Εργασία, Αφιέρωμα Σοφίας Ντρέκου
Αρθρογράφος (BSc in Psychology)
Η Άλκη Ζέη, η πολυδιαβασμένη και αγαπημένη συγγραφέας μικρών και μεγάλων, έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημερών, το βράδυ της 27ης Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 97 ετών.
H συγγραφέας που αγάπησαν πολλές γενιές και παρέμεινε δραστήρια μέχρι την τελευταία της πνοή. Από «Το καπλάνι της βιτρίνας», το πρώτο της βιβλίο, αγαπήθηκε όσο λίγες συγγραφείς ενώ πρωτοστάτησε στην εισαγωγή του πολιτικού, κοινωνικού και ιστορικού στοιχείου στο νεανικό μυθιστόρημα.
Την είδηση του θανάτου της ανακοίνωσε ο εκδότης της, Νώντας Παπαγεωργίου, ιδρυτής των εκδόσεων Μεταίχμιο, λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Η κηδεία της Άλκης Ζέη έγινε στο Α' Νεκροταφείο, όπου αναπαύεται και ο σύζυγος της Γιώργος Σεβαστίκογλου.
Το συγγραφικό έργο της Άλκης Ζέη ταξίδεψε στα πέρατα της Γης, διακρίθηκε, μεταφράστηκε σε 35 γλώσσες, επηρέασε και επηρεάζει γενιές ανθρώπων, εξακολουθεί να μαγεύει μικρούς και μεγάλους.
Η σχέση της με το γράψιμο ξεκίνησε από τα γυμνασιακά της χρόνια, γράφοντας έργα για το κουκλοθέατρο, διηγήματα και νουβέλες, που δημοσιεύονταν σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Παράλληλα με το γράψιμο, αγωνίστηκε ενεργά για την ελευθερία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημοκρατία, συμμετέχοντας στο αριστερό κίνημα από τα χρόνια της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Η συμμετοχή της σ’ αυτό τον αγώνα καθόρισε την προσωπική ζωή της. Από το 1952 μέχρι το 1964 έζησαν μαζί με τον άντρα της, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου, σαν πολιτικοί πρόσφυγες στη Σοβιετική Ένωση, αρχικά στην Τασκένδη και ύστερα στη Μόσχα, όπου γεννήθηκαν και τα δυο παιδιά τους. Επέστρεψαν στην Ελλάδα το ’64 για να ξαναφύγουν το ’67 στο Παρίσι, όπου παρέμειναν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70 λόγω της δικτατορίας.
Ο καθαρός τρόπος γραφής της, η γλωσσική αρτιότητα, η κριτική στάση απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις, το χιούμορ και η διεισδυτική ματιά στα γεγονότα, είναι τα χαρακτηριστικά των έργων της Άλκης Ζέη που το έχουν κάνει να αγαπηθεί από το ελληνικό και το ξένο αναγνωστικό κοινό. Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, Το καπλάνι της βιτρίνας και Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, συμπεριλαμβάνονται στα διαχρονικά ευπώλητα βιβλία της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.
Εκτός από την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, τα βιβλία της απευθύνονται κυρίως στα παιδιά και τους εφήβους, πάντα όμως διαβάζονται με μεγάλη ευχαρίστηση και από τους ενήλικες. Εμπνέονται από προσωπικές της εμπειρίες υφαίνοντας την υπόθεσή τους παράλληλα με ιστορικά γεγονότα. Τα θέματα που πραγματεύονται είναι καθημερινά και πανανθρώπινα.
Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Το Καπλάνι της Βιτρίνας», θεωρείται από τα κλασικά βιβλία ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας, με συνεχείς επανεκδόσεις από το 1963 που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα και αναρίθμητες μεταφράσεις και διακρίσεις στο εξωτερικό. Είναι πιθανώς το πρώτο παιδικό βιβλίο με σαφείς πολιτικές αναφορές στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. «Το έγραψα στη Μόσχα με μια νοσταλγία για τα παιδικά μου χρόνια», εξιστορούσε, η μεγάλη συγγραφέας.
«Ξεκίνησε επειδή διηγόμουν πολύ τις ιστορίες των παιδικών μου χρόνων με τον παππού μου στα παιδιά μου. Το έγραψα γρήγορα και το έστειλα στον φίλο μου, τον Δημήτρη Δεσποτίδη, που είχε τον εκδοτικό οίκο Θεμέλιο. Δεν μου απάντησε και όταν ήρθα στην Ελλάδα τον ρώτησα, «τι γίνεται με το βιβλίο;». Μου είπε, «να το, στη βιτρίνα είναι». Κυκλοφορούσε πολύ λίγο τότε, αλλά έκανε μεγάλη επιτυχία μετά τη Μεταπολίτευση - και οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοι ξενίστηκαν με αυτό το βιβλίο. Σκέφτηκαν, γιατί να μιλάμε στα παιδιά για δικτατορία;»
Φωτογραφικά στιγμιότυπα από τη ζωή της Άλκης
Βιογραφικά στοιχεία
Τα πρώτα χρόνια
Η Άλκη (Αγγελική) Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1925, αλλά μεγάλωσε στη Σάμο, το νησί από το οποίο καταγόταν η μητέρα της. Ο πατέρας της, Ζήνων Ζέης, ήταν τραπεζικός υπάλληλος, μεγαλωμένος στην Κρήτη, αλλά με καταγωγή από την Άνδρο και η μητέρα της, Έλλη Σωτηρίου, ήταν από τη Σάμο και είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στη Σμύρνη. Η Άλκη Ζέη έζησε ως παιδί στη Σάμο, μαζί με τη μεγαλύτερή της αδελφή, ενόσω η μητέρα της ανάρρωνε από φυματίωση σε σανατόριο στην Πάρνηθα. Επιστρέφοντας στην Αθήνα οικογενειακώς το 1937, φοίτησε αρχικά στην ιδιωτική Ιόνιο Σχολή, όπου γνώρισε τη φίλη της και μετέπειτα συγγραφέα Ζωρζ Σαρή, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια του γυμνασίου πήγε στην επίσης ιδιωτική Σχολή Αηδονοπούλου.
Όταν άρχισε το σχολείο, η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στο Μαρούσι και στη συνέχεια στην Αθήνα.
Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας.
Εκείνη την περίοδο ο θείος της, Πλάτων Σωτηρίου (αδελφός της μητέρας της), παντρεύτηκε τη γνωστή συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου, η οποία βοήθησε την Άλκη Ζέη να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Ενώ ήταν μαθήτρια στη Σχολή Αηδονοπούλου συμμετείχε στον όμιλο κουκλοθεάτρου της σχολής της που διεύθυνε η καθηγήτρια τέχνης Ελένη Περράκη-Θεοχάρη. Τότε ξεκίνησε να γράφει έργα για κουκλοθέατρο και ένας από τους χαρακτήρες που δημιούργησε, ο Κλούβιος, έγινε μετέπειτα ένας από τους κυριότερους ήρωες του κουκλοθεάτρου Αθηνών "Μπάρμπα Μυτούσης" που ίδρυσε η Περράκη-Θεοχάρη.
Τα χρόνια της εφηβείας της συμπίπτουν με τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου και η ενηλικίωσή της με την περίοδο της Κατοχής και τη δική της ένταξη στην ΕΑΜική Αντίσταση. Εκεί θα γνωρίσει τον θεατρικό συγγραφέα – σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου, που θα γίνει ο σύντροφος της ζωής της.
Κατοχή και εξορία
Κάποια στιγμή ενταχθήκατε στην ΕΠΟΝ…
Κατά την περίοδο της κατοχής έχει δηλώσει πως είχε ενταχθεί στην ΕΠΟΝ, παρακινούμενη από την Διδώ Σωτηρίου. Παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία του θεάτρου στην Φιλοσοφική του πανεπιστημίου των Αθηνών και υποκριτική στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του ΔΣΕ στον εμφύλιο, ο σύζυγός της διέφυγε στην Τασκένδη.
Μετά τον εμφύλιο, ο Σεβαστίκογλου βρίσκει καταφύγιο στην υπερορία. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά την συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων.
Η Ζέη περνάει τη δική της μεγάλη περιπέτεια -σύλληψη και εκτόπιση από τις ελληνικές αρχές- και από σαράντα κύματα, μέχρι να μπορέσει να τον ξαναβρεί στη Σοβιετική Ένωση. Εκεί πιάνει ξανά το νήμα της γραφής από την εφηβεία της και γράφει τα πρώτα βιβλία της που εκδίδονται από τις εκδόσεις Θεμέλιο.
Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Απέκτησαν δυο παιδιά, την Ειρήνη (1956-) και τον Πέτρο (1959-). Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε και στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας.
Το ζευγάρι επιστρέφει στην Ελλάδα το 1964, ξαναφεύγει όμως, αυτή τη φορά για το Παρίσι, λόγω της απριλιανής δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Έκτοτε η Ζέη περνούσε αρκετά μεγάλο διάστημα της ζωής της στο εξωτερικό, μαζί με οικεία της πρόσωπα -μετά το 1991 και το θάνατο του Σεβαστίκογλου.
Συγγραφικό έργο
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην ΕΣΣΔ συνέχισε το γράψιμο και μια σειρά παιδικών διηγημάτων της δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό για τους νέους Νεανική Φωνή, που είχε ως συντακτική επιτροπή τον Μάριο Πλωρίτη, τον Τάσο Λιγνάδη και τον Κωστή Σκαλιώρα. Το πρώτο της μυθιστόρημα, το αυτοβιογραφικό Το καπλάνι της βιτρίνας, γράφτηκε το 1963 ενώ ήταν στη Μόσχα. Αποτελεί έργο-σταθμό στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, όντας το πρώτο ίσως παιδικό βιβλίο με πολιτικές αναφορές, πιο συγκεκριμένα στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά.
Το 1971 και ενώ ήταν εξόριστη στο Παρίσι, έγραψε τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου, αυτή τη φορά με θέμα την Κατοχή και την απελευθέρωση. Το σημαντικό στα ιστορικά της μυθιστορήματα είναι ότι δεν αποτελούν μια απλή καταγραφή ιστορικών γεγονότων αλλά είναι ζυμωμένα με τα αυτοβιογραφικά βιώματα των ηρώων της.
Τα χρόνια της εφηβείας της συμπίπτουν με τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου και η ενηλικίωσή της με την περίοδο της Κατοχής και τη δική της ένταξη στην ΕΑΜική Αντίσταση. Εκεί θα γνωρίσει τον θεατρικό συγγραφέα – σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου, που θα γίνει ο σύντροφος της ζωής της.
Κατοχή και εξορία
Κάποια στιγμή ενταχθήκατε στην ΕΠΟΝ…
Ναι, και ήταν μια περίοδος από την οποία θυμάμαι πολλά και ωραία πράγματα. Τις εκδρομές που κάναμε μακριά από την Αθήνα για να μπορούμε να συζητάμε ελεύθερα, αλλά και που ήταν αφορμή για να φλερτάρουμε και να διασκεδάσουμε, και τα ολονύχτια πάρτι. Έπαιζε πάντα ένα ραδιόφωνο ώστε εάν ακούγαμε βήματα στις σκάλες, κάναμε ότι χορεύαμε. Ή κάποιο παιδί έπαιζε πιάνο όλη νύχτα. Αυτό το παιδί ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις».
Μετά τον εμφύλιο, ο Σεβαστίκογλου βρίσκει καταφύγιο στην υπερορία. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά την συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων.
Η Ζέη περνάει τη δική της μεγάλη περιπέτεια -σύλληψη και εκτόπιση από τις ελληνικές αρχές- και από σαράντα κύματα, μέχρι να μπορέσει να τον ξαναβρεί στη Σοβιετική Ένωση. Εκεί πιάνει ξανά το νήμα της γραφής από την εφηβεία της και γράφει τα πρώτα βιβλία της που εκδίδονται από τις εκδόσεις Θεμέλιο.
Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Απέκτησαν δυο παιδιά, την Ειρήνη (1956-) και τον Πέτρο (1959-). Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε και στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας.
Το ζευγάρι επιστρέφει στην Ελλάδα το 1964, ξαναφεύγει όμως, αυτή τη φορά για το Παρίσι, λόγω της απριλιανής δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Έκτοτε η Ζέη περνούσε αρκετά μεγάλο διάστημα της ζωής της στο εξωτερικό, μαζί με οικεία της πρόσωπα -μετά το 1991 και το θάνατο του Σεβαστίκογλου.
Η Άλκη Ζέη με τον άντρα της Γ. Σεβαστίκογλου το 1962 στη Μόσχα
Συγγραφικό έργο
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην ΕΣΣΔ συνέχισε το γράψιμο και μια σειρά παιδικών διηγημάτων της δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό για τους νέους Νεανική Φωνή, που είχε ως συντακτική επιτροπή τον Μάριο Πλωρίτη, τον Τάσο Λιγνάδη και τον Κωστή Σκαλιώρα. Το πρώτο της μυθιστόρημα, το αυτοβιογραφικό Το καπλάνι της βιτρίνας, γράφτηκε το 1963 ενώ ήταν στη Μόσχα. Αποτελεί έργο-σταθμό στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, όντας το πρώτο ίσως παιδικό βιβλίο με πολιτικές αναφορές, πιο συγκεκριμένα στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά.
Το 1971 και ενώ ήταν εξόριστη στο Παρίσι, έγραψε τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου, αυτή τη φορά με θέμα την Κατοχή και την απελευθέρωση. Το σημαντικό στα ιστορικά της μυθιστορήματα είναι ότι δεν αποτελούν μια απλή καταγραφή ιστορικών γεγονότων αλλά είναι ζυμωμένα με τα αυτοβιογραφικά βιώματα των ηρώων της.
η Άλκη Ζέη με την Ζωρζ Σαρή
Μαζί με τη Ζωρζ Σαρή, με την οποία γνωρίζονταν από τα σχολικά τους χρόνια, καθιέρωσε ένα νέο στυλ στο νεανικό μυθιστόρημα, τόσο από την άποψη του ζωντανού, αυτοβιογραφικού ύφους όσο και της εισαγωγής του πολιτικού, κοινωνικού και ιστορικού στοιχείου στο είδος. Το εφηβικό μυθιστόρημα Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της κέρδισε το 2003 το βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (ελληνικό τμήμα της IBBY), ενώ το 2004 η Ζέη ήταν υποψήφια για το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και το βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν λογοτεχνίας. Το Βραβείο Mildred L. Batchelder της απονεμήθηκε για τις εκδόσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες των έργων της Το καπλάνι της βιτρίνας, Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου και Κοντά στις ράγες. Συνολικά τα έργα της Ζέη έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες.
Το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της και το 2014 αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτορα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για να τιμηθεί με τον τρόπο αυτό η προσφορά και το έργο της στην παιδική λογοτεχνία.
Το 2012 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Το 2015 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Τον Ιανουάριο του 2015 έλαβε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής, διάκριση που αποδίδεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε διαπρεπείς προσωπικότητες των τεχνών, των επιστημών και των γραμμάτων, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2015 τιμήθηκε από τη Γαλλία με τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (Commandeur de l’Ordre des Arts et des Lettres).
Ενδεικτική εργογραφία της συγγραφέως είναι:
- Το καπλάνι της βιτρίνας διήγημα (1963)
- Κοντά στις ράγες παιδικό μυθιστόρημα (1966)
- Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου μυθιστόρημα (1971)
- Αρβυλάκια και γόβες παιδικό μυθιστόρημα(1975)
- Ο θείος Πλάτων μυθιστόρημα(1975)
- Κοντά στις ράγες διήγημα (1977)
- Μια Κυριακή του Απρίλη διήγημα (1978)
- Τα παπούτσια του Αννίβα μυθιστόρημα (1979)
- Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (για ενηλίκους) διήγημα (1987)
- Η μωβ ομπρέλα μυθιστόρημα (1989)
- Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων παιδικό μυθιστόρημα (1990)
- Ο Ψεύτης Παππούς παιδικό διήγημα (1992)
- Ματίας παιδικό διήγημα [Α' Κρατικό βραβείο παιδικής λογοτεχνίας το 2001](1993)
- Σπανιόλικα Παπούτσια διήγημα (1994)
- Γατοκουβέντες παιδικό μυθιστόρημα (1996)
- Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα.. παιδικό μυθιστόρημα (1998)
- Νεανική Φωνή Ο τιμωρός μυθιστόρημα (1999)
- Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της παιδικό μυθιστόρημα (2002)
- Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο (2013)
- Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; (2017)
- Ένα παιδί από το πουθενά (2019)
- ΟΛΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΔΩ
Η Άλκη Ζέη την δεκαετία του 1940
Προσωπικό αρχείο Αλκης Ζέη ΕΠΟΝ
Βραβεία - διακρίσεις
1968 ALA Notable Book selection Το καπλάνι της βιτρίνας
1969 Horn Book Honor List selection Το καπλάνι της βιτρίνας
1970 ALSC Mildred Batchelder (U.S.A) Το καπλάνι της βιτρίνας
1974 ALSC Mildred Batchelder (U.S.A) Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
1980 ALSC Mildred Batchelder (U.S.A) Κοντά στις ράγιες
1992 Κρατικό Βραβείο παιδικού βιβλίου
2002 Βραβείο Acerbi (ΙΤΑΛΙΑ) Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα
2003 Βραβείο Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (IBBY GREECE) καλύτερου εφηβικού βιβλίου, Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
2003 Βραβείο Λογοτεχνικού περιοδικού «διαβάζω» καλύτερου εφηβικού βιβλίου, Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
Υποψήφια για το βραβείο παιδικής λογοτεχνίας Hans Christian Andersen 2004
Υποψήφια τρεις φορές (2004,2009,2015) για το βραβείο λογοτεχνίας για παιδιά Astrid Lindgren Memorial Award
2005 Βραβείο των βιβλιοφάγων (Prix des Embouquineurs, ΓΑΛΛΙΑ) Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
2007 Βραβείο Andersen – Il mondo dell’ infanzia (ΙΤΑΛΙΑ) Το καπλάνι της βιτρίνας
2008 Ο ψεύτης παππούς στη βραχεία λίστα των βραβείων του λογοτεχνικού περιοδικού «διαβάζω»
2009 Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της στην βραχεία λίστα για το Marsh Award (Μ.ΒΡΕΤΑΝΙΑ)
2010 Βραβείο Νέων Ευρωπαίων (ΓΑΛΛΙΑ) Ο ψεύτης παππούς
2010 Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της
2012 Επίτιμη Διδάκτωρ του Παιδαγωγικού Τμήματος Πανεπιστημίου Κύπρου
2014 Επίτιμη Διδάκτωρ του Παιδαγωγικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
2014 Βραβείο αναγνωστών των βιβλιοπωλείων PUBLIC Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
2015 Χρυσός σταυρός του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας
2015 υποψήφια για Διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας Astrid Lindgren
2015 Επίτιμη Διδάκτωρ του Τμήματος Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών
2015 Ταξιάρχης του Τάγματος Τεχνών και Γραμμάτων από το ΥΠΠΟ της Γαλλίας
Πληροφορίες:
• Επίσημη ιστοσελίδα για τη συγγραφέα Άλκη Ζέη
• Χαρά Νικολακοπούλου (Μάρτιος 2014). «Άλκη Ζέη: Της ζωής της το παραμύθι» (PDF). Σύνδεσμος Φιλολόγων Μεσσηνίας. σελ. 1. wikipedia.org
• Παπασπύρου, Σταυρούλα (21 Σεπτεμβρίου 2013). «Η Αλκη Ζέη με μολύβι φάμπερ». Ελευθεροτυπία.
• «Η Άλκη Ζέη μάς εξομολογείται». philenews.com. 19 Δεκεμβρίου 2012.
• Συνέντευξη της Άλκη Ζέη στην εφημερίδα Documento (Αφροδίτη Ερμίδη) Τη σχέση ζωής με τον Γιώργο Σεβαστίκογλου, τις αποφάσεις και τις επιλογές της καταθέτει η συγγραφέας Άλκη Ζέη μιλώντας στο Documento. Βρέθηκε οργανωμένη στην ΕΠΟΝ κατά την Αντίσταση, θυμάται την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά, τον Εμφύλιο και αγγίζει τη σχέση της με την Αριστερά. Σήμερα, όπως λέει μιλώντας για τα βιβλία και τους ανθρώπους τους, «υπάρχουν πολλοί και καλοί άνθρωποι του πολιτισμού, αλλά όχι μεγάλοι». Δεν είναι η εποχή τους...
• Άλκη Ζέη στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
• Άλκη Ζέη: Έτσι ήταν η ζωή μου και δεν θα την άλλαζα με τίποτα [2018]
• Γκιώνης, Δημήτρης (11 Δεκεμβρίου 2010). «Ο Σεβαστίκογλου του θεάτρου και του αγώνα». Ελευθεροτυπία.
• Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr
• Άλκη Ζέη: Σήμερα δεν είναι η εποχή των μεγάλων του πολιτισμού - Συνέντευξη στο Documento (Κάποια στιγμή ενταχθήκατε στην ΕΠΟΝ)
• Άλκη Ζέη - metaixmio.gr Εκδόσεις Μεταίχμιο - Βιβλία, eBooks, Παιδικά Βιβλία
• Φωτογραφίες και Βιογραφικά στοιχεία από την ιστοσελίδα της Άλκης Ζέη alkizei.com
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) 1995: Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ από το 1982. Το επεισόδιο φιλοξενεί τη συγγραφέα ΑΛΚΗ ΖΕΗ και μιλά για το συγγραφικό της έργο, την αντιστασιακή της δράση και για γεγονότα της προσωπικής της ζωής.
Η συγγραφέας ΑΛΚΗ ΖΕΗ είναι το πρόσωπο που αυτοβιογραφείται στην εκπομπή ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ. Μιλά για τα παιδικά της χρόνια, κυρίως για τα παιδικά της καλοκαίρια με τον παππού της, που αποτέλεσαν και πηγή έμπνευσής της. Αναφέρεται στις πρώτες της συγγραφικές απόπειρες, στην επαφή της με το κουκλοθέατρο και στο συγγραφικό της έργο.
Μιλά για προσωπικές στιγμές της ζωής της, για την εξ αγχιστείας συγγένειά της με τη ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ και τη μεταξύ τους σχέση και για το πλέον σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή της, τη γνωριμία της με τον ΓΙΩΡΓΟ ΣΕΒΑΣΤΙΚΟΓΛΟΥ και την από κοινού αντιστασιακή τους δράση, που συνοδεύτηκε από φυλακίσεις, συνεχείς εξορίες, φυγή στο εξωτερικό και νοσταλγία για την Ελλάδα.
Στην εκπομπή προβάλλονται αποσπάσματα από την τηλεοπτική διασκευή του έργου της «ΤΟ ΚΑΠΛΑΝΙ ΤΗΣ ΒΙΤΡΙΝΑΣ», φωτογραφικό υλικό από προσωπικές στιγμές της συγγραφέως και βίντεο που περιγράφουν παραστατικά τις περιόδους στις οποίες αναφέρεται. Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ archive.ert.gr.
«Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» μυθιστόρημα (1971): 27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος που πέθανε το τριζόνι του. Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να του λέει: «Σήκω, έγινε πόλεμος. Δεν ακούς τις σειρήνες;» Και από τότε αρχίζει ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, μια βόλτα στην Αθήνα της Κατοχής, στα δύσκολα εκείνα χρόνια της πείνας, των συσσιτίων, της απαγόρευσης της κυκλοφορίας, των διωγμών, με την ελπίδα να σιγοκαίει κάπου στο βάθος.
«Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», το βιβλίο της Άλκης Ζέη που έχει πουλήσει 350 χιλιάδες αντίτυπα. Εξηγεί η ίδια γιατί το έγραψε, όταν παρατήρησε την άγνοια των παιδιών για την κατοχή. Αποτελεί έργο-σταθμό της νεοελληνικής παιδικής λογοτεχνίας, έχοντας σημαδέψει μέχρι σήμερα τουλάχιστον τρεις γενιές παιδιών. Η Άλκη Ζέη έγραψε το βιβλίο στα χρόνια της Χούντας, όταν ζούσε αυτοεξόριστη με την οικογένειά της στο Παρίσι. Η συγγραφέας ήθελε να διηγηθεί την καθημερινότητα της γερμανικής κατοχής μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, έτσι ώστε να την κάνει προσιτή στις μικρές ηλικίες.
«Η νέα γενιά πρέπει να ξέρει» Τον καιρό του εμφυλίου, η Ζέη είχε βρεθεί για μία δεκαετία εξόριστη στη Σοβιετική Ένωση. Στην Ελλάδα επέστρεψε τη δεκαετία του ’60. Τότε, σμίγοντας ξανά με παλιούς γνωστούς και φίλους, συνειδητοποίησε ότι οι πρώην συναγωνιστές της δεν είχαν διηγηθεί στα παιδιά τους τις εμπειρίες τους από τον πόλεμο και την αντίσταση. Ήταν εποχές δύσκολες και προτίμησαν να αφήσουν θαμμένες τις δυσάρεστες μνήμες του παρελθόντος. Δε θεωρούσαν ότι η επόμενη γενιά χρειαζόταν να γνωρίσει το φρικτό πρόσωπο του πολέμου, της πείνας και του θανάτου. Ήθελαν τα παιδιά τους να απολαύσουν την ανεμελιά και την παιδική αθωότητα που εκείνοι είχαν στερηθεί. Αυτό έκαναν οι περισσότεροι Έλληνες, αρκετοί με κίνητρο το φόβο για τις συνέπειες που θα έχουν τα παιδιά τους, στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, που ακόμη βασανιζόταν από τη διχόνοια και καθημερινές συγκρούσεις στους δρόμους.
Σειρά στην ΕΡΤ «Το Καπλάνι της Βιτρίνας» 10 επεισοδίων. Το παιδικό βιβλίο της Άλκης Ζέη σημάδεψε πολλά παιδιά με την τηλεοπτική μεταφορά του στην ΕΡΤ. «Για να δούμε, τι θα δούμε;» έλεγε η παρουσιάστρια του παιδικού προγράμματος της ΕΡΤ. Τότε η ΕΡΤ έπαιρνε σπουδαία παιδικά βιβλία (απ’ τον Θησαυρό της Βαγίας μέχρι τον Κήπο με τα Αγάλματα) και τα έκανε σειρές που αγαπήθηκαν πολύ. Έτσι και με το Καπλάνι της Βιτρίνας.
Γυρίστηκε στα τέλη των ’80s. Η Μέλια κι η Μυρτώ είναι δύο κοριτσάκια που ζουν το 1936 σ’ ένα νησί του Αιγαίου. Ο παππούς τους τούς διηγείται, αντί για παραμύθια, μύθους και θρύλους για τους αρχαίους Έλληνες. Ο ξάδελφός τους ο Νίκος, φοιτητής από την Αθήνα, τις μαγεύει με την ιστορία μιας τίγρης, το καπλάνι όπως το λένε στο νησί, που βρίσκεται βαλσαμωμένο μέσα σε μια βιτρίνα στη μεγάλη σάλα του σπιτιού. Δείτε Όλα τα επεισόδια:
Τηλεταινία Το καπλάνι της βιτρίνας. Η Άλκη Ζέη δεν είναι πια ανάμεσα μας, αλλά θα τη θυμόμαστε με αγάπη και απέραντη εκτίμηση για το έργο της.
Άλκη Ζέη: Το καπλάνι της βιτρίνας 4:14:13
Συνάντηση: Άλκη Ζέη (15/02/2014)
Παραγωγή: Βουλή -- Τηλεόραση
Η Άλκη Ζέη ζωντανά στην ΕΡΤ (14/11/17): Θυμώνω
όταν ακούω να λένε ότι έχουμε κατοχή, πείνα, χούντα
«Εμείς παρ' όλη την πείνα και την κατοχή είχαμε όραμα»
Η Άλκη Ζέη, δήλωσε πως «θυμώνει» όταν ακούει να λένε ότι έχουμε κατοχή, πείνα, χούντα, ενώ τόνισε πως στην εποχή της παρ’ όλη την πείνα και την κατοχή, υπήρχε «όραμα», κάτι που σήμερα απουσιάζει.
Η γνωστή συγγραφέας παιδικών βιβλίων σε συνέντευξη που παραχώρησε στο aplotaria.gr, ρωτήθηκε για τη σημερινή πολιτική κατάσταση.
«Έχετε ζήσει κατοχή, δύο δικτατορίες, εξορίες. Τι έχετε να πείτε για τη σημερινή πολιτική κατάσταση; Τίθεται θέμα σύγκρισης, όπως πολλοί συνηθίζουν να λένε τώρα τελευταία;», ρώτησαν τη συγγραφέα των βιβλίων το «Καπλάνι της βιτρίνας» και «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου».
Η ίδια απάντησε: «Όχι. Καταρχήν εγώ θυμώνω όταν ακούω διάφορους να λένε ότι έχουμε κατοχή, πείνα, χούντα. Βιώνουμε δύσκολες καταστάσεις, αλλά δεν έχουμε ούτε κατοχή, ούτε πείνα, ούτε χούντα. Όμως εμείς, παρ’ όλη την πείνα και την κατοχή, είχαμε κάτι που δεν υπάρχει τώρα, είχαμε όραμα και, άσχετα με το πώς μας βγήκε, πιστεύαμε σ’ αυτό με όλη μας την ψυχή.
Απ’ τον καιρό που έγινε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Αριστερά παγκοσμίως δεν βρήκε τον βηματισμό της, με αποτέλεσμα να παραπαίει προσπαθώντας να προχωρήσει με παλιά συνθήματα. Δεν γίνεται έτσι. Περάσαμε απ’ το μολύβι φάμπερ στον υπολογιστή. Πρέπει και τα κόμματα να το καταλάβουν αυτό και να βρουν νέα συνθήματα. Δεν μπορείς να παλεύεις με παλιά συνθήματα». fourtounis.gr
LiFO TV: Όταν επισκεφθήκαμε την Άλκη Ζέη
στο διαμέρισμα της στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας
Η μεγάλη Ελληνίδα συγγραφέας μας είχε μιλήσει για τη ζωή της, τις μνήνες της και μας είχε πει ότι δεν την τρομάζει η ιδέα του θανάτου.
Φιλόξενη, ομιλητική και εξαιρετικά διαυγής πνευματικά παρά την μεγάλη της ηλικία, η μεγάλη Ελληνίδα συγγραφέας Άλκη Ζέη μας υποδέχτηκε πριν από λίγα χρόνια στο διαμέρισμά της στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Μας έδειξε παλιές φωτογραφίες και θυμήθηκε παλιές ιστορίες. Όταν ο δημοσιογράφος Γιάννης Πανταζόπουλος την ρώτησε αν την τρομάζει η ιδέα του θανάτου απάντησε: «Mε τρομάζει το πώς. Ότι θα γίνει, θα γίνει. Το περιμένω».
9:18 Άλκη Ζέη: «Κι εμείς οι αριστεροί
δεν ξέρουμε τι ακριβώς είμαστε»
Η μεγάλη Ελληνίδα συγγραφέας μας είχε μιλήσει για τη ζωή της, τις μνήνες της και μας είχε πει ότι δεν την τρομάζει η ιδέα του θανάτου.
Φιλόξενη, ομιλητική και εξαιρετικά διαυγής πνευματικά παρά την μεγάλη της ηλικία, η μεγάλη Ελληνίδα συγγραφέας Άλκη Ζέη μας υποδέχτηκε πριν από λίγα χρόνια στο διαμέρισμά της στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Μας έδειξε παλιές φωτογραφίες και θυμήθηκε παλιές ιστορίες. Όταν ο δημοσιογράφος Γιάννης Πανταζόπουλος την ρώτησε αν την τρομάζει η ιδέα του θανάτου απάντησε: «Mε τρομάζει το πώς. Ότι θα γίνει, θα γίνει. Το περιμένω».
9:18 Άλκη Ζέη: «Κι εμείς οι αριστεροί
δεν ξέρουμε τι ακριβώς είμαστε»
Άλκη Ζέη 30/11/18 | ΕΡΤ: Ο πατριωτισμός
και η επικίνδυνη πατριδοκαπηλεία. Η Άλκη
Ζέη, που με τη ζωή και το έργο τής, μας δίδαξε
τον πατριωτισμό, τη Δημοκρατία και την αλήθεια.
Ο Γιάννης Θ. Διαμαντής συναντά την
συγγραφέα, Άλκη Ζέη στο One Channel
Art Week: Η συγγραφέας Άλκη Ζέη μίλησε στην Λένα Αρώνη για το πρώτο της μυθιστόρημα «Το Καπλάνι της Βιτρίνας», το οποίο έγραψε όταν ζούσε στην Μόσχα, για την ζωή και την οικογένειά της. Η συνέντευξη προβλήθηκε στην εκπομπή της Κυριακής 27 Νοεμβρίου 2016, στην ΕΡΤ 2.
«Ένα παιδί από το πουθενά»: Παρουσίαση του νέου βιβλίου της Αλ. Ζέη | 05/12/19 | ΕΡΤ. Το καινούριο βιβλίο της Άλκης Ζέη, με τίτλο «Ένα παιδί από το πουθενά» παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής, παρουσία της αγαπημένης συγγραφέα καθώς επίσης φίλων και αναγνωστών που ακολουθούν πιστά το έργο της εδώ και τέσσερις γενιές.
Η αγαπητή συγγραφέας μας μιλάει για το πως εμπνεύστηκε
το νέο της βιβλίο «Ένα παιδί από το πουθενά»
Η αγαπητή συγγραφέας μας μιλάει για το πως εμπνεύστηκε
το νέο της βιβλίο «Ένα παιδί από το πουθενά»
Άλκη Ζέη - Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; – Σου έφερα την εφημερίδα. Ανοίγω τα μάτια. Με πήρε, φαίνεται, ο ύπνος κάτω από τη γλυσίνα. Από πάνω μου στέκει ένα ψηλό πανέμορφο παλικάρι. Έχει ένα μικρό μούσι και πράσινα μάτια. Μοιάζει σαν να βγήκε από μυθιστόρημα του Σταντάλ. Είναι ο εγγονός μου ο Αντουάν. Πότε μεγάλωσε τόσο; – Απόψε έχει πανσέληνο, λέει. Κοιτάζω την εφημερίδα. Δευτέρα 7 Αυγούστου 2017. Τρομάζω. Πώς έφτασα ως εδώ. Είχα υποσχεθεί στα παιδιά δεκατρία χρόνια. Αν και μου φαινότανε πάρα πολλά... τότε. Ποιος μου χάρισε γενναιόδωρα άλλα τέσσερα κι ίσως απομένουν και κάποια ρέστα ακόμα; Κοιτάζω γύρω. Στην άλλη άκρη, κάτω από τη γλυσίνα που ξαναζωντάνεψε όλα αυτά τα χρόνια, στην αυλή του σπιτιού μας στις Μηλιές στο Πήλιο, ένα όμορφο κορίτσι με ξανθά σγουρά μαλλιά και πράσινα μάτια γράφει στον υπολογιστή. Τα λεπτά δάχτυλά της πετάνε σαν φτερά πεταλούδας. Πού εγώ – χτυπώ αργά αργά κάθε γράμμα και πολλές φορές το διπλανό απ’ αυτό που πρέπει. Είναι η εγγονή μου, η Άννα.
Τώρα πια τα εγγόνια μου είναι μεγάλα. Δεν ρωτάνε «πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;». Μόνο κάνουν σχέδια τι θα κάνουμε του χρόνου στην πανσέληνο. Αν μου φαινότανε πολλά τα δεκατρία χρόνια, ο ένας χρόνος μοιάζει ακόμα πιο μακρινός. Δεν λέω τίποτα, τους αγκαλιάζω και τους δυο και χαίρομαι τη στιγμή. Αποδώ και μπρος οι στιγμές μετράνε.
Μια γιορτή αφιερωμένη στο έργο της Άλκης Ζέη: Μέσα σε θερμά χειροκροτήματα, συνοδευόμενη από τον Παύλο Τσίμα, σύμβουλο έκδοσης της HuffPost Greece, η συγγραφέας Άλκη Ζέη ανεβαίνει στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής και κατευθύνεται προς τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο και τη βυζαντινολόγο-ακαδημαϊκό Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, φίλους αγαπημένους που βρίσκονται κοντά της για τη βραδιά – αφιέρωμα στην αγαπημένη συγγραφέα μικρών και μεγάλων που διοργάνωσαν οι εκδόσεις Μεταίχμιο και το Megaron Plus, με αφορμή το νέο μυθιστόρημα της «Ένα παιδί» από το πουθενά». Στην κατάμεστη -από παιδιά πρωτίστως- Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», η Άλκη Ζέη, απάντησε σε ερωτήσεις, απόλαυσε τους μικρούς αναγνώστες που διάβασαν αποσπάσματα από το βιβλίο της και, μετά από παραινέσεις, υποσχέθηκε: «Θα γράψω -όσο προφταίνω...»
Τελευταίο αντίο Α' Νεκροταφείο η κηδεία
της Άλκης Ζέη | 03 / 03 / 2020 | ΕΡΤ
«Το καπλάνι της βιτρίνας», της Άλκης Ζέη, που κανείς δεν ήξερε τι σημαίνει. Πώς γεννήθηκαν ο περίφημος Μπάρμπα Μητούσης, ο Κλούβιος και η Σουβλίτσα. Η συγγραφέας έζησε την αντίσταση και την εξορία (βίντεο- συνέντευξη) Η «Μηχανή του Χρόνου» συνάντησε τη συγγραφέα στο σπίτι της, όπου διηγήθηκε την πολυτάραχη ζωή της και αποκάλυψε ότι το περίφημο «Καπλάνι της βιτρίνας» προοριζόταν αρχικά για ενήλικες. Ο τίτλος του πιο διάσημου βιβλίου της ταλαιπώρησε τον εκδότη, επειδή κανείς δεν ήξερε τι ήταν το καπλάνι και δεν έτσι δεν μπορούσαν να το απεικονίσουν στο εξώφυλλο. Δείτε το βίντεο: mixanitouxronou.gr
• in.gr: Άλκη Ζέη
• Κατιούσα: Άλκη Ζέη Archives
• Όταν ο Μάνος Κατράκης και η Άλκη Ζέη δάνειζαν τη φωνή τους στα μεξικάνικα Πάθη του Χριστού. Λεπτομέρειες ενός χαμένου θρησκευτικού δράματος. LiFO: Άλκη Ζέη
• Άλκη Ζέη: Σήμερα δεν είναι η εποχή των μεγάλων του πολιτισμού - Συνέντευξη στο Documento
• Άλκη Ζέη - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Ένας χρόνος χωρίς την Άλκη Ζέη
Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ζωντανή
μετάδοση στις 1 Μαρ 2021 Βίντεο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου