Η αγία Μακρίνα η φιλόσοφος και η Μέρα για τη μόρφωση των γυναικών (αφιέρωμα)

Εικ: Η αγία Μακρίνα κρατάει την εικόνα των αδελφών (και μαθητών) της αγίων Βασιλείου, Γρηγορίου και Πέτρου Σεβαστείας.
εικ: Η αγία Μακρίνα κρατάει την εικόνα των αδελφών (και μαθητών) της 
αγίων Βασιλείου, Γρηγορίου και Πέτρου Σεβαστείας.

Η αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος (19 Ιουλίου) 
η πρώτη ιδρύτρια γυναικείου κοινοβίου μοναστηριού
και η Παγκόσμια Ημέρα για τη Μόρφωση των Γυναικών

Έρευνα, επιμέλεια της Σοφίας Ντρέκου

Περιεχόμενα:
• Πρόλογος
• Σύντομος Βίος [Πηγές, Βιβλιογραφία, Άλλες γλώσσες]
• Η αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος και η Παγκόσμια Ημέρα για τη Μόρφωση των Γυναικών (Θ. Ρηγινιώτης)
• Αμαλίας K. Hλιάδη: «Αγίου Γρηγορίου Νύσσης: Εις τον βίον της Οσίας Μακρίνης. Μια εκδοχή της ανδρικής οπτικής στη γυναικεία φύση»
• Οι τελευταίες στιγμές της Αγίας Μακρίνας (Αγίου Γρηγορίου Νύσσης) ★ Τελευταία συνάντηση ★ Στις ύστατες στιγμές ★ Η προσευχή της ★ Προς τα Ουράνια σκηνώματα
• Άλλες γλώσσες
• Saint Macrina the Younger as a Model for our Lives
(Feast Day - July 19) By Protopresbyter Fr. George Papavarnavas
• «κατεβάσετε» PG Migne Gregory of Nyssa pdf [PDF 16 σελίδες] «Vita sanctae Macrinae. • ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΥΣΣΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΙΟΝ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ. ΜΑΚΡΙΝΗΣ.» Osia Makrina by Amalia Iliadi.
• Βίντεο: Ο π. Θεόδωρος Ζήσης, μάς μεταφέρει όλα αυτά τα στοιχεία, μέσα από τη βιογραφία της Αγίας Μακρίνης, η οποία είχε καθοριστικό ρόλο στην πνευματική πορεία ολόκληρης της οικογενείας της, όπως μάς διηγείται ο αδελφός της, Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης.
• Πηγές, Βιβλιογραφία

Πρόλογος:

19 Ιούλη, τιμάμε τη μνήμη της μεγάλης μορφής της αρχαίας παράδοσης του χριστιανισμού και μία από τις μεγάλες αγίες δασκάλες της πίστης και της ορθόδοξης πνευματικής κληρονομιάς, της αγίας Μακρίνας, μεγάλης αδελφής -και δασκάλας- του Μεγάλου Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου Νύσσης. Η αγία Μακρίνα είναι η σύγχρονη Γυναίκα στον 4ο αιώνα - και σε κάθε αιώνα. Πρότυπο σοφίας, αρετής (σοβαρής, όχι υποκριτικής και ηθικιστικής) και αγιότητας. Αξίζει να προσεχτεί και να μελετηθεί από ΚΑΘΕ ΓΥΝΑΙΚΑ, όποια ηλικία κι αν έχει, και πολύ από κάθε έφηβη, που αναζητά την αλήθεια, τη σοφία και την αγάπη.

• Σύντομος Βίος

Η Οσία Μακρίνα (324-379 μ.Χ.) υπήρξε χριστιανή μοναχή και ήταν η πρώτη ιδρύτρια κοινοβίου μοναστηριού για γυναίκες. Κύρια πηγή για τη ζωή της είναι το έργο του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης «Εις τον Βίον της Οσίας Μακρίνης».

Γεννήθηκε το 324 μ. Χ. στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Ήταν η πρωτότοκη κόρη του ρήτορα Βασιλείου και της Αγίας Εμμελείας, οι οποίοι έκαναν ακόμη άλλα οκτώ παιδιά. Ανάμεσά τους αναδείχθηκαν οι άγιοι Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Νύσσης και Πέτρος Σεβαστείας. Ο παππούς της από την πλευρά της μητέρας της είχε μαρτυρήσει κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού και η γιαγιά της, κι αυτή Μακρίνα, ήταν μαθήτρια του Αγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας του Θαυματουργού.

Η Μακρίνα, φανερώνει από μικρό παιδί μεγάλη ικανότητα μάθησης. Η μητέρα της, Εμμέλεια, προτιμά να σπουδάσει η κόρη της τη Θεία Σοφία, αλλά όλη η μετέπειτα διαγωγή και δράση της Μακρίνας φανερώνει τη δυνατότητά της να επιχειρηματολογεί και να πείθει τους μορφωμένους και ικανούς αδελφούς της. Διαθέτει και εξαιρετική ομορφιά, που την καθιστά περιζήτητη για νύφη. Ο πατέρας της επιλέγει τον εκλεκτό νέο που θεωρεί αντάξιό της. Αναπάντεχα, όμως, ο νέος πεθαίνει και η Μακρίνα θεωρεί ότι η ίδια στο Χριστό πλέον μόνο ανήκει. Ύστερα γίνεται στήριγμα της μητέρας της και καθοδηγός των αδελφών της.

Μετά την ενηλικίωση των αδελφών της πείθει τη μητέρα της να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια και αποσύρονται σε ένα κτήμα τους, όπου ιδρύουν κοινόβιο μοναστήρι. Μαζί τους εγκαθίσταται και ο αδελφός της Πέτρος, μέχρι τον θάνατο της μητέρας τους. Μετά αυτός χειροτονείται κληρικός και αναλαμβάνει ποιμαντικό έργο δίπλα στον Βασίλειο που είχε ήδη εκλεγεί Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας. Η Μακρίνα μένει μόνη ως ηγουμένη της Μονής, στην οποία μόναζαν γυναίκες και άνδρες σε χωριστές συνοδείες ("ανδρώνα" και "παρθενώνα").

Πριν κλείσει χρόνος από τον θάνατο του αδερφού της, Αγίου Βασιλείου του Μέγα, η Μακρίνα ασθενεί. Ο αδελφός της Γρηγόριος επίσκοπος Νύσσης, αποφασίζει εκείνες τις ημέρες να την επισκεφθεί. Η Μακρίνα, αν και βαριά άρρωστη, ανασηκώνεται και δοξολογεί Τον Θεό που της έκανε τη χάρη και έφερε τον υπηρέτη Του κοντά της. Η συνομιλία μαζί του, όπως ο ίδιος την έχει καταγράψει, κινείται σε υψηλό πνευματικό επίπεδο και στρέφεται γύρω από την Ψυχή και την Ανάσταση. Τελικά αφήνει την τελευταία της πνοή στα χέρια του και αυτός την κηδεύει με όλες τις απαραίτητες τιμές.

Στα γραπτά του ο Γρηγόριος την ονομάζει "Μεγάλη", "φιλόσοφο" και "δασκάλα", παρουσιάζοντας «με λεπτά και ευγενικά χρώματα το πορτραίτο της, που έζησε ζωή ασκητική και υποδειγματική»[1]. Τη θεωρεί ως σημαντικότατο παράγοντα για την εξέλιξη των αδελφών της και λέει ότι έγινε για αυτούς "πατέρας, δάσκαλος, παιδαγωγός, μητέρα, σύμβουλος για κάθε αγαθό"[2].

Η μνήμη της τιμάται στις 19 Ιουλίου.

Σοφίας ἔρωτι, τὸν νοῦν πτερώσασα, κόσμου εὐπάθειαν,
ἔμφρονως ἔλιπες, καὶ ἐνδιαίτημα τερπνὸν ἔγενου θείας ἀγάπης·
σὺ γὰρ δι' ἀσκήσεως, καὶ ἠθῶν τελειότητας, νύμφη ἔχρηματισας,
τοῦ Σωτῆρος περίδοξος· ὦ πρέσβευε ὑπὲρ τῶν βοώντων
χαίροις Μακρίνα θεοφόρε. [Ἀπολυτίκιον Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα]

Πηγές
• Γρηγορίου Νύσσης, "Εις τον Βίον της Οσίας Μακρίνης", Άπαντα τα έργα, τ. 9, Σειρά Ε.Π.Ε., Θεσσαλονίκη 1990, σ. 335-390.
• Προς την Νίκην, "Η μεγάλη μας αδελφή", σελ.222-223, τεύχος 773, Ιούλιος 2014
Beth Dunlop, "Saint Macrina the Younger, teacher of divine compassion", The Wheel Journal 13/14 (2018) pp. 41-49.
• Patricia Wilson Kastner, "Macrina: Virgin and teacher", Andrew University Seminary Studies 17 (1979) pp. 105-117.

Βιβλιογραφία
1. Hussey, Joan (1979). Η Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τ. 2. Αθήνα, σελ. 780.
2. Νύσσης, Γρηγόριος (1990). "Εις τον Βίον της Οσίας Μακρίνης", Άπαντα τα Έργα τ. 9. Θεσσαλονίκη, σελ. 351.

Η αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος και η Παγκόσμια 
Ημέρα για τη Μόρφωση των Γυναικών (19 Ιουλίου)

Η αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος και η Παγκόσμια   Ημέρα για τη Μόρφωση των Γυναικών (19 Ιουλίου)


Στα πνευματικά γενέθλια της κόρης μου, που 
βαφτίστηκε σαν σήμερα, 19 Ιουλίου 2009. 

«Η αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος είναι η μεγάλη αδελφή και δασκάλα του αγίου Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου Νύσσης (δηλ. επισκόπου της πόλης Νύσσα της Μικρά Ασίας) και των άλλων έξι ή επτά αδελφών τους. Ο άγιος Γρηγόριος έγραψε γι’ αυτήν το έργο του «Τα Μακρίνεια», όπου καταγράφει τη συζήτησή του με την αδελφή του για το θάνατο και την αθανασία της ψυχής, που έγινε την τελευταία μέρα της επίγειας ζωής της. Ο διάλογος αυτός είναι ανάλογης αξίας με τον τελευταίο διάλογο του Σωκράτη με τους μαθητές του, που καταγράφει ο Πλάτωνας.

Ο Μέγας Βασίλειος και ο Γρηγόριος Νύσσης (όπως και φίλος τους, ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος) είναι από τους σημαντικότερους Πατέρες της Εκκλησίας και από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους του 4ου αιώνα μ.Χ., αντίστοιχοι με τους μεγάλους Έλληνες φιλοσόφους της κλασικής αρχαιότητας.

Η αγία Μακρίνα, όπως και οι αδελφοί της, πρόσφερε στους φτωχούς το μερίδιό της από τη μεγάλη περιουσία που κληρονόμησε από τους γονείς της (εκτός από τον τόπο όπου ίδρυσε το θρυλικό μοναστήρι της) και μαζί με τη μητέρα της, την αγία Εμμέλεια, απελευθέρωσαν τους δούλους της οικογένειας και έζησαν μαζί τους ως ίσοι. Επίσης, η αγία ίδρυσε ένα μοναστήρι (από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Ορθοδοξίας) και έζησε εκεί με μια κοινότητα μοναζουσών, δηλαδή γυναικών μοναχών. Σε αυτό το μοναστήρι έγινε ο διάλογος με τον άγιο Γρηγόριο.

Όλα αυτά μας λένε ότι η ημέρα της μνήμης της αγίας Μακρίνας (19 Ιουλίου) θα μπορούσε να καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στη μόρφωση των Γυναικών.

Όμως σε τι είδους μόρφωση αναφέρομαι; Όχι στη σκέτη επαγγελματική εκπαίδευση, που μετατρέπει τις γυναίκες σε γρανάζια του καπιταλισμού, εξαρτήματα ενός απάνθρωπου συστήματος που τις εκμεταλλεύεται εμποδίζοντάς τις ουσιαστικά να ζήσουν σαν άνθρωποι και πολλές φορές ακόμη και να κάνουν οικογένεια.

Ούτε σε μια μονομερή επιστημονική μόρφωση, που προσφέρει στους ανθρώπους άφθονη γνώση του σύμπαντος ή της κοινωνίας, αλλά τους αφήνει στην άγνοια του Θεού. Αυτή η μονομερής μόρφωση δεν έχει κάνει τον κόσμο παράδεισο – μάλλον τον έχει κάνει να μοιάζει ακόμη περισσότερο με κόλαση…

Τα παραπάνω θα μπορούσε να τα λέει κι ένας Ινδιάνος, συγκρίνοντας τη σοφία του λαού του με τη ξερή, κατακτητική και στερημένη ηθικής μόρφωση του λευκού ανθρώπου. Ακριβώς ανάλογη είναι και η σοφία του δικού μας πολιτισμού, η οποία μάλιστα συνδυάζει και τη θεωρητική παιδεία και την ηθική σοφία και τη σύνδεση με το συνάνθρωπο, τη φύση και όλα τα πλάσματα του κόσμου: είναι η πολιτισμική κληρονομιά του λαού μας, που πηγάζει από τις πηγές της ορθόδοξης πνευματικότητας.

Αναφέρομαι στη μόρφωση που συνδυάζει τη γνώση του κόσμου με τη γνώση του Θεού: στη μόρφωση στη μόρφωση της αγίας Μακρίνας, της αγίας Αικατερίνης, της αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας, της αγίας Ελισάβετ της Ρωσίας, της αγίας Μαρίας Σκόμπτσοβα, της σύγχρονης γερόντισσας Γαβριηλίας, των σύγχρονων γυναικών συγγραφέων Γαλάτειας Γρηγοριάδου-Σουρέλη, Μυρσίνης Βιγγοπούλου, Ιωάννας Σκαρλάτου, Μαρίας Δημητριάδου και πολλών άλλων (αναζητήστε τις στο Διαδίκτυο αν θέλετε).

Αυτή η μόρφωση δεν είναι απλός αλφαβητισμός, αλλά ολόκληρος πολιτισμός – πολιτισμός που αλλάζει προς το καλύτερο την κοινωνία και όλο τον κόσμο.» Διαβάστε σχετικά:

• Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για την Ισότητα των δύο φύλων και την συνταγματική κατοχύρωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου



Αγίου Γρηγορίου Νύσσης: Εις τον βίον της Οσίας Μακρίνης.
Μια εκδοχή της ανδρικής οπτικής στη γυναικεία φύση

Μια εξαιρετική βιογραφία της αγίας και αναφορά στις τελευταίες
μέρες της και στην ιστορική επίσκεψη του αδελφού της,
του αγίου Γρηγορίου, λίγο πριν την κοίμησή της.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός

Οδοιπορώντας ανάμεσα στους πλούσιους λειμώνες της Πατερικής γραμματείας, συνάντησα στο μικρό αυτό κείμενο του Γρηγορίου Νύσσης, την πρωτοπόρο γυναικεία οσιακή μορφή, της οποίας η προσωπική ζωή «μεθόριος ην της τε ανθρωπίνης και της ασωμάτου φύσεως». (Γρηγόριος Νύσσης).

Ο εγκωμιαστικός λόγος του «εις τον Βίον της Οσίας Μακρίνας» (ο επικρατέστερος τίτλος κατά τη χειρόγραφη παράδοση), αν και φέρει μορφή επιστολής, είναι εκτενής, γιατί όπως λέει και ο ίδιος προς τον παραλήπτη, η περιγραφή της ζωής της «Μεγάλης» του αδελφής απαιτούσε μια » Διαβάστε την συνέχεια »


Οι τελευταίες στιγμές της Αγίας Μακρίνας 
Αγίου Γρηγορίου Νύσσης

St. Macrina the Younger (fresco in Saint Sophia Cathedral in Kiev)
St. Macrina the Younger (fresco
in Saint Sophia Cathedral in Kiev)

Τελευταία συνάντηση

Όταν ξανανταμώσαμε – γιατί δε με άφηνε να περνώ μόνος μου την ελεύθερη ώρα – αφού θυμήθηκε όσα από μικρή είχε ζήσει, τα έλεγε όλα με τη σειρά, σαν ιστορία- κι όσα θυμόταν από τη ζωή των γονιών μας, και όσα πριν να γεννηθώ εγώ κι εκείνα που απ’ την κατοπινή ζωή μας θυμόταν.

Είχε σκοπό της μ’ αυτή την εξιστόρηση να ευχαριστήσει το Θεό. Γιατί τη ζωή των γονέων μας την πα­ρουσίαζε λαμπρή και περίβλεπτη για την εποχή εκείνη, όχι τόσο από την περιουσία τους, όσο γιατί έγινε μεγάλη από τη φιλανθρωπία του Θεού. Οι γονείς του πατέρα μας, για την ομολογία της πίστεώς τους στο Χριστό, είχαν υποστεί δήμευση της περιουσίας τους. Ενώ ο παππούς από τη μητέρα μας θανατώθηκε από βασιλική αγανάκτηση, και η μεγάλη του περιουσία παραδόθηκε σε άλλα αφεντικά. Κι όμως με την πίστη στο Θεό τα αγαθά τους αυξήθηκαν τόσο πολύ, ώστε στα χρόνια εκείνα να μην υπάρχει κανείς που να τους ξεπερνά. Όταν πάλι μοιράσθηκε η περιουσία τους σε εννέα μέρη, όσα δηλαδή ήταν τα παιδιά τους, τόσο αυξήθηκε στο κάθε παιδί με την ευλογία του Θεού το με­ρίδιό του, ώστε η κληρονομιά χωριστά καθ’ ενός παι­διού να ξεπερνά τη μεγάλη περιουσία των γονέων μας.

Κι’ απ’ όσα δόθηκαν στην ίδια τη Μακρίνα, κατά τη διανομή σε όλα τα αδέλφια, τίποτε δεν κράτησε, αλλά όλα τα παρέδωσε να τακτοποιηθούν, κατά τη θεία εντολή, από τα χέρια του ιερέως. Έγινε δε τόση η περιουσία της, από την ευλογία του Θεού, ώστε να μη σταματούν ποτέ τα χέρια της να δουλεύουν τις εντολές. Ούτε ποτέ απέβλεψε σε ανθρώπινη βοήθεια, ούτε ποτέ από κάποια ανθρώπινη ευεργεσία πήρε αφορμή να ενεργεί φιλάνθρωπα η ίδια. Αλλά ούτε όσους ζητούσαν βοήθεια αποστράφηκε, ούτε επιζητούσε όσους έδιναν χρήματα, γιατί ο Θεός μυστικά με την ευλογία Του, αύξανε όπως τα σπέρματα και τους μικρούς πόρους από την εργασία της σε πλούσιο καρπό.

Όταν έπειτα άρχισα εγώ να της διηγούμαι τα βά­σανά μου, πρώτα την εξορία από το βασιλιά Ουάλη για την πίστη, έπειτα τη σύγχυση στις Εκκλησίες από τις αιρέσεις, που μας καλούσε σε αγώνες και κόπους, μου είπε:

— Δε θα παύσεις να φέρεσαι με αγνωμοσύνη στις ευεργεσίες του Θεού; Δε θα θεραπεύσεις την αχαριστία της ψυχής σου; Δε συγκρίνεις την κατάσταση των πα­τέρων μας με τη δική σου; Στον κόσμο αυτό γι’ αυτόν το λόγο κυρίως καυχόμαστε, γιατί ευτυχούμε και γιατί η καταγωγή μας είναι από γονείς ευγενείς. Ο πατέρας μας θεωρείτο σπουδαίος βέβαια για την εποχή του, ως προς τη μόρφωσή του, αλλ’ όμως η φήμη του σταματούσε στα τοπικά δικαστήρια. Κι αν ακόμη τους υπόλοιπους τους ξεπερνούσε στη ρητορική δύναμη, δε βγήκε από τον Πόντο η φήμη του. Του έφθανε όμως ότι ήταν στην πατρίδα του φημισμένος. Εσύ όμως είσαι ονομαστός σε πόλεις, σε δήμους και σε έθνη, κι εσένα για βοήθεια και διόρθωση Εκκλησίες σε στέλνουν και Εκκλησίες σε προσκαλούν. Και σε όλα αυτά δε βλέπεις τη χάρη του Θεού; Ούτε καταλα­βαίνεις την αιτία των τόσο μεγάλων δωρεών, ότι δηλαδή η ευχή των γονέων μας σε ανεβάζει τόσο ψηλά, παρ’ ότι από μόνος σου δεν είχες καμμία ή μικρή προετοιμασία, για ένα τέτοιο έργο;

Ενώ εκείνη μου έλεγε αυτά, εγώ λαχταρούσα να παραταθεί περισσότερο το φως της ημέρας, ώστε να μη σταματήσει να γλυκαίνει τ’ αυτιά μου ο λόγος της. Αλλ’ η φωνή των ψαλτριών μάς καλούσε στην εσπερινή ευχαριστία. Κι’ αφού έστειλε εμένα στην ακολουθία, η Μεγάλη ανυψωνόταν νοερά με την προσευχή στο Θεό.

Στις ύστατες στιγμές

Έτσι πέρασε η νύχτα. Μόλις όμως ξημέρωσε, καταλάβαινα καθαρά απ’ όσα έβλεπα πως η παρούσα ημέρα ήταν γι’ αυτήν η τελευταία της επίγειας ζωής της. Ο πυρετός είχε εξαντλήσει όλη τη φυσική δύναμή της. Εκείνη όμως βλέποντας την αδυναμία της ψυχής μου, προσπαθούσε να μου απαλύνει την καταθλιπτική διάθεση για τα αναμενόμενα, σκορπίζοντας και πάλι με τα καλά της λόγια τη λύπη της ψυχής μου. Την είχε όμως καταλάβει ήδη ελαφρά και συνεχής δύσπνοια. Μπροστά σ’ αυτό το θέαμα η ψυχή μου κυριεύθηκε από πολύ διαφορετικά συναισθήματα. Από το ένα μέρος, όπως ήταν επόμενο, η ανθρώπινη φύσις βάραινε από θλίψη, γιατί δεν έλπιζα να ξανακούσω τη φωνή της και πίστευα, όσο ποτέ άλλοτε, ότι το κοινό καμάρι της γενιάς μας θα έφευγε από τη ζωή αυτή. Η ψυχή μου όμως, από το άλλο μέρος, σχεδόν ενθουσιαζόταν από τα όσα έβλεπε, καθώς διαισθανόμουν ότι η Μακρίνα έχει ξεπεράσει την ανθρώπινη φύση. Γιατί θεωρούσα ότι ήταν πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα η τέλεια αταραξία της ακόμη και τώρα, που βρισκόταν στις τελευταίες της στιγμές και περίμενε το θάνατο και το ότι δε δείλιασε μπροστά στον αποχωρισμό της ζωής, αλλ’ αντιμετώπισε με γενναίο φρόνημα, μέχρι την τελευταία της αναπνοή, όσα είχαν αποφασισθεί από τον Θεό, για την επίγεια ζωή της. Έμοιαζε με άγγελο που έλαβε, κατά θεία οικονομία, ανθρώπινη μορφή. Δεν είχε καμμιά συγγένεια ή σχέση με την κατά σάρκα ζωή κι έτσι δεν υπήρχε τίποτε που να εμπόδιζε τη διάνοιά της να μένει απαθής, αφού η σάρκα ήταν ανίσχυρη να την τραβήξει προς τις δικές της αδυναμίες. Έβλεπα τότε ότι εξωτερίκευε στους παρόντες το θείο εκείνο και καθαρό έρωτα προς τον αόρατο Νυμφίο, που έτρεφε μυστικά στα βάθη της ψυχής της και δημοσίευε τη διάθεση της καρδιάς της. Φαινόταν πως βιάζεται να φθάσει προς τον Ποθούμενο, ώστε να βρεθεί κοντά Του όσο γίνεται πιο γρήγορα, απαλλαγμένη από τα δεσμά του σώματος. Στ' αλήθεια σαν προς εραστή πορευόταν, γιατί τίποτε άλλο από τα ευχάριστα της ζωής δεν μπορούσε να τραβήξει το ενδιαφέρον της.

Είχε περάσει πια το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κι ο ήλιος έγερνε στη δύση του. Ωστόσο η προθυμία της δεν υποχωρούσε. Αντίθετα όσο πλησίαζε προς το θάνατο, σαν να έβλεπε πιο πολύ την ομορφιά του Νυμφίου της, έτρεχε προς τον Ποθούμενο με περισσότερη βιασύνη. Κι έλεγε τέτοια λόγια, όχι σε μας που ήμαστε παρόντες, αλλά στον ίδιο τον Κύριο, προς τον Οποίο είχε προσηλώσει τα μάτια της. Καθώς ήταν στραμμένη η φτωχική στρωμνή της προς την ανατολή, αφού έπαψε πλέον να μιλάει σε μένα, από δω και πέρα με την προσευχή της μιλούσε προς το Θεό, ικετεύοντας με τα χέρια της και σιγοψιθυρίζοντας με ισχνή φωνή, έτσι που με δυσκολία καταλάβαινα αυτά που έλεγε. Και ήταν τέτοια η προσευχή της, ώστε να μη χωρά αμφιβολία πως έφθανε στο Θεό και γινόταν ευπρόσδεκτη.

Η προσευχή της

«Συ Κύριέ μου, έλεγε, εξαφάνισες από μέσα μας το φόβο του θανάτου.

Συ έκανες, για χάρη μας, το τέλος αυτής της πρόσκαιρης ζωής ξεκίνημα της αληθινής και αιώνιας ζωής.

Συ για λίγο καιρό αναπαύεις με τον ύπνο του θανάτου τα σώματά μας και πάλι θα τα ξυπνήσεις με τη σάλπιγγα της δευτέρας παρουσίας Σου.

Συ παραδίδεις σαν περιουσία στης γης τα σπλάχνα πάλι το χωματένιο σώμα μας, που με τα χέρια Σου έπλασες και ξαναπαίρνεις πάλι ό,τι έδωσες στη γη, κάνοντας το θνητό και άσχημο σώμα μας λαμπρό, με την αφθαρσία και τη χάρη Σου.

Συ μας γλύτωσες από την κατάρα και την αμαρτία, αφού δέχθηκες κι έγινες και τα δύο για τη δική μας σωτηρία.

Συ σύντριψες τις κεφαλές του δράκοντα που με το χάσμα, που έφερε η παρακοή των πρωτοπλάστων, κράταγε γερά από το λαιμό τον άνθρωπο.

Συ μας άνοιξες το δρόμο για την Ανάσταση, συντρίβοντας τις πύλες του Άδη και κατάργησες αυτόν, που ως τότε είχε την εξουσία του θανάτου.

Συ έδωσες σε όσους Σε ευλαβούνται, σαν σημείο δυνάμεως, τον τύπο του Παναγίου Σταυρού Σου, για να νικάμε το διάβολο και ν’ ασφαλίζουμε τη ζωή μας.

Θεέ αιώνιε,

Σε Σένα παραδόθηκα από την ώρα που γεννήθηκα,

Εσένα αγάπησε η ψυχή μου, με όλη της τη δύναμη.

Σε Σένα αφιέρωσα και το σώμα και την ψυχή μου από τα νεανικά μου χρόνια μέχρι τώρα.

Συ, Κύριε, βάλε και τώρα στο πλευρό μου φωτεινό άγγελο να με οδηγήσει στον τόπο της αναψυχής, όπου κυλάνε τα δροσερά νερά που αναπαύουν τις ψυχές, μέσα στην αγκάλη των αγίων πατέρων.

Συ που έπαυσες την ισχύ της πύρινης ρομφαίας κι επανέφερες στον Παράδεισο τον άνθρωπο, που σταυρώθηκε μαζί Σου και πρόσπεσε στην ευσπλαχνία Σου, θυμήσου κι εμένα στη Βασιλεία Σου.

Γιατί και ’γω σταυρώθηκα μαζί Σου, αφού για τον άγιο φόβο Σου κάρφωσα τη χωματένια σάρκα μου και σεβάσθηκα τα θελήματά Σου.

Ας μη με χωρίσει το φοβερό χάσμα του θανάτου από τους εκλεκτούς Σου.

Στο δρόμο μου να μη σταθεί ο διάβολος εμπόδιο, ούτε η αμαρτία μου να βρεθεί μπροστά Σου, εάν σε κάτι αμάρτησα από αδυναμία της ανθρώπινης φύσεως με λόγια, με πράξεις ή με λογισμούς.

Συ που έχεις εξουσία να συγχωρείς πάνω στη γη τις αμαρτίες, συγχώρεσέ με, για να αναπαυθώ και να βρεθώ μπροστά Σου, όταν χωρισθώ από το σώμα μου, χωρίς ρύπο ή κηλίδα στης ψυχής μου τη μορφή.

Δώσε να γίνει δεκτή η ψυχή μου στα χέρια Σου, καθαρή και αμόλυντη, ως θυμίαμα ευωδιαστό ενώπιόν Σου.»

Προς τα Ουράνια σκηνώματα

Λέγοντας αυτά σφράγιζε συγχρόνως με το σημείο του Σταυρού τα μάτια της, το στόμα της, και το μέρος της καρδιάς της. Σιγά-σιγά και η γλώσσα της, που φρυγάνιασε από τον πυρετό, δεν άρθρωνε πλέον καθαρά τις λέξεις. Η φωνή της χανόταν, και μόνο με το ανοιγόκλεισμα των χειλιών της καταλαβαίναμε πως προσευχόταν ακόμα.

Εν τω μεταξύ όταν σουρούπωσε και κάποια έφε­ρε φως, άνοιξε ορθάνοιχτα τα μάτια της και βλέποντας προς την ανατολή, έδειχνε ολοφάνερα πως επιθυμούσε να πει την εσπερινή ευχαριστία. Επειδή όμως η φωνή της είχε σβήσει, μόνο με την καρδιά και την ικετευτική κίνηση των χεριών της ικανοποιούσε την επιθυμία της και τα χείλη της τα κινούσε σύμφω­να με την εσωτερική της διάθεση. Σαν αποτελείωσε την ευχαριστήρια προσευχή της, σήκωσε το χέρι στο πρόσωπό της κάνοντας το σημείο του σταυρού, για να δηλώσει το τέλος της προσευχής. Έπειτα, αφού ανέπνευσε βαθιά και δυνατά, μαζί με την προσευχή τελείωσε και τη ζωή της.

Καθώς βρισκόταν πλέον ακίνητη και χωρίς πνοή μπροστά μου, θυμήθηκα τις εντολές της, όσες έδωσε ευθύς από την πρώτη στιγμή που συναντηθήκαμε, λέ­γοντας πως θέλει τα δικά μου χέρια να της κλείσουν τα μάτια κι από μένα να γίνουν οι κανονισμένες φρο­ντίδες για το νεκρό της σώμα. Πλησίασα τότε το πα­γωμένο από τη λύπη χέρι μου πάνω στο άγιο πρόσω­πό της, όσο για να μη φανεί πως αδιαφόρησα στην εντολή της. Γιατί τα μάτια της δεν είχαν ανάγκη να τα τακτοποιήσει κανείς. Είχαν σκεπασθεί κόσμια με τα βλέφαρά της, όπως γίνεται στην ώρα του φυσικού ύπνου. Τα χείλη της ήταν κλεισμένα όπως έπρεπε και τα χέρια της ήταν ευπρεπώς στο στήθος τοποθε­τημένα. Και όλο το σώμα της έλαβε από μόνο του την αρμόζουσα θέση, ώστε δεν χρειαζόταν καθόλου ξένο χέρι να το ευτρεπίσει.

(Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εις τον βίον της Οσίας Μακρίνης, εκδ. Ι.Μ. Αγίων Πάντων, Σπέτσαι, -απόσπασμα- σ. 56-67) Πατήστε εδώ για να «κατεβάσετε» την εισαγωγή και την απόδοση της επιστολής, σε rar μορφή.

Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr

Saint Macrina the Younger as a Model for our Lives 
(Feast Day - July 19) 

By Protopresbyter Fr. George Papavarnavas

1. Αγία Μακρίνα St.Makrina Ι.Ν.Παλιας Παναγίας Λειβαδιάς  Church of Old Panagia,Livadia.Ακρυλικά.Acrylics 2004 Τοιχογραφίες Δημήτρης Συρεγκέλας Dimitris Siregelas
 Αγία Μακρίνα Ι.Ν. Παλιάς Παναγίας Λιβαδειάς 2004 
Τοιχογραφίες Δημήτρης Συρεγκέλας - Dimitris Siregelas

The venerable Macrina lived in the fourth century and was the sister of Basil the Great and Saint Gregory of Nyssa. The latter wrote her life, which is worth studying by all, because there is much to benefit from it. She was the first in a series of ten children by her parents and was the model and support for her younger siblings. Her father betrothed her, but before the wedding her fiance suddenly departed from this earth. Then the Saint thought it right to devote herself to God, and "her decision was more firm than her age".

Saint Gregory of Nyssa calls her "great", not because she was older in age, but because she had great spiritual stature. She was truly great in all things - in humility, in love, in discernment, in prudence and in bravery. This is why she was shown to be a teacher and spiritual guide of her siblings, and even of her mother, Saint Emmelia, who at the end of her earthly life became a nun in the monastery where Saint Macrina was abbess.

Saint Gregory of Nyssa writes in detail the conversation he had with her before her departure from this temporary life while she was sick in bed, as well as the events that followed her departure. Namely, the mourning of himself and the nuns, who were full of pain and sadness, as well as the hope of eternal life.

The life and disposition of the Venerable One gives us the opportunity to highlight the following:

First, the way Saint Macrina faced her sickness, the last moments of her earthly life and her impending death, shows the great value of the Orthodox faith, which is a way of life. It is the way of the life of the saints, as well as all those who desire and strive to achieve their personal sanctification.

When a person is sick and near the end of their earthly life, then their inner world is revealed, and all the hidden and closed things are brought to the surface. And if they had inner purity and those hidden things were virtues, which were not seen due to their humility, then the last moments before their departure will be calm, peaceful and tranquil and they will depart praying. But if they pass their earthly life without repentance and dominated by their passions, then before their impending death they will be fearful, sad, disturbed, and instead of praying and preparing for the great journey, they will be occupied and speak of things that are related to this present "false" age, namely with their passions and sins, because "from the abundance of the heart the mouth speaks".

The people of God abandon this life having prayed and prepared properly with Confession and Divine Communion and especially with the hope of eternal divine life. Saint Macrina was calm in the last moments of her earthly life, and she prayed while her face was so bright that it resembled that of an angel. "With a high mind she philosophized about those things that concern this life from the beginning to her last breath ... and she said it must have been an angel who by economy took on a human form ... and she made known to all her disposition and haste to go towards her desired One and to reach near Him quicker free from the shackles of the body ... and having stopped speaking with us, she spoke prayerfully with God ... Her prayer was such, that we do not doubt that she addressed God and He heard her" (St. Gregory of Nyssa).

Second, as we said above, Saint Gregory of Nyssa had a conversation with his sister Saint Macrina, that referred primarily to the mystery of death, the resurrection and eternal life. However, before this conversation began, Saint Gregory reports: "I then told her all about the personal troubles I had, earlier when the emperor, Valens, had driven me into exile for the faith and later when confusion reigned in the churches and drew me into disputes and wearisome effort. 'Will you not put an end', she asked, 'to your failure to recognise the good things which come from God? Will you not compare your lot with that of your parents? And yet it is true that according to the standard of this world we can have great pride most of all in this that we were well born and from noble stock.'" She put him in his place, as we commonly say, saying that he should not complain, but to be grateful to God for His grace and the gifts he had been given.

Indeed, the prayers of parents are very important and play a prominent role in the life of each person. In one of the prayers said during the Mystery of Marriage this fact is emphasized when it specifically says: "The prayers of the parents support the foundation of the household." Of course, this takes place especially when the parents are upright and true, because parents in fact are not those who give birth biologically, since this is done even by wild irrational animals, but true parents are those who regenerate their children, which means they raise them in "the education and admonition of the Lord" and take care for their spiritual rebirth, which is achieved by integrating them into the Church and empowering them with the way of life it provides. Such prayers of parents have great weight and are the cause for great Grace and rich gifts and blessings by the gift-giving Lord.

Saint Macrina emerged as a holy child of holy parents, a bright signpost and a true model for all those who desire their own personal sanctification and humbly seek her intercessions.

Source: Ekklesiastiki Paremvasi, "ΟΣΙΑ ΜΑΚΡΙΝΑ", July 2007. Saint Macrina the Younger as a Model for our Lives (Feast Day - July 19) By Protopresbyter Fr. George Papavarnavas. Translated by John.Sanidopoulos.com - Ελληνικά εδώ: Οσία Μακρίνα, 19 Ιουλίου - Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα ΤΕΥΧΟΣ 134 - ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2007 parembasis.gr 

Άλλες γλώσσες:

Βίντεο: Ο π. Θεόδωρος Ζήσης, μας μεταφέρει όλα αυτά τα στοιχεία, μέσα από τη βιογραφία της Αγίας Μακρίνης, η οποία είχε καθοριστικό ρόλο στην πνευματική πορεία ολόκληρης της οικογενείας της, όπως μάς διηγείται ο αδελφός της, Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης.

Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr

Βίντεο π. Θεόδ. Ζήσης - Αγία Μακρίνα (2015)



Σχετικά θέματα:
  • "Περί ψυχής και αναστάσεως", η διδασκαλία της αγίας για τη μετά θάνατον ζωή, όπως καταγράφηκε στη συζήτηση που είχε με τον άγιο Γρηγόριο τις τελευταίες της στιγμές (με νεοελληνική μετάφραση).
Και: