Αέναη επΑνάσταση: Ισοκράτης: ο ορισμός του μορφωμένου ανθρώπου και άπαντα τα έργα του

Ισοκράτης: ο ορισμός του μορφωμένου ανθρώπου και άπαντα τα έργα του

Ισοκράτης: Ο ορισμός του μορφωμένου ανθρώπου και

Άπαντα τα έργα του στα αρχαία, με εισαγωγή και μετάφραση

Έρευνα Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Ο Ισοκράτης (436 π.Χ. - 338 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ρήτορας, ένας από τους δέκα Αττικούς ρήτορες. Ήταν από τους σπουδαιότερους ρητοδιδάσκαλους της κλασικής αρχαιότητας, που θεωρείται συγχρόνως ένας από τους παράγοντες που διαμόρφωσαν την πολιτική κατάσταση του καιρού του.

Λίγο μεγαλύτερος από τον Πλάτωνα, υπήρξε λογογράφος και ρητοροδιδάσκαλος που έζησε και συνέγραψε στα ίδια με εκείνον πολιτισμικά και κοινωνικά πλαίσια του Πελοποννησιακού πολέμου και της μετάβασης από τον αποκαλούμενο χρυσό αιώνα στην περίοδο παρακμής της αθηναϊκής πόλης-κράτους.

Η ανάμειξη του στα κοινά ήταν έμμεση, όταν με τους λόγους του προσπάθησε να παρέμβει στην πολιτική της Αθήνας εκφράζοντας πανελλήνιες ιδέες.

Γόνος της πλούσιας οικογένειας ενός κατασκευαστή αυλών είχε την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και μαθήτευσε σε αρκετούς Σοφιστές, όπως και στον Σωκράτη. Η οικογένειά του έχασε τα χρήματά της στον πόλεμο και ο Ισοκράτης αντιμετώπισε το δίλημμα της διαβίωσης. Έγινε δικηγόρος, λογογράφος για τα δικαστήρια επί δέκα περίπου χρόνια. Κάποιοι από τους λόγους που έγραψε σώζονται, αν και ο ίδιος αρνείται πως είναι δικοί του.

Επιθυμούσε απ’ ό,τι φαίνεται να γίνει ρήτορας, αλλά στερείτο της απαραίτητης δυνατής φωνής και της σκηνικής παρουσίας που απαιτείτο για αυτή την τέχνη. Έτσι, αποφάσισε να γίνει διδάσκαλος ρητορικής, γεγονός που του απέδωσε και φήμη και χρήματα. Προσέλκυσε μαθητές από όλες τις γωνιές του ελληνόφωνου κόσμου και πολλοί από αυτούς έγιναν σημαντικοί ηγέτες της εποχής του.

Ο Ισοκράτης πέθανε στην ηλικία των 98 χρόνων. Σύμφωνα με την παράδοση αυτοκτόνησε με την μέθοδο της λιμοκτονίας, όταν άκουσε τα νέα για την κατάκτηση του Φιλίππου στην μάχη της Χαιρώνειας. Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο, αφού ήταν από εκείνους που ενθάρρυναν τον Φίλιππο να το πράξει.

Βιβλιογραφία:
• Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμ. 4 σ. 149, Εκδοτική Αθηνών 1985
• Αρχαία Ελληνική Γραμματεία «Οι Έλληνες», Ισοκράτης, εκδόσεις Κάκτος 1993.

Σώζονται 21 λόγοι του, 9 επιστολές και μερικά άλλα αποσπάσματα.
Παρακάτω άπαντα τα έργα του και αποφθέγματα. sophia-ntrekou.gr

Μορφωμένος άνθρωπος κατά τον Ισοκράτη

ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ: Τον λόγο αυτό τον έγραψε ο Ισοκράτης σε ηλικία 94 ετών, με στόχο να κάνει έναν απολογισμό του έργου του και να απαντήσει στους επικριτές του, που τον κατηγορούσαν για δογματισμό και αδιαλλαξία, καθώς ο Ισοκράτης ήταν απόλυτος στις απόψεις του. Στον πρόλογο αυτού του έργου, παρουσιάζει την άποψή του για τον πραγματικά μορφωμένο άνθρωπο, μία άποψη που, ούτε τότε ούτε σήμερα μπορεί κανείς εύκολα να δεχτεί εύκολα.

Η σκέψη πάνω στην οποία βασίζει τα συμπεράσματά του ο Ισοκράτης είναι η εξής: πολλοί άνθρωποι που έχουν φτάσει σε ώριμη ηλικία και έχουν τελειοποιηθεί στη Γεωμετρία ή κάποια άλλη επιστήμη, ή κάποιο άλλο εξειδικευμένο πεδίο και μάλιστα διδάσκουν και άλλους, στα καθημερινά ζητήματα της ζωής αποδεικνύονται πιο ανόητοι από τους μαθητές τους. Για να μπορούν, λοιπόν, να θεωρηθούν στ' αλήθεια μορφωμένοι θα πρέπει πια σε αυτή την ηλικία:

Να έχουν την οξυδέρκεια να ερμηνεύουν σωστά τις περιστάσεις και να επωφελούνται από αυτές.
Να είναι αξιοπρεπείς, δίκαιοι και ανεκτικοί με τους ενοχλητικούς ανθρώπους. Να φέρονται με καλοσύνη και πραότητα στους φίλους τους.
Να συγκρατούν τις παρορμήσεις τους και να διαχειρίζονται γενναία τις συμφορές.
Να μην αφήνουν τις ευτυχείς συγκυρίες να τους διαφθείρουν. Να μην χαίρονται περισσότερο με όσα κέρδισαν κατά τύχη απ’ όσο χαίρονται με όσα κέρδισαν με τον κόπο και την ορθή τους σκέψη.

Αυτόν που συνδυάζει όλα τα παραπάνω θεωρεί ο Ισοκράτης μορφωμένο άνθρωπο. Τον άνθρωπο που σκέφτεται συνετά και μετρημένα, ώστε να αναγνωρίζει το συμφέρον του και το επιδιώκει, χωρίς να περιφρονεί τους άλλους γύρω του.

Για να αποκτήσουμε την πρακτική σοφία που περιγράφει ο Ισοκράτης, ο μόνος τρόπος είναι η διδασκαλία της ρητορικής. Η ρητορική τέχνη διδάσκει πώς να χρησιμοποιούμε τον λόγο με τέτοιον τρόπο, ώστε να κάνουμε τις θέσεις μας κατανοητές και να πείθουμε τους ακροατές μας για την ορθότητά τους.

Ο Ισοκράτης ισχυρίζεται πως, όποιος κατακτήσει αυτό το ταλέντο, αποκτά εκείνες τις ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τον μορφωμένο άνθρωπο, εκείνον που μπορεί να επιτύχει στη ζωή του περισσότερα από κάθε άλλον.

Η Παιδεία στα κείμενα του Ισοκράτη

Προτομή του Ισοκράτη. Ρωμαϊκό αντίγραφο

έργου του 4ου αιώνα π.Χ.

Napoli, Museo Archeologico Nazionale.

© Museo Archeologico Nazionale, Napoli.

Μτφρ. Ε. Πανέτσος. 1959. Ισοκράτης. Λόγοι. IV, Αρχίδαμος, Παναθηναϊκός, Τραπεζικός. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

[26] Την παιδεία λοιπόν που μας εκληροδότησαν οι πρόγονοί μας τόσο πολύ απέχω να την περιφρονώ, ώστε εγκρίνω κι' αυτήν που εισήχθη στη δική μας εποχή και εννοώ τη γεωμετρία και την αστρονομία και αυτούς που ονομάζουν εριστικούς διαλόγους, που μ' αυτούς οι μεν νεώτεροι ευχαριστούνται περισσότερο απ' ό,τι πρέπει, από τους πρεσβυτέρους όμως δεν υπάρχει ούτε ένας που να μη τους βρίσκη ανυπόφορους.

[27] Εγώ όμως σ' εκείνους που θέλουν να καταγίνουν μ' αυτά, τους συνιστώ να καταβάλλουν προσπάθειες και πάντα να προσέχουν και προσθέτω, ότι, αν καμμιά άλλη ωφέλεια δεν φέρουν τα μαθήματα αυτά, ασφαλώς αποτρέπουν τουλάχιστον τους νεωτέρους από πολλές άλλες παρεκτροπές. Πράγματι στους ανθρώπους αυτής της ηλικίας έχω την ιδέα, ότι δεν μπορούν να βρεθούν μελέτες ωφελιμώτερες απ' αυτές ούτε να τους ταιριάζουν περισσότερο·

[28] εις τους πρεσβυτέρους όμως και εκείνους που έγιναν πλέον άνδρες επιμένω, ότι οι σπουδές αυτές δεν ταιριάζουν. Βλέπω δηλαδή μερικούς απ' αυτούς που έχουν τελειοποιηθή εις τους κλάδους αυτούς τόσο ώστε να τους διδάσκουν και στους άλλους, ότι ούτε χρησιμοποιούν την ειδικότητα που έχουν, όταν πρέπει, και συγχρόνως στα άλλα ζητήματα της ζωής ότι είναι περισσότερο ανόητοι από τους μαθητάς των, για να μην ειπώ από τους δούλους των.

[29] Την ίδια γνώμη έχω και γι' αυτούς που είναι εις θέσιν να μιλούν από το βήμα και που είναι μοναδικοί να συντάσσουν λόγους και γενικά για όλους όσοι διακρίνονται στις επιστήμες και τις τέχνες και τις άλλες φυσικές ικανότητες. Ξέρω δηλαδή, ότι κι' απ' αυτούς οι περισσότεροι ούτε και τα ιδιωτικά τους ζητήματα τα έχουν χειρισθή καλά, ούτε στις ιδιωτικές συναναστροφές είναι ανεκτοί, και ταυτοχρόνως αδιαφορούν για το τι ιδέαν έχουν γι' αυτούς οι συμπολίτες τους και έχουν ένα σωρό άλλα ελαττώματα· ώστε ούτε κι' αυτοί νομίζω, ότι έχουν τη συνήθεια περί της οποίας ομιλώ.

[30] Ποιους λοιπόν ονομάζω μορφωμένους, αφού δεν επιδοκιμάζω τις τέχνες και τις επιστήμες και τις φυσικές ικανότητες; Πρώτα πρώτα αυτούς που χειρίζονται καλά τα ζητήματα που τους παρουσιάζονται κάθε μέρα και έχουν τη νοημοσύνη να επωφελούνται των περιστάσεων και να είναι ικανοί να πετυχαίνουν τις περισσότερες φορές εκείνο που συμφέρει·

[31] έπειτα εκείνους που είναι αξιοπρεπείς και δίκαιοι προς αυτούς που τους συναναστρέφονται συχνά και που ανέχονται ήρεμοι τους δυσάρεστους και οχληρούς τύπους, ενώ οι ίδιοι φέρονται προς τους φίλους των με τη μεγαλύτερη καλωσύνη και ηπιότητα. Επί πλέον εκείνους που είναι πάντοτε εγκρατείς εις τας ηδονάς, και δεν τους κατασυντρίβουν οι συμφορές, παρά τηρούν ανδρική στάση και αντάξια της φύσεως της ανθρωπίνης·

[32] τέταρτον, το και σπουδαιότερο, αυτούς που δεν τους διαφθείρει της τύχης η εύνοια, που μήτε γίνονται άλλοι άνθρωποι μήτε γίνονται υπερήφανοι, αλλά παραμένουν άνθρωποι λογικοί και που δεν χαίρουν για τα αγαθά που τους έδωσε η τύχη περισσότερο παρά για τα αγαθά που απέκτησαν εξ αρχής με το φυσικό τους χαρακτήρα και την ορθοφροσύνη τους. Εκείνοι όμως που εύκολα προσαρμόζουν τον εσωτερικό τους άνθρωπο προς όλα αυτά γενικώς, αυτοί επιμένω, ότι είναι και συνετοί και τέλειοι άνδρες και ότι κατέχουν όλες τις αρετές.

[33] Περί των μορφωμένων λοιπόν ανθρώπων αυτή είναι η γνώμη μου.
Όσο για τα ποιήματα του Ομήρου και του Ησιόδου και των άλλων ποιητών θέλω μεν να μιλήσω, διότι φαντάζομαι, ότι μπορώ να αποστομώσω αυτούς που απαγγέλλουν τα έργα εκείνων εις το Λύκειον και λένε ανοησίες γι' αυτά, αλλά νοιώθω τον εαυτό μου να παρασύρεται έξω από τη συμμετρία που ανήκει οργανικά εις τα προοίμια.

[34] Χαρακτηριστικό δε του συνετού ανθρώπου είναι όχι ν' αγαπά την ευχέρεια του λόγου, εάν κανένας είναι εις θέσιν να ειπή περισσότερα από τους άλλους για τα ίδια ζητήματα, αλλά να διαλέγη την κατάλληλη στιγμή για ζητήματα περί των οποίων ομιλεί. Κι' αυτό ακριβώς έχω καθήκον να κάνω. Περί των ποιητών λοιπόν θα τα ξαναπούμε, εκτός αν προλάβουν τα γεράματα και με γονατίσουν, ή αν δεν έχω να ειπώ τίποτε για ζητήματα σπουδαιότερα απ' αυτά.

Το σύστημα αγωγής

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1957. Ισοκράτους Παναθηναϊκός. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Το μεν λοιπόν σύστημα αγωγής, το οποίον μας άφησαν οι πρόγονοί μας πολύ απέχω από του να το καταφρονώ, ώστε επαινώ και το καθιερωθέν σύστημα επί των ημερών μας, εννοώ δε το σύστημα, το οποίον επιτρέπει την μελέτην της γεωμετρίας και της αστρολογίας και των λόγων των καλουμένων εριστικών, με τους οποίους οι μεν νεώτεροι ευχαριστούνται περισσότερον από ό,τι πρέπει και τους οποίους κανείς από τους πρεσβυτέρους δεν ήθελε θεωρήσει ανεκτούς.

Αλλ' όμως εγώ προτρέπω εκείνους, οι οποίοι αισθάνονται ευχαρίστησιν με τας μελέτας ταύτας, να αφιερώνουν εις αυτάς τους κόπους και τας πνευματικάς των ικανότητας, διότι αι τοιούτου είδους γνώσεις, και αν δεν έχουν κανένα άλλο αποτέλεσμα, πάντως όμως αποτρέπουν τους νεωτέρους από πολλά άλλα αμαρτήματα. Διά τους νεωτέρους μεν λοιπόν νομίζω ότι ουδέποτε ήθελον ευρευθή ασχολίαι ωφελιμώτεραι και μάλλον αρμόζουσαι εις αυτούς· εις τους πρεσβυτέρους όμως και εκείνους οι οποίοι έφθασαν εις την ανδρικήν ηλικίαν λέγω ότι αι ασκήσεις αύται δεν αρμόζουν πλέον. Βλέπω πράγματι μερικούς από εκείνους, οι οποίοι ενεβάθυναν εις τας γνώσεις ταύτας τόσον, ώστε να δύνανται να τας διδάσκουν και εις τους άλλους, να μη δύνανται να μεταχειρισθούν εις την κατάλληλον περίστασιν τας γνώσεις, τας οποίας απέκτησαν, και να δεικνύουν εις τας υποθέσεις της ζωής ολιγωτέραν σωφροσύνην από τους μαθητάς των, διότι διστάζω να είπω από τους δούλους των. Την αυτήν δε γνώμην έχω και περί εκείνων, οι οποίοι δύναται να ομιλούν ενώπιον του λαού και γίνονται ένδοξοι από τους λόγους, τους οποίους γράφουν, και εν γένει περί εκείνων, οι οποίοι διακρίνονται διά της ανωτερότητός των εις τας επιστήμας, τας τέχνας, και διά της αναπτύξεως μιας ικανότητός των. Διότι γνωρίζω ότι και εκ τούτων πολλοί ούτε τας ιδιωτικάς των υποθέσεις καλώς διεχειρίσθησαν, ούτε εις τας ιδιωτικάς συναναστροφάς είναι ανεκτοί, ότι δεν δίδουν καμμίαν σημασίαν εις τας κρίσεις των συμπολιτών των και ότι είναι γεμάτοι από πλήθος ελαττωμάτων· ώστε νομίζω ότι ουδέ ούτοι μετέχουν της επιστήμης (μαθήσεως) περί της οποίας ομιλώ τώρα.

Ποίους λοιπόν καλώ πεπαιδευμένους, αφού αποδοκιμάζω τας επιστήμας, τας τέχνας και τας ιδιαιτέρας εκάστου ικανότητας (τάλαντα);

Πρώτον εκείνους, οι οποίοι ενεργούν με σωφροσύνην εις τας υποθέσεις που παρουσιάζονται κάθε ημέραν και οι οποίοι εκφέρουν διά τα γεγονότα κρίσιν φωτεινήν και δυναμένην να επιτύχη ως επί το πολύ το συμφέρον· έπειτα θεωρώ αληθώς πεπαιδευμένους εκείνους, οι οποίοι συναναστρέφονται δικαίως και πρεπόντως τους εκάστοτε φίλους των και οι οποίοι υποφέρουν με υπομονήν και γλυκύτητα το ενοχλητικόν ύφος των άλλων και την τραχύτητά των, παρέχουν δε τους εαυτούς των εις τους συναναστρεφομένους αυτούς όσον το δυνατόν επιεικείς και ευκόλους εις τας συνηθείας της ζωής· προσέτι δε εκείνους, οι οποίοι είναι κύριοι των ηδονών και δεν καταβάλλονται υπό των συμφορών, αλλά γνωρίζουν να τας αντικρύζουν ανδρικά και κατά τρόπον άξιον προς την φύσιν, της οποίας μετέχομεν· τέταρτον, όπερ και σπουδαιότατον, εκείνους, οι οποίοι δεν διαφθείρονται από τας ευτυχίας, οι οποίοι δεν απομακρύνονται του χαρακτήρος των, ούτε γίνονται υπερήφανοι, αλλ' εκείνους οι οποίοι γνωρίζοντες να συγκρατούνται εις τα όρια του μέτρου, δεν αποδίδουν μεγαλυτέραν αξίαν εις την εύνοιαν της τύχης παρά εις τας ωφελείας, αι οποίαι προέρχονται εκ της φύσεως ή της ιδίας των φρονήσεως. Όσον αφορά δε εκείνους, εις τους οποίους αι ικανότητες της ψυχής ευρίσκονται εις ευτυχή αρμονίαν, όχι μόνον προς μίαν μόνην των ικανοτήτων τούτων, αλλά προς όλας, τούτους καλώ αληθώς σοφούς, τελείους ανθρώπους και προικισμένους με όλας τας αρετάς. Αυτή λοιπόν είναι η γνώμη μου όσον αφορά τους αληθώς μορφωμένους ανθρώπους.

Όσον αφορά δε τα ποιήματα του Ομήρου και του Ησιόδου και των άλλων ποιητών, επιθυμώ μεν να είπω την γνώμην μου περί αυτών ―διότι νομίζω ότι θα ηνάγκαζον εκείνους, οι οποίοι εις το Λύκειον απαγγέλουν ως ραψωδοί αποσπάσματα εκ των ποιημάτων των ποιητών τούτων και ανοηταίνουν σχολιάζοντες αυτά, να σιωπήσουν― αλλά νομίζω ότι εξέρχομαι από τα καθωρισμένα όρια δι' έν προοίμιον. Είναι λοιπόν έργον ανδρός σώφρονος να μη παρασύρεται από την ευκολίαν του να λέγη περισσότερα από τους άλλους επί του ιδίου θέματος, αλλά να περιμένη την ευνοϊκήν περίστασιν διά να ομιλήση περί των πραγμάτων, περί των οποίων είναι πάντοτε κατάλληλος η περίστασις να ομιλήση, πράγμα το οποίον, πρέπει και εγώ να κάμω. Περί μεν λοιπόν των ποιητών θα ομιλήσωμεν πάλιν, αν το γήρας δεν θέση παράκαιρα τέρμα εις την ζωήν μου ή εάν δεν έχω να ομιλώ περί σπουδαιοτέρων ζητημάτων.

ΙΣΟΚΡ 12.2 6–34 (ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ)

Αποφθέγματα από τα Άπαντα

Ισοκράτης (436 π.Χ-338 π.Χ.)

Isokratous Apanta, 1570

Τοσοῦτον δ' ἀπολέλοιπεν ἡ πόλις ἡμῶν περὶ τὸ φρονεῖν καὶ λέγειν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ὥσθ' οἱ ταύτης μαθηταὶ τῶν ἄλλων διδάσκαλοι γεγόνασιν, καὶ τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄνομα πεποίηκεν μηκέτι τοῦ γένους, ἀλλὰ τῆς διανοίας δοκεῖν εἶναι, καὶ μᾶλλον Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας ἢ τοὺς τῆς κοινῆς φύσεως μετέχοντας.

(Τόσο πολύ ξεπέρασε η πόλη μας όλους τους άλλους στην πνευματική ανάπτυξη και στην τέχνη του λόγου, ώστε οι δικοί της μαθητές έγιναν δάσκαλοι στους άλλους· το όνομα πάλι Έλληνες κατόρθωσε να μη συμβολίζει πια την καταγωγή, αλλά την καλλιέργεια του πνεύματος, και Έλληνες να ονομάζονται πιο πολύ όσοι δέχτηκαν τον τρόπο της δικιάς μας αγωγής και μόρφωσης παρά αυτοί που έχουν την ίδια με εμάς καταγωγή.) Πανηγυρικός, 50

Εμπιστέψου όχι όσους σε επαινούν για κάθε τι που κάνεις ή που λες, αλλά όσους σε επιπλήττουν για τα σφάλματά σου.

Οἱ γὰρ κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον τὴν πόλιν διοικοῦντες κατεστήσαντο πολιτείαν οὐκ ὀνόματι μὲν τῷ κοινοτάτῳ καὶ πραοτάτῳ προσαγορευομένην, ἐπὶ δὲ τῶν πράξεων οὐ τοιαύτην τοῖς ἐντυγχάνουσι φαινομένην, οὐδ᾿ ἣ τοῦτον τὸν τρόπον ἐπαίδευε τοὺς πολίτας ὥσθ’ ἡγεῖσθαι τὴν μὲν ἀκολασίαν δημοκρατίαν, τὴν δὲ παρανομίαν ἐλευθερίαν, τὴν δὲ παρρησίαν ἰσονομίαν, τὴν δ’ ἐξουσίαν τοῦ ταῦτα ποιεῖν εὐδαιμονίαν, ἀλλὰ μισοῦσα καὶ κολάζουσα τοὺς τοιούτους βελτίους καὶ σωφρονεστέρους ἅπαντας τοὺς πολίτας ἐποίησεν. (Ἀρεοπαγιτικός, 20)

(Διότι εκείνοι που διοικούσαν την πόλη τότε (εννοεί στην εποχή του Σόλωνος και του Κλεισθένους, σε αντίθεση με την δική του εποχή), δεν δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο μόνο κατ’ όνομα να θεωρείται το πιο φιλελεύθερο και το πιο πράο από όλα, ενώ στην πράξη να εμφανίζεται διαφορετικό σε όσους το ζουν· ούτε ένα πολίτευμα που να εκπαιδεύει τους πολίτες έτσι ώστε να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει, αλλά ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες καλύτερους και πιο μυαλωμένους.)
Κανένα απόκτημα δεν είναι τόσο σεβαστό και σταθερό, όσο η αρετή.

Δεν αρκεί να επαινείτε μόνο τους ενάρετους, πρέπει και να τους μιμείσθε
Μη ζηλεύεις από εκείνους που κερδίζουν από αδικίες, αλλά περισσότερο να τιμάς εκείνους που ζώντας με δικαιοσύνη ζημιώθηκαν

Η δε αρετής κτήσις μόνη μεν συγγηράσκει, πλούτου δε κρείττων, χρησιμωτέρα δε ευγενείας εστί. (Προς Δημόνικον)

(Η αρετή είναι το μόνο απόκτημα που μένει μαζί μας μέχρι τα γεράματα, είναι καλύτερη από τον πλούτο και χρησιμότερη από την ευγενή καταγωγή.)

Ώσπερ γαρ την μέλιτταν ορώμεν εφ' άπαντα μεν τα βλαστήματα καθιζάνουσαν, αφ' εκάστου δε τα βέλτιστα λαμβάνουσαν, ούτω δει και τους παιδείας ορεγομένους μηδενός μεν απείρως έχειν, πανταχόθεν δε τα χρήσιμα συλλέγειν. (Προς Δημόνικον)

(Όπως ακριβώς βλέπουμε τη μέλισσα να κάθεται σε όλα τα φυτά και να παίρνει απ' το καθένα ό,τι καλύτερο υπάρχει, έτσι πρέπει και αυτοί που επιθυμούν να μορφωθούν, να μην αφήνουν τίποτε χωρίς να το γνωρίσουν, από παντού όμως να επιλέγουν τα ωφέλιμα)

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ (Κατάλογος κειμένων)

Προτομή του Ισοκράτη στο

Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν.

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Σ. Τζουμελέας. 1949. Ισοκράτους Αρεοπαγιτικός, Περί Ειρήνης. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Α.Μ. Γεωργαντόπουλος, Μ. Πρωτοψάλτης & Ι. Ιωαννίδη–Φαληριώτη. [1939] χ.χ. Ισοκράτης. Λόγοι. ΙΙ, Αρεοπαγιτικός, Ευαγόρας, Ελένη, Πλαταϊκός, Περί του ζεύγους. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.
ΙΣΟΚΡ 7.1–15, (ΙΣΟΚΡ 7) Προοίμιον: Η πρόθεση του Ισοκράτη να μιλήσει υπέρ της σωτηρίας της πόλης – Η ανεπάρκεια της σύγχρονης αθηναϊκής πολιτικής
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.15–19, (ΙΣΟΚΡ 7) Πρόθεσις: Η ανάγκη επιστροφής στις πατρογονικές μορφές πολιτειακής οργάνωσης
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.20–27, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Η αξιοκρατική επιλογή των αρχόντων κατά το παρελθόν
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.28–35, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Ο αντίκτυπος της ορθής διοίκησης στον τρόπο ζωής και τις καθημερινές σχέσεις μεταξύ των πολιτών
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.36–49, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Ο Άρειος Πάγος ήταν ο θεματοφύλακας της ηθικής διαπαιδαγώγησης των πολιτών
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.50–55, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Οφέλη από τις αυξημένες αρμοδιότητες του Αρείου Πάγου κατά το παρελθόν και επιπτώσεις από τον περιορισμό της δύναμής του
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.56–61, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Ανασκευή ενδεχόμενων κατηγοριών ότι ο αγορητής επιθυμεί την εγκαθίδρυση ολιγαρχικού πολιτεύματος
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.62–70, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Σύγκριση του ισχύοντος πολιτεύματος με αυτό των Τριάκοντα
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.71–76, (ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Παραινέσεις για μίμηση των προγόνων
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 7.77–84, (ΙΣΟΚΡ 7) Επίλογος: Σύγκριση πατρογονικού και σύγχρονου πολιτεύματος – Έκκληση για επαναφορά του πρώτου
[Μτφρ. 1: Σ. Τζουμελέας] [Μτφρ. 2: Α.Μ. Γεωργαντόπουλος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΑΡΧΙΔΑΜΟΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Ε. Πανέτσος. 1959. Ισοκράτης. Λόγοι. IV, Αρχίδαμος, Παναθηναϊκός, Τραπεζικός. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1953. Ισοκράτους Αρχίδαμος, Κατά σοφιστών. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.
ΙΣΟΚΡ 6.1–5, Προοίμιον: παρά το νεαρό της ηλικίας του ο Αρχίδαμος αισθάνεται την υποχρέωση να αγορεύσει
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 6.40–48, Παραδείγματα πόλεων που ανέκαμψαν από τις συμφορές τους
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 6.52–61, (ΙΣΟΚΡ 6.52–69: Όχι στην εγκατάλειψη της Μεσσήνης) Το χρέος απέναντι στο ένδοξο παρελθόν της πόλης – Το δίκαιο των σπαρτιατικών αξιώσεων και οι αρετές των Σπαρτιατών
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 6.62–69, (ΙΣΟΚΡ 6.52–69: Όχι στην εγκατάλειψη της Μεσσήνης) Ποιοι θα συνδράμουν τους Σπαρτιάτες στον αγώνα τους
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 6.88–94, Η διατήρηση της δόξας και του γοήτρου της πόλης κίνητρο για τον πολεμικό αγώνα
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 6.103–111, Παραδείγματα πόλεων που ανέκαμψαν χάρη στην ανάληψη πολεμικής δράσης – Ἐπίλογος: Παραινέσεις για μίμηση των προγόνων
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕΛΕΝΗΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Χ.Χ. Ξυδάς. 1986. Ισοκράτους Ελένης Εγκώμιον. Κριτική και ερμηνευτική έκδοση. Αθήνα: Καρδαμίτσα.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1957. Ισοκράτους Ελένης Εγκώμιον. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.
ΙΣΟΚΡ 10.1–13, Προοίμιον: ο Ισοκράτης καταδικάζει την προγενέστερη και σύγχρονή του σοφιστική και ρητορική τέχνη
[Μτφρ. 1: Χ.Χ. Ξυδάς] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 10.16–20, Οι ήρωες απέναντι στην ομορφιά της Ελένης
[Μτφρ. 1: Χ.Χ. Ξυδάς] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 10.49–51, Ερμηνεία του τρόπου αντίδρασης Ελλήνων και Τρώων μετά την απαγωγή της Ελένης από τον Πάρη
[Μτφρ. 1: Χ.Χ. Ξυδάς] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Α. Τυφλόπουλος – Επιμ. Δ. Ιακώβ. 2006. Στο Ανθολόγιο Αρχαίων Ελληνικών Κειμένων. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1959. Ισοκράτους Επιστολαί. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Β.Η. Τσακατίκας. χ.χ. Ισοκράτη Επιστολή προς Φίλιππον. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
ΙΣΟΚΡ επιστ 1.5–7, Για ποιους λόγους ο Ισοκράτης απευθύνεται στον Διονύσιο
[Μτφρ. 1: Α. Τυφλόπουλος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ επιστ 2.1–4, Ο Φίλιππος οφείλει να επιδεικνύει σύνεση στις μάχες
[Μτφρ. 1: Β.Η. Τσακατίκας] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ επιστ 6.11–13, Σύγκριση της ζωής απλών πολιτών–τυράννων
[Μτφρ. 1: Α. Τυφλόπουλος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ επιστ 7.1–5, Έπαινος του Τιμόθεου – Συμβουλές για τον τρόπο διακυβέρνησης
[Μτφρ. 1: Α. Τυφλόπουλος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ επιστ 8.3–6, Έπαινος της διαλλακτικής στάσης των αρχόντων απέναντι στους εξόριστους – Έκκληση για σεβασμό της μουσικής παράδοσης της πόλης
[Μτφρ. 1: Α. Τυφλόπουλος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕΥΑΓΟΡΑΣ

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΚΑΤΑ ΛΟΧΙΤΟΥ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Γ.Δ. Ζευγώλης. 1957. Ισοκράτους Λόγοι Δικανικοί. Αιγινητικός, Κατά Λοχίτου, Προς Ευθύνουν. Αρχαίο κείμενο, μετάφραση, σημειώσεις. Εισαγωγή Γ.Σ. Μαριδάκης. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Θ. Παπακωνσταντίνου & Ε. Πανέτσος. χ.χ.Ισοκράτης. Λόγοι. III, Περί Αντιδόσεως, Παραγραφή προς Καλλίμαχον, Αιγινητικός, Κατά Λοχίτου, Προς Ευθύνουν. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.
ΙΣΟΚΡ 20.9–14, Το ολιγαρχικό ήθος του Λοχίτη – Η τιμωρία του ασπίδα για τη δημοκρατία
[Μτφρ. 1: Γ.Δ. Ζευγώλης] [Μτφρ. 2: Ε. Πανέτσος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Ε. Πανέτσος. 1959. Ισοκράτης. Λόγοι. IV, Αρχίδαμος, Παναθηναϊκός, Τραπεζικός. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1957. Ισοκράτους Παναθηναϊκός. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.
ΙΣΟΚΡ 12.26–34, Ο ορθώς πεπαιδευμένος άνδρας
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 12.49–52, Οι Αθηναίοι ως ευεργέτες των υπόλοιπων Ελλήνων: η ναυμαχία της Σαλαμίνας
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 12.130–133, Η εγκαθίδρυση του πρώτου "δημοκρατικού" πολιτεύματος – Η θέση του ομιλητή για τα είδη των πολιτευμάτων
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 12.182–190, Η στρατιωτική ανωτερότητα της Αθήνας
[Μτφρ. 1: Ε. Πανέτσος] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη. 1967. Ισοκράτης. Πανηγυρικός, Φίλιππος. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Μτφρ. Ο.Χ. Μυτιληναίος. χ.χ. Ισοκράτους Πανηγυρικός. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια (αισθητικά, γραμματικά, πραγματικά, ερμηνευτικά, συντακτικά). Αθήνα: Γρηγόρης. ΙΣΟΚΡ 4.1–10, Προοίμιον: Τα κίνητρα για τη συγγραφή και την πραγμάτευση ενός γνωστού θέματος
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.43–46, Εγκώμιο των εθνικών και κυρίως των αθηναϊκών πανηγύρεων
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.51–60, Εγκώμιο των πολεμικών κατορθωμάτων της πόλης – Η Αθήνα αρωγός και ευεργέτιδα των ασθενέστερων πόλεων στο απώτερο παρελθόν
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.75–81, Αναζητώντας την ερμηνεία των κατορθωμάτων στα Μηδικά: οι αξίες και ο τρόπος ζωής της προηγούμενης γενιάς
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.93–99, (ΙΣΟΚΡ 4.93–109: Το τέλος των Περσικών πολέμων – Η αθηναϊκή ηγεμονία) Η νίκη στη Σαλαμίνα: σημασία και συνέπειες
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.100–109, (ΙΣΟΚΡ 4.93–109: Το τέλος των Περσικών πολέμων – Η αθηναϊκή ηγεμονία) Αιτιολόγηση της συμπεριφοράς των Αθηναίων στα χρόνια της αθηναϊκής ηγεμονίας
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.115–121, Η κατάσταση των ελληνικών πόλεων μετά την επιβολή της Ανταλκιδείου ειρήνης
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.129–132, Τα κίνητρα της επίθεσης εναντίον των Λακεδαιμονίων – Μια ακόμη κατηγορία εναντίον τους
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.150–156, Το σύστημα αξιών των Περσών είναι απότοκο του τρόπου ζωής τους
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.167–174, Η αδήριτη ανάγκη για άμεση κοινή εκστρατεία εναντίον των Περσών
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]
ΙΣΟΚΡ 4.181–186, Δίκαιο και συμφέρον επιβάλλουν την εκστρατεία εναντίον των Περσών
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Ο.Χ. Μυτιληναίος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣ ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΝ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1959. Ισοκράτους Περί του Ζεύγους, Τραπεζιτικός, Προς Καλλίμαχον. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Θ. Παπακωνσταντίνου & Ε. Πανέτσος. χ.χ.Ισοκράτης. Λόγοι. III, Περί Αντιδόσεως, Παραγραφή προς Καλλίμαχον, Αιγινητικός, Κατά Λοχίτου, Προς Ευθύνουν. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.
ΙΣΟΚΡ 18.27–32, Η σημασία της τήρησης των συνθηκών
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Ε. Πανέτσος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΔΟΣΕΩΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1958. Ισοκράτους Περί αντιδόσεως. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Θ. Παπακωνσταντίνου & Ε. Πανέτσος. χ.χ.Ισοκράτης. Λόγοι. III, Περί Αντιδόσεως, Παραγραφή προς Καλλίμαχον, Αιγινητικός, Κατά Λοχίτου, Προς Ευθύνουν. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.
ΙΣΟΚΡ 15.17–23, Έκκληση για υπομονή και αμεροληψία των δικαστών
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.75–85, Ο Ισοκράτης υπερασπίζεται την τέχνη του
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.186–192, Φυσικό τάλαντο, άσκηση, εκπαίδευση: ποιο είναι σημαντικότερο για την ευδοκίμηση στη ρητορική;
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.217–220, Τα κίνητρα της αδικίας
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.237–242, Διαφθορείς της νεολαίας είναι συκοφάντες όπως ο αντίδικος
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.253–257, Εγκώμιο του λόγου και της τέχνης της πειθούς
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.278–280, Επιδίωξη του ρήτορα η απόκτηση φήμης για την εντιμότητά του
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]
ΙΣΟΚΡ 15.291–294, Η ρητορική δεινότητα που αποκτάται με τη διδασκαλία είναι προτιμότερη – Η πρέπουσα στάση των Αθηναίων απέναντι σε αυτήν
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Θ. Παπακωνσταντίνου]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΕΙΡΗΝΗΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Μ.Γ. Ξανθού. 2001. Ισοκράτης. Περί Ειρήνης, Κατά των Σοφιστών, Επιστολή προς Φίλιππον (ΙΙΙ), Επιστολή προς Αλέξανδρον (V). Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

Μτφρ. Δ. Αντωνίου. 2003. Ισοκράτη Περί Ειρήνης. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια (γραμματικά, συντακτικά, ερμηνευτικά, πραγματικά, αισθητικά). Αθήνα: Γρηγόρης.
ΙΣΟΚΡ 8.1–16, (ΙΣΟΚΡ 8) Προοίμιον (§1–15): Η αποφασιστικότητα του ρήτορα να μιλήσει με "παρρησία" – Πρόθεσις (16): Η πρόταση για σύναψη ειρήνης
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.17–27, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Τα πλεονεκτήματα από την επικράτηση της ειρήνης
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.28–40, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Η πολυπραγμοσύνη και η αδικία βλάπτουν – Η απαξιωτική αντιμετώπιση της αρετής από τους δημαγωγούς
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.41–48, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Εξωτερική πολιτική και Αθηναίοι, σύγχρονοι και παλαιότεροι – Οι συνέπειες της χρήσης μισθοφόρων
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.49–62, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Εσφαλμένη η διαχείριση των εσωτερικών δημοσίων υποθέσεων – Ο ρόλος των πολιτών στην επιβίωση της πόλης
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.63–74, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Αναγκαία η εγκατάλειψη των φιλοδοξιών για θαλάσσια ηγεμονία – Αιτιολόγηση της σκληρής κριτικής που ασκεί ο ρήτορας
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.75–94, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Οι καταστροφικές συνέπειες της ιμπεριαλιστικής πολιτικής των Αθηναίων
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.95–115, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Οδυνηρές οι επιπτώσεις και για τους Σπαρτιάτες της επιδίωξης για ανάληψη ηγεμονικού ρόλου – Η φθοροποιός δύναμη της ηγεμονίας – Σύγκρισή της με την τυραννίδα
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.116–135, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Η αξία της σωφροσύνης: η περίπτωση των Μεγάρων – Η φαυλότητα των Αθηναίων δημαγωγών – Προτεινόμενα μέτρα για επανόρθωση της κατάστασης
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]
ΙΣΟΚΡ 8.136–145, (ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Οφέλη από την υιοθέτηση δικαιότερης συμπεριφοράς απέναντι στους υπόλοιπους Έλληνες – Ἐπίλογος (§145): Έκκληση προς τους νεότερους πολιτικούς αγορητές
[Μτφρ. 1: Μ.Γ. Ξανθού] [Μτφρ. 2: Δ. Αντωνίου]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΛΑΤΑΪΚΟΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Α.Μ. Γεωργαντόπουλος, Μ. Πρωτοψάλτης & Ι. Ιωαννίδη–Φαληριώτη. [1939] χ.χ. Ισοκράτης. Λόγοι. ΙΙ, Αρεοπαγιτικός, Ευαγόρας, Ελένη, Πλαταϊκός, Περί του ζεύγους.Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. [1955] 1975. Ισοκράτους Πλαταϊκός, Ευαγόρας. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.
ΙΣΟΚΡ 14.1–6, Προοίμιον: επιζητώντας την εύνοια των Αθηναίων – Έκκληση για παροχή βοήθειας
[Μτφρ. 1: Ι. Ιωαννίδη–Φαληριώτη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 14.42–50, Ο Ισοκράτης καλεί τους Αθηναίους να βοηθήσουν τους Πλαταιείς
[Μτφρ. 1: Ι. Ιωαννίδη–Φαληριώτη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 14.56–63, Υπόμνηση της κοινής δράσης Αθηναίων–Πλαταιέων κατά τους Περσικούς πολέμους – Το χρέος των Αθηναίων απέναντι στους προγόνους τους
[Μτφρ. 1: Ι. Ιωαννίδη–Φαληριώτη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΝΙΚΟΝ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1950. Ισοκράτους Προς Δημόνικον, Προς Νικοκλέα, Νικοκλής ή Κύπριοι. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Μ. Πρωτοψάλτης. [1939] χ.χ. Ισοκράτης. Λόγοι. I, Προς Δημόνικον, Προς Νικοκλέα, Βούσιρις, Κατά σοφιστών. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος. ΙΣΟΚΡ 1.24–28, Συμβουλές για έναν ηθικό βίο
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Μ. Πρωτοψάλτης]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΡΟΣ ΝΙΚΟΚΛΕΑ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1950. Ισοκράτους Προς Δημόνικον, Προς Νικοκλέα, Νικοκλής ή Κύπριοι. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Μτφρ. Μ. Πρωτοψάλτης. [1939] χ.χ. Ισοκράτης. Λόγοι. I, Προς Δημόνικον, Προς Νικοκλέα, Βούσιρις, Κατά σοφιστών. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.
ΙΣΟΚΡ 2.1–8, Προοίμιον: Ο ρήτορας αιτιολογεί την πρόθεσή του για παροχή συμβουλών προς τον Νικοκλή
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Μ. Πρωτοψάλτης]
ΙΣΟΚΡ 2.15–26, (ΙΣΟΚΡ 2.15–35: Συμβουλές για μια χρηστή διακυβέρνηση) Ο ενδεδειγμένος τρόπος άσκησης της εξουσίας
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Μ. Πρωτοψάλτης]
ΙΣΟΚΡ 2.27–35, (ΙΣΟΚΡ 2.15–35: Συμβουλές για μια χρηστή διακυβέρνηση) Συμβουλές για τον τρόπο επιλογής του περιβάλλοντος του ηγεμόνα – Η εγκράτεια, η σωφροσύνη και η τήρηση του ορθού μέτρου απαραίτητες αρετές του
[Μτφρ. 1: Κ.Θ. Αραπόπουλος] [Μτφρ. 2: Μ. Πρωτοψάλτης]

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ

G. Norlin, εκδ. 1980. Isocrates. I–III. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press· Λονδίνο: William Heinemann Ltd.

Μτφρ. Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη. 1967. Ισοκράτης. Πανηγυρικός, Φίλιππος. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1951. Ισοκράτους Προς Φίλιππον. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.
ΙΣΟΚΡ 5.30–38, Προτροπή να αναλάβει ο Φίλιππος τη συμφιλίωση Άργους, Σπάρτης, Θήβας και Αθήνας
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.53–55, Η τρέχουσα κατάσταση της Θήβας
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.79–88, Καίριες συμβουλές προς τον Φίλιππο
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.95–104, Οι περιστάσεις ευνοούν την ανάληψη πρωτοβουλίας εναντίον των Περσών
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.111–115, Ο Φίλιππος οφείλει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ηρακλή
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.128–136, Γιατί ο Ισοκράτης απευθύνεται στον Φίλιππο – Τα κίνητρα του ρήτορα
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.144–148, Όσοι ευεργέτησαν τους υπόλοιπους Έλληνες κέρδισαν τον έπαινο και την ευγνωμοσύνη τους
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]
ΙΣΟΚΡ 5.149–155, Η αποστολή του ρήτορα και το χρέος του Φιλίππου – Ἐπίλογος
[Μτφρ. 1: Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη] [Μτφρ. 2: Κ.Θ. Αραπόπουλος]

Το έργο «Πύλη για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση» έχει ενταχθεί στο Ε.Π. Κοινωνία της Πληροφορίας, συγχρηματοδοτείται από την Ε.E. και υλοποιείται από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Πηγή, Εργασία: www.sophia-ntrekou.gr

Η Ακαδημία του Πλάτωνα και οι εξαιρετικοί σπουδαστές της

Ο Ισοκράτης γεννήθηκε το 436 π.Χ., λίγο πριν από την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου, και πέθανε -ή κατ' άλλους αυτοκτόνησε- το 338, τη χρονιά της μάχης στη Χαιρώνεια.

Καταγόταν από εύπορη οικογένεια -ο πατέρας του είχε εργαστήριο που κατασκεύαζε αυλούς- κι έτσι μπόρεσε να αποκτήσει από νωρίς μια ολοκληρωμένη μόρφωση, συμπεριλαμβανομένων και μαθημάτων κοντά σε γνωστούς σοφιστές της εποχής (Πρωταγόρας, Γοργίας), αλλά και στο Σωκράτη. Εργάστηκε στην αρχή ως επαγγελματίας λογογράφος και από το 390 περίπου π.Χ. άφησε το επάγγελμα και ίδρυσε σχολή. Φιλοδοξούσε όχι μόνο να διδάξει στους νέους τη ρητορική, αλλά και να δημιουργήσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες, που θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν όλα τα προβλήματα της εποχής. Όπως φαίνεται δε είχε επιτυχία: μαθητές του τιμήθηκαν από την πολιτεία με το χρυσό στεφάνι για τις υπηρεσίες που πρόσφεραν.

Από τους λόγους του, που ανήκουν σε όλα τα είδη, έχουν διασωθεί 21 καθώς και 9 επιστολές. Ένας από τους κυριότερους λόγους του, ο Πανηγυρικός, γραμμένος το 380 π.Χ., περιέχει το πολιτικό πιστεύω του Ισοκράτη, που θα ακολουθήσει πιστά σε όλα τα έργα του: την ένωση όλων των Ελλήνων, μακριά από αντιζηλίες και μίση, σε μια εκστρατεία εναντίον του φυσικού εχθρού τους, των Περσών, και με αρχηγό την Αθήνα. Στο λόγο αυτό του δίνεται η ευκαιρία να πλέξει το εγκώμιο της πόλης του (Πανηγυρικός, 50):

"...Τόσο πολύ ξεπέρασε η πόλη μας όλους τους άλλους στην πνευματική ανάπτυξη και στην τέχνη του λόγου, ώστε οι δικοί της μαθητές έγιναν δάσκαλοι στους άλλους. Το όνομα πάλι Έλληνες κατόρθωσε να μη συμβολίζει πια την καταγωγή, αλλά την καλλιέργεια του πνεύματος, και Έλληνες να ονομάζονται πιο πολύ όσοι δέχτηκαν τον τρόπο της δικής μας αγωγής και μόρφωσης παρά αυτοί που έχουν την ίδια με μας καταγωγή...".

Επίσης, στον ίδιο λόγο επικρίνει τη συμπεριφορά των Λακεδαιμονίων την περίοδο που ασκούσαν την ηγεμονία, και κυρίως για τη σύναψη με τους Πέρσες της Ανταλκιδείου ειρήνης (387 π.Χ.). Bάσει των όρων της ειρήνης παραχωρούνταν τα ελληνικά νησιά και τα παράλια της Mικράς Ασίας στους Πέρσες και τους δινόταν δικαίωμα επέμβασης στα ελληνικά πράγματα. Θεωρούσε τέλος ότι με την εκστρατεία κατά των Περσών θα λύνονταν όλα τα προβλήματα των Ελλήνων, πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά.

Σε άλλους λόγους του γίνεται εμφανής η προτίμηση του Ισοκράτη στη μοναρχία, επειδή πίστευε ότι μόνον ένας μονάρχης θα μπορούσε να ενώσει τους Έλληνες. Στο πρόσωπο του ανερχόμενου τότε Φιλίππου βρήκε τον ιδανικό μονάρχη. Σε ένα λόγο, το Φίλιππο, και 3 επιστολές του καλεί το μακεδόνα βασιλιά να αναλάβει αυτός την αρχηγία της εκστρατείας των ενωμένων υπ' αυτόν Ελλήνων κατά των Περσών. Αυτή του η τοποθέτηση τον έφερε αντιμέτωπο με το Δημοσθένη. Στο τελευταίο του έργο, τον Παναθηναϊκό,και μετά την εμπειρία του Φιλίππου ο Ισοκράτης καταλήγει στην άποψη ότι το καλύτερο πολίτευμα είναι μια σύνθεση και των τριών τύπων: της μοναρχίας, της ολιγαρχίας και της δημοκρατίας. Η άποψη αυτή παραπέμπει στον Αριστοτέλη, παρόλο που οι σχέσεις των δύο αντρών δεν ήταν καθόλου αρμονικές.

Ελληνική Ιστορία: από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Σελίδες

Ισοκράτης: ο ορισμός του μορφωμένου ανθρώπου και άπαντα τα έργα του