Ποίηση, ποιητές και ποιήματα - ορθόδοξη θεολογία στην
λογοτεχνία και την τέχνη (Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης)
Επιμέλεια, αποσπασματικές επιλογές
Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
Ποίηση, ποιητές και ποιήματα
Στις πεζές ημέρες μας, το να γράφεις για ποίηση αποτελεί μάλλον μεγάλη παραφωνία. Όμως μια ποιήτρια από την Πολωνία, η Βισονάβα Σιμπόρσκα, λέει πως οι ποιητές θα έχουν πάντα πολλή δουλειά». Ένας άλλος ποιητής γράφει: «Το να είσαι ποιητής δεν είναι από τα καλύτερα επαγγέλματα». Η ποίηση όμως δεν είναι προσοδοφόρο επάγγελμα, αλλά ουσιαστικό λειτούργημα, θεία έμπνευση!
Η μεγάλη ποίηση είναι κυρίως θρησκευτική – το Άσμα Ασμάτων, οι Ψαλμοί του Δαυίδ, η Αποκάλυψη του Ιωάννη. Φωτίζει, αναπαύει, παρηγορεί. Χύνει λάδι στις πληγές, καίει τα αχρείαστα, κρίνει στοργικά. Γνωρίζει το καίριο, το απαραίτητο, το ωραίο και το ιερό. Όπως λέει ο Σ. Κούκος, «λειτουργείται το κερί της κατάνυξης, σταλάζει ουρανό κάθε απόκριση, τοπία σαγήνες εύκρατοι». Ο Δ. Σολωμός, ο Α. Κάλβος, ο Α. Παπαδιαμάντης, ο Τ. Παπατσώνης, η Ζ. Καρέλλη, ο Ν. Καρούζος, έχουν στίχους ευφρόσυνης χριστιανικής πνοής.
Η αληθινή ποίηση είναι ζωντανή και απαραίτητη. Όσο θα υπάρχει ζωή στον κόσμο, θα υπάρχει ποίηση. Η ποίηση έχει κρυφό πλούτο, μυστική γοητεία, μηνύματα εξαίσια σε λίγους στίχους. Οι ποιητές συνήθως είναι ευαίσθητοι. Συνήθως είναι απλοί, καταδεκτικοί, συμπαθείς και καλοσυνάτοι. Υπάρχουν και λίγοι παράξενοι, είναι ωραία παράξενοι, είναι πονεμένοι. Ο κόσμος ενίοτε δεν τους κατανοεί, τους ειρωνεύεται, κατά βάθος τους χρειάζεται και τους αποζητά.
Τα ποιήματα, για να διαρκέσουν, νομίζω, θα πρέπει να έχουν αληθινά βιώματα. Να έχουν καθαρότητα, θερμότητα και σεμνότητα. Τα ποιήματα είναι σκαλοπάτια που σε ανεβάζουν ψηλά. Ο ποιητής καλείται μέσα από την καθημερινή πεζότητα, την παρερχόμενη επικαιρότητα και την κουραστική φθαρτότητα της μονοτονίας, να ανέβει τη θαυμαστή σκάλα της ποίησης και να απαγγείλει το ποίημά του, δίχως να φωνάζει δυνατά.
Σίγουρα οι καιροί είναι δύσκολοι. Χρειαζόμαστε σήμερα τους θρήνους των προφητών. Όμως και σήμερα υπάρχουν ποιητές. Ορισμένοι νέοι με καλές προθέσεις. Η ελπίδα δεν χάθηκε. Τα πνεύματα αφυπνίζουν.
Ο αγαπητός κύπριος ποιητής Αντώνης Πιλλάς σ’ ένα τελευταίο του ποίημα γράφει:
«Οι ποιητές δεν έχουνε αργίες και ωράρια
την εγγενή τους θλίψη
παρακολουθεί ο χρόνος άγρυπνος
μια άλλη χαρά τους έχει
από νέους επιστρατεύσει
και πάντα νέοι με έρωτα την καρτερούν
μες στους καιρούς αυτούς της εξορίας».
Ορθόδοξη θεολογία και λογοτεχνία - τέχνη
- Ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος υπήρξε σοβαρός διανοούμενος και γνήσιος άνθρωπος των ελληνικών γραμμάτων. Θεολόγος και φιλόλογος διά βίου. Εκτός από τις «Ωδές» έγραψε ωραίες προσευχές, κυρίως μετάφραση των Ψαλμών. Το όλο έργο του εμπνέεται από τον Θεό, την αρετή και τη θεία δικαιοσύνη. Πέθανε ως αγγλικανός το 1869. Κινείται κατά της παπικής κυριαρχίας. Ο Κάλβος δεν είναι πιστό μέλος της ορθόδοξης εκκλησίας αλλά ένας ηθικολόγος ευσεβιστής, ένας πουριτανός.
- Ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης πιστεύει, προφητεύει, μένει προσηλωμένος στον αναστάντα θεάνθρωπο. Αγαπά τον Ντοστογιέφσκι. Δεν μένει στα εξωτερικά. Ανοίγει παράθυρο φωτεινής θαλπωρής. Στη σύντομη ζωή του έγραψε σπουδαία ποιήματα.
- Ο ποιητής Γιώργος Θέμελης, ο Βυζαντινός της Θεσσαλονίκης, μιλά με αγάπη περί αγγέλων και πρωτοπλάστων. Επηρεασμένος από τον Έλιοτ μιλά πολύ για τον Χριστό. Ο πλησίον είναι η παρουσία του Θεού. Προτείνει να προσεύχεστε στα σκοτεινά. Φιλοκαλικός ποιητής. Ο Θέμελης φωτίζεται από αναστάσιμο φως.
- Ο Γιάννης Τσαρούχης πήγαινε στο Άγιον Όρος και το αγαπούσε. Χαιρόταν τη συνάντησή του με Γέροντες. Εκτός από την τέχνη, είχε πλήθος σπάνιων γνώσεων περί ιστορίας, φιλοσοφίας και φιλολογίας. Υπήρξε ένα αλλόκοτο στρουθίο. Πίστευε στη θέωση του ανθρώπου. Αγαπούσε τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, την Δ' Οικουμενική Σύνοδο. Προσκυνούσε τις βυζαντινές εικόνες. Ήταν αντιμονοφυσίτης. Ο Τσαρούχης είναι ποιητής και ζωγράφος της σαρκώσεως. Έλεγε «είμαι χριστιανός και γι’ αυτό είμαι ανθρωπιστής».
Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε: «Ο Τσαρούχης είναι χριστιανός, όχι γιατί πηγαίνει στην εκκλησία, αλλά γιατί ξέρει να στέκεται μέσα σ’ αυτήν, με την άνεση ενός παπά και με την αγιότητα ενός μικρού παιδιού».
Δείτε: Ο Αγιορείτης λόγιος π. Βασίλειος Γοντικάκης γράφει για τον ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη
Ανδρέας Εμπειρίκος: «Aμέριμνος ο δρόμος εξακολουθεί, σαν κάποιος που σφυρίζοντας (αέρας της ανοίξεως σε καλαμιές) αμέριμνος διαβαίνει, και όσο εντείνεται το φως, η κίνησις των διαβατών, πεζών και εποχουμένων, στον δρόμο αυξάνει και πληθαίνει. Oι διαβάται αμέτρητοι. Ανάμεσα σε αγνώστους ποιητάς και αγίους ανωνύμους, ανάμεσα σε φορτηγά διαδρομών μεγάλων, όλοι, αστοί και προλετάριοι διαβαίνουν, όλοι υπακούοντες σε κάτι... Και ο δρόμος εξακολουθεί, σκληρός, σκληρότερος παρά ποτέ, σκυρόστρωτος ή με άσφαλτο ντυμένος, και μαλακώνει μόνο, όποια και αν είναι η χώρα, όποιο και αν είναι το τοπίον, κάτω από σέλας αγλαόν αθανασίας, μόνον στα βήματα των ποιητών εκείνων, που οι ψυχές των ένα με τα κορμιά των είναι, των ποιητών εκείνων των ακραιφνών και των αχράντων, καθώς και των αδελφών αυτών, Αγίων Πάντων.»
Οι Άγιοι Επτά Παίδες εν Εφέσω
του Κων. Καβάφη (ανάλυση)
Tο ενδιαφέρον για τους χριστιανούς αγίους ανήκει στον θρησκευτικό προβληματισμό, ειδικά έντονο στον πρώτο Καβάφη». «Oι Άγιοι Επτά Παίδες» αποτελούν ένα επιπλέον μαρτύριο της διαρκούς θεολογίας του Καβάφη, η οποία του επέτρεψε να σκεφτεί βαθύτερα την ιστορία και, διά της ταλαντεύσεώς του ανάμεσα σε δύο πόλους, να αποφύγει την ευθύγραμμη ευκολία.
Καβάφης: Έμορφα που εκφράζεται το συναξάριον: Ανάλυση » ΕΔΩ
Παραπομπές
• Ποίηση, ποιητές και ποιήματα - λόγιος αθωνίτης μοναχός και αρθρογράφος της «Μακεδονίας» Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης - Εφημερίδα: Μακεδονία της Θεσσαλονίκης, 11/11/2012 makthes.gr
• Ορθόδοξη θεολογία και λογοτεχνία - τέχνη - Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης - Εφημερίδα Μακεδονία / Η εφημερίδα της Θεσσαλονίκης 10/11/2013 makthes.gr
• Απόσπασμα από το αφιέρωμα: Ανδρέας Εμπειρίκος « Ο Δρόμος» (από την Oκτάνα, Ίκαρος 1980) συγκριτικά στον Δαρείο του Κωνσταντίνου Καβάφη (Λογοτεχνική ανάλυση) »
• Απόσπασμα από το αφιέρωμα: Oι Άγιοι Επτά Παίδες εν Εφέσω του Κ. Π. Καβάφη (1925) Ανάλυση του ποιήματος και το Συναξάρι των Αγίων www.sophia-ntrekou.gr
Πηγή: Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
• Απόσπασμα από το αφιέρωμα: Oι Άγιοι Επτά Παίδες εν Εφέσω του Κ. Π. Καβάφη (1925) Ανάλυση του ποιήματος και το Συναξάρι των Αγίων www.sophia-ntrekou.gr
Πηγή: Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Περισσότερα Θέματα: Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου