί δέ ἀναβλύζοντα ἰάματα τοῖς ἐκβοῶσιν·
Ἀλληλούϊα.
Ρεύματα συνεστάλη, λογισμῶν κακοδόξων παγέντος σου Χριστέ ἐπί ξύλου· ἀποροῦσι γάρ ὄντως τό, Πῶς καί Σταυρόν ὑπέστης, καί φθοράν πέφευγας· ἡμεῖς δέ τήν Ἀνάστασιν δοξάζοντες ἀναβοῶμεν.
Χαῖρε, σοφίας Θεοῦ τό ὕψος·
χαῖρε, προνοίας Αὐτοῦ τό βάθος.
Χαῖρε, μωρολόγων ἀλόγων ἡ ἄγνοια·
χαῖρε, μαντιπόλων ἀφρόνων ἀπώλεια.
Χαῖρε, ὅτι τήν Ἀνάστασιν ἐμφανίζεις τοῦ Χριστοῦ·
χαῖρε, ὅτι τά παθήματα ἀνακαινίζεις Αὐτοῦ.
Χαῖρε, τῶν πρωτοπλάστων τήν παράβασιν λύσας·
χαῖρε, τοῦ Παραδείσου τάς εἰσόδους ἀνοίξας.
Χαῖρε Σταυρέ, τοῖς πᾶσι σεβάσμιε·
χαῖρε, ἐθνῶν ἀπίστων ἀντίπαλε.
Χαῖρε Σταυρέ, ἰατρέ τῶν νοσούντων·
χαῖρε, ἀεί βοηθέ τῶν βοώντων·
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Σῶσαι θέλων τόν κόσμον, ὁ τοῦ κόσμου κοσμήτωρ, κατῆλθε πρός αὐτόν ἀπορρήτως· καί Σταυρόν ὑπέστη, Θεός ὤν, δι’ ἡμᾶς, τά πάντα καθ’ ἡμᾶς δέχεται· διό καί λυτρωσάμενος ἡμᾶς, ἀκούει παρά πάντων·
Ἀλληλούϊα.
Τεῖχος τῆς οἰκουμένης, ὦ Σταυρέ ζωηφόρε, ἀπόρθητον καί θεῖον νοοῦμεν· ὁ γάρ τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, κατασκευάσας σέ Ποιητής τάννυσι τάς χεῖρας, ξένον ἄκουσμα· καί ἅπαντας ἐκφωνεῖν διδάσκει.
Χαῖρε, ἡ βάσις τῆς εὐσεβείας·
χαῖρε, τό νῖκος τῆς κληρουχίας.
Χαῖρε, Ἀμαλήκ νοητόν ὁ τροπούμενος·
χαῖρε, Ἰακώβ ταῖς χερσί προτυπούμενος.
Χαῖρε, σύ γάρ ἀνεμόρφωσας τάς παλαιτάτας σκιάς·
χαῖρε, σύ γάρ ἀνεπλήρωσας προφητοφθέγκτους φωνάς.
Χαῖρε, ὁ τόν Σωτῆρα τῶν ἀπάντων βαστάσας·
χαῖρε, ὁ τόν φθορέα τῶν ψυχῶν καταργήσας.
Χαῖρε, δι’ οὗ Ἀγγέλοις ἡνώθημεν·
χαῖρε, δι’ οὗ φωτί κατηυγάσθημεν.
Χαῖρε, σέ γάρ προσκυνοῦμεν τιμῶντες·
χαῖρε, σοί γάρ προσφωνοῦμεν, βοῶντες·
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Ὕμνος ἅπας μειοῦται, συνακολουθεῖν θέλων, τῷ πλήθει τῶν πολλῶν σου θαυμάτων· ἐγκωμίων πληθύν καί γάρ ἄν προσάξωμέν σοι, ὦ Σταυρέ τίμιε, οὐδέν τελοῦμεν ἄξιον, ὧν δέδωκας ἡμῖν· ἀλλ’ οὖν βοῶμεν·
Ἀλληλούϊα.
Φωτοπάροχον αἴγλην, τοῖς ἐν σκότει δωρεῖται, Σταυρός ὁ ζωοδώρητος οὗτος· τό γάρ ἄϋλον δέδεικται φῶς, καί πρός γνῶσιν θείαν δᾳδουχεῖ ἅπαντας· ὑψοῖ δέ νῦν ὑψούμενος τόν νοῦν ἡμῶν, ἀναμέλπειν ταύτα·
Χαῖρε, φωστήρ, τοῖς ἐν σκότει φαίνων·
χαῖρε, ἀστήρ, τόν κόσμον αὐγάζων.
Χαῖρε, ἀστραπή, χριστοκτόνους ἀμβλύνουσα·
χαῖρε, ἡ βροντή τούς ἀπίστους ἐκπλήττουσα.
Χαῖρε, ὅτι κατελάμπρυνας Ὀρθοδόξων τούς χορούς·
χαῖρε, ὅτι κατηδάφισας τῶν εἰδώλων τούς βωμούς.
Χαῖρε, οὗπερ ὁ τύπος οὐρανόθεν ἐφάνη·
χαῖρε, οὗπερ ἡ χάρις πονηρίας ἐλαύνει.
Χαῖρε, σαρκός σημαίνων τήν νέκρωσιν·
χαῖρε, παθῶν ὁ κτείνων ἐπέγερσιν.
Χαῖρε, ἐν ᾧ ὁ Χριστός ἐσταυρώθη·
χαῖρε, δι’ οὗ πᾶς ὁ κόσμος ἐσώθη.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Χάριν δοῦναι θελήσας, ὁ Χριστός τοῖς ἀνθρώποις, τάς χεῖρας ἐπί Ξύλου ἐκτείνει, καί τά ἔθνη πάντα συγκαλεῖ, καί βασιλείαν πᾶσιν οὐρανῶν δίδωσι, τοῖς μέλπουσι τόν ὕμνον ἐπαξίως, καί πιστῶς βοῶσιν·
Ἀλληλούϊα.
Ψάλλοντές σου τόν ὕμνον, εὐφημοῦμεν ἐκ πόθου, ὡς ἔμψυχον Κυρίου σε Ξύλον· ἐπί σοί γάρ παγείς ἐν σαρκί, ὁ δεσπόζων τῶν δυνάμεων, ἡγίασεν, ἐδόξασεν, ἐδίδαξε βοᾶν σοι ταῦτα·
Χαῖρε Σταυρέ, νοητή ρομφαία·
χαῖρε, Ἁγίων ἅγιον βλέμμα.
Χαῖρε, Προφητῶν καί Δικαίων προκήρυγμα·
χαῖρε, τοῦ Χριστοῦ λαμπροφόρον στρατήγημα.
Χαῖρε, κάλλος καί διάδημα βασιλέων εὐσεβῶν·
χαῖρε, κράτος καί ὀχύρωμα ἱερέων εὐλαβῶν.
Χαῖρε, τῆς ἀληθείας εὐκλεέστατος κόσμος·
χαῖρε, τῆς σωτηρίας εὐτυχέστατος ὅρμος.
Χαῖρε, φαιδρόν ἁπάντων ἀγλάϊσμα·
χαῖρε, υἱῶν τῆς Ἄγαρ φυγάδευμα.
Χαῖρε, φωτός ἀκηράτου λυχνία·
χαῖρε, ψυχῆς τῆς ἐμῆς θυμηδία.
Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.
Ὦ πανύμνητον Ξύλον, τό βαστάσαν τόν πάντων ἁγίων, Ἁγιώτατον Λόγον (τρίς)· δεδεγμένον ἡμῶν τάς λιτάς, ἀπό πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας καί αἰωνίου λύτρωσαι κολάσεως τούς σοί βοῶντας·
Ἀλληλούϊα.
Καισάριος (Κωνσταντῖνος) Δαπόντες (18ος αι.)
ο λόγιος Καισάριος (Κωνσταντίνος) Δαπόντες
(Konstantinos Kaisarios Dapontes)
Ο λόγιος Κωνσταντίνος, μετέπειτα Καισάριος Δαπόντες (1713 /14-4 Δεκεμβρίου 1784) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες στιχουργούς και χρονογράφους του 18ου αιώνα. Η πολυκύμαντη ζωή του Δαπόντε συνοδεύεται απ' ένα εκπληκτικά πληθωρικό, ποικίλο και ενδιαφέρον συγγραφικό έργο.
Η ζωή του ήταν πολυτάραχη και το 1746 έπεσε στη δυσμένεια των Τούρκων για να καταφύγει στην αυλή του Χάνη της Κριμαίας και το επόμενο έτος φυλακίστηκε στην Κωνσταντινούπολη για 20 μήνες, διάστημα που αφιέρωσε στη συγγραφή θρησκευτικών ύμνων, επιστολών και εκτενέστερων έμμετρων έργων, όπως ο Καθρέπτης γυναικών.
Συ δεν την γλώσσαν την απλήν, μη την καταφρονήσης,
ότι αρίστη και αυτή ως θέλει την γνωρίσης.
Και τόσας χάριτας γλυκάς και νοστιμάδας έχει,
όπου και όλων των εθνών τας γλώσσας υπερέχει.
Καθρέπτης γυναικών, 1766. K.Θ. Δημαράς, Iστορία
της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ίκαρος, 1985. 117.
Η ζωή του
Γεννήθηκε στη Σκόπελο, όπου και πήρε τη βασική μόρφωση. Το 1731 ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου έμεινε για λίγους μήνες κι αργότερα ταξίδεψε στο Βουκουρέστι, όπου σπούδασε, και αργότερα στο Ιάσιο, όπου και εγκαταστάθηκε για τα επόμενα 4 χρόνια, εργαζόμενος ως γραμματέας του ηγεμόνα Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου.
Μέχρι το 1743 υπηρετούσε ως γραμματικός β' τάξης τον ηγεμόνα. Εκείνη τη χρονιά παραιτήθηκε μετά την άρνηση του Μαυροκορδάτου να τον προβιβάσει σε γραμματικό α' τάξης. Την ίδια χρονιά διορίστηκε ως γραμματικός α' τάξης στην υπηρεσία του νέου ηγεμόνα της Μολδαβίας, Ιωάννη Μαυροκορδάτου και εγκαταστάθηκε ξανά στο Ιάσιο.
Απέκτησε πλούτη και προβιβάστηκε στο αξίωμα του καμινάρη, αλλά το 1747 φυλακίστηκε για 20 μήνες περίπου, ίσως από δικές του ατασθαλίες ή μηχανορραφίες εχθρών του στην ηγεμονική αυλή. Μετά την αποφυλάκισή του πήγε στην Χάλκη και μέσα σε λίγο διάστημα (1749-51) παντρεύτηκε, απέκτησε μια κόρη που πέθανε πρόωρα και αμέσως κατόπιν χήρεψε.
Χαρακτικό Μονής Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους 1894, wikipedia
Το 1753, απογοητευμένος από τα εγκόσμια αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Πήρε το όνομα Καισάριος και, αφού έζησε για τρία χρόνια στη νήσο Πιπέρι, απέναντι από τη Σκόπελο, και στη μονή Ευαγγελίστριας της Σκοπέλου, το 1757 ταξίδεψε στο Άγιο Όρος και προσεχώρησε στη Μονή Ξηροποτάμου.
Τα επόμενα χρόνια περιόδευσε σε περιοχές της Ελλάδας και στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για να συγκεντρώσει χρήματα για τη Μονή. Επέστρεψε στο Άγιο Όρος το 1765 και έμεινε στις Μονές Ξηροποτάμου και Κουτλουμουσίου μέχρι το 1757, όταν επέστρεψε στην Μονή Ευαγγελίστριας στη Σκόπελο μέχρι το 1784. Εκείνη τη χρονιά επέστρεψε στη Μονή Ξηροποτάμου και λίγους μήνες μετά πέθανε. Χειρόγραφά του φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη της Μονής.
Η ζωή του εξιστορήθηκε από τον ίδιο στο έμμετρο αφήγημα «Κήπος Χαρίτων» που γράφτηκε το 1768 και απευθύνεται στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο τον Φιραρή.
Το έργο του
Ο Δαπόντες ήταν πολυγράφος συγγραφέας. Τα έργα του αριθμούν πολλές χιλιάδες δεκαπεντασύλλαβους στίχους, με περιεχόμενο θρησκευτικό, χρονογραφικό, ή αυτοβιογραφικό και γενικά με ηθικοδιδακτικές προθέσεις. Η κριτική επισημαίνει στα έργα του, πέρα από τεχνικά μειονεκτήματα όπως οι πλατειασμοί και η προχειρότητα, θετικά στοιχεία όπως το χιούμορ, η θυμοσοφική διάθεση, η παρατηρητικότητα και η κάποιες οξυδερκείς παρατηρήσεις.
Τύπωσε ο ίδιος αρκετά βιβλία του αλλά άλλα έμειναν ανέκδοτα σε χειρόγραφα. Αρκετά από τα ανέκδοτα δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά από τον Κων/νο Σάθα στη Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη και τον Εμίλ Λεγκράν στην Bibliothèque Grecque vulgaire.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στα εκδεδομένα κείμενα και στα χειρόγραφά του ο Δαπόντες προσέθετε στο τέλος μία προειδοποίηση («επιτίμιον») με προειδοποίηση προς τους μελλοντικούς εκδότες να μεριμνούν για την επιμελή εκτύπωση του έργου, να μην παραλείπουν στίχους, να μην κάνουν λάθη και να μην σφετερίζονται ή αλλοιώνουν τα κείμενά του, γιατί σε αυτήν την περίπτωση θα έχουν αντίδικο τον Θεό.
Κάποια από τα σημαντικότερα έργα του είναι:
- Ο Διγενής Ακρίτης
- Ο Φυσιολόγος
- Ο Στεφανίτης
- Ιστορία Πτωχολέοντος
- Καθρέπτης γυναικών
- Σωσάννα
- Ο Αλέξανδρος
- Ο Συντίπας
- Η χαλιμά
- Ο Αγαθάγγελος
- Ο ιμπέριος
- Χρηστοήθεια
- Τράπεζα πνευματική
- Λόγοι πανηγυρικοί
- Κανών περιεκτικός πολλών εξαιρέτων πραγμάτων
- Κήπος Χαρίτων
- Χρονογράφος
- Γεωγραφική Ιστορία
- Δακικαί Εφημερίδες
Ο εξοικισμός των πρωτοπλάστων, Οµιλίες του Ιακώβου της Μονής
Κοκκινοβάφου, Vat. gr. 1162, Biblioteca Apostolica Vaticana, Βατικανό.
Εδώ είχα Παράδεισον, ανάγκη εκεί Άδη,
δεν είναι δυο Παράδεισοι εδώ κ’ εκεί ομάδι.
Κήπος Χαρίτων, 9.233-234. 1880 [1768]. Ερμής, 1995. 125.
Ο Δαπόντες είναι μια από τις πιο αξιόπιστες και λεπτομερείς ιστορικές πηγές των χρόνων 1731-65, μια από τις σημαντικότερες γεωγραφικές, εθνογραφικές, κοινωνικοανθρωπολογικές και φιλολογικές πηγές του βαλκανικού χώρου της εποχής του κυρίως των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών, της Κωνσταντινούπολης, της περιοχής της Προποντίδας και του Βόρειου Αιγαίου, ένα από τα πρώτα συγγραφικά μεγέθη στη σύγχρονη του ελληνική γραμματεία της τουρκοκρατούμενης Ανατολής, ο σπουδαιότερος στιχουργός του 18ου αι. και κυρίαρχη μορφή της μεταβυζαντινής θρησκευτικής ποίησης και γραμματείας.
Στο ενεργητικό του ανήκει αναμφισβήτητα η χρήση γλώσσας και ύφους λαϊκότερου και αναλυτικότερου από ότι γίνεται σε άλλους λογίους της εποχής, η συνδυαστική ευφυΐα, η διασκεδαστική ζωηρότητα και θυμοσοφική διάθεση, η προβολή και πύκνωση των πλουσίων βιωμάτων του σε επιγραμματικότητα και χιούμορ και, κάποτε, μια ευαισθησία που θυμίζει περισσότερο τα τέλη του 18ου αι. τάση για αυτοεξέταση και φιλάρεσκο αυτοέλεγχο.
Βιβλιογραφία:
• Ακαδημία Αθηνών: Κέντρον Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού (ΚΕΜΝΕ) Κωνσταντίνου Δαπόντε Λόγοι Πανηγυρικοί, εις απλούς στίχους εις εγκώμιον διαφόρων αγίωv / Νυν πρώτον τύποις εκδοθέντες δαπάνη του ευγενεστάτου Άρχοντος μεγάλου Σπαθάρι, κυρίου Ιακωβάκη Ρίζου, και αφιερωθέντες τω αυτώ Κωνσταντίνω Δαπόντε Καμινάρη, τω μετονομασθέντι Καισαρίω, Ενετίησιν: Παρά Δημητρίω Θεοδοσίου τω εξ Ιωαννίνων, 1778.
• Οι «Χαιρετισμοί εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν» Προσευχητάριον ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων Ἀρχιμανδρίτου Παύλου Κ. Ντανᾶ, Ἐκδόσεις «Ἄθως», Ἀθήνα 2005.
• Οι Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν (1778) Τόπος & Χρόνος: Βενετία 1778. Εκδοτικός Οίκος: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. Προέλευση: Βιβλιοθήκη της Βουλής
• Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983
• Ν. Βαγενάς, «Ο "αντιποιητικός'' 18ος αι.», Η ειρωνική γλώσσα. Κριτικές μελέτες για τη νεοελληνική γραμματεία, Στιγμή, Αθήνα 1994, σελ. 161
• Γεώργιος Κεχαγιόγλου,«Ανέκδοτα στοιχεία για τον Καισάριο Δαπόντειο από το χειρόγραφο της Βυτίνας αριθμ. 1», Ο Ερανιστής τ.18
• Ε. Σουλογιάννης, Cesario Daponte el a sua opera, Ρώμη 1973-74
• Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ. 92
• Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975, σελ. 114-116
• Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1978, σελ. 92
• Η Θυσία του ΙΕΦΘΑΕ και ιστορία της Σωσάννης, Εκδ. Ιστός-Εκδοτική Ερμής
• Λεγκράν, Ephemerides dakes, τ.3, Παρίσι 188
• wikipedia.org / wiki / Constantin Dapontes
• Σοφία Σκιαδαρέση, Άτροπος ή η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας-Δαπόντε.
• «Όταν πήγε στη Χίο, του έκανε εντύπωση το άγονο του νησιού, ο μόχτος των κατοίκων, το ελάττωμα που είχαν οι πλούσιοι Χιώτες να είναι τσιγκούνηδες και να μη δείχνουν συμπόνια για τους φτωχούς συντοπίτες τους.» Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ.92-93.
• εικ. Konstantinos Kaisarios Dapontes. Enciclopedia DOMI (Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), Editura DOMI A.E., Atena, ediția 2002-2005 [s.a.], vol. 7, p. 481, s.v. „Δαπόντες, Καισάριος.
Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Περισσότερα θέματα: Σταυρός Σταυροπροσκυνήσεως, Σταύρωση
• Οι «Χαιρετισμοί εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν» Προσευχητάριον ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων Ἀρχιμανδρίτου Παύλου Κ. Ντανᾶ, Ἐκδόσεις «Ἄθως», Ἀθήνα 2005.
• Οι Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν (1778) Τόπος & Χρόνος: Βενετία 1778. Εκδοτικός Οίκος: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. Προέλευση: Βιβλιοθήκη της Βουλής
• Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983
• Ν. Βαγενάς, «Ο "αντιποιητικός'' 18ος αι.», Η ειρωνική γλώσσα. Κριτικές μελέτες για τη νεοελληνική γραμματεία, Στιγμή, Αθήνα 1994, σελ. 161
• Γεώργιος Κεχαγιόγλου,«Ανέκδοτα στοιχεία για τον Καισάριο Δαπόντειο από το χειρόγραφο της Βυτίνας αριθμ. 1», Ο Ερανιστής τ.18
• Ε. Σουλογιάννης, Cesario Daponte el a sua opera, Ρώμη 1973-74
• Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ. 92
• Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975, σελ. 114-116
• Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1978, σελ. 92
• Η Θυσία του ΙΕΦΘΑΕ και ιστορία της Σωσάννης, Εκδ. Ιστός-Εκδοτική Ερμής
• Λεγκράν, Ephemerides dakes, τ.3, Παρίσι 188
• wikipedia.org / wiki / Constantin Dapontes
• Σοφία Σκιαδαρέση, Άτροπος ή η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας-Δαπόντε.
• «Όταν πήγε στη Χίο, του έκανε εντύπωση το άγονο του νησιού, ο μόχτος των κατοίκων, το ελάττωμα που είχαν οι πλούσιοι Χιώτες να είναι τσιγκούνηδες και να μη δείχνουν συμπόνια για τους φτωχούς συντοπίτες τους.» Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ.92-93.
• εικ. Konstantinos Kaisarios Dapontes. Enciclopedia DOMI (Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), Editura DOMI A.E., Atena, ediția 2002-2005 [s.a.], vol. 7, p. 481, s.v. „Δαπόντες, Καισάριος.
Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Περισσότερα θέματα: Σταυρός Σταυροπροσκυνήσεως, Σταύρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου