Η σειρά ντοκιμαντέρ «Οι μνήμες πέτρωσαν μέσα της»
καταγράφει τις μνήμες καθημερινών γυναικών που
επέζησαν της φρίκης του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
«Οι μνήμες πέτρωσαν μέσα της» σε έρευνα, σενάριο και μουσική επιμέλεια της Ηλιάνας Σκουλή, σκηνοθεσία Τάνιας Χατζηγεωργίου και μουσική του Γιώργου Καζαντζή και του Διονύση Τσακνή.
Πάνω από 70 γυναίκες, από όλη την Ελλάδα, αφηγούνται πώς αναγκάστηκαν, σε μια τρυφερή ηλικία, να ωριμάσουν βίαια μέσα σε ένα βράδυ και να αντιμετωπίσουν τον πόλεμο, την πείνα, την κατοχή, την αντίσταση και την απελευθέρωση, με γενναιότητα, ψυχραιμία και ευστροφία.
Άλλες δυναμικά, άλλες συνεσταλμένα, άλλες ακόμη φορτισμένες συναισθηματικά, οι γυναίκες αυτές θυμούνται πώς ο φόβος τους μετατράπηκε σε δύναμη και το παιχνίδι των ανέμελων παιδικών χρόνων έγινε ανάληψη καθήκοντος και ρόλος ενηλίκων.
Οι μαρτυρίες τους αποτελούν μικρές ψηφίδες που συνθέτουν το παλίμψηστο της μικροϊστορίας της Ελλάδας. Μιας ιστορίας βιωμένης μέσα από πολλαπλές ζωές.
Οι μνήμες τους είναι πολύτιμες όχι μόνο γιατί είναι οι τελευταίες επιζήσασες μιας μαρτυρικής ιστορικής περιόδου, αλλά γιατί συνδιαμόρφωσαν, με λειψά συναισθήματα κι έναν λεηλατημένο ψυχικά κόσμο, μια νέα ζωή.
Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από 4 αυτοτελή επεισόδια και εκτός από προσωπικές αφηγήσεις αξιοποιεί ανέκδοτες φωτογραφίες, video, έγγραφα μαρτυρίες και ακαδημαϊκές αναλύσεις.
Σκηνοθεσία-έρευνα: Τάνια Χατζηγεωργίου. Σενάριο: Ηλιάννα Σκουλή
Μουσική: Γιώργος Καζαντζής και στο 4ο επεισόδιο Διονύσης Τσακνής.
Μοντάζ: Ελένη Χρυσομάλλη. Επεισόδια 1-4 - Ελληνικά Ντοκιμαντέρ
1ο Επεισόδιο: Τι Πάει να Πει Πόλεμος;: Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ξεκινά. Μανάδες αποχαιρετούν τους γιους τους, νέες κοπέλες τους αρραβωνιαστικούς ή τους άντρες τους, μικρά παιδιά τους γονείς τους.
Oι στρατιώτες φεύγουν για το μέτωπο και οι γυναίκες μένουν πίσω και βοηθούν με κάθε τρόπο. Πλέκουν φανέλες, γράφουν γράμματα για να τους στηρίξουν και οι πιο γενναίες κουβαλούν πολεμοφόδια και τραυματίες.
Ο ενθουσιασμός και φόβος πηγαίνουν πλάι –πλάι, καταλαμβάνοντας χώρο ανάλογα με τις συνθήκες, πότε ο ένας και πότε ο άλλος. Όμως τι πάει να πεί πόλεμος; Πως ηχεί στα αυτιά των νεαρών κοριτσιών και τι θα σημάνει για τη ζωή τους;
2ο Επεισόδιο Το Μέτωπο Έσπασε: «Το μέτωπο έσπασε». Και οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Ελλάδα. Πόλεμος, κατοχή. Φόβος και γενναιότητα. Ζωή και Θάνατος. Αγάπη και μίσος. Λογική και παραλογισμός. Δίπολα που συνθέτουν τη φρίκη μιας «κατεχόμενης ζωής». Η Ελλάδα διαμελίζεται μεταξύ της Γερμανίας, Ιταλίας και Βουλγαρίας. Η απειλή παίρνει μορφή. Είναι η μπότα του κατακτητή, η αρπαγή της σοδειάς, το ξύλο σε κάθε μορφή αντίστασης, η έλλειψη σχολείων, η εξαθλίωση, η ζητιανιά, η πείνα.
Οι νέες κοπέλες κρύβονται υπό τον φόβο της ατίμωσης. Λιγότερο, η περισσότερο σκληρό, το πρόσωπο του εισβολέα, είναι κοινό .Κατέχει και καταστέλλει. Και κάθε πράξη ενάντια του, είναι αφορμή για αντίποινα. Τα αθώα παιδικά μάτια έρχονται αντιμέτωπα με τη φρίκη και το θάνατο, και ο φόβος φωλιάζει στις ψυχές και ακινητοποιεί σώμα και συναισθήματα.
Μανάδες βλέπουν τους γιους τους να σκοτώνονται στο ολοκαύτωμα του Δοξάτου της Δράμας, νέες γυναίκες χάνουν τους άντρες τους. Και γίνεται ο θρήνος, μοιρολόι της γυναίκας που χάνει τον άντρα της, στη μάχη της Κρήτης.
Επεισόδιο 3 Χρόνοι Ζοφεροί: Η αντίσταση, ο διωγμός των Εβραίων, το Ολοκαύτωμα στη Βιάννο της Κρήτης. Οι άνθρωποι πουλούν τα πάντα για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Σε αυτό το τρίτο επεισόδιo της σειράς ντοκιμαντέρ μιλούν οι τελευταίες επιζήσασες της φρίκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κάποιες δεν είναι πια στη ζωή.
Γυναίκες που τους στέρησαν την οικογένεια, το φαγητό, την έκφραση, την αξιοπρέπεια.
Η εβραιοπούλα που έκανε παιχνίδι τη φυγή, ενώ υπήρξε μάρτυρας του εξευτελισμού της φυλής της.
Η φοιτήτρια που οραματίστηκε μια ελεύθερη ζωή, η γυναίκα της αντίστασης, η κοπέλα της υπαίθρου που πουλούσε την προίκα της για ένα κομμάτι ψωμί.
Η γυναίκα που δούλεψε για τον κατακτητή ή αυτή που ενέδωσε ερωτικά, για να εξασφαλίσει ένα πιάτο φαΐ. Γυναίκες που παλεύουν με τις μνήμες της φρίκης και συνθέτουν τη μικροϊστορία της Ελλάδας.
4ο Επεισόδιο Νίκη της Ζωής επί του Θανάτου: Στο επεισόδιο αυτό παίζεται η τελευταία πράξη του δράματος. Οι κατακτητές, λίγο πριν φύγουν, εξοντώνουν λυσσαλέα κάθε προσπάθεια αντίστασης στα Καλάβρυτα, στη Βάλτα, στο Χορτιάτη κι όπου αλλού στην Ελλάδα την συναντούν.
Το κορίτσι που επιβιώνει μέσα από το καμένο σχολείο στα Καλάβρυτα, μαζί με το μικρό κορίτσι στη Βάλτα Χαλκιδικής που μπροστά στα μάτια του σκότωσαν τον αδελφό της οι δωσίλογοι και την 9χρόνη που κρύφτηκε ανάμεσα στα πτώματα των νεκρών στο φούρνο του παππού της στο Χορτιάτη, συνδέονται με την ίδια δύναμη για ζωή.
Οι γυναίκες νεκροφιλούν άντρες, πατεράδες γιους και καλούνται να ορθωθούν και πάλι για να στήσουν μια καινούργια ζωή μέσα από το θάνατο. Τα καταφέρνουν, αλλά το μαύρο του θανάτου το φορούν στα ρούχα και στις ψυχές τους για όλη τους τη ζωή.
Η χαρά της Απελευθέρωσης κάνει τις μέρες πάνδημη γιορτή και ξεχύνεται όλη η κρυμμένη δύναμη νικώντας τον συσσωρευμένο φόβο που παρέλυε ψυχές και σώματα. Αλλά η συνύπαρξη χαράς, κράτησε μόνο αυτές τις πρώτες μέρες.
ΕΦΣΥΝ: Το θέμα του: καταγραφές της σκληρής σαν την πέτρα αλλά ζωντανής μνήμης εβδομήντα γυναικών απ’ όλη την Ελλάδα, οι οποίες μιλούν με μια ακρίβεια, λιτότητα και διαύγεια που κάνει τον λόγο τους επίγραμμα. Γυναίκες που έζησαν την απώλεια μέσα στον εφιάλτη της τριπλής Κατοχής που γνώρισε η χώρα μας στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Έναν εφιάλτη που ανακαλούν στη μνήμη μας οι πόλεμοι, κοντινοί και μακρινοί, που ξεσπούν και δεν λένε να ησυχάσουν.
Γυναίκες με πετρωμένη μνήμη. Σαν την αρχαία Νιόβη που έχασε εφτά γιους και εφτά κόρες από τα βέλη του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος και από τον πόνο της έγινε στο όρος Σίπυλος ένας βράχος με μορφή γυναίκας που δεν έπαψε ποτέ να δακρύζει. Οι γυναίκες που είδαμε κρύβουν τα δάκρυά τους. Ίσως γι' αυτό φέρνουν το δάκρυ στα μάτια μας. Επαναλαμβάνοντας ανεπίγνωτα και γι' αυτό πιο αυθεντικά αυτό που μπορούν να κάνουν μόνον οι καλοί τραγωδοί: να μας συγκλονίζουν χωρίς να παραδίδονται στην υπερβολή του πάθους.
Οι αφηγήσεις απλές. Οι έγκλειστες γυναίκες που ακούν το τερέτισμα των βουλγαρικών πολυβόλων στο Δοξάτο και λένε, αν θυμάμαι: «Τώρα σκοτώνουν τους δικούς μας». Ο πατέρας, που όπως θυμάται η κόρη του, μαθαίνοντας την επίθεση των αλεξιπτωτιστών του Χίτλερ, δεν γυρεύει να σωθεί με τη φυγή αλλά δηλώνει «θα σταθώ να πολεμήσω» και πεθαίνει. Η χήρα του, που θρηνώντας για τον σκοτωμένο άντρα της τραγουδά ένα ερωτικό μοιρολόι μιλώντας στον Χριστό.
Διαβάζουμε κάθε τόσο αναλύσεις για την κακή επίδραση της τηλεόρασης που οδηγούν στη σκέψη ότι αυτό το γυαλί είναι ένοχο για όλα τα κακά της ζωής μας, από την πολυκέφαλη Λερναία Ύδρα της βίας μέχρι τον κυνισμό και το χαμηλό επίπεδο πολλών πτυχών του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου μας.
Δεν χρειάζεται να προσθέσω ότι πλήθος από τα προϊόντα που προσφέρονται στον τηλεθεατή θέλουν να τον μετατρέψουν σε άνευρο και απολιτικό καταναλωτή. Αν όμως αποδεχθούμε άκριτα τη γενίκευση τέτοιων απόψεων, κινδυνεύουμε να υποπέσουμε σε ένα διπλό σφάλμα.
Το πρώτο θα ήταν να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η διαγραφή κάθε θετικού στοιχείου στο πεδίο της μεσολαβημένης επικοινωνίας, όπως και σε κάθε άλλον τομέα του δημόσιου βίου, προσφέρει δικαιολογίες σε όσους για διαφορετικούς λόγους βολεύονται μέσα στο τέλμα του.
Το δεύτερο, να μη συνειδητοποιήσουμε ότι το ντοκιμαντέρ αυτό της Κυριακής δείχνει με την αυθεντικότητά του δρόμους διαχείρισης της μνήμης που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν και το υπουργείο Παιδείας. Η δουλειά που έχει γίνει για την Κατοχή στην Ελλάδα είναι ένας πλούτος που πρέπει να γίνει γνωστός και σε κάποιους που έρχονται να μας διδάξουν την Ιστορία μας.
Περισσότερα Θέματα: Β' Παγκόσμιος, Ιστορία, Γυναίκα
by Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου