Light Drips From Trees. Photo By Vitor Schietti*
Η πυρηνική έκρηξη της Χιροσίμα –
η σκοτεινή λάμψη της ανθρώπινης πτώσης.
Η υπερουράνια λάμψη του Θαβωρείου Φωτός
και το πυρηνικό μανιτάρι της Χιροσίμα.
Η Μεταμόρφωση του Χριστού στο Όρος Θαβώρ και η έκρηξη στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου συνδέονται σε μια μοναδική ημερολογιακή και υπαρξιακή σύμπτωση. Το Θαβώρειο Φως, η Θεία Μεταμόρφωση, το άκτιστο Φως της Δόξας του Χριστού αντιπαρατίθεται με το φονικό φως της ατομικής βόμβας και την καταστροφή της Χιροσίμα. Μια θεολογική και φιλοσοφική αντιπαραβολή ανάμεσα στο φως της σωτηρίας και στο φως της αφάνειας. Στοχασμός για την ανθρώπινη ελευθερία, την τεχνολογία, τη μετάνοια και την ελπίδα.
Μεταμόρφωση του Χριστού και Χιροσίμα: Το ανέσπερο Φως και η σκοτεινή λάμψη σε μια θεολογική, φιλοσοφική και υπαρξιακή αντιπαραβολή.
Στις 6 Αυγούστου, η Εκκλησία τιμά τη Θεία Μεταμόρφωση του Χριστού, ένα γεγονός γεμάτο Φως, θαβώρεια ακτινοβολία και αποκάλυψη της Θείας Δόξας. Την ίδια ημερομηνία, η ανθρωπότητα βίωσε τη σκοτεινότερη λάμψη της: την πυρηνική καταστροφή της Χιροσίμα.
Η ανάρτηση αυτή επιχειρεί μια υπαρξιακή και θεολογική αντιπαραβολή, με κέντρο τη σύγκρουση του θείου φωτός και του ανθρώπινου σκότους. Η Μεταμόρφωση ως σημείο ελπίδας, και η Χιροσίμα ως υπενθύμιση της πτώσης.
Με σεβασμό στην ιστορική και θεολογική μνήμη, εξετάζουμε πώς η ίδια ημέρα μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τόσο το ανέσπερο Φως όσο και την αφανιστική φωτιά.
Το ανέσπερο Φως της Θείας Δόξας στη Μεταμόρφωση
του Χριστού με λάμψη του Θαβωρείου Φωτός.
Το ανέσπερο Φως της Μεταμορφώσεως του Χριστού
Η φονική λάμψη της Χιροσίμα – 6 Αυγούστου 1945
«Το Φως που σώζει και το φως που καταστρέφει»
Θεολογική και υπαρξιακή προσέγγιση
Στο Όρος Θαβώρ ο Χριστός δεν «άλλαξε», δεν έγινε κάτι που δεν ήταν. Αποκάλυψε αυτό που ήδη ήταν: ο Υιός του Θεού μέσα στο άκτιστο Φως, που φωτίζει και θερμαίνει, που δεν καίει και δεν αφανίζει. Η Μεταμόρφωση δεν είναι θέαμα, είναι πρόσκληση. Είναι κάλεσμα προς τον άνθρωπο να «δεί» αυτό που αληθινά είναι, πίσω από το προσωπείο της πτώσης.
Και όμως, την ίδια ημέρα, 6 Αυγούστου, ο κόσμος θα δει ένα άλλο «φως» – όχι ανέσπερο αλλά πυρηνικό, όχι αγιαστικό αλλά καταστροφικό. Η έκρηξη της Χιροσίμα γίνεται το αντίστροφο Θαβώρ. Εκεί δεν αποκαλύπτεται η δόξα του Θεού, αλλά η κόλαση της ανθρώπινης τεχνολογίας χωρίς ήθος. Ένα φως χωρίς πρόσωπο, χωρίς αλήθεια, χωρίς καρδιά. Ένα φως που δεν μεταμορφώνει αλλά εκμηδενίζει.
Η ιστορία της ανθρωπότητας παλινδρομεί ανάμεσα σε αυτά τα δύο φώτα. Από τη μία, το Φως της Χάριτος που καλεί τον άνθρωπο σε θέωση· από την άλλη, το φως της αλαζονείας που τον οδηγεί σε ύβρη και καταστροφή. Κι ίσως, η αληθινή ερώτηση για τον σημερινό άνθρωπο είναι: ποιο φως θα επιλέξει; Το Φως της Μεταμορφώσεως ή της αποδόμησης; Το φως της αιωνιότητας ή της στιγμιαίας ισχύος;
Η Μεταμόρφωση μάς φανερώνει ότι το φως που σώζει είναι φως σχέσης – το Φως του Χριστού ανάμεσα στους Μαθητές Του. Αντίθετα, η έκρηξη στη Χιροσίμα συνέβη χωρίς πρόσωπο, με το πάτημα ενός κουμπιού, πάνω σε χιλιάδες ανώνυμους ανθρώπους. Εκεί που απουσιάζει ο άλλος, εκεί αρχίζει ο όλεθρος.
Η Μεταμόρφωση είναι φως που βλέπεται με την καρδιά, ενώ η Χιροσίμα είναι φως που καίει τον αμφιβληστροειδή και σβήνει τη ζωή. Στο Θαβώρ, ο άνθρωπος ακούει: «Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός»· στη Χιροσίμα, ο κόσμος βυθίζεται σε σιωπή χωρίς λέξεις, σε στάχτες και ερείπια.
Κι όμως, ακόμα κι από τις στάχτες, ο άνθρωπος καλείται να επιστρέψει στο Φως. Να ανέβει, όπως οι τρεις Μαθητές, στο όρος της αποκάλυψης. Να γευθεί λίγο από το άκτιστο φως της παρουσίας, που δεν έρχεται από τις δικές του εφευρέσεις αλλά από το έλεος του Θεού.
Γιατί στην τελική, η μεταμόρφωση δεν είναι υπόθεση μιας ημέρας, αλλά ενός βίου που αρνείται το σκοτάδι και ποθεί το Φως. Και κάθε άνθρωπος, όπως οι Μαθητές, καλείται να ακούσει εκείνη τη φωνή που λέει: «Ἐγέρθητε, καὶ μὴ φοβεῖσθε».
Επίλογος με φωνές της εποχής μας
Ἐγέρθητε, καὶ μὴ φοβεῖσθε…
«Το άκτιστο Φως δεν είναι φαινόμενο του κόσμου αλλά του προσώπου· δεν σε τυφλώνει αλλά σε θεραπεύει.»
– π. Βασίλειος Γοντικάκης, Η δύναμη της σιωπής
«Η τεχνολογία δίχως Θεό γεννά τέρατα. Η βόμβα της Χιροσίμα ήταν το Ευαγγέλιο του Αντίθεου: ένα φως χωρίς Χριστό.»
– Χρήστος Γιανναράς, Τεχνολογία και Εσχατολογία
«Το πρόσωπο του Χριστού στο Θαβώρ δεν αλλάζει – φωτίζει. Η ανθρωπότητα όμως αλλάζει μορφή όταν ξεχνά τον Χριστό, και τότε γεννιέται το πυρηνικό σκοτάδι.»
– Μεθόδιος Κωνσταντινουπόλεως (λόγος στη Μεταμόρφωση, 2003)
«Η μόνη μεταμόρφωση που δεν οδηγεί στον θάνατο είναι αυτή που αρχίζει με μετάνοια.»
– π. Ζαχαρίας Ζαχαρίου (της Μονής Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ)
«Κάθε 6η Αυγούστου, η ανθρωπότητα στέκεται ανάμεσα στο Θαβώρ και στη Χιροσίμα. Η επιλογή παραμένει υπαρξιακά δική μας.»
– Στυλιανός Χαραλάμπους, Θεολογία και Ιστορία στον 20ό αιώνα
Θεολογική και υπαρξιακή προσέγγιση
Στο Όρος Θαβώρ ο Χριστός δεν «άλλαξε», δεν έγινε κάτι που δεν ήταν. Αποκάλυψε αυτό που ήδη ήταν: ο Υιός του Θεού μέσα στο άκτιστο Φως, που φωτίζει και θερμαίνει, που δεν καίει και δεν αφανίζει. Η Μεταμόρφωση δεν είναι θέαμα, είναι πρόσκληση. Είναι κάλεσμα προς τον άνθρωπο να «δεί» αυτό που αληθινά είναι, πίσω από το προσωπείο της πτώσης.
Και όμως, την ίδια ημέρα, 6 Αυγούστου, ο κόσμος θα δει ένα άλλο «φως» – όχι ανέσπερο αλλά πυρηνικό, όχι αγιαστικό αλλά καταστροφικό. Η έκρηξη της Χιροσίμα γίνεται το αντίστροφο Θαβώρ. Εκεί δεν αποκαλύπτεται η δόξα του Θεού, αλλά η κόλαση της ανθρώπινης τεχνολογίας χωρίς ήθος. Ένα φως χωρίς πρόσωπο, χωρίς αλήθεια, χωρίς καρδιά. Ένα φως που δεν μεταμορφώνει αλλά εκμηδενίζει.
Η ιστορία της ανθρωπότητας παλινδρομεί ανάμεσα σε αυτά τα δύο φώτα. Από τη μία, το Φως της Χάριτος που καλεί τον άνθρωπο σε θέωση· από την άλλη, το φως της αλαζονείας που τον οδηγεί σε ύβρη και καταστροφή. Κι ίσως, η αληθινή ερώτηση για τον σημερινό άνθρωπο είναι: ποιο φως θα επιλέξει; Το Φως της Μεταμορφώσεως ή της αποδόμησης; Το φως της αιωνιότητας ή της στιγμιαίας ισχύος;
Η Μεταμόρφωση μάς φανερώνει ότι το φως που σώζει είναι φως σχέσης – το Φως του Χριστού ανάμεσα στους Μαθητές Του. Αντίθετα, η έκρηξη στη Χιροσίμα συνέβη χωρίς πρόσωπο, με το πάτημα ενός κουμπιού, πάνω σε χιλιάδες ανώνυμους ανθρώπους. Εκεί που απουσιάζει ο άλλος, εκεί αρχίζει ο όλεθρος.
Η Μεταμόρφωση είναι φως που βλέπεται με την καρδιά, ενώ η Χιροσίμα είναι φως που καίει τον αμφιβληστροειδή και σβήνει τη ζωή. Στο Θαβώρ, ο άνθρωπος ακούει: «Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός»· στη Χιροσίμα, ο κόσμος βυθίζεται σε σιωπή χωρίς λέξεις, σε στάχτες και ερείπια.
Κι όμως, ακόμα κι από τις στάχτες, ο άνθρωπος καλείται να επιστρέψει στο Φως. Να ανέβει, όπως οι τρεις Μαθητές, στο όρος της αποκάλυψης. Να γευθεί λίγο από το άκτιστο φως της παρουσίας, που δεν έρχεται από τις δικές του εφευρέσεις αλλά από το έλεος του Θεού.
Γιατί στην τελική, η μεταμόρφωση δεν είναι υπόθεση μιας ημέρας, αλλά ενός βίου που αρνείται το σκοτάδι και ποθεί το Φως. Και κάθε άνθρωπος, όπως οι Μαθητές, καλείται να ακούσει εκείνη τη φωνή που λέει: «Ἐγέρθητε, καὶ μὴ φοβεῖσθε».
Επίλογος με φωνές της εποχής μας
Ἐγέρθητε, καὶ μὴ φοβεῖσθε…
«Το άκτιστο Φως δεν είναι φαινόμενο του κόσμου αλλά του προσώπου· δεν σε τυφλώνει αλλά σε θεραπεύει.»
– π. Βασίλειος Γοντικάκης, Η δύναμη της σιωπής
«Η τεχνολογία δίχως Θεό γεννά τέρατα. Η βόμβα της Χιροσίμα ήταν το Ευαγγέλιο του Αντίθεου: ένα φως χωρίς Χριστό.»
– Χρήστος Γιανναράς, Τεχνολογία και Εσχατολογία
«Το πρόσωπο του Χριστού στο Θαβώρ δεν αλλάζει – φωτίζει. Η ανθρωπότητα όμως αλλάζει μορφή όταν ξεχνά τον Χριστό, και τότε γεννιέται το πυρηνικό σκοτάδι.»
– Μεθόδιος Κωνσταντινουπόλεως (λόγος στη Μεταμόρφωση, 2003)
«Η μόνη μεταμόρφωση που δεν οδηγεί στον θάνατο είναι αυτή που αρχίζει με μετάνοια.»
– π. Ζαχαρίας Ζαχαρίου (της Μονής Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ)
«Κάθε 6η Αυγούστου, η ανθρωπότητα στέκεται ανάμεσα στο Θαβώρ και στη Χιροσίμα. Η επιλογή παραμένει υπαρξιακά δική μας.»
– Στυλιανός Χαραλάμπους, Θεολογία και Ιστορία στον 20ό αιώνα
Κατακλείδα – Ανακεφαλαίωση
Η ημέρα της Μεταμορφώσεως του Χριστού, η 6η Αυγούστου, μάς φέρνει ενώπιον μιας υπαρξιακής απόφασης: να επιλέξουμε ανάμεσα στο άκτιστο Φως του Θαβώρ και στο καταστροφικό φως της Χιροσίμα.
Το πρώτο αποκαλύπτει την ομορφιά της θείας παρουσίας, το δεύτερο τη φρίκη της ανθρώπινης ύβρεως χωρίς Θεό.Το άρθρο αυτό επιχειρεί να αναδείξει την βαθύτερη σημασία της Μεταμορφώσεως ως φανέρωσης του νοήματος της ζωής, σε αντίστιξη με την πυρηνική έκρηξη της Χιροσίμα, που σφράγισε έναν αιώνα φόβου.
Είθε κάθε 6η Αυγούστου να επιλέγουμε όχι τη δύναμη, αλλά το Φως που σώζει.
Το Φως που δεν κάνει θόρυβο
Κι αν κάποτε σταθείς μονάχος μπροστά
σε ένα φως που σε τυφλώνει,
θυμήσου το Φως που δεν καίει,
το Φως που σε καλεί με το όνομά σου
και σε περιβάλλει σαν μανδύας από ήλιο.
Μην τρομάξεις μπροστά
στη λάμψη του κόσμου·
δεν είναι όλα τα φώτα ίδια.
Άλλα εκρήγνυνται. Άλλα ζωογονούν.
Άλλα σωριάζουν στάχτες.
Άλλα ανασταίνουν πρόσωπα.
Εσύ ψάξε εκείνο το Φως
που δεν κάνει θόρυβο,
εκείνο που περνά
απ’ το βλέμμα ενός Αγίου,
εκείνο που βαδίζει ξυπόλυτο
πάνω στα ύψη του Θαβώρ
και λέει γλυκά:
«Ἐγέρθητι, ὡ ψυχή, καὶ μὴ φοβοῦ».
✍️ Σοφία Ντρέκου
📸 Κεντρική εικαστική απεικόνιση: Σταγόνες φωτός από δέντρα... από την έκθεση τα «Παροδικά Γλυπτά» του Βραζιλιάνου φωτογράφου Βίτορ Σκιέτι. (Light Drips From Trees. Photo By Vitor Schietti)
Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού του 1600, Μουσείο Μπενάκη
και η φονική λάμψη της Χιροσίμα , 6 Αυγούστου 1945
το πυρηνικό «μανιτάρι» που σχηματίστηκε μετά την έκρηξη.
« Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε »: το Φως της
Μεταμορφώσεως και η έκρηξη της Χιροσίμα !
Στις 6 Αυγούστου, κάθε χρόνο, οι ορθόδοξοι χριστιανοί ανά τον κόσμο γιορτάζουμε την κατ' εξοχήν εορτή του Φωτός· δεν πρόκειται για το ηλιακό φως ή κάποιο ανθρώπινο διανοητικό φως, αλλά...
Η Ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα
Η ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι συνέβη στις 6 και στις 9 Αυγούστου του 1945 με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Η συγκεκριμένη επίθεση προκάλεσε τον θάνατο τεράστιου αριθμού αμάχων και μέχρι και σήμερα παραμένει η μόνη χρήση ατομικής βόμβας σε πολεμική αντιπαράθεση.
Έχει θεωρηθεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, καθώς ουσιαστικά συνέβη μετά την νίκη των Συμμάχων εναντίον της Ναζιστικής Γερμανίας στην Ευρώπη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, έστειλαν τελεσίγραφο στην Ιαπωνία και ζήτησαν η χώρα να υποκύψει, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε, οδηγώντας, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, στην ρίψη της ατομικής βόμβας.
Το πυρηνικό "μανιτάρι" που σχηματίστηκε μετά την έκρηξη στη Χιροσίμα.
Ο George R. Caron (1919–1995) ο μόνος φωτογράφος που τράβηξε
φωτογραφίες καθώς το σύννεφο των μανιταριών ανέβαινε. Wikimedia
Ο βομβαρδισμός της Χιροσίμα από τις ΗΠΑ έλαβε χώρα, στις 6 Αυγούστου 1945 και ήταν η πρώτη πολεμική πυρηνική επίθεση της Ιστορίας. Υπολογίζεται ότι επιτόπου σκοτώθηκαν 70.000 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους, άμαχοι. Πολύ περισσότεροι πέθαναν αργότερα ή έπαθαν σημαντικές βλάβες στην υγεία τους εξ αιτίας της ραδιενέργειας.
Από την πόλη διασώθηκε μόνο ο θόλος (από μπετόν) και ο σκελετός του κτιρίου που τον στήριζε. Πριν την έκρηξη αυτό ήταν το κτίριο που στέγαζε την «Εμπορική Έκθεση της Περιφέρειας της Χιροσίμα». Ο θόλος υπάρχει και σήμερα, όπως ακριβώς απέμεινε μετά την έκρηξη, και έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.
Μόλις 3 μέρες αργότερα, στις 9 Αυγούστου 1945, οι Αμερικανικές δυνάμεις έριξαν τη δεύτερη πυρηνική βόμβα (και τελευταία μέχρι σήμερα εναντίον ανθρώπων και μάλιστα αμάχων) στο Ναγκασάκι.
Οι δύο αυτές ρίψεις έγιναν με προσωπική απόφαση του τότε Προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν.
Περισσότερα: Μεταμορφώσεως
Σχετικά θέματα:
• Μεταμορφώσεως: η θεολογία, η ερμηνεία της εικόνας και τα έθιμα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού (αφιέρωμα)
• Η διαδρομή για ταξίδι από Ουρανούπολη προς την κορυφή Αγίου Όρους τον Άθω, της Μεταμορφώσεως και ο Χάρτης (videos αφιέρωμα)
• Της Μεταμορφώσεως τα πάντα είναι τα Μάτια
• Της Μεταμορφώσεως ο Χριστός μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει (βιωματική εμπειρία σε Κοιμητήριο των Αθηνών)
• Ανάβαση σε απόκρημνες πλαγιές προς τη στέγη του Άθω για την αγρυπνία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Βιντεο / αφιέρωμα)
• Υπεράνω των νεφελών ο ναός της Μεταμορφώσεως στο Άγιον Όρος, όπου ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης περιγράφει την ανάβασή του στην κορυφή του Άθω
• Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ στην ιστορία, επιστήμη, θεολογία, λαογραφία και τέχνη (αφιέρωμα & video)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου