Άσμα Αναβαθμών - Η αγκαλιά του ουρανού στην ανθρώπινη θλίψη. Σύγχρονο έργο
της Anna Ermolaeva (Ερμολάεβα), μεικτής τεχνικής, με έντονες βυζαντινές αναφορές.
🟣 Η εικόνα σε λυρική απόδοση
Όταν αγαπάς τους εχθρούς σου, δεν είσαι μόνος. Η συγχωρητική καρδιά γίνεται τόπος επίσκεψης του Ουρανού. Όποιος ξεπερνά τον εγωισμό και απαντά στο μίσος με αγάπη, έχει σύμμαχο τον ίδιο τον Φύλακα Άγγελό του.
Μέσα στη σιωπή της προσευχής και στον πόνο της υπέρβασης, η αγκαλιά του Θεού γίνεται αισθητή. όχι ως ανταμοιβή, αλλά ως εσωτερική παρουσία που στηρίζει, σκεπάζει και δυναμώνει. Εκεί αρχίζει η αληθινή μεταμόρφωση: όταν δεν ζητάς να νικήσεις τον άλλον, αλλά τον εαυτό σου.
Να ζήσεις πραγματικά όλη την ανθρωπότητα
σαν να ήταν μόνο μία ζωή, μία μόνο φύση
με πολλαπλά πρόσωπα.
Η εντολή «αγαπάτε τους εχθρούς υμών» δεν είναι ηθικό σύνθημα, αλλά τρόπος ύπαρξης που αποκαλύπτει την καρδιά του Θεού. Οι Άγιοι Σιλουανός και Σωφρόνιος την έζησαν βαθιά, μέσα στον πόνο και την προσευχή, φωτίζοντας με το βίωμά τους τη μεταμόρφωση της ανθρώπινης ύπαρξης.
🟣 Εισαγωγή – Η αγάπη που ανατρέπει το κοσμικό μέτρο
(Η εισαγωγή θέτει το υπαρξιακό και θεολογικό πλαίσιο της εντολής, δίνοντας έμφαση στην ανατροπή που προκαλεί ο λόγος του Χριστού.)
Η εντολή «αγαπάτε τους εχθρούς σας» δεν είναι μια απλή ηθική αξίωση, αλλά η υπέρβαση κάθε κοσμικού μέτρου δύναμης και αδυναμίας. Είναι η καρδιά της Θείας Αγάπης, όπως την έζησαν βαθιά και υπαρξιακά δύο από τους μεγαλύτερους Αγίους του 20ού αιώνα, ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ και ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης. Στο βίωμά τους, η αγάπη δεν απευθύνεται στους «άξιους», αλλά στους πάντες, ως αντανάκλαση της ίδιας της φύσης του Θεού.
Το άρθρο φωτίζει την ψυχοπνευματική δυναμική της εντολής, την εμπειρία της Χάριτος και την κοσμοθεωρητική ανατροπή που εισάγει η συγχωρητική αγάπη μέσα σε έναν κόσμο που διψά για δικαίωση, αλλά αγνοεί το έλεος.
Αναφέρει ο Γέροντας Σωφρόνιος στο «Περί Προσευχής» βιβλίο του:
«Αυτή αύτη η ενανθρώπησις του Θεού Λόγου είναι ωσαύτως κένωσις, προσιδιάζουσα οντολογικώς εις την Θείαν Αγάπην. Ο Πατήρ κενοί εαυτόν όλον εν τη γεννήσει του Υιού, ενώ ο Υιός ουδέν αποδίδει εις Εαυτόν, αλλά τα πάντα παραδίδει εις τον Πατέρα.
Η δε κένωσις ημών εκφράζεται δια της αρνήσεως πάντων όσα είναι εις ημάς πολύτιμα επί της γής εν τη τηρήσει των εντολών: «… Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού … ός γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν· ός δ’ αν απολέση την ψυχήν αυτού ένεκεν Εμού, ευρήσει αυτήν» (Ματθ. 16,24-25).
Και πάλιν: «Ούτως ούν πας εξ υμών, ός ουκ αποτάσσεται πάσι τοις εαυτού υπάρχουσιν, ου δύναται είναι Μου μαθητής» (Λουκ. 14,33).
Και αύτη είναι η οδός του Ζώντος Θεού.
«… Νομικός τις … εκπειράζων τον Ιησούν είπε: Διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωήν αιώνιον κληρονομήσω; Ο δε είπε προς αυτόν: Εν τω νόμω τί γέγραπται; Πώς αναγινώσκεις; Ο δε αποκριθείς είπεν: Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της ισχύος σου και εξ όλης της διανοίας σου, και τον πλησίον σου ως σεαυτόν. Είπε δε αυτώ: Ορθώς απεκρίθης· τούτο ποίει και ζήση (ζωήν αιώνιον)» (πρβλ. Λουκ. 10,25-28).
Εις την ερώτησιν του νομικού «και τις εστι μου πλησίον;» ο Κύριος απήντησε δια της παραβολής του Καλού Σαμαρείτου, το ουσιώδες νόημα της οποίας συνέδεον τω καιρώ εκείνω μετά του πνεύματος της εντολής: «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε … μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί Υψίστου» (Λουκ. 6,35).
Περί της καταστάσεως του πνεύματος ημών, όταν δίδηται εις ημάς άνωθεν η χάρις να αγαπώμεν τους εχθρούς, ο Άγιος Σιλουανός ωμίλει ως περί εμπειρίας θείας αιωνιότητος, έτι εν τοις ορίοις της ζωής ταύτης. Ούτος έλεγε και έγραφεν: «Όστις δεν αγαπά τους εχθρούς, ούτος δεν εγνώρισεν εισέτι τον Θεόν, καθώς οφείλει να γνωρίζη Αυτόν».Τολμώ απ’ εμαυτού να προσθέσω εις επεξήγησιν της χάριτος ταύτης: Όστις δια της ελλάμψεως υπό του ακτίστου Φωτός του Αγίου Πνεύματος ζη εντός αυτού την μετάβασιν «εκ του θανάτου εις την ζωήν την αιώνιον», εκείνος φυσικώ τω τρόπω συμπάσχει μετά πάντων, οίτινες στερούνται του αγαθού τούτου.
Ο τοιούτος, ών εκτός του θανάτου, είναι ελεύθερος από του φόβου των συμφορών και γνωρίζει την σκέψιν του Πατρός περί αυτού: «Τέκνον, συ πάντοτε μετ’ Εμού εί, και πάντα τα Εμά σά εστιν» (Λουκ. 15,31).
Και εάν παν ό,τι έχει ο Πατήρ δίδηται εις ημάς, τότε αποβαίνει απολύτως φυσικόν εις την ψυχήν «το χαίρειν και αγαλλιάσθαι», όταν ο πρότερον νεκρός αδελφός ζωοποιήται προς άφθαρτον δόξαν εν τη Βασιλεία του Ζώντος Θεού (πρβλ. Λουκ. 15,32)».
Κείμενο: Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί Προσευχής, Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1993, σελ. 37-38.
Δείτε επίσης: Η αγάπη προς τους εχθρούς: Το Ευαγγέλιο της Υπέρβασης - Η ριζοσπαστική αγάπη του Χριστού και η μεταμόρφωση του κόσμου | Αέναη επΑνάσταση
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης για την αγάπη προς τους εχθρούς
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης γράφει από την πείρα του για την αγάπη προς τους εχθρούς: «Στην αρχή βίαζε την καρδιά σου ν' αγαπά τους εχθρούς, και ό Κύριος, βλέποντας την αγαθή σου προαίρεση, θα σου δώσει κάθε βοήθεια... Χωρίς την Χάρι του Θεού δεν μπορούμε ν' αγαπούμε τους εχθρούς».
Ο άγιος Σιλουανός κάθε φορά έκλεινε την προσευχή του με την ευχή ο Θεός να συγχωρεί τους εχθρούς του, γενικά εκείνους που τον είχαν πληγώσει και πικράνει. Δύο συνεχόμενα βράδια τον επισκέφθηκε ο Χριστός, μαλώνοντας τον και λέγοντας του, ότι δεν θέλει να προσεύχεται για τους εχθρούς του. Ο μακάριος Σιλουανός, ενώ του έδινε υπόσχεση ότι δεν θα το επαναλάβει, πάλι την νύχτα πριν πέσει στο κρεβάτι του, ζητούσε εκ νέου ο Θεός να συγχωρεί εκείνους που τον πλήγωναν. Τότε, ο Χριστός, του εμφανίστηκε τρίτη φορά, λέγοντας του, «γι' αυτό σε αγαπώ Σιλουανέ, γιατί μου μοιάζεις.»
Κάποιος άγιος Γέροντας είπε: «Αν ακούσης για κάποιον ότι σε μισεί και σε βρίζει, στείλε του κάποιο δώρο, ώστε να έχεις θάρρος στον Χριστό κατά την ώρα της Κρίσεως». Διότι, «τίποτε δεν εξευμενίζει τόσο τον Θεό, όσο το νά αγαπούμε τους εχθρούς μας και να ευεργετούμε εκείνους πού μάς βλάπτουν».
🟣 Η Ριζοσπαστική Αγάπη ως Μεταμορφωτική Δύναμη
Η εντολή του Χριστού να αγαπάμε τους εχθρούς δεν αποτελεί μια αφηρημένη ηθική ιδέα, αλλά μια ριζοσπαστική πρόταση ζωής που μπορεί να μεταμορφώσει το άτομο και την κοινωνία. Οι Άγιοι Σιλουανός ο Αθωνίτης και Σωφρόνιος του Έσσεξ ανέδειξαν μέσα από την εμπειρία τους ότι αυτή η αγάπη δεν είναι ανθρώπινο επίτευγμα, αλλά δωρεά του Αγίου Πνεύματος· μια εσωτερική υπέρβαση που οδηγεί σε ομοίωση με τον Θεό. Σε έναν κόσμο που σπαράσσεται από βία, πολώσεις και εκδικητική λογική, η αγάπη προς τον εχθρό λειτουργεί ως αντίσταση στον φαύλο κύκλο του κακού και φανερώνει τον δρόμο προς την αληθινή πνευματική ελευθερία. Είναι η μόνη δύναμη που δεν εξουσιάζει αλλά απελευθερώνει, δεν εκδικείται αλλά θεραπεύει. Και εκεί όπου αρχίζει η συγχώρεση, ξεκινά η μεταμόρφωση του κόσμου.
🟣 Η υπέρβαση ως νέος τρόπος ύπαρξης
(Ποιητικός και φιλοσοφικός επίλογος. Συνοψίζει θεολογικά και υπαρξιακά το μήνυμα του άρθρου)
Η εντολή της αγάπης προς τους εχθρούς είναι ίσως η πιο σιωπηρή επανάσταση που προτάθηκε ποτέ στην Ιστορία. Μια επανάσταση όχι με όπλα, αλλά με δάκρυα, όχι με εξουσία, αλλά με θυσία. Είναι το Ευαγγέλιο της υπέρβασης· εκεί όπου ο άνθρωπος παύει να είναι μόνο βιολογική ύπαρξη και γίνεται εικόνα Θεού.
Και μόνο η προσπάθεια να αγαπήσεις αυτόν που σε πλήγωσε... σε κάνει ήδη πολίτη ενός άλλου κόσμου.
✍️ Ανάλυση και σχολιασμοί: Σοφία Ντρέκου (Sophia Drekou)
Βίντεο: Ο ιερομόναχος π. Σεραφείμ, Γάλλος στην καταγωγή, συνδέθηκε πνευματικά με τον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, τον οποίο διακόνησε ως πνευματικό του τέκνο. Μετά την κοίμηση του Γέροντά του, αναχώρησε από το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου του Έσσεξ της Αγγλίας, για την Ρωσία όπου εγκαταβιώνει σήμερα σε σκήτη της Ι. Μονής Βαλαάμ. Το βίντεο είναι απόσπασμα από γαλλικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Αρχιπέλαγος Βαλαάμ».
Ο πνευματικός πατέρας Σεραφείμ καθοδηγεί και νουθετεί σήμερα με τον γλυκύ του λόγο πολλούς Ρώσους λαϊκούς και κληρικούς που τον επισκέπτονται καθημερινά. Το μικρό αυτό απόσπασμα του ντοκιμαντέρ προβλήθηκε σε εκδήλωση του Ιεραποστολικού Συλλόγου Κυριακή, τον Οκτώβριο του 2013, που ήταν αφιερωμένη στον Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ.
Ο πνευματικός πατέρας Σεραφείμ καθοδηγεί και νουθετεί σήμερα με τον γλυκύ του λόγο πολλούς Ρώσους λαϊκούς και κληρικούς που τον επισκέπτονται καθημερινά. Το μικρό αυτό απόσπασμα του ντοκιμαντέρ προβλήθηκε σε εκδήλωση του Ιεραποστολικού Συλλόγου Κυριακή, τον Οκτώβριο του 2013, που ήταν αφιερωμένη στον Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου