Γιάννης ο Βλογημένος ή Το Βλογημένο Μαντρί - Πρωτοχρονιάτικο διήγημα του Φώτη Κόντογλου και με Videos αφιέρωμα by Αέναη επΑνάσταση

Φώτη Κόντογλου: Γιάννης ο Βλογημένος ή Το Βλογημένο Μαντρί

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


Ένα από τα αριστουργήματα της Ελληνικής-Ρωμέϊκης Λογοτεχνίας φιλοξενούμε αγαπητοί αναγνώστες, του αειμνήστου και αγαπημένου κυρ-Φώτη Κόντογλου.

Προσφέρω στην αγάπη σας ένα αριστουργηματικό κείμενο του κορυφαίου αγιογράφου και λογοτέχνου Φωτίου Kόντογλου του Kυδωνιέως πρωτομαΐστορος, με τίτλο «Tο βλογημένο μαντρί»! Διαβάστε το, ακούστε το 🎧 χαρείτε το, απολαύστε το! Eγώ -σας εξομολογούμαι- κάθε φορά που το διαβάζω, συγκινούμαι μέχρι δακρύων!.. Διδάσκει τόσα πολλά!

Ποιος όντως είναι ο Mέγας Bασίλειος ο ουρανοφάντωρ, ο οποίος εκοιμήθη σε ηλικία μόλις 49 ετών κάτισχνος -λόγω φυματιώσεως- μελαχρινός, με κατάμαυρη μακράν οξεία γενειάδα, όπως τον βλέπετε στην αγιογραφία, διδάσκει την απλότητα και την καθαρότητα της καρδιάς, διδάσκει την υψοποιό ταπεινοφροσύνη και πολλά άλλα!..

Διαβάστε: Άγιος Βασίλειος Καισαρείας ο Μέγας. Βίος και Άπαντα τα Έργα του

Γιάννης ο Βλογημένος
o Γιάννης ο Βλογημένος

Διαβάζουμε το διήγημα και μετά το ακούμε σε όποιο βίντεο επιθυμούμε να μας το αφηγούνται, κατά σειρά προτίμησής μου.

με τον Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαο, σε διαφορετικές παραδοσιακές, όμορφες εικόνες σε ασπρόμαυρο φόντο. 

με την κορυφαία Ελληνίδα δραματική ηθοποιό και πολιτικό, Άννα Συνοδινού (21 Νοεμβρίου 1927 - 7 Ιανουαρίου 2016), από τα ιδρυτικά μέλη του Θεάτρου του Εθνικού Κήπου και η ιδρύτρια του Θεάτρου του Λυκαβηττού.

Επόμενο είναι με τον αγαπημένο μας Γέροντα, π. Ανανία Κουστένη.

Σε βίντεο «Μικρού μήκους» ταινία, «Γιάννης Βλογημένος» (τηλεοπτικό) γυρισμένος από το κανάλι 4ε, ελληνικό θρησκευτικό τηλεοπτικό κανάλι που εκπέμπει στην Κεντρική Μακεδονία από το 1993. 

Από την Θεατρική παράσταση στο Χώρο Τέχνης Ασωμάτων Δεκέμβριος 2016.

Στο επόμενο, διαβάζει ο συγγραφέας, ποιητής Μάρκος Αντωνίου στην εκπομπή «Παρά δήμον ονείρων». 

Σε Χριστουγεννιάτικη Συναυλία το διήγημα αφηγείται η ιατρός Δέσποινα Τσιάνου-Γούση.

Η θεατρική ομάδα του συλλόγου Π.Σ. Μικρασιατών Κων/του Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος παρουσιάζει διασκευή «Το 'βλογημένο μαντρί». 

...και συνεχίζονται τα ηχητικά και τηλεοπτικά στο Βιντεο / αφιέρωμα.

Όμως ας μη σας καθυστερώ άλλο από την ανάγνωση.
Διαβάστε το 📖 Ακούστε το 🎧 και «τρυπώσετε» και σεις
-όλοι μας να χωρέσουμε- σε μια γωνίτσα εκεί, στο... Βλογημένο Μαντρί

Κι αν αναρωτιέται κανείς, για το αν υπάρχουν και σήμερα τέτοιοι αγνοί, πιστοί και απλοί άνθρωποι σαν τον Γιάννη τον Βλογημένο, η απάντηση είναι... «ΝΑΙ»...Υπάρχουν!

Σοφία Ντρέκου

Το Βλογημένο Μαντρί ή Γιάννης ο Βλογημένος 
Πρωτοχρονιάτικο διήγημα του Φώτη Κόντογλου


Κάθε χρόνο ο Άγιος Βασίλης τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς γυρίζει από χώρα σε χώρα κι από χωριό σε χωριό, και χτυπά τις πόρτες για να δει ποιος θα τον δεχτεί με καθαρή καρδιά. Μια χρονιά λοιπόν, πήρε το ραβδί του και τράβηξε. Ήτανε σαν καλόγερος ασκητής, ντυμένος με κάτι μπαλωμένα παλιόρασα, με χοντροπάπουτσα στα ποδάρια του και μ’ ένα ταγάρι περασμένο στον ώμο του. Γι' αυτό τον παίρνανε για διακονιάρη και δεν τ’ ανοίγανε την πόρτα. 

Ο Άγιος Βασίλης έφευγε λυπημένος, γιατί έβλεπε την απονιά των ανθρώπων και συλλογιζότανε τους φτωχούς που διακονεύουνε, επειδής έχουνε ανάγκη, μ’ όλο που αυτός ο ίδιος δεν είχε ανάγκη από κανέναν, κι ούτε πεινούσε, ούτε κρύωνε.

Αφού βολόδειρε(1) από δω κι από κει, κι αφού πέρασε από χώρες πολλές κι από χιλιάδες χωριά και πολιτείες, έφταξε στα ελληνικά τα μέρη, πού ’ναι φτωχός κόσμος. Απ’ όλα τα χωριά πρόκρινε τα πιο φτωχά, και τράβηξε κατά κει, ανάμεσα στα ξερά βουνά που βρισκόντανε κάτι καλύβια, πεινασμένη λεμπεσουριά(2).
Περπατούσε νύχτα κι ο χιονιάς βογκούσε, η πλάση ήτανε πολύ άγρια. Ψυχή ζωντανή δεν ακουγότανε, εξόν από κανένα τσακάλι που γάβγιζε.
Αφού περπάτηξε κάμποσο, βρέθηκε σ’ ένα απάγκιο που έκοβε ο αγέρας από ’να μικρό βουνό, κι είδε ένα μαντρί κολλημένο στα βράχια. Άνοιξε την αυλόπορτα που ήτανε κανωμένη από άγρια ρουπάκια(3) και μπήκε στη μάντρα. Τα σκυλιά ξυπνήσανε και πιάσανε και γαβγίζανε. Πέσανε απάνω του να τον σκίσουνε˙ μα, σαν πήγανε κοντά του, σκύψανε τα κεφάλια τους και σερνόντανε στα ποδάρια του, γλείφανε τα χοντροπάπουτσά του, γρούζανε φοβισμένα και κουνούσανε παρακαλεστικά τις ουρές τους.

Ο Άγιος σίμωσε στο καλύβι του τσομπάνου και χτύπησε την πόρτα με το ραβδί του και φώναξε:

«Ελεήστε με, χριστιανοί, για τις ψυχές των αποθαμένων σας! Κι ο Χριστός μας διακόνεψε σαν ήρθε σε τούτον τον κόσμο!».

Η πόρτα άνοιξε και βγήκε ένας τσομπάνης, παλικάρι ως εικοσιπέντε χρονώ, με μαύρα γένια˙ και δίχως να δει καλά καλά ποιος χτυπούσε την πόρτα, είπε στο γέροντα:

«Πέρασε μέσα στ’ αρχοντικό μας να ζεσταθείς! Καλή μέρα και καλή χρονιά».

Αυτός ο τσομπάνης ήτανε ο Γιάννης ο Μπάικας, που τον λέγανε Γιάννη Βλογημένον, άνθρωπος αθώος σαν τα πρόβατα που βόσκαγε, αγράμματος ολότελα.

Μέσα στην καλύβα έφεγγε με λιγοστό φως ένα λυχνάρι. Ο Γιάννης, σαν είδε στο φως πως ο μουσαφίρης ήτανε γέροντας καλόγερος, πήρε το χέρι του και τ’ ανασπάστηκε και τό ’βαλε απάνω στο κεφάλι του. Ύστερα φώναξε και τη γυναίκα του, ως είκοσι χρονώ κοπελούδα, που κουνούσε το μωρό τους μέσα στην κούνια. Κι εκείνη πήγε ταπεινά και φίλησε το χέρι του γέροντα, κι είπε:

«Κόπιασε, παππού, να ξεκουραστείς».

Ο Άγιος Βασίλης στάθηκε στην πόρτα και βλόγησε το καλύβι κι είπε:

«Βλογημένοι νά ’σαστε, τέκνα μου, κι όλο το σπιτικό σας! Τα πρόβατά σας να πληθαίνουν ως του Ιώβ μετά την πληγήν και ως του Αβραάμ και ως του Λάβαν! Η ειρήνη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού να είναι μαζί σας!».

Ο Γιάννης έβαλε ξύλα στο τζάκι και ξελόχισε(4) η φωτιά. Ο Άγιος απίθωσε σε μια γωνιά το ταγάρι του, ύστερα έβγαλε το μπαλωμένο το ράσο του κι απόμεινε με το ζωστικό του. Τον βάλανε κι έκατσε κοντά στη φωτιά, κι η γυναίκα τού ’βαλε και μια μαξιλάρα ν’ ακουμπήσει.

Gianniis-o-Vlogimenos«S. Drekou»aenai-epAnastasi

Ο Άγιος Βασίλης γύρισε κι είδε γύρω του και ξανάπε μέσα στο στόμα του: «Βλογημένο νά ’ναι τούτο το καλύβι».

Ο Γιάννης μπαινόβγαινε, για να φέρει τό ’να και τ’ άλλο. Η γυναίκα του μαγείρευε. Ο Γιάννης ξανάριξε ξύλα στη φωτιά.

Μονομιάς φεγγοβόλησε το καλύβι με μιαν αλλιώτικη λάμψη και εφάνηκε σαν παλάτι. Τα δοκάρια σαν νά ’τανε μαλαμοκαπνισμένα, κι οι πυτιές(5) που ήτανε κρεμασμένες σαν να γινήκανε χρυσά καντήλια, και τα τυροβόλια κι οι καρδάρες και τ’ άλλα τα σύνεργα που τυροκομούσε ο Γιάννης, λες κι ήτανε διαμαντοκολλημένα. Και τα ξύλα που καιγόντανε στη φωτιά ευωδιάζανε σαν μοσκολίβανο και δεν τρίζανε, όπως τρίζανε τα ξύλα της φωτιάς, παρά ψέλνανε σαν τους αγγέλους πού ’ναι στον Παράδεισο.

Ο Γιάννης ήτανε καλός άνθρωπος, όπως τον έφτιαξε ο Θεός.

Φτωχός ήτανε, είχε λιγοστά πρόβατα, μα πλούσια καρδιά: «Τη πτωχεία τα πλούσια!». Ήτανε αυτός καλός, μα είχε και καλή γυναίκα. Κι όποιος τύχαινε να χτυπήσει την πόρτα τους, έτρωγε κι έπινε και κοιμότανε. Κι αν ήτανε και πικραμένος, έβρισκε παρηγοριά. Γι αυτό κι ο Άγιος Βασίλης κόνεψε στο καλύβι τους, ξημερώνοντας Πρωτοχρονιά, παραμονή της χάρης του, κι έδωσε την ευλογία του.

Κείνη τη νύχτα τον περιμένανε όλες οι πολιτείες και τα χωριά της οικουμένης, αρχόντοι, δεσποτάδες κι επίσημοι ανθρώποι, πλην εκείνος δεν πήγε σε κανέναν τέτοιον άνθρωπο, παρά πήγε στο μαντρί του Γιάννη του Βλογημένου.

Σαν βολέψανε τα πρόβατα, μπήκε μέσα ο Γιάννης και λέγει στο γέροντα:
«Γέροντα, μεγάλη χαρά έχω απόψε που ήρθες, ν’ ακούσουμε κι εμείς κανένα γράμμα, γιατί δεν έχουμε εκκλησία κοντά μας, μήτε καν ρημοκλήσι. Εγώ αγαπώ πολύ τα γράμματα της θρησκείας μας, κι ας μην τα καταλαβαίνω, γιατί είμαι ξύλο απελέκητο. Μια φορά μας ήρθε ένας γέροντας Αγιονορίτης και μας άφησε τούτη την αγιωτική φυλλάδα, κι αν λάχει να περάσει κανένας γραμματιζούμενος καμιά φορά, τον βάζω και τη διαβάζει. Εγώ όλα όλα τα γράμματα που ξέρω είναι τρία λόγια που τά ’λεγε ένας γραμματιζούμενος, που έβγαζε λόγο στο χωριό, δυό ώρες από δω, κι από τις πολλές φορές που τά ’λεγε, τυπωθήκανε στη θύμησή μου. Αυτός ο γραμματικός έλεγε και ξανάλεγε: «Σκώνιτι ου μήτηρ του κι τουν ανισπάζιτι κι του λέγ’: Τέκνου μου! Τέκνου μου!». Αυτά τα γράμματα ξέρω».
Ήτανε μεσάνυχτα. Ο αγέρας βογγούσε. Ο Άγιος Βασίλης σηκώθηκε απάνου και στάθηκε γυρισμένος κατά την ανατολή κι έκανε το σταυρό του τρεις φορές. Ύστερα έσκυψε και πήρε από το ταγάρι του μια φυλλάδα κι είπε:

«Ευλογητός ο Θεός ημών πάντοτε, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων!».

Ο Γιάννης πήγε και στάθηκε από πίσω του και σταύρωσε τα χέρια του. Η γυναίκα του βύζαξε το μωρό και πήγε κι εκείνη και στάθηκε κοντά στον άντρα της.

Κι ο γέροντας είπε το «Θεός Κύριος» και τ’ απολυτίκιο της Περιτομής «Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες», χωρίς να πει και το δικό του τ’ απολυτίκιο, που λέγει: «Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου». Έψελνε γλυκά και ταπεινά, κι ο Γιάννης κι η Γιάνναινα τον ακούγανε με κατάνυξη και κάνανε το σταυρό τους. Κι είπε ο Άγιος Βασίλης τον όρθρο και τον κανόνα της εορτής «Δεύτε λαοί, άσωμεν», χωρίς να πει το δικό του κανόνα «Σου την φωνήν έδει παρείναι, Βασίλειε». Κι ύστερα είπε όλη τη λειτουργία κι έκανε απόλυση.

Καθίσανε στο τραπέζι και φάγανε, ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας, ο Γιάννης ο Βλογημένος, η γυναίκα του κι ο μπάρμπα - Μάρκος ο Βουβός, που τον είχε συμμαζέψει ο Γιάννης και τον βοηθούσε.

Και, σαν αποφάγανε, έφερε η γυναίκα τη βασιλόπιτα και την έβαλε απάνω στο σοφρά. Κι ο Άγιος Βασίλης πήρε το μαχαίρι και σταύρωσε τη βασιλόπιτα κι είπε:

«Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

Κι έκοψε το πρώτο το κομμάτι κι είπε: «Του Χριστού», έκοψε το δεύτερο κι είπε: «της Παναγίας», κι ύστερα έκοψε το τρίτο και δεν είπε: «του Αγίου Βασιλείου», αλλά είπε: «του νοικοκύρη του Γιάννη του Βλογημένου!».

Πετάγεται ο Γιάννης και του λέγει:
«Γέροντα, ξέχασες τον Αϊ-Βασίλη!».
Του λέγει ο Άγιος:
«Αλήθεια, τον ξέχασα».

Κι έκοψε ένα κομμάτι κι είπε:
«Του δούλου του Θεού Βασιλείου».
Ύστερα έκοψε πολλά κομμάτια, και σε κάθε ένα που έκοβε έλεγε: «της νοικοκυράς», «του μωρού», «του δούλου του Θεού Μάρκου του μογιλάλου(6)», «του σπιτιού», «των ζωντανών», «των φτωχών».
Λέγει πάλι ο Γιάννης στον Άγιο:
«Γέροντα, γιατί δεν έκοψες για την αγιοσύνη σου;».

Του λέγει ο Άγιος:
«Έκοψα, ευλογημένε».

Μα ο Γιάννης δεν κατάλαβε τίποτα, ο καλότυχος!

Έστρωσε η γυναίκα, για να κοιμηθούνε. Σηκωθήκανε να κάνουνε την προσευχή τους. Ο Άγιος Βασίλης άνοιξε τις απαλάμες του κι είπε την δική του την ευχή, που τη λέγει ο παπάς στη λειτουργία:
«Κύριος, ὁ Θεός μου, οἶδα, ὅτι οὐκ εἰμί ἄξιος οὐδέ ἱκανός, ἴνα μου ὑπό τήν στέγην εἰσέλθης τοῦ οἴκου τῆς ψυχῆς».
Σαν τελείωσε την ευχή κι ετοιμαζόντανε να πλαγιάσουνε, του λέγει ο Γιάννης:

«Εσύ, γέροντα, που ξέρεις τα γράμματα, πες μας σε ποιά παλάτια άραγες πήγε απόψε ο Αι-Βασίλης; Οι αρχόντοι κι οι βασιλιάδες τί αμαρτίες μπορεί νά ’χουνε; Εμείς οι φτωχοί είμαστεν αμαρτωλοί και κακορίζικοι, επειδής η φτώχεια μας κάνει να κολαζόμαστε!».

Ο Άγιος Βασίλης δάκρυσε. Σηκώθηκε πάλι απάνω, άπλωσε τις απαλάμες του και ξαναείπε την ευχή αλλιώτικα:

«Κύριε ὁ Θεός μου, οἶδας ὅτι ὁ δοῦλός Σου Ἰωάννης ὁ ἁπλοῦς ἐστιν ἄξιος καί. ἱκανός ἵνα ὑπό τήν στέγην αὐτοῦ εἰσέλθης, ὅτι νήπιος ὑπάρχει, καί τῶν τοιούτων ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».
Και πάλι δεν κατάλαβε τίποτα ο Γιάννης ο καλότυχος, ο Γιάννης ο Βλογημένος.

Λεξιλόγιο
Gianniis-o-Vlogimenos«S. Drekou»aenai-epAnastasi

1. Βολοδέρνω - βασανίζομαι γυρνώντας από δω κι από κει
2. Λεμπεσουριά - φτωχολογιά
3. Ρουπάκι - αγριοβελανιδιά
4. Ξελοχίζω - ζωηρεύω τη φωτιά
5. Πυτιά (η) - μαγιά απ’ την οποία γίνεται το τυρί
6. Μογιλάλος - βουβός

«Ἔργα», τ. Α'. ΕπιμέλειαSophia-Ntrekou.gr

Ο Φώτης Κόντογλου (Αϊβαλί, 8 Νοεμβρίου 1895 – Αθήνα, 13 Ιουλίου 1965), γεννημένος με το επώνυμο Αποστολέλης, ήταν Έλληνας λογοτέχνης και ζωγράφος. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμη σημαντικότατη συμβολή στον χώρο της βυζαντινής εικονογραφίας. Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της «Γενιάς του ’30». Μαθητές του ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, κ.ά. 

Στο Βίντεο ο Γιάννης ο Βλογημένος: διαβάζει
με παραδοσιακές εικόνες σε ασπρόμαυρο φόντο.



★ Η Άννα Συνοδινού, κορυφαία Ελληνίδα δραματική ηθοποιός
και πολιτικός (21 Νοεμβρίου 1927 - 7 Ιανουαρίου 2016)
από τα ιδρυτικά μέλη του Θεάτρου του Εθνικού Κήπου
και η ιδρύτρια του Θεάτρου του Λυκαβηττού.

π. Ανανίας Κουστένης: Φώτης
Κόντογλου - Το Βλογημένο Μαντρί












★ Ο συγγραφέας, ποιητής Μάρκος Αντωνίου
στην εκπομπή «Παρά δήμον ονείρων».

Ακούγονται τα Τραγούδια:
1. Kanun Hüseyni Taksim
2. Ud - Hüseyni Taksim
3. Tambur: Uzzal Taksim
4. Bestenigâr Peşrev
Καλλιτέχνης: En Chordais Müzik Topluluğu
Άλμπουμ: Hanende Zaharya











Μικρού μήκους ταινία, «Γιάννης Βλογημένος» (τηλεοπτικό)
γυρισμένος από το κανάλι 4ε, ελληνικό θρησκευτικό τηλεοπτικό
κανάλι που εκπέμπει στην Κεντρική Μακεδονία από το 1993.












★ Χριστουγεννιάτικη Συναυλία «Χριστός ετέχθη εν χορδαίς και οργάνοις», με Βυζαντινούς Ύμνους και Παραδοσιακά Κάλαντα Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, την οποία διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ιεροψαλτών Βόλου «Ιωάννης ο Κουκουζέλης», υπό την αιγίδα της Ι.Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού, το Σάββατο 27/12/2014, στο κατάμεστο Πνευματικό Κέντρο της Ι. Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού στο Βόλο. Το διήγημα «Το βλογημένο μαντρί», του Φώτη Κόντογλου, αφηγείται η ιατρός Δέσποινα Τσιάνου-Γούση.













Το βλογημένο το μαντρί: Μικρή ταινία με αφήγηση
του ομώνυνου, υπέροχου διηγήματος του Φώτη
Κόντογλου από ομάδα μαθητών του τμήματος Β1
του Γυμνασίου Φούστανης. Χριστούγεννα 2015.

Θεατρική παράσταση του φημισμένου παραμυθιού του
Φώτη Κόντογλου στο Χώρο Τέχνης Ασωμάτων Δεκέμβριος 2016.

Παίζουν: Γιώργος Καπετανάκος, Δημήτρης Θερμός,
Δέσποινα Ζαμπετάκη, Θοδωρής Παπασπηλιωτόπουλος
Τραγούδι: Ρόη Φρούντζου και χορωδία ΟΕΤ
Μουσική επιμέλεια: Κώστας Φωτόπουλος
Σκηνικά: Θοδωρής Παπασπηλιωτόπουλος, Γιάννης Πίππας
Κοστούμια: Νότα Καλτσούνη
Σκηνοθεσία: Ελένη Φωτοπούλου, Γιώργος Καπετανάκος
Θεατρική προσαρμογή - Σενάριο, γενική διεύθυνση:
Τάσος Φωτόπουλος. Λήψη - Μοντάζ: Ελένη Φωτοπούλου












Η θεατρική ομάδα του συλλόγου Π.Σ. Μικρασιατών Κων/του Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος παρουσιάζει μία διασκευή του γνωστού διηγήματος του Φώτη Κόντογλου, «Το 'βλογημένο μαντρί». Την διασκευή αυτή επιμελήθηκε ο χοροδιδάσκαλός μας Γιάννης Γκόγκος. Πρόκειται για μία παράσταση η οποία ετοιμάστηκε με πολλή φροντίδα τόσο από τους ερασιτέχνες ηθοποιούς μας όσο και από τα μέλη μας που φρόντισαν τον ήχο, την κατασκευή σκηνικών, την τεχνική υποστήριξη, την βιντεοσκόπηση και την επεξεργασία του βίντεο. Στην θεατρική παράσταση συμμετέχουν: Χρήστος Κούρλιος, Βάσω Παπανδρέου, Γιάννης Γκόγκος, Ιορδάνης Αραμπατζής, Σούλα Κοτσιανού, Σοφία Στοΐδου, Άννα Παπαδοπούλου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Ραλλού Καγιόγλου.












Το βλογημένο το μαντρί, π. Γεώργιος Οικονόμου












ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ "ΓΝΩΜΩΝ" - "ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ"

Δεν υπάρχουν σχόλια: